Законы 10-е издание москва бином. Лаборатория знаний 2010 3



Pdf көрінісі
бет109/197
Дата05.10.2023
өлшемі2.75 Mb.
#479900
түріЗакон
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   197
f6176e30d73c3b0

4.18. Тұтқырлық. Ұзындығы l=100 м, дөңгелек қимасының радиусы R=25 см тіке 
құбырдың ағымы 
5,0 м/ . Олай болса сынап отырылған құбырдан судың 
стационарлы ағысы кезіндегі оның үйкеліс күшін есептеп табу керек. Судың 
тұтқырлығы 
1,0 мПа · с. 
Шығару жолы. Іздеп отырылған үйкеліс күшін (4.78) формула арқылы табуға 
болады. Ол үшін бірінші (4.81) өрнектің 
d /dr туындысын 
шарты бойынша 
есептеп, келесі теңдеуді табамыз: 
йк.
2
2
4
2

Немесе үйкеліс күшін (4.82) формула арқылы да есептеп табуға болады: 
йк.
8
64H. 
 


143 
5-тарау 
Импульс моментінің сақталу заңы 
§ 5.1. Бөлшектің импульс моменті. Күш моменті 
 
Энергия мен импульстің сақталу заңдарымен қатар тағы бір 
векторлық сақталу заңы бар, ол импульс моментінің сақталу заңы деп 
аталады. бұл қандай шама жəне оның қасиеттерінің қандай? 
Бір бөлшектен бастаймыз.  − дегеніміз оның 
қайсыбір таңдап алынған санақ жүйесінің О 
нүктесіне қатысты орнын сипаттайтын радиус-
векторы, ал − оның осы жүйедегі импульсі 
болсын. А бөлшектің О нүктесіне қатысты 
импульс моменті деп жəне векторлардың 
векторлық көбейтіндісіне тең болатын 
векторын айтады: 
·
(5.1) 
Осы анықтамадан вектордың аксиалдық вектор екендігі шығады. 
Оның бағыты О нүктесінен айнала бұрылу вектор бағытында болатындай 
етіліп алынған, сонда вектор оң бұранда жүйесін түзеді. вектордың 
модулі
· sin
·
(5.2) 
Бағытында мұндағы − жəне векторлардың арасындағы бұрыш, 
· sin − вектордың О нүктесіне қатысты иіні (5.1-сурет). 
 
Моменттер теңдеуі 
вектордың берілген санақ жүйесіндегі өзгерісі қандай механикалық 
шамаға тəуелді болатындығын анықтайық. Бұл үшін (5.1)-ді уақыт бойынша 
дифференциалдаймыз: 
d /d
d /d ,
, d /dt . 
5.1-сурет 


144 
О нүктесі тыныштықта болатындықтан, 
d /d вектор бөлшектің v 
жылдамдығына тең болады, яғни бағыты бойынша вектормен бірдей 
түседі, сондықтан: 
d /d ,
0. 
Одан əрі, Ньютонның екінші заңына сай, 
d /d
, мұндағы, – бөлшек түсірілген барлық күштердің 
тең əсерлісі. Демек, 
d /d
·
Осы теңдеудің оң жағында шаманы күштің О 
нүктесіне қатысты күш моменті деп атайды (5.2-
сурет). Oсы N деп белгілеп, жазамыз. 
· .


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   197




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет