Спутниктік байланыс жүйесінің негізгі жұмыс істеу сипаттамалары мен құрамы

1.2. Спутниктік байланыс жүйесінің негізгі жұмыс істеу сипаттамалары мен құрамы

Спутниктік байланыс желісі құрамына, құрылымы сурет 1.2 көрсетілген, олардың тағайындалуна тәуелсіз келесі компоненттерге кіреді:

1. 
   ғарыштық станция (ҒС), өзімен спутниктік ретрансляторды (СР) ұсынатын, қабылдап таратушы құрылғысын өзіне қосатын, қабылдау үшін антенналар және радиосигналдарды жіберу, және де энергия жабдықтаумен қамтамасыз ету жүйелер қатары, антенналардың бейімделуі және күн батарейлері.
   
2. 
   абоненттік ЖС, дуплекстік ақпатаратты алмасуды қамтамасыз етеді;
   
3. 
   ораталық (координаттайтын) ЖС (ОЖС), спутниктік ретранслятор жұмыс режимін бақылауды қамтамасыз ететін және спутниктік байланыс желісі параметрлерінің (қуат таратушы, жиілік әкелуші, поляризация түрі, сигналды модульдейтіннің сипаттамасы және т.б.) жұмысы үшін маңызды ЖС ұстану;
   
4. 
   орталық ЖС бақылау және басқару жүйелері, барлық техникалық құралдармен басқаруды қамтамасыз ететін, ИСЗ орналасқан, және олардың күйін бақылаушы;
   
5. 
   жалғайтын жерүсті желілері (ЖЖЖ), қолданушылармен қайнар көздеріне ақпаратты таратушыға ЖС қосумен қамтамасыз етеді;
   
6. 
   Спутниктік байланыс желісі басқару орталығы (ПБО), ұсынатын орган, спутниктік байланыс желісі эксплуатацияны басқаруды жүзеге асыратын және оның дамуы.
   

Сурет 1.2 Спутниктік байланыс жүйесінің қызмет көрсету құрылымы Құрылым трафигін ұйымдастыру бойынша спутниктік байланыс жүйесі үш типке бөлінеді: «нүкте — нүкте» (сурет 1.3, а) — екі жойылған станциялар арасында дуплекстік байланыс желісінің қарапайым жағдайы; «жұлдызша» (сурет 1.3, б) — перифериялық (жойылған) байланыс пункттері және желі орталығы арасында трафикті көп бағытталған радиальды тарату үшін; «әрқайсысы әрқайсысымен» (сурет 1.3, в) — байланыс желісінің кез келген пунктар арасында тікелей байланыспен қамтамасыз ету үшін.

Сурет 1.3.Трафикті ұйымдастыру бойынша спутниктік байланыс жүйесінің қызмет көрсету құрылымының жіктелуі

Трафикті ұйымдастыру бойынша спутниктік байланыс жүйесінің әртүрлі құрылымының қызмет көрсетуіне баға берейік. «нүкте — нүкте» желі типі екі шалғай пункттер арасында дуплекстік байланыспен қамтамасыз етеді.

Айтарлықтай ең көп таралған желілер «жұлдызша» типі орталық жер станция (ОЖС) желісі арасында трафикті көп бағытталған радиальды таратумен қамтамасыз етеді. Шалғай деп аталатын абоненттеріне қызмет көрсету үшін ұқсас телефондық желілерді тұрғызу, онымен ОЖС арқылы жалпы қолдану телефондық коммутаттау желісіне шығыспен қамтамасыз етеді.

«Жұлдызша» типтегі желіде басқару және бақылау қызметі әдетте ОБЖ нақтыланып негізделеді. Қажетті абоненттер желісі арасында байланысты орнату үшін және барлық периферилік терминалдардың жұмыс күйін ұстап тұру үшін, ОБЖ қызметтік міндеттерді атқарады. Бұндай орталықтандырылған басқару жүйесі арзан перифериндік терминалдар мен жеңілдетілген үлкен сандарымен желілері үшін экономикалық мақсатталған.

Сурет 1.4.СР арқылы байланысу маршрутының нұсқасы бойынша спутниктік байланыс жүйесінің құрылымының жіктелуі

Жиілік диапазонының шектері, СБЖ қолданылатын, үлкен факторлар көлемімен анықталады, оның ішінде ең маңыздысы СР және ЖС қолжетімді антенналар өлшемі болып табылады. Жиілік жолақтарын үлестіру, спутниктік байланыс жүйесімен ерекшелейтін Бүкіләлемдік әкімшілік радиобайланыс (ВАКР 92, 95) бойынша конференциялар шешімімен байланысты қалыптасу стадиясында, СБЖ жүзеге асыру үшін қосымша жолақтар ерекшеленген.

Белгіленгендей, СБЖ көне дәстүріне сәйкес тіркелген спутник қызметтер (ТСҚ) және жылжымалы спутниктік қызметтер (ЖСҚ) жүйелеріне бөлу қабылданған. Қазіргі таңда бұндай бөлу айтарлықтай шартты, және мүмкін мәліметтерді (немесе тар жолақты және кең жолақты байланыс туралы) жіберу жылдамдығы жайында тезірек мәтінді еңгізу керек. Бірақта осы өрбу жұмыс істеп тұрған нормативті құжаттарда көрсетілген және оны ескермеуге болмайды. ТСҚ үшін бірнеше мүмкін жиіліктер: С-диапазоны (5,9-6,4 және 3,7-4,2 ГГц, өрлейтін және өрлемейтін каналдары сәйкес), Кидиапазоны (14,0-14,5 и 11,7-12,2 ГГц) және Ка-диапазоны (27-31 и 17-21 ГГц) – кесте 1.1 қарастырылған. Соңғы уақытта Q- және V-диапазондарын (40 және 50 ГГц аумақтарында) игеруде. Спутниктер арасындағы каналдары үшін 54-58 және 59-64 ГГц диапазондары қолданылады.

Кесте 1.1.

Спутниктік байланыс жүйесін ерекшелейтін, жиілік жолақтарын үлестіру

Ғылымның және техниканың заманауи деңгейінде қолжетімді СР және ЖС энергетикалық потенциалы СБЖ тұрғызу барысында ақпатаратты жіберу төмен жылдамдықта R=32 Кбит/с дейін және орташа жылдамдықта R=2048 Кбит/с дейін мүмкіндік береді.