Қазақ Ұлт-азаттық ҚОЗҒалысы
жүктеу/скачать 3.86 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 20 қазан- – 25 желтоқсан
- 24 қазан – желтоқсанның соңы.
- Дабасилар
- 11 қараша.
- Осы күні
- 19 желтоқсан.
- 31 желтоқсан.
17 қазан. Іле уәли мекемесінің орган газетінің сібе тіліндегі шесі – «БостнБостандық үшін» газеті жарық көрді. Узаз Сарашұн бас редактор болды. Осы күні Тарбағатай уәли мекемесінің әлеуметтік істерӘлеуметтік істер бөлімі қиыншылыққа ұшыраған қытай бұқарасықҚытай ұлтының өкілдеріне бұқарасының қиыншылығы барларына 550 мың юань құтқару беруді көмек қаржысын бөлуді ұйғарды. Осы күні Іле уәли мекемесі мәжіліс ашып, 12- қарашада ұлт азаттық төңкерістің екі жылдығын тойлау, төңкеріс басталғаннан бергі әдебиет, көркем өнер жетістіктерін жария ету және әдебиет-көркем өнер істерінің дамуын ілгерлету үшін 20- желтоқсанда Құлжада аймақ бойынша әдебиет – көркем өнер көрмесін ашуды ұйғардыып, аудандардан өткендегі жапа-машақатты, ұлттық төңкеріс қимылдарын, ұлттық салт-сананы суреттеген сурет, жыр, дастан, әңгіме, мүсіндеу өнері, ағаш өнері, музыка туындыларын және көркем болашаққа талпынған туындыларды көрмеге әкеліп беруді талап еттіқоюды тапсырды. 18 қазан. Қатынас министрлігінің почта бас меңгермебасқармасыі Іле, Тарбағатай, Алтай аймақтарының почта құрылымдары мен касібін қызметін өткізіп алу жөнінде, Шынжаң почта басқару мекемесіне мынадай нұсқау берді: (1)1. Іле, Тарбағатай, Алтай аймақтарында почта-телеграф құрылымдарын өткізіп алу жұмыстарын – почта-телеграф басқару мекемелері атқарады; кәсіптік және, мамандар менкадр – бугалтербухгалтердің қызметін жұмыстары жақтарында қткізіп алу жеке-жеке жүргізілу керек;. (2)2. Іле, Тарбағатай, Алтай аймақтарында ы қазіргі істеп жатқан почта, телеграф қызметкерлерін – почта, телеграф басқару мекемелері ақылдаса отырып қалдырады, өздері істететін жеке адамдарды ына жеке-жеке емтихан алыпу, тағайындау әдістерін қолдану керек. 19 қазан. Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақ» төңкерістік жастар одағы ұлттық армия комитеті Құлжада уәкілдер мәжілісін ашты, онда төраға – Тоқты Ыбырайымов, төрағаның орынбасары– Абдығамит Нұр, Сауданов Зайыр1 қатарлы кісіден ұйымдасқан тұрақты комитет сайланды. 20 қазан- – 24 қараша. Сәліс бастаған сайлауды бақылайтыну 5-группасытоп 20 қазаннан бастап Тарбағатай аймағындағы ауданының әкімдері мен өлкелікӨлкелік кеңес мүшелерін сайлау жұмысына бақылау жасады. 24 қарашада аяқтадтты. Сайлау нәтижесі мынадай: Өмірахұн – Шауешек ауданының әкімі, Насырден – Шиху ауданының әкімі, Нұрсапа Сейітжанов – Дөрбілжін ауданының әкімі, Гұңчиң лама – Қобықсары ауданының әкімі, Әнуар Жакулин – Шағантоғай ауданының әкімі болып сайланды. Абылмит Хажиев, Әлімжан Хакимбаев, Низамидин, Нұрсапа Сейтжанов, Қалибек, Гұң чиң лама, Басбай Щолақұлы Бапин – дер өлкелікӨлкелік кеңестің мүшесі болып сайланды. 20 қазан- – 25 желтоқсан. Мұхамет Иминнің тобы группасы Хотан аймағында аудандарының әкімдері мен өлкелікӨлкелік кеңес мүшелерін сайлау жұмысына бақылау жүргізді. Сайлауды бақылауйтын 7-группасытоп Хотанға барғаннан кейін, Хотанның уәлиі – Нұрбек (Хы дың баң) жерлікжергілікті бай саудагер, – Ахун, Молла сияқты жоғары жіктегі феодаль күштерімен тіл біріктіріп, Үш аймақҮш аймақ «Үш аймақты» жақжағытайтын демократтарт алғабасарларды сайлаудан қақпайладышеттетті. Сонымен қоса сол арада тұратын армия да сайлау жұмысына килікті. Әкім мен өлкелікӨлкелік кеңес мүшесін сайлайтын сайлау бәсекесіне қатынасқан алға басар демократ жастар мен демократ алға басар қайраткерлерге ді алуан түрлі қылмысты ат тағып ,өз білгендерін ше қолға алдыістеді. 20- желтоқсанда Хотан ауданының сайлау нәтижесі шықпай жатып, сол арадағы армия жиын майданында мылтық атып 4 кісіні өлтірді. Сонымен Қарақаш ауданы да әкім мен өлкелікӨлкелік кеңес мүшелерін сайлапй шыға алмады. Басқа аудандарда сайланған әкімдер мен өлкелікӨлкелік кеңес мүшелерінің көбі ГоминдаңГоминдаңға бейім адамдардер болды. 22 қазан. Іле уәли мекемесінің орган газеті – «Төңкерістік шығысТөңкерістік Шығыс түркістанТүркістан газеті» ұлт аралық достық – ұлт азаттығына қол жеткізудің маңызды факторы» деген тақырыпта мақала жариялады. Онда мыналар айтылды: «Езілген халықтар бірлескенде, оған қатер төндіретін үлкен дерт – ұлтшылдық. Бұл дерт асқынғанда қан төгіліп қана қоймайды, етіні былай тұрсын,керісінше, оның үстіне ол бір сол ұлтты сұмдық күйзеліске халге түсіреді». «Ұлт аралық достықты, ынтымақты күшейту арқылы кенде ғана ұлттық теңдікке жеткенде жеіп, ғана ұлт аралық достықты, ынтымақты шынайы бекемдеуге болады». Осы күні Шынжаңдағы: Қытай ЖұңгоЖүңго – Кеңес одағыКеңес Одағы мәдени байланыстарет қоғамы Үрімжіде құрылды, Жаң жыжұңЖаң жы жұң алқалар алқа бастығытөрағасы болды. Кеңес одағыКеңес Одағының Үрімжідегі бас елшісі – Савельилев пенжәне АқыметАхметжан Қасыми алқа төоағасылар бастығының орынбасары болды. Шынжаң мен Кеңес одағыКеңес Одағының сыртқы саудасы қалпына келді. Осы күні өлкелікӨлкелік бірлескен үкіметтің бас хатшысының орынбасары АбдыкерімӘбдікәрім Аббасов Үш аймақҮш аймақ «Үш аймақ» пен Жеті аймақтың ақша айналымын бірлікке келтіру мәселесі жөнінде Шынжаң өлкелікӨлкелік сауда банкебанкісіне нұсқау беріп: Іле, Тарбағатай, Алтай аймақтары таратқан қағаз ақшаны жаратусын істетуді тоқтатылсын, банкебанкі мен қазына меңгермесіҚазына меңгермебасқармасіы жоғарыдағы жерлерге дереу үштен кісі жіберіп, қатысты органдармекемелерменмен бірге шекті уақыт ішінде ақшаны жиып алсын – деді. 23 қазан. ӨлкелікӨлкелік бірлескен үкіметтің бас хатшысы Лю мың чұн Іле, Тарбағатай, Алтай аймақтарының почта, телеграф құрылымдарын және кәсібін қызметін өткізіп алу жөнінде Шынжаң почта, телеграф басқару мекемесіне былай деп нұсқау берді: (1)1. Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақ» – бұрынғы Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақ» почта, телеграф мекемелерсінің басшыларын таныстырсын. Онан соң, өлкелікӨлкелік почта басқару мекемесі Құлжаға ерекше уәкіл жіберіп Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақтың» почта-телеграф қызметіне жетекшілік етсін. (2)2. Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақтың» бұрынғы почта-телеграф қызметкерлері орындарында қаладықозғалмайды. Бірақ,Бірақ қызметкерлердің тізім жасалсынге кесте толтыртып, оларды өлкелікӨлкелік почта, телеграф басқару мекемелері тағайындайтын болуы керек. (3)3. Іле, Тарбағатай, Алтай аймақтарының почта мекемелеріне берілетін шілде, тамыз, қыркүйек айларының қаражаты іс жүзіндік қажетке қарай берілетін болсын. Оны өлкелікӨлкелік үкіметтен ала тұрса болады. Қазаннан бастап, қаражат орталық белгілеген штат бойынша есеп жасап, бугалтрбухгалтерлік тәртіп бойынша өлкелікӨлкелік почта басқару мекемесі тексеріп таратады. 24 қазан. Шынжаң өлкелікӨлкелік сауда банкебанкісінің бас директоры Ло жы ми мынадай бұйрық жариялап:ды: «банкеБанкі атынан қағаз ақшаны ауыстыру жұмысын істеуге Жу миң лұн – Құлжаға, Лу шұн чын – Тарбағатайға жіберілді. Олардың бұйрыққа бойсынып, сол орындарға баруғаына әзірленуін үміт өтінетемін» – деді. 24 қазан – желтоқсанның соңы. ӘАбдідырейым Айса – топ группа бастығы, Мұсаев ДамоллаДамоломла – оның орынбасары болған сайлауды бақылайтыну 4-группасытоп Ақсу аймағындағы аудандардының әкімінәкімдерін, өлкелікӨлкелік кеңес мүшеслерін сайлау қызметіне бақылау жүргізді. Сайлауды бақылау 4-группасытоп Ақсуға барысымен: сол арада тұратын армияның қорғау, қауіпсіздікті сақтау – деген аттарсылтаумен мен қатаң бақылауға алыныпына түсіп, бұқарамен араласуына тиымтыйым салынды. Үш аймақҮш аймақ«Үш аймаққа» бейім Ақсу уәлиі Әбілез Мақсұм сол арадағы армия жағынан мырза қамаққа алынды. Әкім және өлкелікӨлкелік кеңес мүшелерін сайлайтын сайлау бәсекесіне түсетін он шақты алға басар жастар мен демократ қайраткерлергелерд:ен он шақты кісі апиын тартты, құмар ойнады – деген қылмыстар тағылып,. қҚолға алынды. Бұқараша киінген құралды қосынды әр аудандағы сайлау болатын орынның төңірегіне орналастырды. 19- қарашада ГоминдаңГоминдаң ныңҚүшарда тұратын армиясы: Дәуіт уаңды сайлағысы келген Күшар бұқарасына оқ шығарып, сол алаңда жеті-сегіз кісі өлді. Оған қоса сайлауды бақылау группасытобының бастығының орынбасары Мұсаев ДамоллаДаомла жерлікжергілікті помешшшикпомещик, байлармен тіл біріктіріп, үш аймақҮш аймақ «Үш аймаққа» бейім адамдарды сайланудан қақпайладышеттетті. Сонымен Ақсу, Уынсу аудандарындағы әкім жәнмене өлкелікӨлкелік кеңестің мүшелері сайланбай қалды. Ауат ауданынан сырт, қалған аудандарда сайланған әкімдер мен өлкелікӨлкелік кеңес мұшемүшелерінің көбі ГоминдаңГгоминдаңшылар болды. 29 қазан. Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақ» төңкерістік жастар одағының Алтай аймақтық комитеті құрылды. Мұқаш Жакеұлы – төраға, Қажыман Дабы мен Сәлімжан Кәкімжанов – оның орынбасарлары болды. Кейін Алтай аймағының аудандарындарда район ауылдық дәрежелі ұйымдар құрылды. Қазан. « Үш аймақҮш аймақҮш аймақ»: Закиқан ӘАленұлын: әкесі ӘАлен мен шешесі Қадуанға қызмет істеп, райынан қайтар – деп Құлжадан ҮҰрімжіге жіберді. Закиқан Үрімжіге барып алғаннан кейін, Үш аймақҮш аймақ«Үш аймаққа» опасыздық жасап, ГоминдаңГоминдаңға тізе бүгіп кетті. 1 қараша. Құлжада – Іле аймақтық Кеңес одағыКеңес Одағы мұһажырларының қоғамы Құлжада құрылды. Садық Мүсілімов – қоғам бастығы болды. Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақ» ұлттық армиясының бас қолбасшысы – Ысқақбек МононовМөнөнов, Іле уәлиі – АкімбекӘкімбек қожа, Кеңес одағыКеңес Одағының Құлжадағы елшісі – Дабасилар барып құттықтады. Дабаси мынаны білдірді: Кеңес одағыКеңес Одағы үкіметі 1945 жылы 10 қарашада жариялаған мәлімдемеге сай сіздердің елдің халқын ғана емес, өзге елдің халқын да қорғайды. Олардың түрлі себептерден қолдан кеткен отанын қайтарып алуына, өздерінің қолдап-қуаттайтын мәселеріне қол жеткізуіне көмек береді. Бұдан былай, Кеңес одағыКеңес Одағы үкіметі Кеңес одағыКеңес Одағы мұһажырлар қоғамы арқылы Кеңес одағыКеңес Одағы мұһажырларына және Шынжаң халқына көмек беріп отырады». Осымен бір уақытта, Тарбағатай аймақтық, мұһажырлар қоғамы мен Алтай аймақтық мұһажырлар қоғамы да құрылды. 2 қараша. Жаң жыжұңЖаң жы жұң оңтүстік Шынжаңдағы Қашқар, Яркен аймақтарында сайлау қызметін бақылап жатқан сайлауды бақылау группасытобына телеграммажеделхат жолдап,: «әӘскердің үкімет ісіне араласуына қатаң тиымтыйым салу жөнінде ашық бұйрық шығарылды» – деп хабарладыдеді. 3 қараша. АқыметАхметжан Қасыми: «Шауешек қанды оқиғасы» және «Ту тұйзы тұй ы оқиғасы» жөнінде Тарбағатай уәлиі Басбай Шолақұлы Бапинге хат жазып былай деді: «Аймақтарыңызда туылған орын алған оқиғаның ықпалы ерекше нашар болды. Мен ендігі әрі бұдан былай мұндай оқиға орын алмасыніс туылмасын – деп сізге осы хатты жазып отырмын. Аймақтарыңыз осы жақжағытан барған адамдарға күмәндана қарайды екен. Бұл өте нашар әрі орынсыздық күдік ... мен сіздердің осы жақжағытан барған адамдарға жылы шырай білдіріп, достарша қарап, өз салтымызбен күтіп алуларыңызды сұраймын» – деді. Осы күні Тау жый ұе Ббатыс солтүстік әскери әкімшілік мекемесі меңгерушісінің орынбасары болып тағайындалып, Ланжоуде тұрып, Жаң жыжұңЖаң жы жұңнің атынан ббатыс сол түстік әскери әкімшілік мекемесінің күнделікті істерін басқаратын болды. Сұң ши лян Шынжаң қорғаныс әскерінің бас қолбасшысы болды. 4 қараша. Жаң жыжұңЖаң жы жұң өлкелікӨлкелік бірлескен үкіметінің №15- -жоралар мәжілісін өткіздібасқарып ашты,, онда мынадай шешім қабылдандыларды ұйғарды: (1)1. «Шауешек қанды оқиғасы» мен «Туй ұй зының өлім делосыні ісін» анықтау үшін өлкелікӨлкелік үкімет тергеуксеру үйірмесін тобын құрып, оқиға туылған болған жерге барып, оны егжей-тегжейлі анықтауға жіберіп, нәтижесін өлкелікӨлкелік үкіметке мәлімдеп, заң бойынша жаза қолданылсынбасқарсын. (2)2. Тергеуксеру үйірмесінің тобының мүшелерін – Жанымқан, Уаң зың шан, Лю зыр ұң, Лю мың чұн, Рақымжан Сабырхажиев, АбдыкерімӘбдікәрім Аббасов өзара ақылдасып барып белгілесінкөрсетсін. (3)3. Зиян шеккендерге кестікке ұшырағандарға және өлтірілгендердің отбасыларынандағыларға үкімет тарапынан қамқорлық қаражат бөлінсіерсін. (4)4. Үкіметтің қоғамға: осы екі оқиғаны делоны қатаң бақылауға алатынысқаратынын білдірсін бұқараға жеткізілсін. (5)5. Үкімет жерлікжергілікті мәнсап иелеріне: тыларға тергексеру үйірмесінің тобының жұмысына анықтау жұмысына шын мәніндебарынша көмектесуді қатаң тапсырды. 7 қараша. Гомин үкіметі: өлкеңір, кәсіпорын, арнаулы сайлау орындарынан , ГоминдаңГоминдаң жақтары бойынша Шынжаңнан сайланған Гомин құрылтайының уәкілдерінің тізімін есімдігін жариялады. Жиыны – 24 уәкіл сайланды. Мұның ішінде Шынжаңның сайланған өңір (территория) уәкілдері: АқыметАхметжан Қасыми, АбдыкерімӘбдікәрім Аббасов, Хамит Солтан, Әнуар Салжан, Айса, Қадуан, Маданбек, Ма гои й, Омар дамолладамоомлла, Жаң жян фың, Мұжына – жиыны 12 кісі Шынжаң кәсібип уәкілі,дер – Зия Самеди, Абдухит Мақсұм, Май хуан шин, Мақсұт ахун, Әмина, Керім ажы – жиыны 6 кісі, арнаулы сайлаунған уәкілдер – і: У жың бин, Чяу жяп, Радына боды – жиыны 3 кісі, ГоминдаңГоминдаң уәкілі: Жаң жыжұңЖаң жы жұң (қатынаса алмады), Мәсғұт, Иолуарс – жиыны 3 кісі. 11 қараша. АқыметАхметжан Қасыми бастатқан уәкілдерлар Нанжиңге барып Гомин құрылтайына қатысу үшін Үрімжіден аттанды. 22 қараша. Жяң жиешыЖяң жие шы АқыметАхметжан Қасымиды Нанжиңде тұңғыш рет қабылдап, Шынжаң жағдайы жөнінде мәлімет тыңдады. Осы күні АқыметАхметжан Қасыми Нанжиңде Жяң жи ңго, Бай чұң ши, Иұи зор ын, Шау ли зылермен кездесіп, Шынжаңға қатысты ақуалдар мәселелер жөнінде пікір алмастыауыстырды. 23 қараша. АқыметАхметжан Қасыми Нанжиңде Шынжаңға ның қатысты ақуалдары мәселелер жөнінде Сұн кымен кеңес өткізді. 25 қараша. АқыметАхметжан Қасыми Гомин құрытайы төрағалар алқасынықоасының мүшесі болып сайланды. Құрылтай ашылып жатқан кезде, АқыметАхметжан Қасыми бастаған Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақ» жағынқтың үш уәкілі құрылтайға: «Жұң хуа мин гоның ішінде Шынжаңды – «Шығыс түркістанТүркістан республикасы» деп өзгертіп, жоғары дәірежелі автономия берілсе» – деген ұсыныс жобаны тапсырды. Жаң жыжұңЖаң жы жұң мұны естігеннен кейін: Иұй зорын, Сұн Кы, Жаң чұн, Шау ди зы, У тие чың, Уаң шы жие, Чын Ли фу, Бай чұң ши, Чын чың, Хұң лан юларға телеграммажеделхат жолдап, оларға ға толық түсіндіру, ақыл айтукеңесу қызметін көбірек істеуді жұмыстарын пәрменді жүргізуді ұсыныс етті. Гомин үкіметі Шау ли зыны арнаулйы жіберіп, АқыметАхметжан Қасымимен және басқа да уәкілдермен бұл іс жөнінде көп бірнеше рет ұзақ әңгімелесті. Жяң жиешыЖяң жие шы де: АқыметАхметжан Қасымимен көп бірнеше рет жолығып, Шынжаңға ның қатысты мәселелері және оның болашағы жөнінде арнайыулы әңгімелесті. Нанжиң жақжағытың толық түсіндіруі мен , ақылдасуының нәтижесінде айтуымен, АқыметАхметжан Қасыми бастаған уәкілдер өздерініңлар ұсыныс жобаларын өздіктерінен қайтарып алды. Осы күні Жаң жыжұңЖаң жы жұң «Шынжаң газетінде» «Мменің шын жауабым және әділ ақылым» – деген тақырыпта мақала жариялады. Ол: «Шығыс түркістанТүркістан – тарихтағы жағырапияжағырафиялық атау, ол ескілікті нәрсе болып қалады. Оны отанды бөлшектейтін ұран етіп алмау керек. Шынжаң тек жергілікті автономия жолымен жүру» керек» – деп көрсетті. 28 қараша. Іле уәли мекемесі №30-нұсқау жариялап:, Уақас ажы Миршанов, Қами Асылқан, Ттөре қожа, АӘбілмит Хажиевтер:тердің өлкелікӨлкелік қазына меңгермесіҚазына меңгермесініңбасқармасының, өлкелікӨлкелік сауда банкебанкісінің – Іле, Тарбағатай, Алтай аймақтарындағы аудандарындағыымен Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақтың» ақшасын жинап алу, ауыстыру жөнінде кеңес өткізуді уін ұйғарды. Қараша. Оспан Ісләм ұлыИсламұлы, Манат қатарлылар құралды 200 адамды жіберіп, Бурылтоғай қалашығсын басып алды. Солтүстік линия шеп қолбасшылық штабы бұл хабарды естігеннен кейін, дереу Алтай 3-атты әскер полкінен екі рота жіберіп, Бурылтоғай қаласшығын қайтарып алды. Осы ай. Алтай уәли мекемесі: Закиқан ӘАленұлының Үш аймақҮш аймақ «Үш аймаққа» опасыздық жасап, ГоминдаңГоминдаңның қолтығына кіріп кетуінекендігі байланысты, себепті, оның жұн уаңдық атағын күшінен қалдырды,ып, Мұқаметқан Шәрпіпқанды (ӘАлен жұн уаңның бөлек шешеден туған інісі Шәріпқанның баласы) жұн уаңдыққа тағайындады. 1 желтоқсан. Іле уәли мекемесінің орган газеті – «Төңкерістік шығысТөңкерістік Шығыс түркістанТүркістан газеті» ұлттық армияның саяси бөлімінің әскерге алу қызметі жөнінде жазған «Барлық бауырластарға хатын» толық жариялады. Онда былай делінген: «Бейбітшілік бітіміндегі» белгілемелерге сай, біз қазіргі ұлттық армияны сақтап қалумен ғана тынбай, оның үстіне Ақсу, ҚашақрҚашқар аймақтарында да ұлттық армия құрмақшыамыз. Қалың Көпшілік жастар – ұлы да, даңықты міндетті арқалап отырған ұлттық армияға белсене қатынасып, әскери тәрбие алуы керек. Халыққымыздан:ың балаларын әскерге жіберіп, оларды әскер қатарында тәрбие и – жаттығуу жұмыстарына ға қатынастыруын ыруын үміт етөтінееміз. 5 желтоқсан. Кеш,. Нанжиңде Гомин құрылтайына қатынасып жатқан АбдыкерімӘбдікәрім Аббасов ЖКП- – ның Нанжиңдегі іс басқару орнына барып, Дұң бюдың қабылдауында болды. АбдыкерімӘбдікәрім Аббасов Дұң бюға: ЖКП- – ның басшылықғын батыл нұсқауын орындауға дайын екендігін қабылдау тілегін және Шыңжаңдағы әр ұлт халқының Мао зы дұңға, Жу дыға жолдаған сәлемін жеткізді. «Шынжаң коммунизмшілері одағының» ЖКП орталық комитетіне жазған хатын тапсырды және кейбір нақты талаптар қойды. Дұң бю бұл жолғы кездесуге айрықша мән беріп, ,оны сол түні ЖКП орталық комитетіне телеграммажеделхат арқылы мұны жеткізді. ТелеграммаЖеделхаттда былай делінген: «Гомин Құрылтайының Шынжаң уәкілі АбдыкерімӘбдікәрім Аббасов – Шынжаң өлкелікӨлкелік үкіметінің жорасы мүшесі және бас хатшының орынбасары, бұрынғы Құлжа көтеріліс басшыларының бірі екен. Ол маған жолығып, «Шынжаңда коммунизмшілдер одағы» дейтін ұйым бар екендігін, ал Үрімжіде және басқа жерлерде әлі жасырын жұмыс істейтіндігін екендігін, қазір 15 мың мүшесі барлығын, одаққа 11 кісі басшылық ететіндігін, олар Кеңес одағыКеңес Одағы компартиясына кіруді талап еткендігін, Кеңес одағыКеңес Одағының компартиясы – Кеңес одағыКеңес Одағынан тысның сыртқы оқиға болғандықтан да, бұған қарым-қатынасы себепті болған мақұл болмағанын айтты. Сондықтан ӘАбдіылкәерім:
Мен оған: (1)1. Орталық комитеттен нұсқау сұрау керек; (2)2. Мен кісі жібере алмаймын; (3)3. Янь – анмен байланыс жасаудың әдісінжолыг алдын- ала келісуге болады – деп жауап бердім. Ол Гомин құрылтайы аяқталысымен Шынжаңға қайтады екен. Наньжиңде мөлшермен енді үш апта тұратын сияқты. Менімше: «кКоммунизмшілдер одағымен» қарым-қатынас жасауды мақұлдауға болады. Мұның партиямызға ыңғайсыздығы жоқ. Одақ басшыларының партияға кіру мәселесін партия ұстабуставы жарғысы бойынша шешу керек. Оны партия арнайы кісі жіберерде белгілесе де болады. Қазір АбдыкерімӘбдікәрімдінің «кКоммунизмшілдер одағының» уәкілі ретінде Янь-анмен байланыс жасауын мақұлдауға болатыны – болмайтындығы жөнінде орталық комитеттің нұсқау беруін сұраймын. АбдыкерімӘбдікәрім – Шынжаңнан Янь-анге қайтқан Лин яи рұң жолдастың1 шәакірті екен. Шынжаңнан Янь-анге қайтқан жолдастардың ішінде оны білетіндер бар көрінеді.
«Шынжаң коммунизмшілдер одағы» жөніндегі екі телеграммажеделхатнты тапсырып алдық. А. ).АбдыкерімӘбдікәрім жолдастан; (1)1. Шынжаңның тұтас саяси, әскери, экономикалық, сыртқы істерСыртқы істер ақуалдарын және оның даму беталысын; (2)2. «Шынжаң коммунизмшілдер одағының» нақты қуаттамасын; (3)3. АбдыкерімӘбдікәрім жолдастың Шынжаңға қызметкер апара алатын – алмайтынын және Янь-анмен радятциярадиация арқылы байланыс жасай алатын-алмайтынын сұрап анықтауыңызды үміт етөтінееміз. Б). Бұл ісар қолынан келетін болса, бізр жарамды, бірақ қызыл емес жолдасты байланысшы уәкіл етіп, екі құпия істер қызметкерімен қоса АбдыкерімӘбдікәрімге ертіп Шынжаңға жіберуді ойластыруыңызды үміт етемізөтінеміз. Сонымен бірге АбдыкерімӘбдікәрім жолдасқа мыналарды мәлімдесеңіз: (1)1. ЖКП «Шынжаң коммунизмшілдер одағымен» алғашқы қадам ретінде – достық байланыс орнатуды қалайды; (2)2. Жіберілетін уәкілдің міндеті – тек байланыс жасаумен және байқау танысумен шектеледіғана болады; (3)3. «Шынжаң коммунизмшілдер одағының» 11 басшысыныңның партиямызға мүше боп кіруін принцип жақтан негізінен қарсы аламыз. Бірақ нақты шешім байланысшы уәкілдер барғаннан кейін телеграммажеделхат арқылы беріллгіленеді; (4)4. Шынжаңда қызметінде: «Шынжаң коммунизмшілдер одағын» басшылыққа ұйытқы еткен жөн; (5)5. Қызметкер жіберу ісі мұнан былай Шынжаңның саяси жағдайы мен жол қатынасының қандай болуына қарай белгіленеді; 6С. Егер АбдыкерімӘбдікәрім жолдас адам әкете алатын болса, сіз онымен радияциярадиация арқылы байланыс жасау әдісі мен құпия цифрды келісіп алыңыз. Алдымен телеграф хабарларын алысуға күш салсаңыз болады және Янь-ан радио станциясының қытайқытай, ағылшын тілдерінде хабар беретін уақытын, толқын ұзындығын және шартты номернөмірін оған айтыңыз. В). Кісі барса да, бармасада – төраға Мао зы дұң шығармаларын, партия устабжарғысуставын, Лю шау чидің баяндамаларын және басқада басылып таратылған құжаттарды оған беріңіз. Оларды ұйғыршаға, қазақшаға аударып бастыруын өтініңіз. Е). Байланысшы уәкілді ашыққа шықпаған партия мүшелері арасынан жіберсе болады. Ал демократиялық одақ ұйымдарында осындай кісі болса, соны жіберсе де болады».
Дұң бю ЖКП орталық комитетінің телеграммажеделхаттағы нұсқауының рухына сай, АбдыкерімӘбдікәрім Аббасовтың алдыңғы бірінші рет жолыққанда алға қойған талаптарына жауап берді және: Пың чаң гұй бір радиациярадиация алып сізбен бірге Шынжаңға барады – деді. Сонымен бірге оған: Шынжаңдағы алға басар демократиялық ұйымдарды, мүкіндік біріге боалатын болса, кеңесу арқылы біріктіру керек. Мұның өзі күш қалыптастырып, неғұрлым ойдағыдай күрес жүргізуге пайдалы болады. Ал ұйымның атына келетін болсақ, жөнінде Шынжаңдағы жағдайдың ақуалының күрделілігін ескеру керек, ол атты бұқараның санасы мен қабылдай ала ма, жоқ па, тын – алмайтынынсоны ескерген жөн. Коммунизм, социализм туын тым ерте көтеріп шығу – орынды бола қоймас – деді. 19 желтоқсан. ӨлкелікӨлкелік бірлескен үкімет Үш аймақҮш аймақ «Үш аймақ» жағынқтан Қасымжан Қамбарды Қашқар аймағы уәлиінің орынбасары етіп тағайындады. 21 желтоқсан. Сталин ЭЕлиот Руозвельтке: Кеңес одағыКеңес Одағы үкіметінің қиыр шығысҚиыр Шығыс мәселесінде АҚШ- – пен ортақ саясат құрұстануды уды қалайтындығын білдірді. 22 желтоқсан. Іле уәли мекемесі: мекеме орындарындағы басшылардың кеңейтілген мәжілісін ашыпөткізіп, Іле аймағының 1947 жылғыдық – оқу-ағарту, денсаулық сақтауДенсаулық сақтау, егін, орман, мал, қала құрлысқұрылысы, почта -– телеграф, ақша айналым, қатынас, сауда, заң, қоғам қауіпсіздігі саласжақтарындағы қызмет жоспарын талққабылдады. 28 желтоқсан. Жаң жыжұңЖаң жы жұң өлкелікӨлкелік бірлескен үкіметтің №18-жоралар мәжілісін басқарып ашыпөткізіп:, Ләтіп Мұстапа бастаған сайлауды бақылауйтын 6-группасытоптын Алтай аймағындағы аудан әкімдері мен өлкелікӨлкелік кеңес мұшемүшелерін сайлау қызметіне бақылау жасауға жіберуді ұйғарды. 31 желтоқсан. Іле уәли мекемесі №31- бұйрық-бұйрықпен: жариялап, Арасан ауданын қалпына келтіріп, Буканы әкімдікке тағайындады. Желтоқсан. Жаң жыжұңЖаң жы жұң Үрімжіде – партия, үкімет, армия, сақшы, тыңшы басшыларын шақырып мәжіліс ашып, бір ауыздан: жағдай барған сайын ауырлап барады, өтімді шаралар қолдана отырып, Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақтың» екпінінжақтың күшінің дамуын тежеу керек – деп қарады. Соңында,: «Ұұйым арқылы – ұйымға, үкімет арқылы – үкіметке төтеп беру» бағытын қолданып, «Үш аймақҮш аймақҮш аймақтың» ерекшеленуіне» қарсы тұруды ұйғарды. 1947 жыл (қаңтар – тамыз) 1 – 7 қаңтар. Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақ» төңкерістік жастар одағының орталық комитеті Құлжада 1-құрылтайын ашты. Құрылтайға төте қарасты аудандық, райондық ауылдық одақ комитеттерінен жиыны 106 уәкіл қатысты. Құрылтайда төте қарасты аудандық, ауылдық райондық одақ комитеттерінің және ұлттық армия одақ комитетінің бір жылдан бергі істеген қызметтерінен берген доклатдокладесептері тары және орталық одақ комитетінің Сейдолла Саиполлаиевтің саяси баяндамасы тыңдалды. Мәжілістің соңында қаулы қабылданып, мынаны ұйғарды: (1)1. Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақ» төңкерістік жастар одағының орталық комитеті Іле аймағына қарасты аудандардың одақ комитеттеріне басшылық ете береді. Бұдан былай Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақ» төңкерістік жастар одағының Іле аймақтық комитеті құрылмайды;. (2)2. «Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақ» төңкерістік жастар одағының уақыттық уставыжарғысы» ресми одақ жарғысыуставы болады. (3)3. Үш аймақҮш аймақ «Үш аймақ» төңкерістік жастар одағы Жеті аймақта өз ұйымын ашық құрады, қызметтыеттін кеңетеді. етек алдырады. жүктеу/скачать 3.86 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|