Кесте 1 . Созылмалы обструкциялы аурудың эмфизематозды және

Жағымсыз болжамы болып, өкпенің екіншілік гипертензиясы, жүректің оң жақ бөлігінің патологиясы, яғни созылмалы өкпелік жүректің дамуы және оның декомпенсациясы жатады. Осы категориядағы науқастарда ырғақтың бұзылу эпизодтары жиі көрініс береді, олардың кейбіреуі науқастың өліміне әкеледі. Тағы жағымсыз болжамына жататыны, тыныс жеткіліксіздігіне және өкпелі жүрекке полицитемияның қосылуы. ӨСОА-ның бронхтық типінде эритроциттер деңгейінің, гемоглобин мөлшерінің жоғары болуы темекі шегуімен байланысты, себебі темекінің тұтануы кезінде, гемоглобин - көміртекті газдың (СО₂) кешені түзіледі. Сондықтан, темекі тартатын адамдарда СО₂ мөлшері, қалыптыға қарағанда әлде қайда жоғары болады. Гемоксигеназа ферментінің әсерінен гемоглобиннің ыдырауы кезінде адам организімінде СО₂ концентрациясы пайда болады, СО₂ жоғары мөлшері тыныс жолдары арқылы шығарылады, және СО₂ физиологиялық ролі апоптоз үрдісінің регуляциясымен байланысты. ӨСОА бар науқастарда жайылмалы диффузды цианоздың даму механизмін карбоксигемоглобин мөлшерінің жоғары болуымен байланыстырады. Бірақ бұл полицитемияның және цианоздың дамуындағы жалғыз қана механизм емес. ӨСОА-ның бронхтық типі кезіндегі гемодинамиканың бұзылу сипатының үлкен маңызы бар: ол қан тамыр шунттарының тыныс алу реттелуіндегі өзгеруінің жоғары болуында жатыр.

ӨСОА клиникалық түрлері, эмфизема және созылмалы обструкциялы бронхит кезіндегі қабыну үрдістерінің әртүрлі болуымен; тыныс жолдарындағы қабыну үрдістердің әр жерде орыналасуымен негізделеді.
2.1. Клиникалық көріністері

Жөтел аурудың ерте белгісі болып табылады.

Қақырық аурудың негізгі екініші симптомы болады. Бұл аурудың басында онша көп емес, әсіресе таңертең шырышты сипатта бөлінеді. Қақырықтың іріңдеуі және мөлшерінің көбеюі үрдістің өршуін көрсетеді.

Ентігу - ӨСОА-ның үшінші негізгі сиптомы, бұл жөтелден кейінгі 10 жыл өткен соң, бастапқыда күшті физикалық күштен кейін пайда болып, респираторлы инфекция кезінде күшейеді. Ентігу бастапқыда шамалы физикалық күш түскеннен кейін тыныс жетіспеуі түрінде көрініс береді, кейін айқын ауыр физикалық күш түскенде күшеюі болады, осы ентігумен науқастар дәрігерге қаралады. Ауру ентігуден сирек басталады. Бұл өндірісте ұсақ дисперсті (5 мкм төмен) поллютанттармен жанасатын, сонымен қоса панлобулярлы эмфиземаға әкелетін, a₁–антитрипсин тапшылығы бар адамдарда болуы мүмкін. Науқастарды сұрастыру кезінде қауіп факторларын анықтап алған жөн.

Егер науқас темекі тартатын болса немесе тартқан болса, онда адамның темекі шегу индексін (ТШИ) шығару керек, қорап /1жыл

ТШИ (қорап/ 1жыл) = (тәулігіне тартылатын темекі санын х темекі шегу өтілімі (жылдар) /20, ТШИ >10 қорап /1жыл ӨСОА дамуына әкелетін дәлелді қауіп факторы.

Науқасты сұрастыру кезіндегі белгілердің жеке түрде диагностикалық маңызы жоқ, ал егер ол белгілер бірнешеу болса, онда ӨСОА болуының мүмкіндігі жоғарылайды. Аурудың үдемелі кезінде тыныс жеткіліксіздігінің белгілері және өкпе гипертензиясы жоғарылайды, өкпелік жүрек пайда болады. ӨСОА екі түрінің анықталуының болжамдық маңыздылығы бар. Бронхтық түрімен салыстырғанда, эмфизематозды түрінде өкпелік жүректің декомпенсациясы аурудың соңғы кезеңінде пайда болады. Бірақ клиникалық жағдайда, аурудың аралас түрі жиі кездеседі.

Аускультация кезінде аса көңіл бөлетіні тыныс шығарудың ұзаруы, тыныштық кезіндегі және форсирленген тыныс алғанда құрғақ сырылдардың естілуі. Эмфиземаның ауыр түрі диафрагманың төмен орналасуымен, өкпе дыбысының қорап реңдес болып естілуі, тынысының тым әлсізденуі тән, ал сырылдардың естілуі тән емес, жүрек тондары әлсіз болады. ӨСОА ауыр дәрежесіне өтуі келесі көріністермен жүреді: үрлеу аспабымен ойнап тұрғандай еріннің жиырылуы, тынысының парадоксалды болуы, қосымша бұлшықеттердің қатысуы, қабырға аралықтардың керілуі, тыныс алғанда дене қалпының мәжбүр қалыпта болуы. Саусағының «дабыл таяқшаларына» ұқсас болуы өкпенің қатерлі ісігіне күмән туғызады, ал ұзақ уақыт дамыған жағдайда бұл белгі- бронхэктаз ауруына тән.

Жағымсыз болжамына перифериялық ісінулердің пайда болуы жатады, ол өкпелік жүректің декомпенсациясының болуымен сипатталады.

ӨСОА бар науқастардың жағдайын жүрек ырғағының бұзылыстары ауырлатады. Арнайы зерттеулерде, ӨСОА бар науқастардың 85% жағдайында, реммиссия кезінде аритмиялар байқалған, соның ішінде 74% науқаста қарыншалық аритмия кездескен. Аритмияның жиі туындауына әкелетін факторларды анықтау керек. Солардың ішіндегі факторладың бірі гипоксия болып табылады. Гипоксиясы бар науқастарда өкпелік жүректің дамуы кезінде, жүрек аритмиялары ауыр түрде өтеді. Гиперкапниялы тыныс жеткіліксіздігі бар науқастарға ерекше көңіл аудару қажет. Гипоксиямен, гиперкапниямен, өкпелік жүрекпен қоса, аритмиялардың дамуының қауіп факторларына кейбір дәрі-дәрмектерде жатады.

Әр түрлі уақытта жүргізілген эпидемиологиялық зерттеулерде, жүректің аритмияларына әкелетін факторларды келесі реттемеде қоюға болады: теофиллин және оның туындылары, жүректің ишемиялық ауруы, оң және сол жақ қарынша жеткіліксіздігі, гипоксиямен ассоциацияланған, катехоламиндердің жоғарлауы, гипокалиемия және гипомагниемия; респираторлы ацидоз және дигоксинді қабылдау.

ӨСОА бар науқастардағы жүрек аритмиялары сол қарыншалық диастолалық дисфункцияның салдарынан пайда болады. Бұл өзгерістердің себебі миокардтың «мылқау» (ауырсынусыз) ишемиясы түріндегі көріністермен жүретін жүректің ишемиялық ауруы. Тыныс жеткіліксіздігімен және сол қарыншалық диастолалық дисфункциясының қосарлануы кезінде, жүрек ырғағының күрделі бұзылулары жиі пайда болады. Осындай бұзылыстың түріне мультифокалды қарыншалық тахикардия жатады және осымен фаталды бұзылулардың пайда болуымен байланыстырады. Аритмияны тудыратын факторларға тек дәрі-дәрмектер қана емес, миокард ишемиясын күшейтетін физикалық күштеме жатады.

ӨСОА бар науқастардағы жүрек аритмиясының көріністерін емдеуінде қолданылатын медикаментті терапияға аса көңіл бөлу қажет, теофиллин және симпатомиметиктерге ғана емес, сонымен қоса, эритромицин, кетоконазол, терфенодин немесе астемизол сияқты дәрілер тобын ескеру қажет, себебі олар QТ интервалының ұзаруына әкелуі мүмкін, яғни «ұзарған QТ» синдромынның пайда болуына себепкер болады.

Көбіне, аритмияға қарсы препараттардың кері әсерлерін байқауға болады. Мысалы, амиодарон интерстициалды пневмонияның дамуына әкеледі, β -адреноблокаторлар бронхоспазмға әкеледі. β - адреноблокаторларды ұзақ қабылдау салдарынан, өкпенің обструкциялы ауруы дамуы мүмкін. Егерде β -блокаторларды қолдану қажет болса, онда метапрололға көңіл бөлген дұрыс, егер одан нәтиже болмаса, онда атенолол тағайындалуы керек, бірақ тыныс алу функциясын мен жүректің жиырылуы санын бақылап отыру қажет.
2.2. ӨСОА –ның функционалды диагностикасы

Рентгенологиялық зерттеу әдістері. Рентгенографияны жүргізу арқылы тыныс жолдарының басқа ауруларын, әсіресе өкпенің қатерлі ісігін және туберкулёзді, ӨСОА өршуі кезінде пневмонияны, спонтанты пневмотораксты жоққа шығаруымыз керек. ӨСОА жеңіл дәрежесі кезінде рентгенографиялық өзгерістер болмауы мүмкін. ӨСОА орташа және ауыр дәрежесі кезінде науқастардың рентгенографиялық көрінісінде: көкет мұнарасының төмен тұруы, оның қозғалысының шектелуі; өкпенің гиперауалылығы, буллалар және ретростерналды кеңістігінің ұлғаюы; жүрек көлеңкесінің тарылуы; бронх қабырғаларының жоғары тығыздығы, оның бойындағы инфильтрацияның, яғни бронх тармағындағы қабыну үрдісін және эмфиземаның болуын анықтаймыз.

Бронхдилатациялы сынамамен жүргізілген спирография арқылы тыныс жолдарының обстукциясының қайтымдылық дәрежесін және тексеріс жүргізілген науқастағы желпуіштік функциясының жақсарған көрсеткіштерін байқаймыз. Эмфиземаның дәрежесін нақтылау үшін, өкпенің диффузды жағдайын зерттейміз. Егер науқастарда 1 секунд ішіндегі ТШФК1 қалыптыдан 50% кем болса қандағы газдарды анықтау қажет. Егер науқастардағы минутына ТШФК1 1 литрден төмен, қандағы оттегінің кернеуі 50 мм.сын.бағ. төмен болса, өкпелік жүректің декомпенсация белгілері байқалса, бұл науқастарда ауру болжамының нашарлағаны болып табылады. Егер науқас хирургиялық емге дайындалып жатса, тыныстық механиканы түпкіліктей зерттеген жөн.

Клиникалық диагнозды құрастыру үшін, ӨСОА-ның клиникалық көріністерінің дәрежесін жіктеп алуымыз қажет. Бұл рационалды тексерісте және емнің оптималды кестелерін тағайындауда маңызды.

Қазірге уақытта ӨСОА-ның ауырлық дәрежесін бағалау үшін ӨФТС-ның көрсеткіштерін алу керек. ӨСОА бойынша Америка Торакалды Қоғамының ұсыныстарында (1995ж), аурудың бірінші ауырлық дәрежесінде: ТШФК1 қалыптыдан 50% аспаса, абсолютті көрсеткіштерде бұл 1,5 литрді құрайды; аурудың екінші ауырлық дәрежесінде ТШФК1 қалыптыдан 30 дан 49%, абсолютті көрсеткіштер 1 литрдей болады. Бұл кезеңде міндетті түрде артериялды қандағы оттегінің кернеулігін және қышқылды-сілтілі тепе-теңдіктің көрсеткіштерін анықтауымыз керек.

ӨСОА үшінші ауырлық дәрежесінде айқын тыныс жеткіліксідігі, өкпелі жүрек, жиі жүрек ырғағының бұзылулары байқалады; FEV₁ қалыптыдан 30%, абсолютті көрсеткіштер 1 литрден төмен болады.

Мұндай жіктелу өкпенің созылмалы обструкциялық ауруларына, әсіресе бұл созылмалы обструкциялы бронхитке, өкпенің эмфиземасына, бронх демікпесінің ауыр түріне, және сирек кездесетін облитерациялық бронхиолитке және муковисцидозға тән. ТШФК-нің 1,5 литрден төмен болғанда, науқастың жағдайы тыныс жеткіліксіздігімен және оның дамуымен анықталады. Еуропалық Респираторлы Қоғамының ұсыныстарында - бұл өкпенің созылмалы обструкциялық ауруларының ауыр дәрежесінің критериилері болып табылады. ӨСОА ауырлық дәрежелерінің айырмашылығы, емдік бағдарламаны құрумен түсіндіріледі.

ӨСОА бойынша Еуропалық Респираторлы Қоғамының және Ресей федералды бағдарламасының ұсыныстарында (1999) обструкциялы бронхиттің, өкпенің эмфиземасының, бронх демікпесінің ауырлық дәрежелерін анықтау үшін - ТШФК1 көрсеткіштері алынған, СӨОА үш кезеңге бөлінген: бірінші кезеңі (жеңіл дәрежесі) аурудың бастапқы көріністерімен байқалады, ТШФК1 қалыпты жағдайдан 80-70%. Екінші кезеңі (орташа дәрежесі) тұрақты клиникалық көріністермен сипатталады, күштеме кезінде гипоксия дамиды, ТШФК1 қалыпты жағдайдан 69-50%. Үшінші кезеңінде (ауыр дәрежесі) ТШФК1 қалыпты жағдайдан 50% төмен, айқын тыныс жеткіліксіздігі, декомпенсацияланған өкпелі жүрек, тыныштық кезінде гипоксемия және гиперкапния байқалады.

Сонымен ӨСОА диагнозын қоюда аурудың дәрежесі 1 секундтағы ӨФТС көрсеткішіне негізделеді.

Кеңейтілген клиникалық диагнозда науқаста дамыған асқынуларды көрстуіміз керек. Ең жиі кездезетін асқынулары айқын тыныс жеткіліксіздігі, өкпелі жүрек, жүрек ырғағының бұзылулары болып табылады.

Электрокардиография

Электрокардиография жүректің оң жақ бөлігінің ұлғаюын анықтауға көмектеседі, бірақ оның ЭКГ-критерилері эмфиземаның әсерінен тез өзгереді. Бұл өзгерістер ЭКГ-дағы респираторлы симптоматиканың кардиалды генезін жоққа шығаруға көмектеседі.

Бұл бронхтардың шырышты қабатының жағдайын бағалау үшін жүргізіледі және басқа аурулармен ажыратпалы диагноз жүргізу үшін қажет. Кейбір жағдайда созылмалы бронхты обструкцияның себептері болып табылатын ауруларды анықтауға көмектеседі. Зерттеуге кіреді:

• бронхтардың шырышты қабатын қарау;

• бронх құрамын культурологиялық зерттеу;

• қабынудың сипатын анықтау үшін, жасушалық құрамын анықтау

арқылы бронхоальвеолярлы лаваж;

• бронхтардың шырышты қабатының биопсиясы.
Тыныстың сыртқы функциясын (СТФ) зерттеу ӨСОА диагностикасында және аурудың ауырлық дәрежесін бағалауда маңызды болып табылады.

Тыныстың сыртқы функциясын (ТСФ) анықтау

Тыныс алу — организмге оттегінің түсуін қамтамасыз ететін және оны органикалық заттарды биологиялық тотықтыруда қолдану мен организмнен көмір қышқыл газын шығаруға бағытталған үрдістердің жиынтығы.

Бұл үрдіске келесі топтардан тұратын функцияналды жүйе жатады:

1. Организмнің ішкі (қан) және сыртқы (ауа) ортасының арасындағы газ алмасуын жүзеге асыратын, сыртқы немесе өкпелі тыныс.

2. Қанайналым, тіндерге және олардан газдардың тасымалдануын қамтамасыз етеді, және оның организмде бірдей таралуын реттеп отырады.

3. Қан арнайы газ тасымалдаушы орта.

4. Ішкі немесе тіндік тыныс, тікелей жасушалық тотығу үрдісімен жүзеге асады.

5. Тыныс алудың нейрогуморалды реттелуі.

Осылайша, ішкі тыныс өкпе қалпының артериализациясына әкелетін маңызды тыныс алу жүйесі болып табылады. Ол келесі үш үрдіспен іске асады:

Біріншіден, – алвеоларлы ауада газдың қалыпты құрамын сақтап тұру үшін, алвеолалы кеңістіктегі, үздіксіз вентиляцияның болуы (4-5 литрге тең);

Екіншіден, – мембрананың екі жағындағы парциалды газ қысымының айырмашылығына тәуелді, алвеолярлы-капиллярлы мембрана арқылы газдың диффузиясы.

Үшіншіден, - өкпенің перфузиясы - бұл өкпе артериясының капилллярлы жүйесінде тыныштық жағдайдағы уақыт ішіндегі өткен қан көлемі. Орта есеппен минутына 5 литр, тек осы уақыт аралығында ғана артериалді қан қалыпты газдың құрамына жете алады.

Өкпенің вентиляциясы — бұл өкпе алвеоласы және атмосфералық ауа арасындағы газ алмасу үрдісі. Вентиляция, біз тыныс алатын ауадан ерекшеленген, алвеоларлық газдың құрамын тұрақты ұстап тұру үшін қажет. Әрбір тыныс алу арқылы, біз өкпедегі ауаның 10-ын жаңартамыз, сондықтан тыныс алған ауаның 20-ның орнына, алвеолярлы газда 155 парциалді қысымды 100 торр./мм с.б. жаңарады. Біз тыныс алатын ауа құрамында көмір қышқыл газы болмайды немесе өте аз пайызда, альвеолаларда - парциалды қысымен 40 торр. 5,5% құрайды, сондықтан өкпелік қан ағысымен және вентеляцияның қалапты қатынасы кезінде, қанның 97-ы О₂-мен қаныққан.

Өкпе көлемі және сыйымдылығы

Көлемдер:

1.Тыныс алу көлемі (ТАК)—әрбір тыныс алу цикліндегі тыныс алатын газдың көлемі (орта есеппен 500мл, ауытқуы 300-900мл арасында).

2.Тыныс алудың резервті көлемі (ТАРК)—қалыпты тыныс алғаннан кейінгі, максималды тыныс алу көлемі (1500 – 2000мл).

3.Тыныс шығарудың резервті көлемі (ТШРК)—қалыпты тыныс шығарғаннан кейінгі, максималды тыныс шығару көлемі (1500-2000мл).

4.Өкпедегі қалдық көлем (ӨҚК)—өкпеде максималды тыныс шығарғаннан кейін қалатын газ көлемі (1000-1500мл).

Сыйымдылықтар:

1. Өкпенің жалпы сыйымдылығы (ӨЖС) – максималды тыныс алудың соңындағы өкпедегі газдың көлемі (6000мл).

2. Өкпенің тіршілік сыйымдылығы (ӨТС) –максималды тыныс алғаннан соң терең тыныс шығарғанда өкпеден шығатын газдың көлемі (орта есеппен 3700мл).

3. Тыныс алу сыйымдылығы (ТАС) – қалыпты тыныс шығарудан кейінгі тыныс алуға болатын ауаның максималды көлемі.

4. Функционалды қалдық сиымдылық (ФҚС) - қалыпты тыныс шығарудан кейін өкпеде қалатын газдың көлемі.

Сонымен қоса, минуттық тыныс алу көлемі (МТАК) – тыныс алу көлемін тыныс алу жилігіне көбейткенде анықталады (орта есеппен (5000-6000 мл) - 1 минут ішіндегі тыныс алып немесе тыныс шығарудағы ауаның көлемі).

Бронх өткізгіштігінің бұзылғанын өкпенің форсирленген тіршілік сыйымдылығының төмендеуінен (ӨФТС) және бірінші секундтағы тыныс шығарудың форсирленген көлемінен (ТШФК 1) көруге болады.

ӨФТС - бұл максималды тез, форсирленген тыныс шығарудың көлемі. Дені сау адамда ФӨТС 75 ӨТС-нан артық болады. Бронх обструкциясы кезінде ФӨТС төмендейді. Бронх өткізгіштігі бұзылмаған жағдайда форсирленген тыныс шығарудың бірінші секундында 70 ауа өкпені босатады. Қалыпты жағдайда ТШФК1 – ӨТС- ның Тиффно индексінің қатынасына тең, және пайызбен есептеледі. Тиффно индексі: қалыпты жағдайда 75-83. Созылмалы бронх острукциясында Тиффно индексі төмендейді. СБО-ның болжамы ТШФК1-дің көрсеткішімен реттеледі. ТШФК1 1,25 л жоғары болса, өмір сүру ұзақтығы 50 құрайды; ТШФК1 1 л тең болса, өмір сүру ұзақтығы орта есеппен 5 жыл; ТШФК1 0,5 л тең болса, науқастар 2 жылдай өмір сүреді. Европалық респираторлы қауымдастықтың нұсқауы бойынша (1995) СБО-ның ауырлық дәрежесі ТШФК1 көрсеткішімен анықталады.

ТШФК₁-ны қайталап зерттеу аурудың үдемелеуін анықтау үшін жүргізіледі. Жылына ТШФК₁-дің 50 мл-ден азаюы, аурудың үдеуін көрсетеді.

Бронхылық обструкцияға, тыныс шығарудың максималды көлемінің азаюы ӨФТС 25-75 (МОС_25-75) аралығы жатады. СОА кезінде өкпенің максималды вентиляциясы — өкпенің 1 минут ішінде терең және жиі тыныс алуда вентиляциялайтын максималды ауа көлемі (ӨМВ) азаяды.

ӨМВ — өкпенің максималды вентиляцияланудың қалыпты жағдайдағы көрсеткіші:

• 
  50 жасқа дейінгі еркектер –80-100 л/мин;
  
• 
  50 жастан асқан еркектер –50-80 л/мин;
  
• 
  50 жасқа дейінгі әйелдер –50-80 л/мин;
  
• 
  50 жастан асқан әйелдер –45-70 л/мин;
  

Қалыпты жағдайда ӨҚМ 80-120. ӨҚМВ СОА - кезінде ӨМВ төмендейді. Форсирленген тыныс шығару 4 секундтан аз болмау керек; сау адамдар үшін тыныс шығарудың ұзақтығы 6 секундке дейін болу керек; бронхтық ағымның обструкциялық өзгерістері бар науқастарға – 10 сек тыныс шығарудың форсирленген көлемін анықтау, қарапайым болуына сәйкес, қазіргі кезде ӨСОА-да обструкция дәрежесін анықтау үшін міндетті түрде қолданылады. Осыған сәйкес ауырлық дәрежелері анықталады. Жеңіл дәрежесі ТШФК1>70, орташа дәрежесі 50-69, ауыр дәрежесі <50

Бұл градиацияны Еуропа Респираторлық Қоғамы ұсынған және Ресейде жұмыстық ретінде қабылдаған. Американ Торакалды қоғамы ауырлықты бағалау кезінде ТШФК1 қолданады.

Пикфлоуметрия

Соңғы кезде бронх өткізгіштік жағдайын пикфлоуметр көмегімен анықтау кең етек алды – тыныс шығарудың максималды көлемін анықтау (л/мин).

Пикфлоуметрия тыныс шығарудың шыңдық жылдамдығын анықтауға көмектеседі, яғни максималды тыныс алғаннан кейін тыныс шығару жолдарынан өтетін форсирленген тыныс шығарудың максималды жылдамдығы, тыныс шығарудың шыңдық жылдамдығын (ТШШЖ) қалыпты көрсеткіштермен салыстырады, онда адамның бойын, жынысын, және жасын ескереді.

Бронх өткізгіштігі бұзылғанда ТШШЖ-төмендейді. Пикфлоуметрияны тек ауруханада емес, үйде де қолдану ұсынылады (ТШШЖ тәуліктің әр кезінде, бронходилятаторлар қолданбай тұрып және қолданғаннан кейін есептейді).

ӨСОА кезінде пикфлоуметрияның маңызы шамалы. Дегенімен, бұл әдіс бронх обструкциясының тәуліктік өзгерісін анықтауға көмектеседі. Бұл көрсеткіш ӨСОА-кезінде 15-дан аспайды. Аса маңызды ролін ТШШЖ-ны анықтау алады. ТШШЖ-ны СОА және бронх демікпесін ажырату үшін анықтайды. Бронх демікпесінің асқынбаған түрінде ТШШЖ 15-дан асады. Сонымен қоса, бронхдилятатордың әсерін анықтау үшін ТШШЖ амбулаторлық және ауруханалық жағдайда қолданылады.

Бронх өткізгіштігінің жағдайын нақтылай сипаттау және бронх обструкциясының қайтымдылығын анықтау кезінде, бронходилататорлармен сынама (холинолитиктермен және β₂-адреностимулятормен) жүргізеді.

Беродуалмен (комбинациялы аэрозолды препарат, құрамында ипратропиум бромид холинолитик және β₂-адреностимулятор фенотерол бар) сынама жүргізу кезінде, бронх обструкциясының қайтымдылығының адренергиялық және холинергиялық компоненттерді бағалауға қажет. Холинолитикті және β₂-адреностимуляторлық ингаляциясынан кейін, көптеген науқастарда ФӨТС жоғарлайды. Көрсетілген препараттардан кейін, ФӨТС1 15% немесе одан жоғары болса, онда бронх обструкциясы қайтымды деп санауға болады. Бронходилататорлармен емдеу кезінде көрсетілген фармакологиялық сынамаларды жүргізуді ұсыну қажет. Ингаляциялық сынамалардың нәтижелері 15 мин кейін бағаланады.

Пневмотахометрия

Пневматохометрияның көмегімен тыныс алудағы және тыныс шығарудағы ауаның жылдамдық көлемін анықтайды. Тыныс шығарудың максималды жылдамдығы еркектерде 5-8 л/с, әйелдерде 4-6 л/с. Бұл көрсеткіштер науқастың жасына да байланысты болады. ТШҚМЖ – тыныс шығарудың қажетті максималды жылдамдығы. ТШҚМЖ  ӨТС х 1,2.

Бронхтық өткізгіштіктің бұзылуы кезінде, ауа ағымының жылдамдығы тыныс шығаруда айқын төмендейді.

Өкпенің серпімділік қасиеті және статикалық көлем

құрылымының өзгерісі

Бронх обструкциясы статикалық көлем құрылымының өкпенің гиперауалығына әкелуі мүмкін.

Өкпенің гиперауалығында және эмфиземасы кезінде өкпенің жалпы сыйымдылығының құрылымын құрайтын, статикалық көлемнің қатынас өзгерісін анықтау мақсатында, негізгі екі әдісті қолдану ұсынылған: бодиплетизмография және өкпе көлемін инертті газбен еріту әдісімен анықтау.

Өкпенің гиперауалығының негізгі көрінісі болып, бодиплетизмография және өкпе көлемінің өзгерісін инертті газбен еріту әдісімен анықтау арқылы жүргізілген, өкпенің жалпы сыйымдылығының артуы болып табылады. Оны зерттеп немесе газдармен еріту өкпе паренхимасының анотомиялық өзгерісі (ауалы кеңістіктің кеңеюі, альвеола қабырғасының деструктивті өзгерісі) өкпе тіндерінің серпімділік деструкциясымен сипатталады, яғни статикалық кеңеюдің жоғарлауы.