Тәрбие негізі – ҚҰндылық

11 
Сонымен қорытындылай келе, бастауыш сынып оқушыларының 
бойында құндылықтар қандай деңгейде көрініс табуы ықтималдығын 
бағамдап көрелік. 
Құндылықтар 
Біледі және 
түсінеді 
Қолданады және 
талдайды 
Жасайды, 
бағалайды 
Оқушылар: 
Қазақстандық 
патриотизм және 
жауапкершілік 
өзінің, 
отбасының, 
қоғамның 
алдындағы 
жауапкершілігін 
сезініп, 
міндеттерін 
ықыласпен 
орындайды.
туған 
ауылы, 
қаласы, Отанына 
сүйіспеншілік 
танытады, 
ризашылық 
сезімін білдіреді. 
Мемлекеттік тілді 
құрметтейді және 
қолданады. 
ауылының, 
мектебінің, 
отбасының 
беделін 
көтеру 
үшін 
түрлі 
шаралар 
жоспарлап, жүзеге 
асырады.
Құрмет 
айналасымен 
қарым-қатынас 
жасау 
әдебін, 
мәдениетін 
біледі.
Жақсы 
мен 
жаман, 
дұрыс 
пен 
бұрыс 
әрекетті 
ажыратады және 
олардың қарым-
қатынас жасауға 
әсерін түсінеді. 
үлкендерге 
құрмет, кішілерге 
қамқорлық 
көрсетеді. 
Өзгелердің пікірі 
мен көзқарасын 
сыйлайды. Өзара 
сыйластыққа 
негізделген 
қарым-қатынас 
жасай алады.
Өз 
әрекетіне 
жауапкершілікпен 
қарайды
ересектердің 
еңбегін бағалап, 
өзінің 
және 
қоғамдық 
мүліктерді ұқыпты 
қолданады. 
Халқымыздың 
салт-дәстүрін, 
тарихы 
мен 
мәдениетін 
құрметтейді, әдет-
ғұрпын ұстанады.
Ынтымақтастық 
тапсырманы 
орындау 
үшін 
өзгелермен 
ақылдасу, 
бірлесіп 
орындаудың 
тиімділігін 
түсінеді.
ортақ тапсырманы 
талқылауға 
қатысып, бірлесіп 
әрекет 
етеді. 
Шағын топта тіл 
табысып, 
тапсырманы 
жауапкершілікпен 
орындайды. 
ортақ 
мақсатқа 
жету 
үшін 
белсенділік 
танытып,
татулыққа 
шақырады, 
өзі 
татулықтың үлгісін 
көрсетеді.

12 
Топ 
мүшелерін 
тыңдап, өз пікірін 
білдіреді.
Туындаған 
мәселені 
талқылауға 
қатысып, шешімін 
табуға 
үлес 
қосады. 
Өзінің топ ішіндегі 
мықты және әлсіз 
тұстарын 
бағалайды. 
Еңбекқорлық пен 
шығармашылық 
өзінің 
дамуы 
үшін 
еңбектің 
маңызын 
түсінеді.
Еңбек ету үшін 
өзін-өзі 
басқарудың 
маңыздылығын 
түсінеді.
мақсатына жету 
үшін ерік-жігерін 
салып, уақыт пен 
мүмкіндігін 
қолданады.
Бастаған 
ісін 
соңына 
дейін 
жеткізеді. 
мәселені шешуде 
қиындыққа 
мойымай, 
тың 
идеялар ұсынады. 
Мақсатқа 
жету 
үшін 
ізденудің, 
табандылықтың 
маңызын 
бағалайды.
Ашықтық 
айналасындағы 
адамдарға адал, 
ашық болудың 
маңызын біледі.
кез 
келген 
жаңалықты, 
өзгерісті 
дұрыс 
қабылдап, 
бейімделе алады. 
Өтірік айтпайды, 
адалдық 
және 
елгезектік 
танытады.
өз 
сезімін 
басқарып, өз іс-
әрекетін 
және 
оның 
оң/теріс 
әсерін 
бағалап, 
шешім 
қабылдайды.
Өмір бойы білім 
алу 
білім 
алудың 
қажеттілігін 
түсінеді.
Туындаған 
қиындықтарды 
шешуде 
табандылық пен 
эмоционалды 
тұрақтылық 
танытудың 
маңыздылығын 
түсінеді. 
сұраққа 
жауап 
табу мақсатында 
бірлесіп 
оқу 
әрекетін 
жоспарлайды. 
Бірлесіп жобалау-
зерттеу әрекетін 
орындайды.
Түрлі 
дереккөздерден 
ақпарат 
табу, 
талдау, 
алынған 
ақпаратты жеке 
басының дамуы 
үшін 
қолдана 
алады.
Оқу 
әрекетінің 
нәтижесін 
өзі 
бағалайды. 

13 
Қоршаған 
ортаны танып-
білуге 
қызығушылық 
танытады. 
қорытындылау 
дағдылары 
қалыптасды. 
Қымбатты әріптестер! 
Қазіргі жылдам өзгермелі заманда елімізде сауаттылық деңгейі 
емес, адамдардың қатігездігі етек алып келе жатқаны алдымен сіз бен 
бізді алаңдатуы тиіс. Жас ұрпақтың бойына жанашырлық сезімі мен 
мейірімділік, қамқорлық, сабырлылық, адалдық қасиеттерін дарыта 
алатын мүмкіндігімізді қолдан жіберіп алмауға шақырамыз. Бала 
бойына құндылықтың дәнін себуге тұтастай мектеп ұжымын, керек 
болса, барлық ата-аналарды, ауыл не қала тұрғындарын, бүкіл қоғамды 
жұмылдырайық! Мемлекеттегі әрбір азаматтың бала тәрбиесіне оң 
көзқарасын қалыптастырып, өзіне жауапкершілік алатын деңгейге 
жеткізуіміз қажет. Қоғамның әрбір мүшесінің сөзі мен ісінің сай болуы 
ертеңгі кемел ұрпақтың өсіп-жетілуінің кепілі екенін естен шығармайық.
Болашақта күрделі жағдайларда моральдық және адамгершілік 
тұрғыда абдырап қалмау үшін балалардың бойында құндылықтар мен 
ұстанымға негізделген 
моральдық компас қалыптастыру қажет (ЭЫДҰ, 
2021). 

14 
Білім беру құндылықтарының жүзеге асырылуы 
Білім беру құндылықтары бастауыш сыныптың мазмұнында көрініс 
табуын бағамдап көрелік. Стандартта әр білім беру саласы бойынша 
белгіленген күтілетін нәтижелер мен пән мазмұнында көрініс табады. 
Мысалы:
12. «Тіл және әдебиет» білім беру саласындағы пәндердің 
мазмұнында 
Қазақстанның ұлт мәдениеттерінің бірлігі мен әртүрлілігі, 
ұлттық сана-сезімнің негізі ретінде мемлекеттік тіл туралы түсініктерін 
қалыптастыруға, сөйлеу әрекетінің төрт түрі бойынша дағдыларды 
дамытуға бағытталған коммуникативтік тәсілді қолдану көзделеді.
«Тіл және әдебиет» білім беру саласы: 
...оқылған, тыңдалған ақпараттың негізінде 
рухани адамгершілік 
құндылықтар туралы түсінікті талдайды; 
...білім алушы халық ауыз әдебиеті мен балалар әдебиеті 
туындыларын оқиды, 
кейіпкерлердің мінез-құлықтарын талдайды 
және іс-әрекеттеріне баға береді; 
...көркем шығармалардың 
негізгі идеялары мен композициясын 
айқындайды; 
...көркем 
әдебиет 
туындыларындағы 
адамзаттың 
ортақ 
құндылықтарын айқындайды; 
...
Қазақстан халқының мәдениетіне, салт-дәстүріне байланысты 
тақырыптарға өзінің жеке көзқарасын білдіре отырып, шағын мәтіндер 
құрастырады; 
...білім алушылар қарым-қатынас жасаудың 
әлеуметтік-тұрмыстық 
және әлеуметтік-мәдени салалары үшін өзекті аудиовизуалды 
материалдардың мазмұнын түсінеді [1]. 
Жоғарыда келтірілген күтілетін нәтижелер бастауыштағы әр сынып 
оқушысының жас ерекшелігіне сай кезең-кезеңмен қол жеткізіледі. 
Сондықтан күтілетін нәтижеге апарар кіші операцияларды, 
алгоритмдерді (әрекеттер) қадам-қадаммен орындап, қол жеткізуді 
көздеуіміз керек. 
19. «Адам және қоғам» білім беру саласының мазмұны «Дүниетану» 
оқу пәнінде іске асырылады. 
20. «Адам және қоғам» білім беру саласы пәндерінің мазмұны 
«Адам–Қоғам» жүйесі шеңберінде кіріспе білімді қамтамасыз етуге 

15 
бағытталған. Пәндердің мазмұны 
қоғамдық қатынастардың өткені мен 
бүгінін, олардың өзара байланысын, адамдардың отбасындағы, 
қоғамдағы өзара қарым-қатынастарын танып-білуге; өз Отаны үшін 
мақтаныш сезімін қалыптастыруға, отбасындағы, жергілікті, өңірлік, 
ұлттық және жаһандық қауымдастықтағы өз орнын ұғуға; 
қазақстандық қоғамның құндылықтары мен жалпыадамзаттық 
құндылықтарды түсінуге; әр білім алушының өзінің табиғи қабілеттері 
мен шығармашылық әлеуетінің көзін ашуына; өз халқының және басқа 
да халықтардың 
мәдениетіне деген құрмет сезімін дамытуға, өз 
қылығы үшін жеке басы жауапкершілігін ұғынуына, басқа 
адамдардың сезімдерін түсінуге және бірге бөлісуге, адам мен 
қоршаған ортаға деген ізгілік қатынасын тәрбиелеуге бағытталған. 
«Технология және өнер» білім беру саласы пәндерінің мазмұны 

жүктеу/скачать 2.09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: