1 БӨлім. «Есептеу жүйелері, желілері және коммуникациялары» ПӘНІ, оның мазмұНЫ

Спутник пен жерүстіндегі РТС арасындағы деректерді беруді басқару үшін мынадай тәсілдер пайдаланылады.

1. 
   Кәдімгі мультиплексирлеу – жиілік бөлігу мен уақытын бөлінулер. Біріншісінде барлық жиілікті спектр радиоканал подканалға бөлінеді, олар пайдаланушылар арасында кез – келген графикті беру үшін үлестіріледі. Бұл тәсілдің кемшілігі: ішкі каналдар тиімді пайдаланылмайды, бастапқы каналдар өткізу сызығының едәуір бөлігі бөлу сызығы ретінде пайдаланылады. Екіншісінде барлық уақытты бөлінулер пайдаланушылар арасында бөлінеді, олар шешуі бойынша ұсынылған уақытша кванттарға (слотқа) иелік етеді.
   
2. 
   Сұрау – таңдау әдісі мен құралын пайдаланатын “бастауыш/қайталама” кәдімгі тәртібі. Бірінші орган ретінде көбінесе РТС, сиректеу – спутник шығады. Сұрау/таңдау циклі көп уақытты алады, әсіресе желісте АЖ үлкен саны болғанда. Сондықтан пайдаланушыға сұрау салу реакция уақыты ол үшін қабылданбайтындай болуы мүмкін.
   
3. 
   “Бастауыш/қайталама” типті басқару тәртібі сұраусыз, уақытты кванттаумен көптік кіру әдісін жүзеге асырумен (ТДМА). Мұнда слоттар бірінші РТС белгіленеді, эталон деп аталады. Эталонды станция басқа РТС сұрау салуды қабылдап бұл сұрауларды кадрды беру үшін нақтылы слотты станциялары белгілену жолымен қанағаттандырады, ол каналдың графигі мен қамтылу сипатына байланысты болады. Мұндай әдіс кең түрде коммерциялық спутниктік желісте пайдаланылады.
   
4. 
   Басқарудың тең рангілі тәртібі. Пайдаланушылар каналға кіруге тең құқылы, канал үшін бәсекелестік жүреді. 70 – жылдар басында Н.Абрамсон тиімді бәсекелесу әдісін ұсынып, ол ALOHA жүйесі деп аталды.
   

Спутниктік байланыс желісінің негізгі артықшылықтары:

• 
  Станциялар арасында байланысты қамтамасыз ету;
  
• 
  Қашықтығына тәуелсіз ақпаратты беру құны;
  
• 
  Желісті тұрғызу мүмкіндігі;
  
• 
  Спутниктік байланыс желісінің кемшіліктері:
  
• 
  Деректер берілісінің құпиялығын қамтамасыз етуге қаражат пен уақытты жұмсау қажеттілігі;
  
• 
  Үлкен қашықтықтан радиосигналдарды қабылдауда кідірістің болуы;
  
• 
  Радиосигналдардың өзара қателесу мүмкіндігі;
  
• 
  Сигналдардың әртүрлі атмосфералық құбылыс әсеріне ұшырауы;
  

Мынадай коммутация әдісі болады:

• 
  Тізбектер (каналдар) коммутациясы;
  
• 
  Аралықты сақтау коммутациясы, ол өз кезегінде қатынас коммутайиясы мен пакет коммутациясы болып бөлінеді;
  

Тізбектер коммутациясы әдісінің кемшіліктері:

• 
  Байланыстың сквозной каналын орнатудың үлкен уақыты, ол оның жеке учаскелерінің босауын күтуден болады;
  
• 
  Шақыру сигналын қайталап беру қажеттілігі;
  
• 
  Ақпарат берілісі жылдамдығын таңдау мүмкіндігінің жоқтығы;
  
• 
  Желідегі қызмет пен мүмкіндіктерді өсірудің шектеулі болуы;
  
• 
  Байланыс каналдарын біркелкі жүктеу қамтамасыз етілмейді;
  

• 
  Тізбектерді коммутациялау технологиясының жатықтығы;
  
• 
  Диалогты режимде жұмыс жасау мүмкіндігі;
  
• 
  Абоненттер арасында битті мөлдірлікті және ККО санына байланыссыз уақыт бойынша мөлдірлікті қамтамасыз ету;
  
• 
  Қолданудың едәуір кең саласы (ең бастысы акустикалық сигналдарды тарату).
  

Қатынастар коммутациясы әдісінің кемшіліктері:

• 
  Үлкен қатынасты қабылдау үшін байланыс түйініндегі буферлі ЕҚ емкостіне салмақты талапты жүзеге асыру қажеттілігі;
  
• 
  Диалогты режимді жүзеге асыру және нақтылы уақыт масштабында жұмыс бойынша жеткіліксіз мүмкіндіктер;
  
• 
  Коммутатор бас тартқанда барлық желістің істен шығуы, өйткені ол арқылы деректердің барлық ағысы өтеді.
  
• 
  Қатынас коммутаторы өткізу қабілеті бойынша потенциялды “тир” орын болып табылады.
  
• 
  Деректерді беру каналдары тиімділігі аздау етіп пайдаланылады;
  
• 
  Әдістің артықшылығы:
  
• 
  Абоненттер арасында байланыстың сквозной каналын мерзімнен бұрын (деректерді беру басталар алдында) орнату қажеттігінің жоқтығы;
  
• 
  Жеке учаскелерден маршруттарды қалыптастыру мүмкіндігі;
  
• 
  Сұрау салу қызмет көрсетудің осы жүктеме кезеңінде төменбасымдлықты ағыстарды есте сақтау жолымен сглаживание басу жасау мүмкіндігі;
  
• 
  Қызмет етуге сұрау салу шығынының жоқтығы;
  

Символды коммутацияны пайдалануда нақтылы беріліс ортасы үшін пакеттің оңтайлы өлшемі үшін өзінің оңтайлы пакет өлшемі таңдалады.

Символьды коммутацияны пайдалануда нақтылы беріліс ортасы үшін пакеттің оңтайлы өлшемі желідегі пакет кідірісі уақытының бірмезгілде азаюымен сақталады. Бұл бірнеше пайдаланушылардан үлкен емес символдар мөлшерін қабылдау есебінен (ақпараттық биттер) және жалпы қол жететін бір пакетке оларды салумен жетеді.