Қазақстан республикасы ауыл шаруашылығы министрлігі
жүктеу/скачать 6.32 Mb.
|
| Омартадағы есеп. Аралардың әрбір отбасына омарталық есепке алу журналында бір парақ беріледі, оған маусым ішінде (қыстаудан аралардың көрмесінен бастап және күзгі ұяларды қысқа жинау аяқталғанға дейін) отбасында болып жатқан барлық негізгі өзгерістерді, сондай-ақ бал жинаудың басталу және аяқталу уақытын, омарта бойынша отбасылардың орташа өнімділігін, бақылау деректері бойынша аралардың балшырынды ең жоғарғы көрсеткіш бойынша орташа тәуліктік әкеліну деңгейін және маусым ішіндегі жиынтық өсімді, ара отбасыларын қыстауға қою және одан шығу уақытын, аралардың қыс мезгіліндегі орташа қорек шығынын жазады.
Омарталық есепке алу журналының деректері негізінде омарташы белгілі бір кезеңге арналған ара отбасының жағдайын қорытады және талдайды және бал арасына күтім жасау бойынша кезекті жұмыстарды, сондай-ақ селекция бойынша негізгі іс-шараларды жоспарлайды. Омартадағы әрбір отбасы ұяларында сол жақ алдыңғы қабырғасына бекітілетін нөмірлік белгісі болуы тиіс. Нөмірді ұямен емес, аралардың отбасына беретінін ескеру керек. Сондықтан отбасын жаңа ұяға көшіру кезінде оған нөмірлік белгі де беріледі. Өндірістік-бақылау есебі үшін бақылау ұясының көрсеткіштері және фенологиялық бақылау деректері маңызды. Бал ара шаруашылығындағы еңбекті қорғау. Ара өсіруші омарташыларды өндірістік жарақаттардан, ара шағу кезіндегі зақымдардан, ара ұяларынан және өндіріс процестерінің зиянды әсерінен қорғайтын іс-шаралар жүйесі әзірленді. Омарталарды, өндірістік үй-жайларды, ара шаруашылығы фермаларының құрылыстары мен қоймаларын жоспарлау, жабдықтау және орналастыру кезінде өрт қауіпсіздігі ережелерін сақтаған кезде құрылыс нормаларын, МемСт талаптарын басшылыққа алады. Стационарлық омартаның аумағы қоршаумен қоршалуы тиіс. Қоршалмаған учаскелер нашар көрінетін жағдайда көлемі 200x400 мм болатын "Абайлаңыз! Бал аралары" жазуы бар қалқандар орнатылуы тиіс. Омарталарды электр беру желілерінің астында, мектептердің, ауруханалардың және басқа мекемелердің (250 м-ден), мал шаруашылығы фермаларының (400-500 м-ден), ірі автомагистральдар мен үлкен су қоймаларының (2 км-ден), химия, кондитерлік өнеркәсіп кәсіпорындарының (5 км-ден) жанында орналастыруға тыйым салынады. Омарталық үй-жайлардың ашылатын терезелері аралардың кіруіне кедергі келтіретін тормен тартылуы тиіс. Жазатайым оқиғалар кезінде алғашқы медициналық көмек көрсету үшін омартада жеке таңу пакеттері, бинттер, мақта-дәке бинті, жгут, шиналар, мұзға арналған резеңке көпіршік, стакан, пипетка, йод тұнбасы, мүсәтір спирті, бор қышқылы, сутек тотығы, валериана тұнбасы, анальгин, цитрамон, димедрол, супрастин, диазолин, фенкарол, тавегил бар қобдишасы болуы тиіс. Арамен және ара шаруашылығы өнімдерімен жұмыс істеуге ара ұяларына, гүл тозаңына, бал, балауыз, прополис және ара уына аллергиялық реакциясы айқын адамдар жіберілмейді. Жұмысқа жіберілетін персонал қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқаулықтан өтуі тиіс, оны кіріспе, жұмыс орнындағы бастапқы, қайталама, жоспардан тыс және ағымдағы болып бөледі. Кіріспе нұсқаманы жұмысқа қабылданатындардың барлығымен, сондай-ақ практикаға келген, іссапарға келген студенттермен шаруашылықтың бас маманы жүргізеді. Жұмыс орнындағы алғашқы нұсқаманы жұмысқа қабылданған барлық және уақытша жұмысшылармен, практиканттармен, студенттермен, іссапарға жіберілгендермен жүргізеді; қайталама - барлық жұмысшылармен олардың біліктілігіне, біліміне және жұмыс өтіліне қарамастан жылына кемінде 2 рет жүргізіледі; жоспардан тыс - еңбекті қорғау жөніндегі ережелер өзгерген кезде, қызметкерлер қауіпсіздік техникасы талаптарын бұзған және жұмыстағы үзілістер 60 күннен астам болған жағдайда жүргізіледі; ағымдағы - тікелей рұқсат қажет жұмыстарды орындау алдында. Кез келген нұсқаманы өткізу нұсқаушының және нұсқаман орындаушының міндетті қолымен журналда рәсімделеді. Араларға қызмет көрсету кезіндегі қауіпсіздік талаптары. Бал араларын күту жөніндегі жұмыстарды қызмет көрсетуші персонал бет қорғаныш торларында, халаттарда, энцефалитке қарсы костюмдерде орындауы тиіс. Жұмыс басталғанға дейін түтін толтырылып, жұмыс жағдайына келтірілуі тиіс. Ветеринариялық-санитариялық және емдік-профилактикалық іс-шаралар (дезинфекциялау, дезакаризациялау, дезинсекциялау, дератизациялау) мынадай жеке қорғаныш құралдарын пайдалана отырып жүргізіледі: тоқыма қондырмасы бар костюмдер мен қысқа етіктер (улы химикаттармен және минералды тыңайтқыштармен жұмыс істеу үшін); резеңке алжапқыштар (суспензиялармен, қышқылдар ерітінділерімен жұмыс істеу үшін); техникалық резеңке қолғаптар; әмбебап немесе жеңілдетілген "Кама" түріндегі сүзгіш респираторлар; тік (ЗП1-80) және тікелей емес (ЗН4-72, ЗН28-72) желдеткіші бар қорғаныш көзілдіріктері; арнайы қолғаптар. Бал араларын қарау және өңдеу кезінде бөтен иістерді болдырмау қажет (парфюмерлік-косметикалық құралдарды және қатты иісті заттарды пайдалануға тыйым салынады); қара киім (әсіресе ол жүн, түкті болса); ұяшықтарды итеру және соққы; аралардың жаппай ұшу жолында және ұялардың жазу алдында адамдардың болуы; табиғатта бал жинау болмаған кезде омартада ара ұрлығы. Ұялардың құлауын болдырмау үшін омарталарды омартаға тіреулерсіз орнатқан жөн. Қыстауда сөрелер болмаған жағдайда ұяларды қатты еденге немесе арнайы төсенішке бірнеше қатар қатарлап орналастырады. Қатарлардың биіктігі 2 м-ден аспауы тиіс. Биік ағаштардан және биіктікте орналасқан өзге де заттардан ара үйшіктерін алу үшін жұмысшының құлауын болдырмайтын баспалдақтарды, монтер тырнақтарын және белдіктерді пайдалану керек. Бал араларын ветеринариялық-санитариялық және профилактикалық өңдеу, дезинфекциялау, дезакаризациялау, дезинсекциялау және дератизациялау кезінде бал ара шаруашылығына жеке қауіпсіздік шаралары және препараттармен жұмыс істеу ережелері туралы қосымша нұсқау беретін ветеринариялық дәрігердің болуы қажет. Ара шаруашылығы өнімдерін іріктеу және бастапқы өңдеу кезіндегі қауіпсіздік талаптары. Бал соттарын бу пышақтарының көмегімен басып шығару кезінде бу түзгіштегі су деңгейін, сақтандыру клапандары мен бу құбырларының жарамдылығын қадағалайды. Қыздырғыш құрал жылу оқшаулағыш тұғырға жанатын заттардан кемінде 1 м қашықтықта орнатылуы тиіс. Бал сору кезінде бал қақпақпен жабылуы тиіс. Бал айналуы толық тоқтағанға дейін қақпақты ашуға, бал салынған рамаларды алуға немесе орнатуға үзілді-кесілді тыйым салынады. Ұялардың қабырғаларынан прополисті алумен байланысты процестер, оны центрифугадағы және елеу құрылғыларындағы механикалық қоспалардан тазарту үй-жайларда үлкен тозаңдылықты тудырады, осыған байланысты оларды сыртқа тарату желдеткішімен жабдықтау қажет. Оның үстіне бұл жұмыстарды, әдетте, сыртқы ауаның теріс температурасы кезінде орындайды. Сондықтан осы өндірісте жұмыс істейтін жұмысшылар жылы киініп, арнайы алжапқыштармен, резеңкеленген алжапқыштармен, Р-2 респираторларымен және қорғаныш көзілдіріктермен қамтамасыз етілуі тиіс. Барабандар арасында кенеп өткізген кезде жарақат алмау үшін қолды барабаннан алыс ұстау керек. Балауыз шикізатын өңдеуді және ашық отты қолдана отырып, басқа да жұмыстарды тез тұтанатын құрылғылар мен материалдардан кем дегенде 50 м қашықтықта арнайы бөлінген жерде (өртке қарсы құралдармен, жеткілікті мөлшерде су мен құммен, брезентпен немесе киіз) жүргізеді. Жұмыс барысында су деңгейін, сақтандыру клапандарының, бу құбырларының, бақылау-өлшеу аспаптарының жарамдылығын үнемі бақылау қажет. Ірі ара өсіру фермаларында балауыз шикізатын қайта өңдеу цехында медициналық куәландырудан өткен және жұмыс құқығымен куәлігі бар 18 жасқа толмаған қызметкерлер қызмет көрсетуге жіберілетін бу қазандықтары орнатылған. У қабылдау құрылғылары аралар тоқтағаннан кейін және тыныштандырылғаннан кейін 15-20 минуттан кейін ұядан шығарылады. Ара уымен жасалатын барлық операциялар (әйнектерден тайдыру, тазалау және т.б.) оператордың көзінің, ауызының және мұрнының шырышты қабатын қорғайтын арнайы майдаланған бокста қол терезелері мен жеңдерімен жүргізіледі. Дайын уды сейфте қақпағы қысылған банкаларда сақтайды. Аналық сүтті іріктеу жөніндегі жұмыстарды дәрілік препараттар мен тамақ өнімдерін өндіруге қойылатын талаптарға жауап беретін арнайы зертханаларда орындайды. Жұмыс істеу үшін ақ халат, бас киім немесе орамал, аузы мен мұрнын жабатын дәке таңғыш (төрт қабат) қажет. Гүл тозаңын кептіруге арналған үй-жай, сору-сыртқа тарату желдеткішімен жабдықталуы тиіс. Араларды тасымалдау кезіндегі қауіпсіздік талаптары. Араларды тиісті түрде дайындалған және бекітілген жарамды ұяларда (МемСт 20740-75) тасымалдау қажет. Бұдан басқа, өзімен бірге бал ара қашауы, дайындалған түтін, бет торлары мен халаттары, сондай-ақ бал араларының шығуы (ұшып шығуы) мүмкін болған саңылауларды бітеу үшін тығын немесе жаңа дайындалған балшық болуы қажет. Ара ұяларын олардың қалыпты жұмыс жағдайын сақтай отырып көтеру керек. Оларды 30°-тан астам бұрышпен жиектеуге және тігінен ауытқып көтеруге жол берілмейді. Көлікте бір корпусты ұяларды үш қабатқа, екі корпусты ұяларды екі қабатқа орнатуға болады. Жалпы биіктігі еденнен 3,3 м аспауы тиіс. Бал араларын мүмкіндігінше тоқтаусыз тасымалдау керек, ал мәжбүрлі аялдамаларды көлеңкелі жерде адамдардың жұмыс және демалыс орнынан мүмкіндігінше алыс жерде жасау қажет. Көлікте бал аралары мен ұялары толтырылған болса, адамдарды тасымалдауға тыйым салынады. Омартаға келгеннен кейін көлік құралдарының борттары ұялардың сенімді бекітілгеніне және құлап кетпейтініне алдын ала көз жеткізіп, екі адам ашуы тиіс. Өртке қарсы іс-шаралар. Омарта немесе ара фермасы өртті сөндірудің бастапқы құралдарымен (ілгіш құралмен, өрт сөндіргіштермен, күректермен, балталармен, шелектермен), сондай-ақ жеткілікті мөлшерде сумен және құммен қамтамасыз етілуі тиіс. Бұдан басқа, мынадай ережелерді қатаң сақтау керек: - барлық омарталық құрылыстарға еркін қол жеткізу қажет; - барлық құрылыстардың өту жолдарын, шығу жолдарын, дәліздерін, тамбурларын, баспалдақтарын, шатыр бөлмелерін бекітіп тастауға; - пештермен және плиталармен жабдықталған үй-жайлар, қыстаудан 25 м жақын емес болуы; - қатып қалған су құбырлары мен кәріз құбырларын жылыту үшін ашық отты қолданбауға; - түтінді пайдалану кезінде сақтық сақтауға (оны тек арнайы бөлінген жерде ғана жағуға, ұшқын шығуына жол бермеуге, жұмыс аяқталғаннан кейін жанған көмірді жерде қазылған шұңқырға төгуге). Бал ара шағуынан зардап шеккендерге көмек көрсету. Шаққан кезінде ең алдымен жасушаға удың түсуіне және оның таралуына кедергі келтіретін шаралар қабылдау қажет. Бұл үшін дереу улы бездің қорына қысым жасамауға тырысып,шаншуырларды (пинцет, тырнақ немесе қашаудың жүзінің көмегімен) алып тастау керек. Содан кейін шағылған жерге мұз немесе суық су құйылған жылытқышты салуға, зардап шегушіге жүрекке арналған тамшылар мен аллергенге қарсы препараттарды (қатты улану кезінде) беруге болады. жүктеу/скачать 6.32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|