Табиғатқа жасаған қиянатымыздан кейін, одан мейірім күтуге біздің


 6. Зат пен құбылысқа анықтама беру



Pdf көрінісі
бет25/57
Дата25.10.2022
өлшемі1.56 Mb.
#463355
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   57
Ғылыми-стиль-кәсіптік-қаз-тілі

3. 6. Зат пен құбылысқа анықтама беру 
Зат пен құбылысқа анықтама «де» көмекші етістігі арқылы 
беріледі. Ретіне қарай бұл көмекші етістік әр түрлі формада келуі мүмкін. 
 
Мысалы, 1. Түтін мен тұманның қосындысы смог деп аталады. Фотосинтез 
дегеніміз - өсімдіктердің қоректенуінің негізгі әдісі. 
Бірінші жағдайда: көмекші етістік «де», көсемше (-ып,-іп,-п); 
Екінші жағдайда: көмекші етістік «де», есімше (-ген), жіктік жалғау (-іміз). 


47 
Сонымен, затқа, құбылысқа анықтама бергенде де-ген-іміз есімше формасы 
мен де-п аталады ауыспалы шақтағы күрделі етістік қолданылады. 
Өзіңізге таныс тақырыпқа байланысты бірнеше затқа, құбылысқа 
анықтама беріңіз. 
 Нақты биологиялық, химиялық, құбылыстарға байланысты термин 
сөздерді қатыстырып, ғылыми хабарлама жасаңыз. 
 
Есте сақтаңыз
Ақпаратты, мәліметті жеткізудің бірнеше жолы бар. Олар: баяндау, 
хабарлау, сипаттау, пайымдау. 
Баяндауда оқиғаның, іс-әрекеттің жайы және оның дамуы, оқиғаның ары 
қарай өрбуі туралы айтылады. Басты белгісі - оқиға, іс-әрекеттің даму, өрбу, 
шегіне жету қарқынын қадағалау. 
Ал хабарлаудың мақсаты - неғұрлым жаңа оқиға, іс-әрекет, жағдай туралы
нақты фактілер негізінде уақыты мен оқиға болған жерге шынайы сілтеме 
жасай отырып ақпарат беру. 
Зат пен құбылыстың әр түрлі қасиеттері мен белгілері, олардың нақты 
статистикалық көрсеткіштері сипаттау арқылы беріледі. 
Пайымдау - автордың құбылыс, процесс, ғылыми түсінік, белгілі бір ғылым 
саласындағы заңдылықтар мен категорияларды ой елегінен өткізіп, тұжырым 
жасауы, жаңа қорытындыға келуі. Ғылыми мәселеге байланысты пайда болған 
жаңа ойды негіздеу, қорыту. Ғылыми мәтін пайымдау мен сипаттаудан тұрады; 
кейде бір мәтінде екеуі кезектесіп келуі де мүмкін. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   57




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет