Тәуекелдіктерді диверсификациялау – бұл инвестицияларды әр түрлі қаржылық құралдар бойынша реттеу болып саналмақ

Тәуекелдіктерді диверсификациялау – бұл инвестицияларды әр түрлі қаржылық құралдар бойынша реттеу болып саналмақ.

Байланысты диверсификация тік және көлденең болып жіктеледі. Тік түрі өнімдердің өндірістік үдерістің алдыңғы және келесі сатысындағы қызметтің өндірісі дегенді аңғартады, (өндірістік тізбектер, үстеме құн құру тізбегі. Яғни дайын өнімдерді өндіруші оған қатысты жиынтық құрылымдарды өндіруді бастайды (тізбек бойынша кері қарай), мысалы компьютерлерді өндіруші ЖК-матрицаларды өзі шығарады ждәне сатады, өнімдер мен қызметтердің жоғары қайта өңдеу тереңдетілген жүйелерінің нарығына шығады, (тізбек бойынша алға), мысалы, процессорларды өндіруші компьютерлерді шығара бастайды. Көлденең – өнімдерді өндіру сол өндірістік тізбек арқылы жалғасатын болады.

Сақтандыру компанияларының тәуекелдіктерін сақтандыруда соңғысы кәсіпкерге тәуекелдік үшін сыйақы ұсынылады, оның көлемі орын алуы ықтимал шығынға тең болуы мүмкін. Сақтандыру сақтандырушыны біртекті кірісті алуда кепілдендіреді, оның шығынға қатыс бар-жоғына қатысты емес, сонда бұндай тәуекелдік ақталған болады. Сақтандырылмайтын тәуекелдік те «сақтандырылады», фьючертік мәмілелер жасалады, хеджирлендіру және нарықтық операциялардың басқа да түрлері қатысты болады.

Сақтандыру мәнге ие, егер сақтандырылатын мүліктің құны барлық бизнестің қаржылық және мүліктік көлемімен салыстырғанда.

Кәсіпорынның активтері инвестициялық шешімдерден көрініс береді, кәсіпорын тарапынан оның әрекеті барысында қабылданады. Соның негізінде кәсіпорынның баланс активтері орын алады, кәсіпорын ликвидтілігі қаржылық менеджменттің басты көрсеткіші болып саналады.

Жетістіктерді бағалау өз алдына құрайтын ресурстар, компания тарапынан қадағаланады, өткен кезеңдегі жағдайлар салдарынан туындауы ықтимал, компания болашақта экономикалық тиімділікті күтеді. Активтердің құндылығы туралы айтуда, атап өтерлігі, олардың құны – бұл компанияның құндылығы, ақшалай баламамен айқындалады. Меншікті бағалауда үш стандартты қарым-қатынасы аясында қолданылатын негізгі әдістер – кірістік, шығындық және салыстырмалы.

Бизнесті бағалаудағы шығындық қарым-қатынас кәсіпорынның құнын қарастыруда келтірілген шығындар көзқарасын қарастырады (өз мәніне қарай есептеледі немесе бағаланатын өндірістің құрылуына қатысты шығындардың ұтымды мөлшері ағымдағы жағдайда нысанға алынады және лайықты нарықтық ортада іске асады немесе қолда бар активтерді жүзеге асырудан түсім).

Есептеулер үшін кәсіпорынның балансының бағалау мерзіміне дейінгі деректері қолданылады (немесе соңғы есептік мерзімде), тармақтары активтер мен пассивтердің нарықтық құндарын есепке ала отырып ретін табады.

Аталмыш қарым-қатынас екі негізгі әдіспен ұштасады:

- таза активтердің әдістері;

- тарату құнының әдістері.

Шығындық қарым-қатынасты нақты жүзеге асыру кәсіпорынның жағдайына байланысты, нақты айтқанда, ол болашағы зор болып санала ма, немесе шығын қаупінде ме, активтердің жекелеген бөліктері сатуға мақсатталған ба – назарда болады.

Таза активтердің әдістері. Бұл әдістің ерекшелігі мынада, активтер мен кәсіпорынның міндеттемелері нарықтық тұрғыда бағаланады (әрі қарай – түзетілген құнмен).

Әдетте активтерді жинақтау әдісі (бұндай атау бағалаушыларға есептік моделдің экономикалық мәнінен көрініс алу мақсатында көп жағдайда алға тартылады) келесі жағдайларда қолданылады:

- компания көлемді мөлшердегі материалдық активтерді иелік етеді;

- материалдық емес активтерді бағалау мен анықтау күтіледі, компания бұрынғыдай белсенді әрекеттегі кәсіпорын болып саналады;

- компанияда кіріс туралы ретроспективті деректер жоқ немесе оның кірістерін, ақшалай ағындарын сенімді бағалау туралы мүмкіндіктер жоқ;

- компания келісімшарттарға өте байланысты немесе тұрақты түрдегі клиентура жоқтың қасы;

- компанияның өзінің активтерінің қомақты бөлігін составляют қаржылық активтер құрайды (ақшалай қаражат, дебиторлық қарыз).

Ликвидациялық құнның әдістері. Бұл әдістің қолданылуы кәсіпорынның банкроттық жағдайында орын алуы кезеңінде жалғасатын болады, кейде кәсіпорынның болашағы туралы елеулі күмәндар болуы жағдайында да қолданысқа енеді, меншік иесіне лайықты кіріс көзін әкелу қабілеті бар ма, талаптар үдесінен шыға ала ма - осы мәселеде де қолданылады.

Аталмыш әдістердің ерекшелігі мынада, кәсіпорынның активтерінің есептелген құнының шамасына елеулі түрде ықпал ететіні – сатуға мәжбүр болу, сол сияқты бұл жағдайда кәсіпорынның бөлім бойынша сатуы туралы әңгіме болуда. Бұның өзі мынаған әкеледі, яғни кәсіпорынның ликвидационды құны нарықтық түрден анағұрлым төмен деңгейде.

Активтерді бағалаудың модельдеріне – САРМ, арбитражды баға құрылымы теориясы және опциондардың баға құрылымы теориясы енеді. Capital Asset Pricing Model (CAPM) – қаржылық активтердің кірістерін бағалау моделі, кіріс пен тәуекелдіктерді басқарудағы әр түрлі қаржылық технологиялар қатары үшін теориялық негіз болып есептеледі, акциялароды ұзақ мерзімді және орташа мерзімдегі инвестициялауда кеңінен қолданылады. CAPM акциялардың кірістерін қарастырады, нарықтың болмысына қатысты жүзеге асатын болады. CAPM тағы да бір ерекшелігі мынада - инвесторлар екі факторды ескере отырып шешімдер қабылдайды: күтілетін кіріс пен тәуекелдік. Бұл модель қаржылық нарықтың қысқартылған үлгісі ретінде алға тартылса, өз әрекеттерінде олар ірі инвестициялық құрылымдарды пайдаланады, атап айтқанда – Merrill Lynch және Value Line.

Тәуекелдік моделіне сай, яғни инвестициялармен байланысты кез келген тәуекелді қаржылық құрал екі түрге жіктеледі: жүйелі және жүйелі емес. Жүйелі тәуекелдік жалпы нарықтық және экономикалық өзгерістермен негіз алады, барлық инвестициялық құралдарға ықпал етіп, нақты активтер үшін әмбебап болып саналмайды. Жүйелі емес тәуекелдік нақты компания-эмитентпен қатысты.

Жүйелі тәуекелдікті азайтуға болмайды, бірақ нарықтың қаржылық активтердің кірісіне ықпалын өлшеуге болады. Жүйелі тәуекелдіктің шарасы ретінде CAPM бойынша қолданылатын көрсеткіш - β (бета), қаржылық активтердің нарықтық кірістердің өзгерістеріне сезімталдығынан көрініс береді. β активінің көрсеткіштерін білу арқылы тәуекелдіктің сандық шамасын бағалауға мүмкіндік болады, тұтастай алғанда барлық нарықтың бағалық өзгерістерімен байланысты. β акцияның мәні неғұрлым жоғары болған сайын, соғұрлым нарықтың жалпы өсуінде оның бағасы да арта түседі, сол сияқты керісінше - компания акциялары көлемді қалыпты β қоса нарықтың тұтастай төмендеуінде күштірек түседі

Коэфф-тің мәні	Тәуекелдік деңгейінің ерекшеліктері
= 0	Бұндай деңгейде тәуекелдік болмайды
>0, no <1	Тәуекелдік орташа нарықтық түрден төмен
= 1	Орташа деңгейдегі тәуекелдік нарық бойынша салымның аталмыш түрі үшін
= 1 немесе = 2	Тәуекелдік орташа нарықтықтан жоғары

Теңдеу, акциялардың тәуекелдіктерінің байланыстарын тағайындауда, негізге алып өлшемге енеді, және акциялардың кірістілігі назарда болады, бағалы қағаздардың нарығының теңдеуімен ұштасады (Security Market Line, SML)

kRF – тәуекелсіз кірістілік, соның арқасында әдетте АҚШ қазынасының облигацияларының кірістілігі қабылданады;

км – талап етілетін қоржынның кірістілігі, нарықтық қоржынның немесе барлық акциялардан тұрады. Нарықта, тепе-тең жағдайда орын алуда, кірістің талап етілетін мәндері күтілетін мәнге теңесуі шарт.


1-сурет – Бағалы қағаздардың нарығының линиясы
1 – тәуекелсіз кірістілік, fcRF;

2 – қауіпсіз акцияларға қатысты иелік ету тәуекелдігіне қатысты сыйақы (2 %);

3 – нарықтық тәуекелдік үшін сыйақы (4 %), орташа акцияларда қолданылады,

4 – қатыстық тәуекелдік акцияларды иелік ету қолданылатын сыйақы (8 %).

Теорияның негізінде екі тұжырым бар:

- барлық бәсекелес нарықтың экономикалық жалпы тепе-теңдігінің жағдайы, оған бағалы қағаздар нарығының нарығы, бағалар тағайындалады, арбитраждың мүмкіндіктеріне қайшы келеді;

- күтілетін шама мен бағалы қағаздардың кірісінің тәуекелдігі тек қана бір құрылыммен нақтыланбайды САРМ моделінде (нарықтық қоржынның кірісінің тербелістері), ал бірнеше факторлармен ұштасады ( ВВП тербелістерімен, инфляция қарқынымен, ұлттық валютаның айналым курсы және т.б.).

Жекелеген акциялардың күтілетін кірістілігі  АРТ тұжырымдамасында мына формула бойынша есептеледі

,

(1.6)

мұндағы n – тәуекелдіктің факторларының саны;

Осы уақытқа дейін опциондар теориясы корпорацияның қаржысын басқарудағы теорияның маңызды тарауы болып саналған жоқ ( инвестиция теориясынан айырмасы). Шынында, корпорацияның қаржылық тәжірибесінде ол мына жағдай үшін қолданылады, яғни мынадай қаржылық құралдардың ерекшеліктерін түсіндіруде қажет: варранттар мен конверттелген бағалы қағаздар. Алайда кейбір шешімдер, қаржылық менеджмент салаларында қабылдануда, опциондар теориялары аясында түсінікті болады және жақсы талданады.

Мысалы, 1991 жылы фирма AT&T Армения үкіметімен келіссөздер жүргізіп, осы елде қазіргі жаңа сандық байланысты құру туралы келісімшартты бекіту мақсатын көздейді. Аталмыш мәміленің құндылығын талдай келе, AT&T анықтағаны, ол басқа да бұрынғы кеңестік республикалармен келісімшарттар бекітуге мүмкіндіктерге жол ашуда. Осыған орай, AT&T үшін мәміленің әдеттегі құндылығы NPV-талдау арқылы нәтижелерден шамасы жоғары болады.

Инвестициялар AT&T аталмыш жобада деректік тұрғыда фирмаға екі пайданы алуға жол салады: 1) ақшалай қаражаттың міндетті ағыны жобаларды жүзеге асыру арқылы; 2) сатып алушы опционы арқылы болашақта осыған ұқсас жобалар орын алу мүмкіндігі. Бұндай қарым-қатынаста жобаларды жүзеге асырудан кіріс әдеттегі NPV сомасы ретінде қарастырылады және сатып алушы опционы құнымен назарда болады.

Опциондар теориясы басқа да жағдайлармен жұмыста, талдауда қолданылады, мысалы, жал келісімшарттарының жойылуында немесе жобаларды жүзеге асырудан бас тартуда. Нақты атап өтерлігі, фирманың акционерлік капиталы, зайымдық қаржыландыруды пайдалануда сатып алушының опционы ретінде алға тартылуы ықтимал.

Фирма зайымдық капиталды тартады, несиегерлердің фирма активтері акционерлерінің сату үдерісіне қатысты әрекеттерде басшылыққа алады, яғни активтер үшін қолма-қол қаражатпен есеп айырысады (ұсынылатын зайымның сомасы), бірақ осы орайда акционерлерге сатып алушы тарапынан опцион алға тартылады, жүзеге асыру бағасы зайымның өзінің сомасына тең және ол бойынша пайызбен шамалас. Егер компания ісі алға басса, өз опциондарын акционерлер жүзеге асырады, ал компанияның ісі кері бағытта өркендесе, негізгі қарыз бен пайызды төлеуі тиіс. Кері жағдайда компания үшін келеңсіздіктер орын алған жағдайда акционерлер сатып алушы опциондарын жүзеге асыра алмайды (несиегерлер қарыздарын жаба алмайды) және компанияны басқару несиегерлердің қолдарына көшеді (Опциондардың баға құрылымы мына тарауда қарастырылады: "Конверттелетін бағалы қағаздар").

Екі мынадай түсінікті ажырата білу керек:

- берілген кәсіпорынның капитал бағасы;

- нарық капиталындағы субъект кәсіпорын бағасы.

Бірінші түсінік жекеменшіктер мен инвесторлардың алдындағы кәсіпорынның өзінің қарыздылығы үшін көрсетілген қызметке кеткен шығындардың сандық көрінісі. Екіншісі түрлі көрсеткіштермен сипатталуы мүмкін, мысалы, жеке капиталдың көлемімен. Бұл екі түсініктер капитал құнына қарағанда пайдалылығы аз болып кеткен инвестициялық проектке қатысса, кәсіпорын бағасы проект соңына қарай азаяды, яғни капитал құны инвестициялық сипаттық шешілу теориясы және тәжірибесінің элементі болып табылады.

Фирманың бағасының екі бағалау түрін атап кетсе болады:

- баланстық, баланста көрсетілген. Мысалы, баланстағы жарғылық капитал көлемі акцияның наминалды құнымен есептегенде;

- нарықтық бағалау көп жағдайда баланстыққа қарағанда өзгешеленеді, оның үстіне кез келген бағытқа – акцияның нарықтық бағасы. Фирманың нарықтық құны (акционерлік және қарыз капиталының нарықтық құны), капитал нарығындағы компанияның жалпылау бағаланылуының орнын береді. Басқа да тең жағдайларда, неғұрлым оның мәні үлкен болғанда, соғұрлым компания ірі болып келеді, ал бұл компанияның жұмысының бірден бір жақсы критериялығының болуы және оның персоналды басқаруда ұтымды болып табылады.

Мұндай жағдай қарыздық капиталда да туындайды, оны үш түрге бөлсе болады: банктік кредиттер, облигациялық қарыздар және қаржылық лизинг. Нарықтық бағалау туралы тура мағынада тек қарыздың қарым – қатынасы, бағалы қағаздардың рәсімделуінде, екінші ретті нарыққа жататын кезде ғана айтуға болады. Несиеге және қаржылық лизингке келетін болсақ, мұнда келісімшартта айтылған сәйкес соммалар және соңғы нәтижеліктен кейінгі, ереже бойынша, ссудалық капиталдың нарықтық конъюнктурасына тәуелді болмайды. Қандай бағалау маңыздырақ? Баланстық бағалау компанияның қаржылық жағдайын талдау әдістерінің табиғи элементі болып табылады. Бірақ қаржылық менеджерлер және потенциалды инвесторлар үшін қызғушылық тек қаржылық жағдайда туған бағалау ғана болмай, сонымен қатар компанияның алдағы жағдайы, оның сымбаттылығы инвестицияның объектісі болып келетін, акциялардың нарық бағасында орнын табады.

Қаржылық менеджменттің пікірі бойынша, кәсіпорын капиталы құралдардың бүкіл құнының ақшалай, материалдық жіне материалдық емес формаларын анықтайды.

Кәсіпорын капиталы келесі түрлермен сипатталады:

- өтілім формалары бойынша, өндіріс процессінде және жүзеге асыру жұмыстарында капиталды ақшалай, өндірістік және тауарлы формаларын ажыратады;

- ұйымды – құқықтық формалар бойынша капиталды акционерлік, пайдық және индивидуалды формаларды ажыратады;

- орындалу мақсатына қарай өндірушілік, ссудалық және спекулятивтік капиталдарды ажыратады;

- қолдану процессі бойынша капиталды алудағы қарыздық немесе жеке құралдары.

Кез келген кәсіпорын өзінің іс-әрекетін өаржыландыру үшін, құрал көздеріне дұшар болады. Қаржылық менеджмент теориясында екі түсінікті қарастырады:

- қаржылық құрылым, коммерциялық ұйымды бүтіндей тұтас алғандағы қаржылық іс-әрекет әдісін түсіндіреді, яғни барлық құралдар көздерінің құрылымы, қысқамерзімді қоса алғанда;

- капитал құрылымы (капитализацияланған құрылым) құраладар көзінің нығызырақ бөлігіне жатады: СК+ДО.

Кәсіпорын капиталының құрылуының негізгі мақсаты болып алынған шынайы активтердің қажеттілігінің қанағаттандырылуы және капиталдың үйлесімді құрылымы.

Капиталды құрудағы принциптер:

- кәсіпорын іс-әрекетінің дамуындағы келешектегі есебі;

- капиталды қамту көлемінің арақатынасындағы және құралатын активтер көлемімен қамтамасыз ету;

- капиталдың қолайды құрылымымен қамтамасыз ету;

- капиталды құруға кеткен шығындардың минимизациясын ету;

- өндірістік – шаруашылық іс-әрекет үрдісіндегі капиталды тиімді пайдалануды қамтамасыз ету.

Капиталдың қайнар көздері. Капиталдың қайнар көздері ішкі және сыртқы болып бөлінеді. Ішкі көздер – пайда және амортизация, сыртқы көздер – несиелер, бағалы өағаздар эмиссиясы. Ішкі көздер кәсіпорынның тәуелсіздігіне негіз болады және банкроттыққа ұшырауын төмендетеді, ал сыртқы көздер ЭФР-ң пайда болуына алып келеді, және администрация мен акционерлер арсындағы жалжалды жеңілдетеді (жұмсартады).

Капитал – бұл өндірістегі қажет фактор және басқа факторлар сияқты оның құны болады. Кәсіпорынның іс-әрекетіндегі қаржылық ресурстардың авансталған пайдасына ол пайыздар, дивиденттер, сыйақылар төлейді, яғни өзінің экономикалық потенциалын ұстап тұруға кеткен кейбір шығындар. Құалдардың бүкіл соммасы, қаржылық ресурстардың белгілі бір көлемін пайдалану үшін төленетін, сол көлемге пайыз түрінде болатын, капитал бағасы (құны) деп айтады. Басқа сөзбен «капитал құны», бір көзден шыққан капитал бірліктерін тартқаны үшін төленетін сомманы көрсетеді. Көрсеткіш пайыз түрінде есептеледі, ереже бойынша, жылдық көрсеткіштер бойынша.

Баланстың пассивінде көрінген капитал құрылымының әр қайнар көзінің құны әртүрлі, сондықтан WACC кәсіпорынның аванстық капиталының құны мына формулада берілген

мұндағы – і-қайнар көзінің бағасының амалы;

мұндағы – пайдаға түсетін салықтың есеп ставкасы.

мұндағы – кәсіпорынның құралдарының қайнар көзінің облигациялық бағасы;

n – қарыздың мерзімі (уақыты).
Дәрежесі биік акциялар бойынша белгіленген дивиденд төленеді, сондықтан құралдардың қайнар көзінің бағасы «дәрежесі биік акциялар»
, (2.4)
мүндағы Д – белгіленген жылдық дивиденттің шамасы;

Р_па – дәрежесі биік акциялардың ағымдағы нарықтық бағасы (олардың орналастыруға кеткен шығындар).

g – дивиденттің күтілетін өсу қарқыны (капитал өсімінің пайдасы).

Бағаның бұл көзі бірнеше әдістермене шешілуі мүмкін. Ең көп тараған түрінің бірі келесі ойда негізделген: баға көзінің «үйлестірілмеген пайда» сандығы шамамен «кәдімгі акциялар» құнының көзіне тең.

Фирма үшін қарыздардың ыңғайлы анықталу әдістері. Қаржылық менеджментте фирма үшін қарыздардың ыңғайлы анықтау әдістерінің бірніше түрі қолданылады. Солардың ең көп тарағаны түрі – экономикалық пайдалық әдісі. Ол негізгі екі пунктан тұрады:

- жеке капитал және таза пайданың бір акцияға арналған салыстырмалы талдау үлесі;

- немқұрайлық талдау.

Салыстырмалы талдау үлесі мыналардан тұрады:

- коэффициенттің өтілуі және төлемқабілеттілігінің мүмкіндігін пайдалану көмегімен қызмет көрсету қарысын анықтау;

- ұқсас фирмалардың көрсеткіштерімен капитал құрылымының көрсеткіштерімен салыстыру;

- аналитиктер мен кредиторлардың пікірін оқып білу;

- акцияға арналған жеке капитал мен таза пайданың үлесін талдауының салыстырылуы.

«Капитал құрылымы» ұғымы бір мағыналы емес сипатта жүреді. Жалпылама түрде капитал құрылымы шет ел және отандық экономистерімен несиелік капиталдың (НК) өзіндік капиталға (ӨК) қатынасы ретінде сипатталады, алайда НК мен ӨК жеке экономистермен қарастырылғанда оларға әр түрлі нақты мән қосылады. Капитал құрылымы, кәсіпорынмен активтерді қаржыландыру үшін жүргізілетін өзінің шаруашылық қызметінің үрдісі барысында пайдаланылатын өзіндік және несиелік қаржы құралдарының барлық нысандарының қатынасы болып келеді.

Кәсіпорынды нарықтық бағалауда капитал құрылымы маңызды рөл атқарады.

Кәсіпорын капиталының мақсаттық құрылымының көрсеткіші оның меншіктенушілерінің қаржылық идеологиясын бейнелейді және оның дамуының стратегиялық мақсаттық нормативтері жүйесіне кіреді.

Әлемдік тәжірибеде ең танымал болғандары және ең көп қолданыс тапқандары капитал бағасын барынша жоғарылататын, оңтайлы құрылымның бар екендігін негіздейтін капитал құрылымының статикалық теориялары. Бұл теориялар қаржыландыру көздерін таңдау туралы шешімді капиталдың оңтайлы құрылымына сүйене отырып қабылдауды ұсынады. Бұл құрылым компания үшін мақсаттық болады.

Статикалық амалда капитал құрылымының екі баламалы теориялары бар:

- дәстүрлі;

- Модельяни-Миллер теориясы.

Капитал құрылымы теориясы, фирма бағасы «V» ӨК-ның ағымдық нарықтық бағасы (ӨК иелеріне болашық ақша ағымдары PV) мен НК-ның ағымдық нарықтық бағасынан (НК иелеріне болашақ ағымдардан PV) құралады деген пайымдауға негізделеді. Акционерлік капиталдың баланстық бағалары капиталдың «шын мәніндегі» шамасын жиі бейнелемейтіндіктен, оларды капитал құрылымы бойынша шешім қабылдауда пайдалану мүмкін емес.

Дәстүрлі амал: қаржылық тетік ұлғайғанда WACC төмендейді, себебі салықтық жеңілдіктерді қосқанда, несиелік капитал бағасы өзіндік капитал бағасынан аз. Яғни қаржылық тетіктің, капиталды тартудағы салыстырмалы шығындар минимальді, ал фирма бағасы максимальді болатын мәні бар. Олай болса, НК бар корпорация несиелік капиталы жоқ фирмадан нарықтық жоғарырақ бағаланады.

Модельяни-Миллер теориясы. Идеальді капитал нарығы жағдайында капитал құрылымының фирма бағасына әсері моделі (1958 ж.). Онда:

- Топ – const;

- Шексіз уақыт аралығында фирма бағасы операциялық табыстың капиталға айналуымен анықталады:

(2.6)

- ӨК = АК, яғни таза табыс түгелдей дивидендтерге үлестіріледі, ал тозған қондырғыларды ауыстыру амортизациялық аударылымдар есебінен жүзеге асырылады.

Модельяни-Миллер моделінде, фирма бағасы V мен фирма капиталының құны қарызға алынған құралдардың шамасына тәуелді емес екені және операциялық табыс шамасы мен қаржылық тетік нөлге тең болғандағы акционерлік капиталдың қажетті табыстылығы kso бойынша есептелуі мүмкін екені дәлелденеді

(2.7)
Модель бойынша алынған нәтижені қарапайым түрде түсіндіре отырып, Миллер «бәлішті» кесудің түрлі тәсілдерін қолдана отырып, мөлшерін өзгертуге болмайтын «бәлішті» бөлумен байланысты мысал келтірген. Ресми дәлелдеме арбитражды үрдістерді (бағалары әр түрлі тәуекелі бірдей акцияларды біруақытта сатып алу мен сату) қарастыруға құрастырылады. Тепе-теңдікте қарастырылып отырған екі фирманың нарықтық бағалары олардың капитал құрылымына қарамастан теңеседі.

Модельяни-Миллер моделі бойынша тең салмақты жағдайда инвестор акцияларды сатып алу-сатудан табыс таппайды, өйткені акционерлік капитал құны, қарыздың шамалы өсуінің өзінде, қаржылық тәуекелге байланысты акционерлердің керек табыстылығының өсуіне өтем ретінде өсіп отырады.

НК бойынша пайыздарды төлеу салықтық жеңілдіктерге ие шығындар болғандықтан, қаржылық тетігі бар фирма нарықтық біршама жоғары бағаланады деп пайымдалған фирма табысына салықтары бар Модельяни-Миллердің теориясы.

Олай болса, табыс салығын ескере отырып қаржылық тетік фирма капиталының құнына төмендеткіш әсер және фирманың нарықтық бағасына жоғарылатқыш әсер етеді.

Табыс салығы нөлге тең болмаған жағдайда, несиелік қаржыландыруды пайдаланатын фирманың нарықтық бағасы, нөлдік қаржылық тетігі бар фирма бағасынан табыс салығына үнемдеу шамасына асып түседі.

(2.8)
Ымыралы тәсіл. Ымыралы модель бойынша капиталдың оңтайлы құрылымы салықтан таса қалу пайдасы мен мүмкін банкроттықтан болатын және мониторингтік шығындардың қатынасымен анықталады.

Белігілі бір кезеңде несиелік капиталды тарту компанияның нарықтық бағасының жоғарылауына жағдай жасайды және орынды болып табылады.

Алайда тәуекел шамасына қарай, несиелік қаржыландыру әсерін жоятын, болуы мүмкін қаржылық қиындықтар тәуекелінің жоғарылауымен және агенттік қатынастармен шартталған шығындар туындайды және одан әрі ұлғая түседі. Ымыралы тәсіл бойынша жалпы ұсыным, 100 % несиелік капитал да, тек өзіндік қаржыландыру да қаржылық басқарудың оңтайлы емес стратегиясы болып табылатындығына келіп саяды.