Я. К. Аршамов пайдалы қазба кенорындарын
Пайдалы қазбалардың типтері
жүктеу/скачать 4.23 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Стратиформдық кенорындар Мысты Cu, Fe, (Pb, Zn, Ag) Қорғасын-мырышты Pb, Zn, Ag, Fe, Mg (Ba, F) Скарндық кенорындар
- Шөгінді кенорындар Борлы B, Mg, K Темірлі Fe, Mn Марганецті Mn, Fe Алюминийлі Al, Fe Гидротермалды кенорындар
| Пайдалы қазбалардың типтері
Элементтердің ассоциациясы Магмалық кенорындар Хромитті Cr, Fe, Mg, (Pt, Al) Платиналы Cr, Fe, Pt, (Os, Ir), Mg Титан-магнетитті Fe, Ti, V Мыс-никельді (сульфидті) Ni, Cu, (Pt, Pd, Co) Апатитті P, Ti, U, Zr, Th, Be, F, Cl, Sr, Nb, Ta, TR Стратиформдық кенорындар Мысты Cu, Fe, (Pb, Zn, Ag) Қорғасын-мырышты Pb, Zn, Ag, Fe, Mg (Ba, F) Скарндық кенорындар Теміркенді Fe, Ca, Al, Si Мысты Cu, Fe, Ca, Al, Si, (Mo, Co), (Pb, Zn) Молибден-вольфрамды Mo, W, Fe, Cu, Al, Si Қорғасын-мырышты Pb, Zn, Fe, Cu, Ag, Bi, Al, Si Қалайыкенді Sn, Fe, Cu, (Mo, As, Zn, Pb, Bi, Ag, W), Si Шөгінді кенорындар Борлы B, Mg, K Темірлі Fe, Mn Марганецті Mn, Fe Алюминийлі Al, Fe Гидротермалды кенорындар Кварцты парагенезисті Au, As, Fe, Bi, Mo, W, U, Si, Cu Сульфидті парагенезисті: -қорғасынның жəне мырыштың Pb, Ba, Zn, Cu, Fe, U, Mo -бес элементті формацияның Co, Bi, Ni, Ag, Ca, Ba, U, Fe, As, (Pb, Zn, Cu) -касситериттің Sn, Pb, Zn, Fe, W Карбонатты парагенезисті -темірдің Fe, Mg, Ca, (Cu, Pb) -марганецтің Mn, Mg, Ca, (Fe, Ba) -магнийдің Mg, Ca Колчеданды Fe, Cu, S, Zn, Pb, (Au, Ba) Я. К. Аршамов 80 Жерүсті жəне жерасты суларындағы кенденудің тура индикаторларынан басқа, жанама индикатор-элементтер үлкен маңызға ие болып келеді. Сонымен, полиметалды кенденудің гидрохимиялық индикаторларының ішіндегі ең жақсыларының бірі – кадмий болып келеді. Кимберлитті түтікшелерді гидрогеохимиялық əдіспен іздеуді Zn, Ni, Co, Cr, V, Ga, Cu жоғары концентрациялары бойынша жүргізуге болады. Рудалы кенорындарды іздеуде газды түсірулерді салыстырмалы жақын арада ғана пайдалану басталды. Газдардың нақты ассоциациялары радиоактивті жəне радиоактивті емес кен денелер үстінде кездеседі. Полиметалды жəне сынапты кенорындардың түбірлік таужыныстарында жəне топырақтарында жоғары мөлшерде көміртегінің диоксиді, сутегі жəне сынаптың булары кездеседі. Колчеданды кенорындардың үстінде - көміртегінің диоксиді (4 %-ға дейін) жəне көмірсутек, алтын құрамды сульфидті кендер үстінде – көміртегінің диоксиді жəне азот, ал сульфидті кенорындар тобында жоғары мөлшерде – H 2 S, CO 2 , SO 3 кездеседі. Биохимиялық процестерден туындаған элементтер ассоциациясы ерекше орынды алады. Олардың жаралуы бір жағынан, тірі материяның физиологиялық қажетіліктерімен сипатталса, екінші жағынан қоршаған жəне қоректенетін ортаның химиялық құрамымен сипатталады. Қоршаған ортаның химиялық құрамы өзгерсе (түбірлік таужыныстардың жəне топырақтардың) өсімдіктердегі металдардың мөлшері өзгереді. Əсіресе кенорындар үстінде өзгерулер айқын болады. Көптеген зерттеушілердің жұмыстары негізінде əртүрлі типтегі кенорындардың үстіндегі өсімдіктердің күлінде жоғары мөлшерлерде орналасқан негізгі элементтердің спецификалық ассоциациялары бөлінген (6.2-кесте). Пайдалы азба кенорындарын геохимиялы іздеу əдістері 81 6.2-кесте Əртүрлі типті кенорындардағы элементтердің ассоциациялары жүктеу/скачать 4.23 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|