«Біржантану» арнаулы курсының дүниетанымдық бағыттары
Курстың мақсаты: Тәуелсіз Қазақстан Республикасының мәртебесіне ие болған кезден бастап бүгінгі күнге дейін этникалық болмысқа мән беру, қазақ халқының рухани құндылықтарына көңіл аударып, оны болашақ ұрпақтың танысуына жағдай туғызу мәселелерін өз мәнінде дұрыс шешу.
№1 кесте. «Біржантану» арнаулы курсының бағдарламасы
№
|
Тақырыптары
|
Дәріс
|
Семинар
|
Тәжірибелік
сабақ
|
Барлығы
|
1.
|
«Жанбота» әнінің мұраты, оның адам тәрбиесіне ықпалы
|
2
|
|
2
|
4
|
2.
|
«Біржан мен Сара» айтысының әлеуметтік мәні
|
2
|
2
|
2
|
6
|
3.
|
«Аққұм» өлеңінің шығу тарихы, оның эстетикалық тұрғыдағы орны
|
2
|
|
2
|
4
|
4.
|
«Ақтентек» әнінің шығу тегі
|
2
|
|
2
|
4
|
5.
|
«Айтбай» әнінің дәстүрге қатыстылығы
|
|
2
|
2
|
4
|
6.
|
«Ләйлім шырақ» әнінің ерекшелігі, оның қазақ өміріндегі дәстүрді қамту қарымы
|
2
|
|
2
|
4
|
7.
|
Біржанның Абай ауылына бару сапарының маңызы
|
|
2
|
|
2
|
8.
|
«Асыл-Ақық», «Теміртас» өлеңдерінің шығу тарихы, замана қатыгездігі
|
|
2
|
|
2
|
9.
|
Біржан салдың нотаға түскен өлеңдерінің тәрбиелік мәні
|
|
2
|
2
|
4
|
|
Дәріс –10 с.
Семинар –10 с.
Тәжірибешілік -14 с.
Барлығы: 34 с.
|
10
|
10
|
14
|
34
|
«Біржантану» арнаулы курсы бағдарламасының сағат ауқымындағы сипаты:
1- дәріс.
«Жанбота» әнінің мұраты оның адам тәрбиесіне ықпалы. Жанботаның Біржан салды ауылына шақыруы. Азнабайдың Жанботамен тайталасы, бақталасы. Біржан салға Жанботаның сыйлық беру көлемінен көбейтуге уәде беріп, қолқа салуы. Поштабай Жанбота үйіне келіп, Біржан салға Азнабайдың тапсырмасын айтуы. Әншінің оған қозғалмауы. Поштабайдың айтқанын Біржанның естімей, тағы бір әнді бастап кетуі. Біржанның олжа іздемеуі. Аңдаусызды Біржанды Поштабайдың қамшысымен бір-екі тартып қалуы. Отырғандардың Біржанның домбырасын тартып алғысы келген Поштабайдың қолын босатып жіберуі. «Әлі де көрсетемін» деген Поштабайдың ызбарлы пішіні.
Аталған ситуация, көрініс «Жанбота» әнінің тууына себеп-салдарлық қызмет атқаруы.
1- тәжірибелік сабақ.
«Жанбота» әнінің эстетикалық сезімге әсері. Адам бойындағы құбылыстың өнер кеңістігіндегі көрінісі. Адамгершілік пен ізгілікті жан сипатындағы тұлғаларға өнердің ықпалы. «Жанбота» әнін тыңдау.
2- дәріс.
«Біржан мен Сара» айтысының әлеуметтік мәні. Біржан мен Сараның айтысы. Айтыстың өзегі – Жексенқұлға Сараны атастыруы.
Біржанның Сараны тұқыртуы. Сараның өз басындағы қайғылы кезеңді мойындауы. Х.Жұмалиев пен М.Төлебаевтардың «Біржан-Сара» операсында екі асылды тек көрсетуі. Біржан мен Сараның айтысы бір адам шығарған деуіне екеуінің әндерінің бір сарынды болуы. Біржанның Ешкіөлмеске келу сапары. Ақынның Жетісу өңіріне өлеңдерін таратып кетуі. Бұрын да Балуан Шолақ, Ақан сері, Құлтума, Естай, Мәди, Жаяу Мұса және басқа арқаның әншілерінің әндерінің Оңтүстік аймаққа кеңінен айтылып жүруі.
1- семинар.
Оқушылар «Біржан – Сара» айтысын талдап, осыған орай өздерінің түйген ой-тұжырымдарын ортаға салып, ең негізгісін ұсынады. Аталған айтыстың оқушылар тәрбиесіне ықпалы.
Достарыңызбен бөлісу: |