САЛЫҚ ОРГАНДАРЫНЫҢ ҚЫЗМЕТІН ҰЙЫМДАСТЫРУДАҒЫ ӘЛЕМДІК ТӘЖІРИБЕ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ТИІМДІЛІГІН АРТТЫРУ ЖОЛДАРЫ

Егер де салық төлеуші тексеріске ұшыраса, Ішкі Кірістер Қызметі одан табыстарының заңдылығын дәлелдейтін қаржылық құжаттардың талап етуге қүқылы. АҚШ-тың салықтық заңдылығына сәйкес сомасы 600 доллардан асатын кез-келген коммерциялық келісім-шарттар, сомасы қатар бір адамға төленетін дивидендті 10 доллардан көп болса, ол құжаттар тіркеледі. Бұдан басқа салық төлеуші әр түрлі салық жеңілтіктеріне құқығын дәлелдейтін құжаттарды ұсыну керек.

Ішкі Кірістер Қызметінің қадағалау аппараты және азаматтарды соттан тыс қадағалау бойынша көтеген құқықтары бар. Оның жүйелі түрде салық төлеуден жалтаратын салық төлеушінің меншігін (жылжымайтын мүлкін қоса) салық төлеу шоттарына тәркіленуіне болады. Ішкі Кірістер Қызметінің кез-келген іс-әрекетіне сот тәртібі бойынща наразылық көрсетілуі мүмкін. Бұл істі қарастыру үшін құрама штаттарында бірінші кезекте арнайы салық соты бар.

АҚШ-тан салық төлеуден әдейі жалтару ауыр қылмыс болып есептеледі және ол ірі мөлшердегі айыппүл салумен немесе 5 жылға дейінгі бас бостандығынан айыру мүмкін.

Салық төлеушілер мен Ішкі Кірістер Қызметі арасындағы қарым-қатынас кезінде екі жақтық құқықтары мен міндеттеріы заңдылықпен шектеудің қажеттігі туды. Осыдан шыға келе, АҚШ конгресі 1988 жылдың аяғынан салық төлеушілердің құқығы жөніндегі заңы қабылданған.

Бүл заңға сейкес, Ішкі Кірістер Қызметі салықтық декларациялар тексерісі кезінде салық төлеушілерге оның құқықтары міндеттері туралы жазбаша қүжатты беруі тиіс. Салық төлеушілердің Ішкі Кірістер Қызметі қызметкерлері алдын-ала хабарлама жасағанда, тексерістегі салық ведомаствасының өкілдерімен жасалған барлық келісі шарттарды таспаға жазып алуына құқығы бар.

салықтық бақылау ерекшеліктерін қарастыра кетейік.

Голландық салық қызметінің бағасы бойынша салық төлеушілердің 70 пайзының дерлік қызметімен шиеленістері пайда болады. Ең алдымен азырақ салық төлеуге деген талап-тілегімен байланысты, тәжірибе болса ондай құбылыс қалайда салық төлеуден жалтаруға әкеледі. Осыған байланысты салық қызметінің барлық клиенттері әртүрлі топтарға бөлінген, бұл сәйкесінше бақылаудың әр түрлі болуына апарады;

• 
  жұмсақ бақылау (таңдамалы әр кездегі тексерулер);
  
• 
  икемді бақылау (жиі және терең тексерулер);
  
• 
  үнемі бақылау.
  

Салық келісімдерін жасау салық басшылары үшін негізгі нықтаушы белгілері мыналар:

• 
  келіспеушілік тудыратын салық сомасы;
  
• 
  аталмыш мәселені жатқызуға болатын құқықтық жағдайлар
  категориясы;
  

- салық төлеушілердің категориясы.

Нидерландының салық қызметінде мүмкін болатын залалдардың фактісінің алдын алып, оның бетін ашатын едәуір тиімді ішкі бақылау мехенизмі жасалып, қызмет етеді.

Ішкі бақылау жүйесі өз құрамына мынадай негізгі іс-шараларды кіргізеді;

• 
  анық нысандалған ішкі процедуралар;
  
• 
  ақпараттарды тиімді өңдеу мен сенімді ақтау;
  
• 
  бақылаудың тиімді шаралары;
  
• 
  кезекті бақылау;
  
• 
  таңдамалы бақылау;
  

• 
  іскерлік анықталған түрлері мен жұмыс істейтін қызметтерді
  қадағалау;
  

Аталмыш іс-шаралардың ішінде этикалық нысандар да аса маңызды. Нидерландының салық қызметі коммерциялық құрылым емес. Осыған қоса оның қызметкерлеріне мемлекеттік қызметкерлер ретінде қосымша аудиторлық нысанадан жеке ұйымдарда жұмыс істеуіне болмайды. Ал алған қызмет көрсету салаларында (мысалы, сабақ беру) арнайы рұқсат қажет. Осындай шектеулердің белгілі бір бөлігі қызметкерлердің жақын туыстарына да тиісті. Салық қызметінің ең басты принциптерінің бірі - сенім. Сенімін жоғалтқан адам салық қызметкері болып жұмыс істей алмайды. Голландиядағы мемлекеттік салық қызметінің кемшіліктерінің бірі - жалақы көлемі. Орташа есеппен Голландияда мемлекеттік қызметкерлер жеке сектордағы өз әріптестерінен жалақыны 20 пайызға кем алады.

Ұлыбританияда салықтық саясатқа байланысты парламент пен үкіметтің ұсыныстарын әзірлеп шығыруга жауапты екі тең құқылы департаменттер -ішкі кірістер департаменті және кедендік алымдар мен жанама салықтар департаменті жұмыс істейді. Олар бұл қызметтерді салықтарды жинау мен бағалаумен қатар атқарады.

Ал Канада мемлекетінде салықтық заңдардың жобасын жасау және салықтық телемдердің түсуін болжау Қаржы министрлігіне жүктелген, ал салық салудың сұрақтары мен ұлттық Кіріс министрлігі айналысады.

Осыған ұқсас салық жүйесіндегі құрылым Жапонияда да қабылданған. Мұнда салықтық заңдылықтың жобасын Қаржы министрлігінің салықтық бюросы жасап шығарады. Осы жобаларды парламентке көрсетеді және қорғап шығады. Ал осы заңдарды іс жүзінде жүзеге асыру ұлттық Салықтық Администрациясының міндетіне кіреді.

Австралияда осы мемлекеттердің салық жүйесінің құрылымына мүлдем карама-қарсы жүйе қабылданған. Мұнда Австралиялық салық салу жүйесі заңдарының жобасы өздері жобалайды және жасап шығарады, өздері осы заңдарды жан-жақты зерттеп, бағалайды және ішкі салықтардың жинаумен де әздері айналысады [7].

Салық органдарының бақылау қызметін сөз ете келе, Қытай Халқы Республикасының салық органдарының жұмысына тоқтайық. Қытай Халық Республикасының салықты өндіріп алу тәжірибесінде оларды төлемеумен байланысты бірнеше ұйымдар ажыратылады. Салық төлеуден жалтару деп отырғанымыз, бұл салық төлеушілердің заңсыз әрекеттері, заңдар мен салык. туралы мемлекеттік қаулыларды бұзу мақсатында ойласып әрекет ету, оның ішінде салық төлеуден жасырып қалу және басқа шаралар жолдарымен жалтару (бухгалтерлік кітаптарды жою, өзге де құжаттар мәліметтерін бұрмалау, салық салынатын объектілерді төмендетіп көрсету немесе жасыру, өңдірістік шығындарды көтеру және басқа да салық төлеушілерге жеке шоттарын, табыстарын, пайдасын аудару). Мұндай ұғымға жоғарыда аталған заңсыз әректтерге қатысы басшылық ету және бетімен жіберу жатқызылады.

Салық төлеуден қашу салық төлеушілердің олардың төлемеу немесе бекітілген мөлшерден кем төлеу бойынша қимылдарын білдіреді. Бұл құбылыс салық заңдарын білмеу, салық ставкаларын пайдалана алмау, салық салынатын сомаларды кішірейтіп есептеудің нәтижесінде тууы мүмкін.

Салық салуды кешіктіру дегеніміз - салық төлеушілердің уақытылы салық төлемеуі, алық органдарынның белгіленген мерзімнен салықтық түсімдердің жоспардан қалыс қалуы.

Қытай Халық Республикасында салық төлеушілерді тіркеу заңда енгізілген. Өндірістік және өндірістік емес қызметпен айналысатын және өзінің балансында орналасқан барлық субъектілер жұмыс істеуге құқық беретін патентті алғаннан кейін 30 күннің ішінде жергілікті салық органдарына тіркеуді рәсімдеуге өтініш беруі шарт. Салықтық міндеттемелері бар өзге ұйымдар мен жеке тұлғалар заңды салық төлеушілер ретінде танылып, 30 күннің ішінде орналасқан жеріндегі салық органдарына тіркеледі.

Егер де салық төлеушінің тіркелгеннен соң көбін өзгертіп, қайта ұйымдастырылып, ұйымның қосылуы және бөлінуі сияқты тіркеуді өзгертуді талап ететін себептер туса, ол 30 күннің ішінде тіркеуді қайта жүргізуге арыз береді, онда салық төлеуші қайта тіркеледі немесе тіркеуі жойылады.

Салық төлеуші салық декларациясын толтырып, оны қаржы бухгалтерлік есептерімен қоса салық органдарына ұсынады. Ал салық органдары уақыттылы төленетін салык көлемін анықтап, салық төлеушіге салықтық аванстық сомасы жайлы хабарлайды және салық декларациясын алған соң соңғы қорытынды есеп жүргізеді. Егер де салық төлеуші өз міндеттерін 30 күннің ішінде орындамаса немесе кейінге 15 күннің ішінде орындамаса салық органдары төленуге жататын салық көлемін, оның мерзімін анықтауға құқығы бар.

Салық төлеуші қаржы бухгалтерлік есебінің нақты жүйесін жасайды, кадрларды салық төлеуге бағыттайды, бухгалтерлік кітаптар, төлем ведомствалары салық төлеу бойынша өзге де құжаттарды сақтауға әрекет етеді. Салық төлеушінің құжаттарды жүргізу тәртібін бұзумен байланысты қимылдары үшін және салық төлемегені үшін қатаң айыппұлдық санкциялар қарастырылған.

Салық органдары әрбір тәртіп бұзушылық бойынша іс қозғайды және фактілерді тексеріп заңға сәйкес шараларды қолданады. Салық төлеушілерге 5000 юань-ды белгілеген мерзімде жабу тіркелген шоттарды жүргізу, салық декларацияларын рәсімдеу, салықтық экспертизалар жүргізу шоттары мен квитанцияларды пайдалану мен сақтау мен байланысты моральдарды жүргізуден бас тартқан жағдайда мүмкіндік болады.

Ұқыпсыздық немесе тәртіпті білмеу бойынша салық төлеуден қашу кезінде салық органдары шекті мерзімді белгілеп, төленбеген соманы жабу орындалмаған жағдайда әрбір күні үшін төленбеген соманың 0,5 пайызы мөлшерінде әсімақы есептелінеді. Салық төлемдерін кешіктіру бойынша бекітілген сомадан кешіктірілеген соманың 0,5 пайызы мөлшерінде әрбір күнге өсімақы есептелінеді.Табыстарды жасырып қалумен байланысты салық төлеуден жалтару төленбеген саланың 6 еселенген мөлшері негізіндегі айыппұлға ұласуы мүмкін. Ал осындай іс-әрекеттерді жасауға тікелей қатысты тұлғаларға 1000 юань мөлшерінде айыппұл салынады. Салық төлеуге қарсылық білдіру кезінде 50 000 юань мөлшерінде қосымша айыппұл өндіріліп алынуы мүмкін. Өсімақылар мен айыппұлдарды қолдау тиімсіз болған жағдайда салық органдары төлеушінің шоттары ашылған банкке оның қаражаттарын қазынаға аударуға, салықтық тіркеу жөнінде құжаттарды жоққа шығару және салық төлеу туралы квитанцияларды алу, одан әрі қарай шаруашылық кәсіппен айналысуға патентінен айыру туралы хабарлауы тиіс. Аталған шарттар тиімсіз болған жағдайда салық органдары халықтық заңдарды бұзған болса және ол қылмыстық сиппата болса, салық органдары сот органдарына заң бұзушыны қылмыстық жауапкершілікке тарту үшін хабарлайды. Қытайдың шын өмірінде салық төлеуден жалтару оларды өндіріп алуға қарсылық білдіруді күштеуге жиі ұласып жатады. Мемлекеттік кәсіпорындар мен мекемелер өз төлеушілерге қарағанда өз салықтарын жақсырақ төлейді, дегенмен бағалау бойынша, бірқатар жағдайларда міндетті төлемдердің 50 пайызына дейінге мөлшерін қамтымайды.

Жеке компанияларға тоқталатын болсақ жалпы санының 70-80 пайызы әртүрлі жолдармен салық төлеуден жалтаруға биім келеді. Салық органдары мен салық инспекторларын қорқыту мақсатында күш көрсету салықты төлегілері келмейтіндер арасында жиі кездесетінін атап өткен жөн.

Салық төлеуден жалтару жоғары деңгейдегі табысы бар тұлғалар, әсіресе ақ сүйектер ішінде көп кездеседі.

ТТТет елдік инвесторлар ішінде де салық заңын бұзушылық та жиі кездеседі. Олар түрлі импорт және экспорттық бағаларды және шет елдік кәсіпорын өз жұмысшыларын өз белгілеулерінше пайдаланады. Мәлімделгендей, кейбір француз іскерлері бірнеше рет Қытай заңдарын бұзып, жеке табыстарының 70-90 пайызын декларацияға енгізбеген [9].

Салық жүйесінің маңызын көтеру үшін тарату қатынастарының экономикалық тетігі ретінде заңмен қамтылуы мен салық қызметінің қолдауы ықпал етеді.

Қазіргі уақытта салық органдарында қажет болған жағдайда заңдарды өз бетінше жүзеге асыру құқығы берілген. Ал басқа ведомствалар оларға қолдау көрсетуі тиіс. Құқық қорғау органдары өз қызметкерлерін төменгі салық органдарына көмек көрсету мақсатында жіберіп отырады. Олар салық төлеуден жалтарушы басты тұлғаларды жауапкершілікке тартуға көмектеседі.

Салықтарды өңдіріп алу бойынша жұмыстарды күшейту үшін қоғамдық қауіпсіздіктің жергілікті органдары шегінде бақылауды жетілдіру бойынша арнайы органдар құрылады. Салық органдарына ведомствалық темір жолдар, байланыс, пошта банктер тараптарынан көмектер күшеюде.

Енді Қазақстан Республикасы өзінің салық салу қызметін жоғары деңгейде көтеру үшін жоғарыда айтылған мемлекеттердің салық салу жүйесіндегі жетістіктерінің қайсысын өз тәжірибесінде қолданылуына болатындығы туралы айтып кетсек.

АҚШ-та салық жинаудың үш тәсілі қолданылады:

• 
  декларация бойынша
  
• 
  салықтық төлем көзінен өндіру
  
• 
  бағалы салық төлемдері.
  

Қазақстан Республикасы Қытай Халық Республикасының салық жүйесіндегі көптеген жетістіктерді өз тәжірибесіне қолдануда. Атап айтатын болсақ, Қытайда салықты дер кезінде төлемегенде оның әрбір күні үшін белгілі бір пайыз мөлшерінде өсімақы есептелінеді және мұнда салық төлеушілерді тіркеу заңда енгізілген. Ал біздің елде салық төлеушілердің заң жүзінде тіркеу енді ғана дұрыс ретке келтіріліп, жүзеге асырылуда.

Ал Нидерланды мемлекеттің салық жүйесінің жетістіктеріне тоқталатын болсақ, бұл мемлекеттің салық салу қызметінде мүмкін болатын залалдардың фактісінің алдын алып, оның бетін ашатын ішкі бақылау механизмі қызмет етеді. Осы механизді біздің Қазақстанның салық салу қызметіне пайдалану керек. Себебі біздін елдің салық жүйесінде тәртіп бұзушылықтар жылдан-жылға көбеюде. Ал айтылған ішкі бақылау механизмі осы тәртіп бұзушылықтардың алдын-алуға көмектеседі [8].
3.2 Салық органдарының қызметінің тиімділігін арттырудағы мәселелер және оны шешу жолдары

Салық қызметін ұйымдастыруды туралы жаңа қабылданған Салық кодексінің салық әкімшілігін жүргізу бөлімінде айтылған. Мұнда салықтық бақылау, салық тексерулері, камеральдық бақылау тәртіптері орын алған.

Кодекс бойынша салық бақылауы дегеніміз - салық қызметі органдарының салық заңдарының орындалуын, жинақтаушы зейнетакы корларына міндетті зейнетақы жарнамаларының толық және уақтылы аударуын бақылауы деп саналады.

Салық бақылауы:

- салық төлеушілердің тіркеу есебі;

- салық салу объектілері мен салық салуға байланысты объектілерді

• 
  бюджетке түсімдерді есепке алу;
  
• 
  қосылған құның салығын төлеушілерді есепке алу;
  
• 
  салық тексерістері;
  
• 
  камералдық бақылау;
  
• 
  салық төлеушілердің қаржы-шаруашылық қызметі мониторингі;
  
• 
  фискалдық жады бар бақылау - касса машиналарын қолдану;
  
• 
  акцизделетін тауарлардың кейбір түрлерін таңбалау және акциздік
  постыларды белгілеу;
  
• 
  мемлекет меншігіне айналдырылған мүлікті есепке алу, бағалау және сату
  тәртібін сақтауды тексеру;
  

Республикасы салық заңдарының орындалуын тексеру. Мұндай тексерулерді тек салық қызметі органдары жүзеге асырады. Салық тексеруі мынадай түрлерге бөлінеді: құжаттық тескеру, рейдтік тексеру және хронометраждық зерттеу.

Құжаттық тексеру өз кезінде мынадай түрлерге бөлінеді:

- кешенді тексеру - салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті

Салық органдарының қызметін аттыру үшін біздің республикамызда салық органдарының бақылау қызметін жетілдіру барысында көп жұмыстар атқарылуда.

Салықтарды реттеу, белгілеу, алу және салықтық бықылау қызметтерін жүзеге асыратын мемлекеттік өкілді, атқарушы билік органдары және жергілікті мемлекеттік басқару органдары өз іс-қимылдарын осы жоғарыда аталған мәселелерді шешуге және жаңа кезеңнің өзге де талаптарына сай болатындай етіп қайта құруға тиісті. Сонымен қатар, салықтардың туындау көзі экономика және сыртқы экономикалық қызмет салалары болғандықтан, осы аяларды мемлекеттік басқаруға да аса ден қою қажет болып отыр. Қандай да болмасын сапалы аяны басқару әкімшілік құқық ұйымдастыру тұрғысынан жүзеге асырылады.

Салықтық реттеу аясында бірінші кезекте аткарушы биліктің рөлі есепке алынады, сондай-ақ мемлекеттегі экономиканың құрылымы, әлеуметтік-мәдени және әкімшілік-саяси қызмет ерекшеліктері де есепке алынуы қажет. Сонымен бірге, салықтық реттеу аясын басқаратын субьектілердің арасындағы байланыстарды дұрыс таңдай білу және бекіту де салықтық реттеу қызметі ұйымдастыруға қажетті әрекет болып саналады. Салықтық реттеу қызметін әкімшілік және салықтық заңдардың тигізер ықпалы өте зор әрі маңызды екені баршамызға мәлім. Осы нормативтік құқықтық актілерді шамамен мына критерилер бойынша топтастыруға болады: заң күші бойынша, мәні бойынша, салықтық реттеу қызметінің басқаруды ұйымдастыруға тигізетін ықпалы бойынша.

Әкімшілік зандар салықтық реттеу қызметін басқаруды ұйымдастыру мәселелерін реттей отырып, нақты қағидаттарды бекітетін, тікелей ықпал ететін нақты нормалардан тұрады, сондай-ақ саланы немесе аяны басқаратын жүйенің негізгі буындарын, олардың өзара қатынастарын, құдіреттерін межелеуді айқындайды. Салықтарды мемлекеттік реттеудің, басқарудың нысаналы бағдарламасы өндірістің дамуын реттеу, ақша және баға саясаты, шетелдік инвесторларды ынталандыру, шағын және кіші кәсіпкерлікті дамыту, ауыл шаруашылығын нығайту. Осы мемлекеттік экономиканы салықтық реттеу, басқару функциялары және әдістері өз кезегінде оның мақсат бағдарын, сипаты мен мәнін көрсетеді.

Салықтық реттеу - салық менеджментінің құрылымының құрамды элементі. Қазіргі жағдайда салықтық реттеу механизмін дамытудың маңызды шарттарының бірі дербес жеілдіктер санын қысқарту есебінен салықтық реттеуді жандандыру болып табылады. Салықтық преференциялардың бірден-бір адресаты әлемдік нарықта бәсекелестікке қабілетті өнімді шығаруды қамтамасыз ететін тауар өндірушілер болып табылады. Салықтық жеңілдікті берудің экономикалық шарты мен негіздемесі ретінде геосаяси, фактор өндірушінің орналасқан жері, оның нарыққа енуінің старттық мүмкіндіктерін айқындайтын территорияның табиғи-климаттық сипаттамасы мен басқа да ерекшеліктері қызмет етеді. Мемлекеттік қаржылық, оның ішінде салықтық саясат қаржылық құйылым есебінен емес, оларға бар экономикалық потенциалды өз бетінше ұйымдастыру және пайдалану мүмкіндіктерін беру

жолымен территорияңы дамытудың экономикалық жағдайларын теңестіруге бағытталуы тиіс. Оның жеткіліксіздігі кезінде бұл проблема салықтық жеңілдіктер жүйесі немесе бюджеттен ақылы немесе қайтармалы шартпен берілетін мақсаттық бюджеттік несиелер арқылы шешіледі /24/.

Биылғы жылдан бастап еліміздің Салық кодексінде тұңғыш рет заңдамалық деңгейде камералдық бақылау деп аталатын жаңа бақылау үлгісі бекітіліп отыр. Бұл үлгі салық төлеушінің ұсынған салық есебі мен басқа да құжаттарын талдау және зерттеу негізінде жүргізіледі. Камералдық бақылау салық қызметі органының тұрғылықты орнында жүзеге асырылады және салық төлеушінің тиісті есебін ұсыну, құжатты дұрыс толтыру, салықтық жеңілдіктерді қолданудың заңдылығы сияқты барлық тексерулерді қамтымақ.

Бұдан бұрын жүргізіліп келген рейдтік тексерулер мен басқа да зерттеулер қорытындыларымен салыстырғанда камералдық бақылау салықтық тексеру актісімен тіркелмейді. Егер де салықтық есептерді толтыруда кемшіліктер, мәліметтер арасындағы қарама-қайшылықтар анықталғанда, сонымен бірге шағын бизнес субъектілері үшін көрсетілген жағдайлар асыра пайдаланылса, салық төлеушіге камералдық бақылаудың қорытындыларында анықталған кемшіліктерді жою жөнінде хабарлама хаты жолданады. Салық органының хаты салық төлеушіге шақыртылатын уақыттан 2 жұмыс күні бұрын тапсырылуы тиіс. Ал аталған хабардар ету қағазында көрсетілген кемшіліктерді салық төлеуші 10 жұмыс күні мерзімі ішінде жоюы керек. Бұл ретте ҚР "Әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы" кодексінің 219-бабына сәйкес салық қызметі органдарының басшылары мен орынбасарлары салық төлеушіге заңды талаптарды орындамағаны үшін әкімшілік жаза қолдануға қүқылары бар. Осыған сәйкес салық қызметі органдары тарапынан камералдық бақылауды жүзеге асыру кезінде кемшіліктерді табуға мүмкіндік туғызып қана қоймай, салық төлеуде жалтарып жүрген кәсіп иелерін де анықтауға жол ашпақ. Биылғы жылы камералдық бақылаудың нақты элементі ретінде корпоративтік кіріс салығының декларацияларына тексерулер жүргізілмек.

Еліміздің салық қызметі әкімшілік құқық бұзушылықтарды болдырмау мақсатында қолданыстағы салық заңнамасы салық төлеушілерді өз табыстары мен онымен байланысты салықтар мен төлемдерді дәлме-дәл жоспарлау талабын күшейтіп отыр. Бұған қоса, салық төлеушілерді әкімшілік жауапкершілікке тартқызбау мақсатымен Салық кодексінде көрсетілгендей, белгіленген кезеңде төленетін корпоративтік кіріс салығы бойынша аванстық төлемдердің сомасы алдын ала анықталуы тиіс. Қорыта айтқанда, салық міндеттемелерінің дер кезінде және толықтай орындалуы үшін ағымдағы салықтық кезеңдегі табыстың болжамды сомасын салық төлеуші ертерек анықтауы қажет.

Барлық салық төлеушілер мемлекеттік тіркеу рәсімдерінен өтеді. Содан соң олар туралы мәліметтер дерек қорлар мен барлық әрекет ететін және өрекетсіз салық төлеушілер жайлы толық ақпараттан тұратын Мемлекеттік тізілімге негізіледі.

Мысалы, осы жылы заңды тұлғалардың 46 пайызы салық органдарымен байланысын жоғалтты. Бұл не басшысын, не есепшісін табу мүмкін емес омпаниялар, ал заң бойынша біз салық міндеттемелерінің орындалуы туралы хабарламаны тікелей ұжым басшысына немесе оның өкіліне тапсыруымыз тиіс. Біз амалсыз, шарасыз жағдайға тап болдық, оларды не тексере алмаймыз, не бұл фирмалардың құрылтайшыларын жауапкершілікке шақыра алмаймыз. Осы күрделі мөселелер бар және біз оны шешу жолында тұрақты түрде жұмыс істеудеміз.

Ал биылғы жылдан бастап Салық кодексіне әрекетсіз салық төлеуші ұғымы енгізілді. Әрекетсіз занды тұлға болып корпоративтік Салық кодексімен белгіленген табыс салығы туралы декларацияны немесе жеңілдетілген декларацияны, беру мерзімінен бір жыл өткеннен кейін тапсырмаған заңды тұлға танылады, бұған аталған декларацияларды беру жөніндегі талаптар жоқ, колданылмайтын салық төлеушілер қосылмайды.

Енді салық комитеттірінің оларды тіркеу нөмірін сақтай отырып, Мемтізілімнен шартты түрде шығаруға қақы бар. Тек егер олардың салық берешегі болмаған жағдайда.

Барлық салық органдарында салық комитеттерінің бірінші басшыларының бұйрығымен бекітілетін және тиісті шешім шығаратын, мемлекеттік тізілімнен шартты шығаруға жататын, олардың аумағында тіркелген салық төлеушілердің тізімдерін қарайтын комиссиялар құрылған.

Бүгінгі күні сондай тізілімдер жасалған. Оларға 47 мыңнан астам

Іскерлік серіктестерді күмән тудыратын мәмілелерден сақтандыру үшін оларда тоқтап тұрған компаниялар басшыларының аты-жөні көрсетіледі. Сонымен қатар, онда бес жылдан көп іс-қимылсыз тоқтап тұрған компаниялар енгізіледі.

Салық кодексінің 210-бабы бізге жарты жылдан артық ҚҚС бойынша декларация тапсырмаса, қосылған құн салығын төлеушілер тізілімінен шығаруға дербестік берген. Бұл шара ай сайын өткізілетін болады.

Ал салық кодексінің 525-бабы бізге жылына бір рет корпоративтік табыс салығы туралы декларацияны немесе жеңілдетілген декларацияны бір жылдан астам уақыт тапсырмаған салық төлеушілерді мемлекеттік тізілімінен шартты шығаруға құқық берген /28/.

Шартты шығарылған салық төлеушілердің тізімі республикалық салық комитетінің - порталында орналастырылатын болады.

Салық есептілігін тапсырған және салық берешегін, оның ішінде айыппұлдар мен өсімақыларды өтеген соң Салық комитетінің бұйрығы негізінде Мемлекеттік тізілімнен шартты шығарылып тасталған салық төлеушіні қайта қалпына келтіруге болады.