Тақырыбы: «Табиғатты аялайық!»
Тіршіліктің көзі - табиғаттың өзі
жүктеу/скачать 57.64 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 4.Құстар-біздің досымыз
- «Табиғатты аялай білейік!»
| 2.Тіршіліктің көзі - табиғаттың өзі (табиғат туралы өлеңдер оқу)
3.Табиғат- тіршілік иесі (жұмбақтар шешу) 1.Аспай піскен Қайнамай түскен (жеміс) 2. Өзі көзі- Көзі –өзі (күн ) 3.Күндіз тығылады,түнде қыдырады .( жұлдыз) 4.Әкесі құстан,шешесі тышқан,ол не? (жарқанат) 5. Әуеден күбі түсті, Күбінің түбі түсті (найзағай) 6. Қызығып әр адам Ұстап ап даладан, Жүніңді жұлып ап Бесікке қадаған, Бұл қай құс? (үкі) 4.Құстар-біздің досымыз(сөзжұмбақ шешу) 1.Жасыл орман желекті Оның күтіп-баққаны Тоқылдатса теректі- Құртын қуып жатқаны (тоқылдақ) 2.Суда жұбын жазбайтын құс (аққу) 3.Ұшады қалықтайды, Сайраудан бір жалықпайды. (бұлбұл) 4.Қыран құс (ителгі) 5.Құстың атымен аталатын қыз есімі (Қарлығаш) 6.Бантигі бар басында Бір құс жүр үйдің қасында (тауық) 7.Сөйлей алатын ,қолға үйренген құс (тотықұс) 1 2 3 4 5 6 7 5.Таза болса табиғат,аман болар адамзат»( постер қорғау) 6.Қорытынды Табиғат – бүкіл тіршілік атауының алтын ұясы және аялы бесігі, құтты қонысы мен өсіп - өнер мекені. Табиғат – адамға қажет баға жетпес байлық, ырыс пен мол қазынаның қайнар көзі сондықтан халқымыз «Табиғат – адамзаттың өмір нәрі, қажетінің табылар содан бәрі» деп дәріптеген. Табиғат – адам бойына адамгершілік абзал қасиеттерді қалыптастыратын ұлағатты ұстаз. Табиғат адам өмірінің барлық қажетін толық өтей алу үшін ол міндетті түрде ештеңемен былғанып уланбауы тиіс. Адам өзінің де, табиғаттың да досы, санасыз іс - әрекет жасаса, жауы бола алады. Адам баласы табиғаттың ең ұлы перзенті болумен бірге ең ұлы қамқоршысы екенін ешқашан естен шығармауымыз керек. Табиғат адам бойына шабыт, көңіліне қуат, сезіміне сұлулық пен сағыныш ұялатады. Адам бойына адамгершілік қасиеттерді қалыптастыратын мол тәрбие көзі. Адам табиғатқа мейірімділікпен, сүйіспеншілікпен, қамқорлықпен қарап, үйлесімділік сақталғанда, адамзат баласы үшін табиғат – кең сарай мәңгі тозбас құтты қоныс болатынын ешқашан ұмытпайық. 1.Ер-елдің көркі,орман тоғай... 2.Бір тал кессең,... 3.Дәрі...,дана көптен шығады. 4.Қорада малың болсын,көшеде... 5.Атаңнан мал қалғанша,... 6.Бұлақ көрсең... 7.Сулы жер құрақсыз болмас,таулы жер... 8.Жылап жүріп арық қазсаң,... 1.Ер-елдің көркі,орман тоғай... 2.Бір тал кессең,... 3.Дәрі...,дана көптен шығады. 4.Қорада малың болсын,көшеде... 5.Атаңнан мал қалғанша,... 6.Бұлақ көрсең... 7.Сулы жер құрақсыз болмас,таулы жер... 8.Жылап жүріп арық қазсаң,... 1.Ер-елдің көркі,орман тоғай... 2.Бір тал кессең,.. 3.Дәрі...,дана көптен шығады. 4.Қорада малың болсын,көшеде.. 5.Атаңнан мал қалғанша,... 6.Бұлақ көрсең... 7.Сулы жер құрақсыз болмас,таулы жер... 8.Жылап жүріп арық қазсаң,... 1.Аспай піскен Қайнамай түскен 2. Өзі көзі- Көзі –өзі 3.Күндіз тығылады,түнде қыдырады 4.Әкесі құстан,шешесі тышқан,ол не? 5. Әуеден күбі түсті, Күбінің түбі түсті 6. Қызығып әр адам Ұстап ап даладан, Жүніңді жұлып ап Бесікке қадаған, Бұл қай құс? 1.Аспай піскен Қайнамай түскен 2. Өзі көзі- Көзі –өзі 3.Күндіз тығылады,түнде қыдырады 4.Әкесі құстан,шешесі тышқан,ол не? 5. Әуеден күбі түсті, Күбінің түбі түсті 6. Қызығып әр адам Ұстап ап даладан, Жүніңді жұлып ап Бесікке қадаған, Бұл қай құс? 1.Аспай піскен Қайнамай түскен 2. Өзі көзі- Көзі –өзі 3.Күндіз тығылады,түнде қыдырады 4.Әкесі құстан,шешесі тышқан,ол не? 5. Әуеден күбі түсті, Күбінің түбі түсті 6. Қызығып әр адам Ұстап ап даладан, Жүніңді жұлып ап Бесікке қадаған, Бұл қай құс? 1.Жасыл орман желекті Оның күтіп-баққаны Тоқылдатса теректі- Құртын қуып жатқаны 2.Суда жұбын жазбайтын құс 3.Ұшады қалықтайды, Сайраудан бір жалықпайды. 4.Қыран құс 5.Құстың атымен аталатын қыз есімі 6.Бантигі бар басында Бір құс жүр үйдің қасында 7.Сөйлей алатын ,қолға үйренген құс 1.Жасыл орман желекті Оның күтіп-баққаны Тоқылдатса теректі- Құртын қуып жатқаны 2.Суда жұбын жазбайтын құс 3.Ұшады қалықтайды, Сайраудан бір жалықпайды. 4.Қыран құс 5.Құстың атымен аталатын қыз есімі 6.Бантигі бар басында Бір құс жүр үйдің қасында 7.Сөйлей алатын ,қолға үйренген құс 1.Жасыл орман желекті Оның күтіп-баққаны Тоқылдатса теректі- Құртын қуып жатқаны 2.Суда жұбын жазбайтын құс 3.Ұшады қалықтайды, Сайраудан бір жалықпайды. 4.Қыран құс 5.Құстың атымен аталатын қыз есімі 6.Бантигі бар басында Бір құс жүр үйдің қасында 7.Сөйлей алатын ,қолға үйренген құс - Балалар, табиғатты аң, құстарсыз елестетіп көріңдерші. Құстың сайраған үні жоқ жерде, жан-жануарлардың қайнаған тіршілігі жоқ жерде табиғат сұлу болмақ емес. Олардың да адамдарға үйретері мен оғындырары мол. Сондықтан табиғаттың сәні болған, тіршілікті жандандырған аң, құстардың табиғатқа бізге берген сыйы деп түсініп, оларға қамқор болумыз керек.Балалар, енді «жер», «су», «ауа», «өсімдік» атты топтарға бөлініп, олардың адамға пайдасы және адамның оларға тигізер пайдасын әңгімелейміз. 1-тапсырма: табиғаттың адамға пайдасы: 2-тапсырма: адамның табиғатқа пайдасы. «Жер» тобы: 1. Біз адамға нан, жеміс-жидектер береміз. Адам біздің қойнауымызға түрлі дақылдар егеді.Біз ол дақылдарды жомарт қолымызбен молынан қайырамыз. Біздің қойнауымызда әртүрлі жеміс,ағаш, шөп өсіп жетіледі. Қаншама аң-жануарлар, адамдар тіршілік етеді. Осылайша адамдар бізбен жомарттықты, дарқандықты үйренеді. 2.Адамдар жер-анамызды қашаннан бері аялап келеді. Қойнауынан шығып жатқан байлығын пайдаланып қана қоймай оның тазалығына көп мән берген. Жерді анамыз деп қадірлеп отыруды өздеріне міндет санайды. «Су» тобы: 1. Біз барлық адамдарға, тірі жанға тіпті табиғатқа тазалыық сыйлаймыз. Гүлдер мен ағаштары жайқалып өсуі үшін жасыл желекке нәр береміз. Шөлдегенге сусын боламыз. Шаршағанның денесін сергітерміз. Біздің арқамызда жайқала өскен гүлдер мен өсімдіктер адамға сұлулық сыйлайды. 2. Адамдар судың қадірін дақсы біледі.Су көздерінің таза болуына, бұлақ, бастауларының маңы бітеліп тынысы тарылмауына өз үлестерін қосады. Су көздерін ашып қана қоймай ол жерлерге ағаш егіп, гүл егіп көркейтеді.Адамдар суды үнемдеп пайдалануы да ұмытқан емес. «Ауа» тобы: 1.Адамның жақсы демалып, дұрыс тынығуына ауаның пайдасы мол. Айналадағы жан-жануарлар да, өсімдіктер де, адамдар да ауасыз тіршілік ете алмайды. 2. Адам баласы ауаның өз денсаулығы үшін керек екенін біледі. Сол үшін де ауаның таза болуына, улы заттармен бұзылмауына көп мән береді. Ауаны таза сақтайын өсімдіктерді де көп егіп күтімге алады. «Өсімдік» тобы: 1.Адамдар өсімдіктің арқасында таза ауамен дем алады. Өсімдіктер адамға әдемілік, сұлулық сыйлайды. Түрлі гүлдерді бір-біріне сыйлап, адамдар бір-бірінің көңіл күйлерін көтереді. 2. Адамдар өсімдіктердіңөздеріне таза ауа сыйлайтынын, әдемілік сыйлайтынын жақсы түсінеді.Олардыңкейбір түрлерінің дәрілік, емдік қасиеттерінің барын біледі. Сондықтан әр адам баласы өсімдіктерді күтімге алып, жақсы өсуіне жағдай жасайды. Міне, балалар, табиғат дегеніміз-аң, құс, өсімдік,тау, тас, өзен, көл.Олардың барлығы Табиғаттың бізге берген сыйы.Енді балалар, мына әңгімені тыңдап көрелікші……. «Қарлығаштың ұясы» (Сәбит Дүйсенбиев) (оқып беру) Сұрақтар: Қарлығаш не үшін үйге ұя салды деп ойлайсыңдар? Гүлжамалдың құрбысының әрекеті дұрыс па? Сендер олардың орнында болсаңдар, не істер едіңдер? Қарлығаш Гүлжамалдың үйіне неліктен қайта ұя салмады? Дұрыс айтасыңдар, балалар, Гүлжамалдың құрбысы үлкен қателік жасады.Табиғат-ана құспен достассын, оның балапандарына қамқорлық жасасын деп екі қызға сый жасаған еді. Олар бұл сыйды дұрыс қабылдаған жоқ. - Көрдіңдер ме, балалар, құстарда тыныштықты қалайды. Олар да қамқор бола білмеген адамдарға рендиді. Ал қарлығаш адамдарға жақын ұшып, кімнің үйіне ұя салса , сол үйге тыныштық пен бақыт келеді деп ұяны бұзбаған, балапандарына қамқор болған. - Иә, балалар, құстардыда қорғай біліңдер.Қыста бүрісіп отырған торғайларға жем шашуды ұмытпаңдар. Өйткені олар сендердей қамқор достарына сеніп, қыста қалады емеспе? Ал көктемде ұшып жететін жыл құстары шаршасада сендерге сеніп, сендерді сағынып алыстан ұшып келеді. Оларғада ұя жасап, жемшашар әзірлеп күтіп алыңдар. Табиғат-ана Ей, балалар, балалар, Жасауға жұмсақ ұяны, Аман болсын аналар. Жабағы жүнді жияды. Құстарда да ана бар, Жайлықып жасап ұяны, Құсарда да бала бар. Жұмыртқасын салады. Кім сүймейді баласын, Бір қуанып қалады. Осылар еске түскенде. Тырнақтай құстың жауы көп, Ойдың да әбден піскенде, Құрулы ажал ауы көп. Бір ойланып қаласың. Өсіруге баланы, Құстар ұя салады. Оқушылар: Балалық қып қызбайық! ! Құс ұясын бұзбайық! Жұмырқасын алмайық! Обалына қалмайық! Тақия тұзақ салмайық Қарғысына қалмайық! Әдейі көздеп атпайық! Көп күнәга батпайық! Мұғалім: Балалар, мұны ұғыңдар, Уәдеден шығыңдар. Құстар біздің досымыз, Құстардың біз досымыз. Ұшып жүрсе аспанда, Сыр түйеді жас жанға. Қазастан туған жерім киелім, Қастерлеймін басымды да иемін. Табиғаттың- таптырмас жан байлығын, Бәрін, бәрін аялаймын, сүйемін. Табиғат сен тіршілік тұнып тұрған, Сен- Күнсің көтерілген күліп. Сен-көлсің, сен- ормансың,сен-бұлбұлсың қырдан, Адамға сұлулықты шын ұқтырған. « Туған жерге сағыныш» әні хормен орындалады. Осымен «Табиғатым –тал бесігім» атты тәрби сағатымыз аяқталды.Көріп тамашалағандарыңызға рақмет. «Табиғатты аялай білейік!» жүктеу/скачать 57.64 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|