«Аламан бәйге» Өтетін күні : Қатысатын сынып – 9 қазақ Мақсаты

Сабақ барысы:

1. 
   Ұйымдыстыру кезеңі
   

• 
  Оқушыларды жарысқа дайындау
  
• 
  Әділ – қазылар алқасын сайлау
  
• 
  Сыныпты топқа бөлу
  

Пәк табиғат жүрегімнің тамылжыған жырысың.

Ей адам, қалай ғана қатігездік жасайсың ?

Ол анаң ғой, ал сен кенже ұлысың.

2. 
   топтар: «Тайбурыл», «Құлагер»
   
3. 
   Әр топтың ат бапкері болады.
   

• 
  Қазақ халқы жылқы малын ертеден аса қадірлеген. жылқының арасынан жүйріктерін таңдап, оларды баптап, бәйге жарыстырға қатыстырған. Ең алдымен мына сұрақтарға жауап беріп алайық:
  

1. 
   Қазақ халқының ұлттық ат ойындарының қандай түрлерін білесіңдер? ( Көкпар, Жорға, Бәйге, Теңге алу, аударыспақ, Қыз қуу)
   

• 
  Бүгінгі біздің аламан бәйгемізде әр топ өзінің білімін көрсетеді деген сенімдеміз. Топ жарып шығар жеңімпазды анықтау үшін әділ- қазылар алқасын сайлап алайық.
  
• 
  Қазақ халқының ұлттық ойындарының бірі – аламан бәйгені бастаймыз. Жарысымыз мына кезеңдерден тұрады:
  
• 
  
  

1. 
   «Жорға жарыс»
   
2. 
   «Аударыспақ» жарысы
   
3. 
   «Көкпар» жарысы
   
4. 
   «Теңге алу»
   
5. 
   «Кім жылдам »
   
6. 
   «Бәйге төбе»
   

1. 
   «Жорға жарыс»
   

Бұл жарыста ат бапкерлеріне сұрақ қойылады. (биология)

2. 
   «Аударыспақ» жарысы
   

Оқушылар қоржындағы сұрақтарды алып, ауызша жауап береді.

1. 
   1. Алгоритм дегеніміз не?(берілген мәліметтерді пайдаланып, ізделінетін нәтижеге жеткізетін командалар тізбегі)
   
2. 
   Алгоритм түрлері(сызықтық, тармақталған, циклдік)
   
3. 
   Алгоритмде қолданылатын блок-схемалар(овал, тік төртбұрыш, көпбұрыш, ромб, параллелеограм)
   
4. 
   Тік төртбұрыштың атқаратын қызметі?(енгізу/шығару)
   
5. 
   Арифметикалық амалдар(қосу, азайту, көбейту, бөлу)
   
6. 
   Дербес ЭЕМ-дер дегеніміз не? (жұмыста және үйде адамның пайдалануына арналған шағын компьютерлер)
   
7. 
   Дербес ЭЕМ-дер дегеніміз не?(жұмыста және үйде адамның пайдалануына арналған шағын компьютерлер)
   

(Хромтау, Теміртау, )

9.. Грек құдайы атына байланысты қойылған металл? (Титан)

10. Қарағайлы орманмен аттас қандай элемент? (Бор)

11. Немісшеден «қасқыр көбігі » деп аударлатын элемент?

(Вольфрам, вольф-қасқыр, ран- көбік)

12. Ғарышкерлердің костюмдері неге ақшыл түсті болады ?

Жауап: Ақшыл түсті күн сәулесін жақсы шағылдырады.

1. . Неге шабандоз шапқан кезде ұшақтағы жолаушыдан гөрі қозғалыс жылдамдығын анық сезінеді?

Жауап: Атқа мінген адамның бетіне ауа әсер етеді, сондықтан да қозғалысы жақсы байқалады. Айналасындағы заттар(бұталар,төбешіктер,киіз үйлер) жақында орналысқандықтан қозғалыс ара қашықтығы тез өзгеріп жылдамдық жақсы сезінеді. Оған қатысты ұшақ жерден алыста ұшады және оған қатысты санақ жүйесінің жоқ болуынан үлкен жылдамдық сезілмейді.

2. Қай кезде энергия көп болады-қол соққанда ма,әлде күн күркірегенде ме?

Жауап: Күннің күркіреуі, қол соққанға қарағанда қатты, сондықтан онда энергия көп болады.

3. Дауыс қаттылығы немен өлшенеді?

Жауап: Дыбыс децибельмен өлшенеді.

4. Адам ультрадыбысты ести алады. Осы тұжырым дұрыс па?

Жауап: Адам ультрадыбысты ести алмайды.

5. Ашық космоста ешқандай дыбыс жоқ. Осы тұжырым дұрыс па?

Жауап: Дұрыс. Ашық космоста ешқандай дыбыс жоқ. Өйткені дыбыс толқындары ауасыз кеңістікте тарала алмайды.

6.Автотрактор рульдері неге қара түсті?

Жауап: Күн не басқа сәулелер шағылмауы үшін.

7.Жол белгілері неге сарғыш-көгілдір түсті ?

Жауап: Бұл түстер жарықты жақсы шағылдырады.

8.Автокөліктердің фонарының жарық шашыратқышты қандай металмен қапталған ?

Жауап: Шағылу коэффициенті жоғары затпен, мысалы,гальваникалық радиймен.

9.Неге автокөліктердің фарының шынысы тегіс жасалмайды ?

Жауап: Жарықтың сыну заңына негізделіп, біртұтас бағытталған жарық ағыныналу үшін.

10. Қандай металл болашақтың металы деп аталған ? (Алюминий)

11. Сұйық оксид ? (Су . Н₂О)

12. Мидың орташа салмағы. ( 1300-1400г. )

1-тапсырма. ҚҰЛАШ (Екі қол ұшы)

2-тапсырма. СҮЙЕМ (бас бармақ пен сұқ саусақ арасы)

2- сұрақ. Қандай санның жазылуында қанша әріп болса, сонша цифр бар. (10)

3- сұрақ. Тек қана үш рет пайдаланып амалдар қолдана отырып 30 санын өрнекте. (6*6)-6=30. ( 6 санын пайдаланып)

4- сұрақ.100 жылдың басқа атауы(1 ғасыр)

5- сұрақ Ең кіші 3 таңбалы сан(100)

6- сұрақ Доп емес, дөңгелек емес

Ұқсас бірақ достарым

Фигура ол ең негізгі

Дәл жауапты қостадым. (шеңбер)

Барлығы да бар онда

Бұл қандай сан айтыңдаршы

Оң, теріс сан бәрі осында. (рационал сандар)

10- сұрақ, Медиана дегеніміз не?(бұрыштың төбесі мен қарсы жатқан қабырғаның ортасын қосатын кесінді.)

11..Миф бойынша Тантал патшаның қызының атымен аталған металл?

(Ниобий )

12. Оқ –дәрі құрамы қай заттардан тұрады ? (Селитра ,күкірт, көмір )

5.«Кім жылдам »

1. 
   Алғаш қырғыз «Манасын » жазып алған,
   

Кім еді орыстың география қоғамына,

Қазақтан тұңғыш рет мүше болған ?

(Шоқан Уалиханов)

2. 
   Қазақстанның ең төман жері ( Қарақия ойысы -132 метр )
   
3. 
   Жер бетінің кескінін
   

Болсада өзі құрметті,

Тиіпті орын ең шеттен ( шартты белгі )

4. 
   Жалғыз бағыт білері,
   

Жол көрсетіп береді,

Өзі бірақ көрмейді. ( тұсбағдар)

5. Әлемді алғаш айналып,

Жерді шар деп жар салып.

Кім еді тұңғыш жиһанкез

Ойын айтқан аңғарып ? ( Фернан Магеллан )
6.Қысы қатал болатын Лапландияны дүние жүзі халықтары қалай атайды? (Аяз атаның мекені )

7. Жер шарының ең төмен нүктесі ( Өлі теңіз -405 метр )

8.Қазақстан Республикасында неше облыс бар. (14)

9. Қазақстан неше экономикалық ауданға бөлінеді. (5)

10. Қарағандының негізгі пайдалы қазбасы: (тас көмір)

11. Орталық Қазақстандағы көне қала (Қарқаралы)

12. Торсық атауы нені білдіреді?(қымыз құятын теріден жасалған ыдыс)

13. Әбу-Насыр әл Фарабидің өмір сүрген кезі?(870-950ж)

14. Ең терең көл. (Байкал)

15. Қазақстанда неше қорық бар?(9)

16. Ең ұзын өзен(Ніл)
6.«Бәйге төбе»

Әділ қазылар алқасының шешіміммен жеңімпаз топ анықталады.