Түстік Қазақстан облыстық мәслихатының 2014 жылғы 11 желтоқсандағы №34/261-V

Оңтүстік Қазақстан облысының сыртқы сауда айналымы 2009 жылы 2493,9 млн.АҚШ долларын құрады, немесе 2008 жылдың деңгейіне 74,0 %, сонымен қатар, экспорт 1537,7 млн.АҚШ долларын, ал импорт – 956,2 млн. АҚШ долларын құрады. Облыс 581432,8 мың АҚШ долларынан тұратын сыртқы сауданың жағымды балансын көрсетеді. Экспорттың сауда құрылымында минерал өнімдерінің (2009 жылы – 48,0 %), ал импорттың – көліктің, жабдықтаудың, көлік тәсілдердің, прибор мен аппараттардың (46,1 %), химиялық және сонымен байланысты өнеркәсіп салаларының өнімдерінің (17,2 %) үлесі қомақты.

Сыртқы сауда айналымы облыста 498,9 млн. АҚШ доллардан (2003 ж) 2493,9 млн. АҚШ долларға дейін өскен (2009 ж), 2003 жылмен салыстырғанда 5 есеге артқан. Тауар импорты 200,8 млн. АҚШ доллардан (2003 ж) 956,2 млн. АҚШ долларға дейін өскен (2009 ж), облыста тауар импортының өсу қарқыны 476,2 % құрады. Экпорт 298,1 млн. АҚШ доллардан (2003 ж) 1537,7 млн. АҚШ долларға дейін (2009 ж), экспорттың өсу қарқыны 515,8 % құрады.

2009 жылдың қорытындысы бойынша Оңтүстік Қазақстан облысы дүниежүзінің 90-нан астам мемлекеттерімен экспорт-импорттық операциялар, сонымен қатар, әлемдегі 46 мемлекетімен экспорттық, ал 90-нан астам мемлекеттермен – импорттық операциялар жүргізген. Өңір экспортының көбісі (58,8 %) ТМД мемлекеттеріне келеді, немесе 903,7 млн. АҚШ долларын құрайды; алыс шетел мемлекеттеріне (41,2 %) 634,0 млн. АҚШ долларына тауар шығарылған.

Жүргізілген талдау бүгінгі күнге дейін қалыптасқан экспортты реттеудің шикізатқа бағытталу тенденциясын және қайта өндірілген жоғары сапалы тауарлардың импортқа шығуына экономиканың байланыстығын көрсетеді.

2009 жылы ТМД мемлекеттерінен 373,4 млн. АҚШ долларына (39,0 %), алыс шетел мемлекеттерінен – 582,8 млн. АҚШ долларына (61,0 %) тауар кіргізілген.

Облыстың негізгі партнерлары (серіктері) болып Өзбекстан мен Ресей Федерациясы табылады, 2009 жылы облыстың сыртқы саттық айналымында оның меншікті салмағы 20,1 % бен 16,2 % сәйкестелді, сонымен бірге экспортта – 30,3 % және 9,2 %, импортта - 3,6 % және 27,4 %. Алыс шетел мемлекеттердің арасында Қытай, АҚШ және Германия лидер болып табылады. Облыстың сыртқы саттық айналымының 12,0 %, 7,2 % және 6,5 % осы елдердің үлесіне келеді.

2012 жылы 4539,8 млн. АҚШ долларын құрады, немесе 2011 жылдың деңгейіне 114,6 % келеді, сонымен қатар экспорт 3011,5 млн. АҚШ долларын, ал импорт – 1528,3 млн. АҚШ долларын құрады. Облыс 1483,2 млн. АҚШ долларынан тұратын сыртқы сауданың жағымды балансын көрсетеді. Экспорттың сауда құрылымында минерал өнімдерінің (2012 жылы – 75,2 %), ал импорттың – көліктің, жабдықтаудың, көлік тәсілдердің, прибор мен аппараттардың (35,5 %), химиялық және сонымен байланысты өнеркәсіп салаларының өнімдерінің (15,9 %), азық-түлік тауарларының (27,9 %) үлесі қомақты (Кедендік Одаққа мүше елдерді қоспағанда).

2012 жылдың қорытындысы бойынша Оңтүстік Қазақстан облысы дүниежүзінің 90-нан астам мемлекеттерімен экспорт-импорттық операциялар, сонымен қатар, әлемдегі 41 мемлекетімен экспорттық, ал 90-нан астам мемлекеттермен – импорттық операциялар жүргізген. Өңір экспортының көбісі (67,7 %) алыс шетел мемлекеттерінің үлесіне келеді немесе 1814,5 млн. АҚШ долларын құрайды, ал, ТМД мемлекеттеріне (34,8 %) (Кедендік Одаққа мүше елдерді қоспағанда) 934,2 млн. АҚШ долларына тауар шығарылған.

2012 жылы ТМД мемлекеттерінен (Кедендік Одаққа мүше елдерді қоспағанда) 671,5 млн. АҚШ долларына (57,2 %), алыс шетел мемлекеттерінен – 583,9 млн. АҚШ долларына (42,7 %) тауар кіргізілген.

Облыс тауар экспорты мен импорт құрылымы айтарлықтай өзгерістерге ұшыраған жоқ. Соңғы жылдары импорттың негізгі тарауларына инвестициялық мақсатты тауарлар тобын (технологиялық жабдықтау, көлік пен солардың запас бөлшіктері) жатқызылуы техникалық қайта жабдықтау және облыс мекемелердің модернизациялау процестерін көрсетеді. 2009 жылы импорттың жартысына жетпей (46,1 %) осы тарауға сәйкестелген.

2013 жылы қаңтар-желтоқсанында облыстың сыртқы сауда айналымының көлемі 4837,2 млн. АҚШ долларын немесе 2012 жылдың қаңтар-желтоқсан деңгейіне 106,6% құрады, оның ішінде экспорт, тиісінше – 2901,5 млн. АҚШ доллары немесе 96,3%, импорт – 1935,7 млн. АҚШ доллары немесе 126,6% құрады.

Экспорт Кеден одағы елдерімен 310,6 млн. АҚШ долларын (немесе 97,2%), импорт – 405,6 млн. АҚШ долларын (11,3% өсті) құрады.

2014 жылы қаңтар-шілдеде облыстың сыртқы сауда айналымының көлемі 2391,6 млн. АҚШ долларын немесе 2013 жылғы қаңтар-шілде деңгейіне 96,1% құрады, оның ішінде экспорт, тиісінше – 1184,1 млн. АҚШ доллары немесе 79,7%, импорт – 1207,5 млн. АҚШ доллары немесе 120,4% құрады.