84
Тұтас
жұмыртқа, ақуыз бен саруыздағы компоненттердің құрамы 8.1
кестеде келтірілген.
Кесте 8.1 – Жұмыртқаның химиялық құрамы,
%
Құрамдас
бөліктер
Ақуыздар Майлар Көмірсулар Минералды
тұздар
Ақуыз
9,7-10,6
0,03
0,4-0,9
0,5-0,6
Сарыуыз
15,7-16,6
31,8-35,5
0,2-1,0
1,1
Тұтас жұмыртқа
12,8-13,4
10,5 11,8
0,3-1,0
0,8-1,0
Жұмыртқаның ақуызында байланысқан және бос күйіндегі минералды
заттар көп (8.2 кесте).
Жұмыртқа саруызы оның ортаңғы бөлігін алып жатыр.
Дамудың ерте
сатысында аналық жасуша ортасында болады. Содан кейін ол саруыз
қабығының тура астында орналсады. Саруызды заттың бір бөлігі –
латебраның түсі ақшыл сары. Онда үрықты диск болады. Ұрықпен бірге
саруыз
өте жұқа ядро болып табылады, оның айналасын саруыз қабығы
(вителлин мембранасы) қоршап тұрады.
Кесте 8.2 – Жұмыртқа ақуызы мен саруызының минералды құрамы, %
Минералды
элементтер
Ақуыз
Саруыз
8
0,195
0,016
N3
0,145-0,167
0,112-0,360
К
0,161-0,169
0,070-0,093
Р
0,018
0,543-0,980
Са
0,008-0,O2
0,121-0,262
м§
0,009
0,032-0,128
Ғе
0,0009
0,053-0,011
Саруыз түсі ондағы каротин
мен басқа бояғыш заттардың
(липохромдар) мөлшеріне байланысты. Құс каротинді жемді неғұрлым көп
жесе (жүгері, жасыл жем мен т.с.с.), жұмыртқа саруызы соғұрлым
қошқылдау.
Жұмыртқа ақуызы саруызды қоршайды. Оның негізгі рөлі – анаолық
жасушаны қорғау. Ақуыз тығыздығы әр түрлі қабаттары
білінетін біртекті
емес материалдан тұрады. Әлсіз оралған мақта иірімжіпке ұқсас ақуыз
бұршақтары бірнеше рет шырмалған, саруызға белгі соғу үшін қызмет етеді.
Саруызға ақуыздың ішкі сұйық қабат, содан
кейін ішкі ақуыздың тығыз
қабаты; сұйық ақуыздың қабық астындағы қабаты жанасады.
Ішкі ақуызды қабыққа біріккен бұршақтардың бос ұштары ортасынан
тығыз ақуыз қабатымен қоршалған. Бұл қабат сыртқы сұйық қабатты толық
бүркемейді, жұмыртқаның екі ұшында тығыз қабат қабық астындағы
85
қабатпен жанасады. Жаңадан әкелінген жұмыртқаларда
тығыз және сұйық
ақуыз массасы шамамен бірдей.
Достарыңызбен бөлісу: