1-билет Гольджи аппаратының құрылысы жǝне қызметі, оның синтездегі, сеĸрет шығарудағы жǝне ĸлетĸаға басқа заттарды өтĸізудегі рөліне анықтама беріңіз
жүктеу/скачать 161.36 Kb.
|
| 15 билет1.Партеногенез
Партеногенез, апомиксис (гр. Parthenos – тың, genesis — шығу, пайда болу) — көптеген өсімдік және жануарлар организміндегі ұрықтанбаған жұмыртқа клеткасынан ұрықтың дамуы[1]; жыныс жасушаларының қосылуынсыз дамыған жаңа ағза: ұрықтанбаған жұмыртқадан (партеногенез) спорофиттің вегетативтік жасушасынан(апоспория) және т.б. Көбінесе күрделігүлділер, раушангулділер, астық тұқымдастыларда кездеседі.[2 Партеногенез (ежелгі грек тілінен παρθένος γένεσις – тың ұрпақ, өсімдіктерде – апомиксис, ἀπο- +μῖξις, араласпау) – «бір жынысты көбею» ағзасының «бір жынысты көбею» «вирустық көбею» деп аталатын түрі с , олармен әйел жыныс мүшелерінің жасушалары (жұмыртқалары) ересек организмде ұрықтанбай дамиды. Партеногенетикалық көбею аталық және аналық гаметалардың қосылуымен жүрмесе де, организм жыныс жасушасынан дамитындықтан, партеногенез әлі де жыныстық көбею болып саналады. Партеногенез екіжүзді формалардың эволюциясы кезінде пайда болды деп есептеледі.Партеногенетикалық түрлер тек аналықтармен (әрдайым немесе мерзімді түрде) ұсынылған жағдайларда, партеногенездің негізгі биологиялық артықшылықтарының бірі түрдің көбею жылдамдығын жеделдету болып табылады, өйткені мұндай түрлердің барлық даралары ұрпақ қалдыруға қабілетті. Көбеюдің бұл әдісі кейбір жануарларда кездеседі, дегенмен салыстырмалы түрде қарабайыр организмдер арасында жиі кездеседі. Әйелдер ұрықтандырылған жұмыртқалардан, ал еркектер ұрықтанбаған жұмыртқалардан дамитын жағдайларда партеногенез сандық жыныс қатынасын реттеуге көмектеседі (мысалы, араларда).Көбінесе партеногенетикалық түрлер мен нәсілдер полиплоидты болып табылады және алыс будандастыру нәтижесінде пайда болады, гетерозисті және осыған байланысты жоғары өміршеңдігін көрсетеді. Партеногенезді жынысты көбеюге жатқызып, соматикалық мүшелер мен жасушалардың көмегімен жүзеге асырылатын жыныссыз көбеюден (бөліну, бүршіктену т.б.) ажырату керек. Партеногенез қабілеті турбеллярияларда, трематодтарда, ұлуларда, нематодтарда, тардиградтарда, онихофорандарда және жануарлардың басқа топтарында байқалды. Циклдік партеногенез ротиферлерге тән. Өсімдіктердегі ұқсас процесс партеногенез деп аталады. Ол ұрықтандырусыз пайда болған тұқымдар арқылы көбеюді білдіреді: хромосомалардың санын екі есе азайтпайтын мейоз түрі нәтижесінде немесе аналық жасушаның диплоидты жасушаларынан. Көптеген өсімдіктердің ерекше механизмі болғандықтан: қосарлы ұрықтандыру, олардың кейбіреулерінде (мысалы, цинкфолдың бірнеше түрлерінде) псевдогамия мүмкін – тұқымдар ұрықтанбаған жұмыртқадан дамып келе жатқан эмбрионмен алынған кезде, бірақ тозаңдану нәтижесінде пайда болатын триплоидты эндосперм бар. Және одан кейінгі үштік біріктіру. жүктеу/скачать 161.36 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|