17
Мысалы,
y= a+b формуласы бойынша есеп теу тіктөртбұрыш
арқылы кескінделетін есеп теу блогы (3-блок) арқылы өрнектеледі.
Ал нəти же ні қағазға басу үшін көп бұрыш ты құжат алу блогын
(4-блок)
пайдаланып, оның ішіне нəтиже нің атау ла рын жазамыз.
Жоғарыда көрсетілген
y=a+b фор му ласымен есептеу үшін
a
əне
b-ның сандық мəн дерін ЭЕМ-ге енгізіп (2-блок),
содан кейін
қо су амалын орындап, ақырында
y-ті
қағазға басып шығарып,
жұмысты тоқтатамыз. Осы алгоритмнің схемасы 1.1-суретте
көрсетілген.
2. Тармақталу алгоритмдері.
Тұрмыста кездесетін алгорит-
мдер əр түрлі болып келеді. Олардың жиі кезде се тін түріне
алгоритмнің белгілі бір шарттың орында луына не орындалмауы-
на байланысты тармақталып бір не ше жолдарға бөлінуі жатады.
Тармақталу алгоритмінің құрылымы қарапайым болып ке-
леді. Мұнда арифметикалық теңсіздік (теңдік) түрінде
берілген
логикалық шарт тексеріледі. Егер ол орындалса, онда алгоритм
бір жолмен, ал орындалмаса екінші жолмен жүзеге асырыла-
ды, яғни есепті шығару жолы тармақталып екіге бөлініп кетеді.
Тармақталу алгоритмдеріне шартты тексеру блогы міндетті түрде
кіреді. Ол ромб түрінде кескінделіп, басқа блоктармен 1 кіру жəне
2 шығу сызықтары арқылы байланысады.
Көбінесе тармақталу
алгоритмдері екі түрде кездеседі, олар «таңдау» жəне «аттап өту»
мүмкін діктерін іске асыруға көмектеседі.
«Таңдау» жолымен тармақталуда берілген шарт тексеріледі
(1.2-су рет), егер ол шарт орындалса (орындалуы ақиқат бол-
са), онда 2-амал жүзеге асырылып, содан кейін келесі 3-амалға
көшеміз. Ал,
егер де шарт орындалмаса, яғни оның орындалу
мүмкіндігі жал ған болса, онда 1-амал атқарылып, содан кейін
3-амал атқарылады. Сонымен, шарт тың ақи қат немесе жалған бо-
луына байланысты 1-амал немесе 2-амал орындалады.
«Аттап өту» (1.3-сурет) алгоритмінде шарт орындалса,
1-амал ды аттап өтіп, бір ден 2-амалды, содан кейін 3-амалды
орын даймыз. Ал
шарт жалған болса, онда 1-амал міндетті түрде
орын далып, одан кейін 2- жəне 3-амалдар жүзеге асырылады.
Тармақ талу кезе ңін де шартты тексеру блогы орындалуы ба-
рысында, алгоритмнің екі мүмкіндігінің тек біреуі ғана таңдап
2–1618
18
алынып жүзеге асырылады да, ал екінші таңдап алынбаған тар-
мақ біріктіру нүктесіне дейін орындалмай қалады.
Енді осыған
нақты мысалдар келтірейік.
Достарыңызбен бөлісу: