Вестник казнпу им. Абая, серия «Исторические и социально-политические науки», №1(72), 2022 г
жүктеу/скачать 3.48 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Зерттеу нәтижесі
| Нәтижелерді талқылау: Қазақстан аймағында VIII-XII ғасырларда қалыптасқан тарихи ахуалға
елдің Ежелгі Түркі мемлекетінің құрамында болуы тікелей әсер етті. Бұл алып мемлекеттің құрамында болған халықтар мен тайпалардың бәріне ортақ мемлекеттік жүйесі, қағандары мен бектері, ұқсас шаруашылығы мен тілі, діні, материалдық және рухани мәдениеті, салт-дәстүрлері мен ырым жорал- ғылары болды. Бұл деректердің ежелгітүркілік жазба ескерткіштерде сақталғандығы анықталды. Зерттеу нәтижесі: Зерттеу барысында төмендегі нәтижелерге қол жеткізілді: Ежелгі түркілік жазба ескерткіштер туралы жарық көрген әлемдік, ресейлік және қазақстандық ғалымдардың іргелі еңбектерін зерттеу, зерделеу, сараптау арқылы ежелгі түркілердің мемлекеттік және қоғамдық құрылымы, әскери өнері, шаруашылығы мен кәсібі, тілі, діни сенім-нанымдары, Қазақстанның аумағында түркілерден кейін өздерінің мемлекеттерін құрған бірқатар туысқан хандықтармен ұқсастығы анықталып, оның ішінде тілдік ортақ белгілеріне қарай қазіргі қазақ халқының ежелгі түркілердің тікелей ұрпақтары екендігі анықталды. Қорытынды. Қорыта айтқанда, VIII-XII ғасырларда Ұлы далада өмір сүрген ерте феодалдық түркі мемлекеттерінің озық мәдениеті, ғылымы, тілі, жазуы және әдебиеті болды. Болашақ ұрпаққа мұра етіп қалдырылған көне түркілік жазба ескерткіштер кең байтақ Қазақстанның барлық аймақтарынан табылып, ескерткіштер саны жыл санап өсіп жатыр. Орхон-Енисейлік ежелгі түркілердің жазулар жазылғалы қанша уақыт өтседе, қаншама су ақса да олардың мәні, маңызы күні бүгінге дейін жойылған жоқ, қайта олардың идеялары қазіргі заман мұраттарымен үндесіп жатыр. Осы көне көз жәдігерлерге үлкен сезіммен қарап, оның ішкі мазмұны мен сырын ұғыну, қазақ халқы үшін құндылығынының қаншалықты екендігін анықтаудың маңызы ерекше. Сондықтан біздер, XXI ғасырдың ұрпақтары, бұдан мыңдаған жылдар бұрын өмір сүрген орта- ғасырлық бабаларымыздың арттарына жазып қалдырған ақыл-ойларын өз қажетімізге жарата отырып, дұрыс қорытынды шығаруға тиіспіз. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі: 1. Кляшторный С., Т. Султанов. Казахстан. Летопись трех тысячалетий. – А., 1992. 2. Гумилев Л. Древние тюрки. Москва., 1967. 3. Ирмуханов Б. Прошлое Казахстана в письменных источниках. – Алматы: «Өлке», 1997. Абай атындағы ҚазҰПУ-нің ХАБАРШЫСЫ, «Тарих және саяси-әлеуметтік ғылымдар» сериясы, №1(72), 2022 ж. 192 4. Малов С. Памятники древнетюркской письменности. – М-Л., 1951. 5. Л. Гумилев. Древние тюрки. Москва., 1967. 6. С. Малов. Памятники древнетюркской письменности. – М-Л., 1951. – С.51. 7. И. Кзыласов. Древнетюркская письменность Евразии. – М., 1990. 8. Ш. Нағымұлы. Мәдениеттану. «Фолиант». – Астана, 2017. 9. Ә. Құрышжанов. Ескі түркі жазба ескерткіштері. – Қаргу, 1986. 10. С. Малов. Памятники древнетюркской письменности. –М.-Л., 1951. – С.61. 11. Б.Ирмуханов. Прошлое Казахстана в письменных источниках. – Алматы, «Өлке», 1997. 12. М. Смаилова. Ұлттық мектеа бастауы. // Бастауыш мектеп.1993. № 8. 13. Ш. Нағымов. Қазақ халқының рухани мәдениетінің тарихы. – Алматы, 2012. 14. Ш. Нағымов. Қазақ халқының рухани мәдениетінің тарихы. – Алматы, 2012. References: 1. S. Klyashtorny, Т. Sultanov. Kazakhstan. Chronicle of three millennia. – А., 1992. 2. Л. Gumilev. Ancient Turks. – Moscow, 1967. 3. B. Irmukhanov. Past Kazakhstan in written sources. – Almaty: "Region", 1997. 4. С. Malov. Monuments of ancient Turkic writing. – M.-L., 1951. 5. Л. Gumilev. Ancient Turks. – Moscow, 1967. 6. С. Malov. Monuments of ancient Turkic writing. – M.-L., 1951. – str-51. 7. И. Kzylasov. Ancient Turkic writing in Eurasia. – M., 1990. 8. Sh. Nagymuly. Cultural Studies. "Foliant", – Astana, 2017. 9. A. Kuryshzhanov. AncientTurkic inscriptions. Curse, 1986. 10. С. Malov. Monuments of ancient Turkic writing. – M-L., 1951.str-61. 11.B. Irmukhanov. Past Kazakhstan in written sources. – Almaty, "Region", 1997. 12. M.Smailova. The beginning of a national school. // primary school.1993.№ 8. 13. Sh. Nagymov. History of the spiritual culture of the Kazakh people. – Almaty, 2012. 14. Sh. Nagymov. History of the spiritual culture of the Kazakh people. – Almaty, 2012. ВЕСТНИК КазНПУ им. Абая, серия «Исторические и социально-политические науки», №1(72), 2022 г. 193 жүктеу/скачать 3.48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|