Дәрілік заттар. Анықтамасы. Түрлері. Стерильдік талаптары қойылатын дәрілік заттар және олардың стерильдік

Дәрілік заттар - тірі ағзамен әсерлескенде белгілі биологиялық әсер тудыратын, табиғи немесе интетикалық немесе гендік инженерия 
әдісімен алынған, емдік, алдын алу және диагностикалық әсер алу үшін қолданылатын зат. 
Дәрі-дәрмектін алынуа байланысты жіктелуі 
Дәрі-дәрмектін алынуа байланысты 5 топқа бөлінеді: 
1. 
химиялық синтез өнімі 
2. 
тірі организмнен алынатын (антибиотиктер, кейбір витаминдер) 
3. 
дәрілік өсімдіктерден 
4. 
жануарлардан (гормональді, ферментті препараттар) 
5. 
мұнай, минералды тұздар, тас көмір т.б. жасалатын Дәрі-дәрмектін алынуа байланыстытер 
Дәрі-дәрмектін қолдануына байланысты жіктелуі 
Қолдануына байланысты Дәрі-дәрмек бірнеше топқа бөлінеді. Мысалы, антибиотиктер, антисептикалық Дәрі-дәрмектер, қызу 
басатын Дәрі-дәрмектер, наркоз дәрілер, т.б. Бұл жіктелуді фармокологиялық жіктелуідеп атайды. 
Бұдан басқа Дәрі-дәрмектер қолдану тәсіліне байланысты (ішке, сыртқа, тамырға құйылатын, бұлшық етке салынатын т.б.), 
шығару қалыпына байланысты (ұнтақ, таблетка, пилюля, микстура, тұнба, тұндырма, ерітінді, паста, крем, май тәрізді т.б.), т.б. 
жіктеледі. 
Дәрі-дәрмектің жасалуы 
Дәрі-дәрмектер фармацевтика зауыттарында жасалады, дәріханаларда дайындалады. 
27. Консерванттар қосылатын дәрілік заттардың категориялары. Фармацевтикалық практикада қолданылатын 
консерванттар және олардың құрамы бойынша жіктелуі.Консерванттарға қойылатын талаптар. Антимикробтық 
консерванттардың эффективтілігі. 
Консерванттар — органикалық құрамдардың ыдырауына кедергі жасайтын заттар. 
Лабораторияда консерванттар 
қан
 
сарысуларына, 
агарға
, агарозаға, сефадекстерге, ион алмастырғыш майларға қосылады. 
Консерванттар ретінде натрий азид, 
бор қышқылы
, 
фенол
, 
мертиолят
, 
тимол
 
қолданылады. 
19) консерванттар - ПК өнімдердің жарамдылық мерзімін ұзартуды қамтамасыз ететін заттар; 

консервант - тамақ өнімдерінің жарамдылық (сақтау) мерзімдерін ұзартуға және оларды микробиологиялық 
бұзылудан қорғауға арналған тағамдық қоспа; 
Дәрі-дәрмектің құрамына кіретін барлық әсер етуші заттардың және антимикробтық консерванттардың 
идентификациясын жүргізіледі. Қажет болса, қосалқы заттарды идентификациялайды. 
Консерванттар – микроорганизмдермен (бактериялар, зеңдерме, ашытқылар) әсерінен бұзылудан қорғап өнімнің сақтау 
мерзімін ұзартатын заттар. Мамандардың ойынша тамақтағы күрделі токсикологиялық тексеруден өткен консерванттарға 
қарағанда микотоксиндер адам ағзасына үлкен зардап келтіреді. 
Химиялық консерванттарға белгілі талаптар келтіріледі. Олар тиімді антимикробтық әсерлі, өнімнің органолептикалық 
қасиеттерін өзгертпеу керек және ағзаға зиянсыз болуы керек. 
Консерванттарды дезинфекциялау құралдарымен шатастыруға болмайды. Консерванттар микрооргазимдерді өлтірсе де 
дезинфектанттарға қарағанда баяу, бұзылған шикізаттардан самалы тамақ өнімдерін жасау әлі мүмкін емес. 
Консерванттардың тиімділігі әртүрлі бактериялар, тағамдық саңырауқұлақтар және ашытқылар үшін әртүрлі. Мысалы 
натрий бензоаты май қышқылды, сіркеқышқылды ашу бактериялардың өсуін төмендетеді; калий сорбаты және сорбин 
қышқылы зеңдердің пайда болуына әкелетін микроорганизмдерге қарсы; низин – сүт өнімдеріне арналған консервант – 
антибактериалды табиғи антибиотик; панасорб – ашытқылы қамырдан жасалған піскен өнімдерге арналған консервант, әр 
консервант өз әсер ету спектры бар, сол себептен бірнеше консервантты бірге қолданудың маңызы бар. 
Қазіргі кезде ең кең тараған және жиі қолданатын консерванттар: ас тұзы, этил спирті, көмірқышқылды газ, сірке, сорбин, 
бензой, күкірт қышқылы және олардың кейбір тұздары, нитриттер, нитраттар. Қант сироптары консервілеуші қасиеттерін 
60-70% концентрациядан бастап алады. 
Ет және балық өндеу өнеркәсіптерінде кең қолданатын консерванттар ас тұзы, бактериостатикалық әсері бар. 
Қышқылдармен етті өндеу кезінде қышқылдың белсендігінің өзгеруі, микроорганизмдерге тікелей химиялық әрекет ету 
байқалады. 

Органикалық қышқылдардың ішінде ең жиі қолданатыны сірке қышқылы және оның тұздары. Жапон зерттеушілерінің 
зерттеулері бойынша мал еттерін 0,5-0,6% натрий ацетаты бар су ерітіндісімен өндегенде ол өз балаусалығын 3-4 есе көп 
сақтайды. Францияда рН 2-5 және 8% сірке қышқылы, кальций фосфаты – антиоксиданты бар ерітіндісіне етті қысқа 
мерзімді батыруға негізделген етті консервілеу тәсілі мәлім. 
Қазіргі уақытта сорбин қышқылы (Е200) және калий сорбаты (Е202) ждыл сайын көптеген тонна тамақ өнімдерін сақтап 
қалады, негізгі консервілеуші заттардың бірі болып табылады. 
Сорбин қышқылының және калий сорбатының басқа консерванттардың айырмашылығы консервілеуші өнімнің дәміне әсер 
етпейді және рН ≤6,5 болғанда консервілеуші әсері бар, қатты және әлсіз қышқыл өнімдер сақтау кезінде қолдануға болады. 
Сорбин қышқылын қышқыл және сорбин түрінде тамақ өндірісінің барлық салаларында қолданады. Айырмашылықтары 
ұсынылатын қоспалардың мөлшері 0,02-0,2%. Бұл заттардың антимикробты белсендігі бірдей, айырмашылығы тек суда 
ерулігінде ғана. Сол себептен калий сорбатын су мөлшері жоғары өнімдерді консервілеу үшін қолдануға ұсынылады. 
Сорбин қышқылы және калий сорбаты технологиялық қыздыру кезінде өзінің әсерін жоғалтпайды, бірақ ашық 
көлемдерде 
ұзақ қайнауды болдырмай
, өйткені сумен бірге консервантта қайнап кетеді. 
Тағамдық қоспаларды, сонымен қатар консерванттарды пайдалану мәселелері ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің 
Мемлекеттік-эпидемиологиялық қадағалау департаментінің бақылауында, егер бұл департамент кез келген өнімге 
гигиеналық қорытынды берсе, онда оны ұсынылған мөлшерде және тұтынушының денсаулығына теріс әсер тигізулуіне 
қорықпай қолдануға болады. 

жүктеу/скачать 4.94 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: