Қазақстан республикасы білім және ғылым
I.I. Қазақстан топырақ жамылғысының жалпы
жүктеу/скачать 2.94 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қара топырақ
|
I.I. Қазақстан топырақ жамылғысының жалпы сипаттамасы Қазақстанның топырақ жамылғысы тым күрделі және сан алуан. Республика аумағында таралған топырақ түрлері топы- рақ түзуші факторлармен тығыз байланысты, сондықтан топы- рақ түрлерінің тиісті географиялық заңдылықтарға сай орна- ласуын анықтау онша көп қиындық туғызбайды. Республиканың жазық бөлігінде ендік немесе горизонталь зоналық айқын бай- қалады, яғни белгілі топырақ типін құрайтын аймақ ендік бағы- тында созыла орналасып, зона түрінде солтүстіктен оңтүстікке жылжыған сайын басқа топырақ типімен ауысып отырады. Бұл құбылыс басты топырақ түзуші факторлармен (өсімдік жамыл- ғысына және климатқа) тығыз байланыста жүреді. Қазақстанның жазық аймағын 4 табиғат зонасы (орманды дала, дала, шөлейт және шөл) кесіп өтеді. Жазықтарда қара- топырақ (чернозем), күңгірт-күрең (темно-каштановый), күрең (каштановый), ашық-күрең (светло-каштановый), құба (бурый) және сұр-құба (серо-бурый) топырақ зоналары таралған. Топы- рақтың ендік (горизонталь) бағытта орналасқан топырақ зона- ларының ішінде зона тармақтары айқын байқалады. Республи- каның қиыр солтүстігіндегі Солтүстік Қазақстан және Көкшетау облыстары жеріндегі орманды дала зонасының шағын бөлігінде орманның сұр топырағы таралған. Қара топырақ зонасы рес- публиканың солтүстік және солтүстік-шығыс бөлігін, яғни 52 0 солтүстік ендіктен оңтүстікке қарай, негізінен Қостанай, Ақмола, Солтүстік Қазақстан, Ақтөбе, Павлодар және Көкшетау облыстарының бірталай бөлігін алып жатыр. Бұл зона республика аумағының 9,5%-ын қамтиды. Қара топырақты зона сілтісізденген қаратопырақ, кәдімгі қаратопырақ және оңтүстіктің қаратопырағы зона тармақтарына жіктеледі. Сіл- жүктеу/скачать 2.94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|