1-бөлім. Жалпы ережелер

Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің

бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (60-шығарылым)

1. 
   Осы жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (бұдан әрі - БТБА) (60-шығарылым) «Ойыншық өндірісі» бөлімінен тұрады.
   
2. 
   Жұмыстардың разрядтары еңбек жағдайлары ескерілмей, олардың күрделілігіне қарай (еңбектің күрделілігі деңгейіне әсер ететін және орындаушының біліктілігіне қойылатын талаптарды жоғарылататын төтенше жағдайларды қоспағанда) белгіленді.
   
3. 
   Әрбір кәсіптің тарифтік-біліктілік сипаттамасы екі бөлімнен тұрады.
   
4. 
   «Жұмыс сипаттамасы» бөлімінде жұмысшы орындауға тиіс жұмыс сипаттамасы қамтылады.
   
5. 
   «Білуге тиіс» бөлімі жұмысшының арнайы біліміне, сондай-ақ жұмысшы қолдануға тиіс ережелерді, нұсқаулықтар мен басқа да материалдарды, әдістер мен құралдарды білуге қатысты қойылатын талаптарды қамтиды.
   
6. 
   Тарифтік-біліктілік сипаттамаларында жұмысшы кәсібінің осы разрядына тән жұмыстардың тізбесі келтіріледі. Бұл тізбе жұмысшы орындай алатын және орындауға тиіс барлық жұмыстарды толық қамтымайды. Жұмыс беруші қажет болған жағдайда ерекшелікті ескере отырып, орындалу күрделілігі бойынша тиісті разрядтардағы жұмысшылар кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамаларында қамтылғандарға сәйкес келетін жұмыстардың қосымша тізбесін әзірлей алады.
   
7. 
   «Жұмыс сипаттамасы» бөлімінде көзделген жұмыстардан басқа, жұмысшы ауысымды қабылдау және тапсыру, жұмыс орнын, айла- бұйымдарды, құралдарды жинастыру, сондай-ақ оларды тиісінше ұстау, белгіленген техникалық құжаттаманы жүргізу жөніндегі жұмыстарды орындауға тиіс.
   
8. 
   «Білуге тиіс» бөлімінде қамтылған теориялық және практикалық білімдермен қатар, жұмысшы еңбекті қорғау, өндірістік санитария мен өртке қарсы қауіпсіздік жөніндегі ереже мен нормаларды, жеке қорғану құралдарын пайдалану ережесін, орындалатын жұмыс (қызмет) сапасына қойылатын талаптарды, жарамсыздықтың түрлері мен оның алдын алу және жоюдың тәсілдерін, өндірістік дабылдатқышты, жұмыс орнында еңбекті ұтымды ұйымдастыру жөніндегі талаптарды білуге тиіс.
   
9. 
   Біліктілігі анағұрлым жоғары жұмысшы өзінің тарифтік-біліктілік сипаттамасында санамаланған жұмыстармен қатар, біліктілігі анағұрлым төмен жұмысшылардың тарифтік-біліктілік сипаттамасында көзделген жұмыстарды орындай білуге, сондай-ақ осы кәсіптегі разряды төмен жұмысшыларға басшылық жасай білуге тиіс. Осыған байланысты, анағұрлым төмен разряд кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамасында келтірілген жұмыстар, анағұрлым жоғары тарифтік-біліктілік сипаттамасында, әдетте келтірілмейді.
   
10. 
    Тарифтік-біліктілік сипаттамалар ерекше айтылған жағдайлардан басқа, осы бөлімде көрсетілген өндірістер мен жұмыс түрлері бар ұйымдарда, меншік және ұйымдық-құқықтық нысанына қарамастан, жұмыстарды тарифтеу және жұмысшыларға біліктілік разрядтарын беру кезінде қолданылады.
    
11. 
    Қызметкердің еңбек қызметін растайтын құжаттарды толтырған кезде, сондай-ақ тарифтік разряды өзгерген кезде, оның кәсібінің атауы БТБА-ға сәйкес жазылады.
    
12. 
    Қолданудың ыңғайлығы мақсатында БТБА (60-шығарылым) жұмысшылардың кәсіптерінен, разрядтарының диапазоны мен беттерінің нөмерлерінен тұратын осы БТБА-ға 1-қосымшаға сәйкес алфавиттік көрсеткішті көздейді.
    
13. 
    «Ойыншық өндірісі» бөлімінде қарастырылған жұмысшы кәсіптері атауларының, олардың БТБА шығарылымы бойынша қолданыстағы атаулары көрсетілген тізбесі 2009 жылғы редакциясында берілген.
    

1. 
   Ойыншық материалдары мен бөлшектерін дайындаушы
   

Параграф 1. Ойыншық материалдары мен

бөлшектерін дайындаушы, 2-разряд

14. 
    Жұмыс сипаттамасы:
    

15. 
    Білуге тиіс:
    

16. 
    Жұмыс үлгілері.
    
    1. 
       түрлі мөлшердегі және формадағы қуыршақ, жануарлар, құстар мен басқа да ойыншықтардың каркасын жасау;
       
    2. 
       металданған картон, мата, целлофан жаймалар, картон және басқа да материалдар – пішу;
       
    3. 
       синтетикалық пленка – пішу, кесу.
       

2. 
   Ойыншық материалдары мен
   

17. 
    Жұмыс сипаттамасы:
    

18. 
    Білуге тиіс:
    

2. 
   Ойыншықты сығымдау және өңдеуге арналған
   

материалдарын дайындаушы, 2-разряд

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

3. 
   Ойыншық бөлшектерін жинақтаушы
   

Параграф 1. Ойыншық бөлшектерін жинақтаушы, 2-разряд

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

2. 
   Жұмыс үлгілері.
   

1. 
   жасанды шырша бөлшектерін;
   
2. 
   мата, тері, плюш, поролон, ағаш ойыншық дайындамаларынан пішілген бөлшектерді;
   
3. 
   шылдырмақтар- жинақтау.
   

Параграф 2. Ойыншық бөлшектерін жинақтаушы, 3-разряд

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

2. 
   Жұмыс үлгілері.
   

1. 
   ойыншық бөлшектерін: бас киім, аяқ киім, костюмдер, көз механизмдері, түрлі қуыршақ, жануарлардың париктерін –жинақтау;
   
2. 
   пластмасса және металл ойыншық бөлшектері – жинақтау;
   
3. 
   дыбыс шығаратын ойыншықтар – жинақтау;
   
4. 
   қуыршақ, жануарлар мен құстардың қолдары, аяқтары, бас және кеуделері – түсіне, мөлшеріне қарай таңдау.
   

4. Ойыншық материалдарын бояушы

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

Параграф 2. Музыкалық ойыншықтарды күйге келтіруші, 4-разряд

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

6. Ойыншықтарды күйдіріп өңдеуші

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

7. Ойыншықтарды бояушы

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

Параграф 2. Ойыншықтарды бояушы, 3-разряд

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

8. Ойыншық бөлшектерін өңдеуші

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

9. Ойыншық безендіруші

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

2. 
   Жұмыс үлгілері.
   
   1. 
      жануар, мал, құс ойыншықтар – алжапқыш, бас киім, жабындарын, тоқымдарын және басқа да өңдеулерін кигізу.
      

Параграф 2. Ойыншық безендіруші, 2-разряд

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

2. 
   Жұмыс үлгілері.
   

1. 
   аяз ата бейнесі – безендіру бөлшектерін жасау;
   
2. 
   спортшы бейнесі – безендіру бөлшектерін жасау.
   

Параграф 3. Ойыншық безендіруші, 3-разряд

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

2. 
   Жұмыс үлгілері.
   

1. 
   ойыншықтар: жануарлар, малдар, құстар, көкөніс, ертегі кейіпкерлері – безендіру, монтаждау;
   
2. 
   жұмсақ мал, жануар, құс, Қар қыз ойыншықтары – безендіру, көзін, құлағын, мұрнын бекіту;
   
3. 
   қуыршақтар – көп бөлшекті костюмдерді кигізу, бас киім жасау, парик тігу, бұйралау;
   
4. 
   шырша ойыншықтары – безендіру, монтаждау.
   

Параграф 4. Ойыншық безендіруші, 4-разряд

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

2. 
   Жұмыс үлгілері.
   
   1. 
      ұлттық ертегілердің сюжетіне құрылған ойыншықтар-эскиз бойынша безендіру;
      
   2. 
      театр ойыншықтары – безендіру.
      

10. Ойыншық бөлшектерін сығымдаушы

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

11. Ойыншыққа сурет салушы

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

Параграф 2. Ойыншыққа сурет салушы, 4-разряд

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

Параграф 3. Ойыншыққа сурет салушы, 5-разряд

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

12. Ойыншық құрастырушы

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

2. 
   Жұмыс үлгілері:
   

1. 
   шелек, пистолет, каталка, конструктор, түрлі конфигурациялы механикалық, көлік, пирамида бөлшектері, арба, жәшік, баған, дөңгелек, фара, руль – құрастыру және монтаждау;
   
2. 
   ұзындығы 20 см-ге дейінгі қуыршақтар - аяқ-қолдарын құрастыру.
   

Параграф 2. Ойыншық құрастырушы, 3-разряд

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

2. 
   Жұмыс үлгілері.
   
   1. 
      автомобильдер, тракторлар, тепловоздар, дизель, көтергіш кран, электротехникалық ойыншықтар, конструкторлар, бильярдтар, жануарлар фигуркалары;
      
   2. 
      балалар барабандары;
      
   3. 
      шырша ойыншықтары, гирляндалар, шырша бұтақтары, синтетикалық материалдар мен пленкалардан жасалған шыршалар;
      
   4. 
      «күшік-ксилофонист» тәріздес құрамалы ойыншықтар;
      
   5. 
      байка, плюш, жасанды түбіт және басқа да материалдан жасалған жұмсақ ойыншықтар;
      
   6. 
      қуыршақтар –ойыншықтарды құрастыру.
      

Параграф 3. Ойыншық құрастырушы, 4-разряд

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

2. 
   Жұмыс үлгілері.
   
   1. 
      автомобиль, тракторлар;
      
   2. 
      баржалар, теплоходтар - микроқозғалтқышты және басқару пультымен ойыншықтарды құрастыру.
      

Параграф 4. Ойыншық құрастырушы, 5-разряд

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

13. Музыкалық және дыбыс шығаратын ойыншықтарды құрастырушы

құрастырушы, 3-разряд

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

2. 
   Жұмыс үлгілері.
   
   1. 
      балалайка, гитара – монтаждау;
      
   2. 
      органдар, түбіт гармоника камерасы, үрмелі гармоника-құрастыру.
      

Параграф 2. Музыкалық және дыбыс шығаратын ойыншықтарды құрастырушы, 4-разряд

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

2. 
   Жұмыс үлгілері:
   
   1. 
      металлофон – жинақтау және пластиналарды бекіту;
      
   2. 
      пианино және рояльдар - корпустарын құрастыру, дыбыс өзекшелерін монтаждау;
      
   3. 
      дыбыс планкалары – резонаторларға орнату;
      
   4. 
      дыбыс шығаратын аспаптар – құрастыру және теңшеу;
      
   5. 
      резонаторлар және гармоника, саксофон, кларнет және флейтаның дыбыс пластинкалары – монтаждау және құрастыру;
      
   6. 
      музыкалық шкатулкалар – құрастыру және теңшеу.
      

14. Электр ойындарды құрастырушы

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

Параграф 2. Электр ойындарды құрастырушы, 4-разряд

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

15. Бөлшектер мен ойыншықтарды кептіруші

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

16. Бөлшектер мен ойыншықтарды формалаушы

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

Параграф 2. Бөлшектер мен ойыншықтарды формалаушы, 3-разряд

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

17. 
    Электр түктеуші
    

Параграф 1. Электр түктеуші, 2-разряд

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

Параграф 2. Электр түктеуші, 3-разряд

2. 
   Жұмыс сипаттамасы:
   

2. 
   Білуге тиіс:
   

Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің

бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығына (60-шығарылым)

1-қосымша

Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші