«Бекітемін» Тжкббф деканы Отыншиев М. А. 2010 ж

ШЫМКЕНТ – 2010

Оқу жұмыс бағдарламасы Қазақстан Республикасы денсаулық сақтау Министрінің 2010 жылғы 5 тамыздағы № 604 бұйрығымен бекітілген және үлгілік оқу бағдарламасына негізделіп әзірленген.

Биохимия, биология және микробиология кафедрасының мәжілісінде қаралды:

Хаттама № ____ «_____» ________ 2010 ж.
Кафедра меңгеруші, профессор: Шарипов К.О.

ТжКББФ-нің әдістемелік кеңесінде бекітілді:

Хаттама № ____ «_____» ________ 2010 ж.
Әдістемелік кеңес төрайымы Джуманкулова Н.Р.

Оқу жұмыс бағдарламасы

1. 
   Алғы сөз
   

Осы үлгілік оқу бағдарламасы ҚР 05.08.2010 мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартына негізделіп жасалды.

Микробиология және вирусология ілімі тек қана теориялық пән емес, керісінше көптеген аурулардың даму кезеңі мен таралу жолдарын анықтайтын қолданбалы негізгі ілімге, пәнге айналып отыр. Бұл білім әрбір медицина қызметкерлеріне, әсіресе, орта буын мамандарына өте қажет, себебі орта буын мамандарының үлестік шамасы медицина қызметкерлерінің ішінде өте жоғары.

Бүгінгі күні медицина саласында микробиология және вирусология ілімінсіз аурушаңдықты азайту, жұқпалы аурулардың көзін жою, шартты патогенді бактериялармен қоздырылатын ауруханалық ауруларды түгелдей жою, аллергиялық, иммундыпатологиялық процестердің белгілерін анықтау, емдеу, нақтамалау амалдарын жетілдіру, ағза мен ұлпаны трансплантациялау проблемалары, акушерия және гинекология саласындағы репродукциялық шаралар және басқа маңызды да күрделі мәселелерді өз деңгейінде шешу жағдайын елестету қиын.

Орта буын медицина қызметкерлерін дайындауға арналған микробиология және вирусология пәнінің негізгі нысанасы – бұл Қазақстан денсаулық сақтау мекемелерінің, қоғамның қойып отырған талаптарына сәйкес халық денсаулығын сақтауды қамтамасыз ету үшін кәсіби мамандарды дайындау жұмысының сапасын арттыру.

Пәнді оқып меңгерудің негізгі мақсаты студент жер биосферасындағы әр-түрлі кластарға жататын микроорганизмдердің өмір сүруі мен таралуын, құрылымының жалпы заңдыдықтарын білу керек, микроорганизмдердің патогенділігі туралы және оның инфекциялық ауруда пайда болатын нақты жағдайлары туралы, оған қарсы макроорганизмнің иммунитет жағдайы туралы ақиқат түсініктерге ие болуы тиіс. Оқытудың толық курсы бойынша инфекциялық ауруларды жоюдағы және төмендеудегі проблемаларды шешудегі микробиологияның ролі туралы мәселелерге көп көңіл аудару қажет.

• 
  керекті теория негіздерін; микроденелер морфологиясын, физиологиясын, экологиясын, адамның қалыпты микрофлорасының маңызын және жұқпалы ауру таратудағы микроденелердің алатын орны білуі.
  
• 
  зерттеу материалын жинау, жеткізу ережелерін, зарарсыздандыру, залалсыздандыру шараларын, жұқпалы аурудың алдын алу, емдеу шараларының тиімді әдістерін меңгеру.
  

• 
  микроскоптық әдіс арқылы микроденелер морфологиясын анықтауды, элективті, дифференциалды-диагностикалық құрамдарға зерттеу материалдарын егуді, таза культурасын бөлу және қоздырғышты негізгі нақтамалау әдістерімен анықтау;
  
• 
  қоректік құрамды, ыдыстарды, тампонды, дәке-салфеткаларын құралдарды зарарсыздандыру;
  
• 
  қоршаған орта объектілерін зарарсыздандыру және патогендізерттеу материалдарының көзін жою;
  
• 
  кейбір биотиптер құрамын санды және сапалы әдістермен анықтау;
  
• 
  бактерияның дәрі-дәрмекке тұрақтылығын анықтау;
  
• 
  бактерияны фаготиптеу әдісімен бірегейлеу;
  

Тырысқақ вибрионы. Морфологиялық және тинкториалдық қасиеттері. Тырысқақ вибрионының културалдық және ферменттік қасиеті. Антигендік құрылысы. Тұрақтылық пен вируленттілік факторлары. Ауру көзі, берілу жолдары, механизмі. Тырысқақ вибриондарының патогенезі мен клиникалық көрінісі және эпидемиологиясы. Ауруханалық сальмонеллалық инфекция. Дене төзімділігі. Зертханалық нақтамалау принциптері мен ерекшеліктері. Аурудың алдын алу, емдеу шаралары. Энтеробактериялар тұқымдастық тобына жалпы сипаттама. Ішек инфекцияларының қоздырғыштарының таксономиялық орны, жіктелуі, морфологиялық, тинкториялдық және културалдық ерекшеліктері. Энтеробактериялар қоздырғыштарының берілу жолдары, эпидемиологиасы, патогенезі және клиникалық көріністері. Микроскопиалық зерттеу әдістері. Арнайы алдын алу және емдеу препараттары.

Энтеробактериялар тұқымдастық тобына жалпы сипаттама. Ішек инфекцияларының қоздырғыштарының таксономиялық орны, жіктелуі, морфологиялық, тинкториялдық және културалдық ерекшеліктері. Энтеробактериялар қоздырғыштарының берілу жолдары, эпидемиологиасы, патогенезі және клиникалық көріністері. Микроскопиалық зерттеу әдістері. Арнайы алдын алу және емдеу препараттары. Кампилобактериялар және хеликобактериялар.

6.1 тақырып. Туберкулез микробактериясы. Таксономиялық орны, жіктелуі, морфологиялық, тинкториялық және културалдық ерекшеліктері. Химиялық құрамы, ферменттік қасиеті және антигендік құрылысы. Туберкулез ауруының берілу жолдары, эпидемологиясы, патогенезі және клиникалық көріністері. Иммунитет. Бактериоскоптық, бактериологиялық зерттеу әдістері. Экспресс-нақтамалау. Арнайы алдыналу және емдеу препараттары.

Дифтерия коринебактериясы: таксономиялық орны, жіктелуі, морфологиялық, тинкториялдық және културалдық ерекшеліктері. Қоздырғыштың патогенділік факторы және сыртқы ортаға тұрақтылығы. Дифтерия ауруының берілу жолдары, эпидемиологиясы, патогенезі және клиникалық көріністері. Иммунитет. Бактериоскоптық, бактериологиялық зерттеу әдістері. Арнайы алдыналу және серо, химиялық емдеу препараттары.

Көкжөтел, болжам көкжөтел бордетелласы. Морфологиялық, тинкториалдық және културалдық ерекшеліктері. Қоздырғыштың патогендік факторы және сыртқы ортадағы тұрақтылығы. Көкжөтел ауруының берілу жолдары, эпидемиологиясы, патогенезі және клиникалық көріністері. Иммунитет. Бактериоскоптық, бактериологиялық зерттеу әдістері. Арнайы алдын алу және серо, химиялық емдеу препараттары.

Сіреспе клостридиясы. Морфологиялық, тинкториалдық және културалдық ерекшеліктері. Сіреспе ауруының берілу жолдары, эпидемиологиясы, патогенезі және клиникалық көріністері. Иммунитет. Бактериоскоптық, бактериологиялық зерттеу әдістері.Алдын алу және емдеу препараттары. Ботулизм клостридиясы. Морфологиялық, тинкториялдық және културалық ерекшеліктері. Сіреспе ауруының берілу жолдары, эпидемиологиясы, патогенезі және клиникалық көріністері. Иммунитет. Бактериоскоптық, бактериологиялық зерттеу әдістері. Алдын алу және емдеу препараттары. Спора түзбейтін анаэроб бактериялары. Жалпы сипаттама және зертханалық нақтамалау әдістері. Нақтамалау, алдын алу және емдеу препараттары.

15.1 тақырып. Құтыру вирусы. Жалпы сипаттама, сыртқы орта факторына тұрақтылығы, инфекция көзі, табиғаттағы резервуары, эпидемиологиясы, берілу жолдары, патогенез, клиникалық белгілері. Вирусологиялық нақтылау әдістері. Алдын алу және емдеу препараттары, ерекшеліктері.

1. 
   Медициналық микробиология: оқулық/Б.А.Рамазанова(ж.б.).-Алматы: «Print-S», 2010. -Всего 400экз.
   
2. 
   Шоқанов Н. Микробиология: оқулық/Н.Шоқанов. -Алматы, 1997. -Всего 51 экз.
   
3. 
   Алекшукина А.В. Медицинская микробиология: учеб.пособие. -Ростов н/Д, 2003. –всего 27 экз.
   
4. 
   Борисов Л.Б. Медицинская микробиология, вирусология, иммунология: учеб.-2-е изд., доп.и перераб.-М., 2001. -Всего 322 экз.
   
5. 
   Борисов Л.Б. Руководства к лабораторным занятиям по медицинской микробиологии, вирусологии и иммунологии: учеб. Пособие. -М., 1993. - Всего 13 экз.
   
6. 
   Борисов Л.Б. Медицинская микробиология, вирусология, иммунология: учеб.-4-е изд., доп. И перераб. -М., 2005. -Всего 15 экз.
   
7. 
   Коротяев А.И. Медицинская микробиология, иммунология и вирусология: учеб. -3-е изд., испр. И доп. -СПб., 2002. -Всего 74 экз.
   
8. 
   Коротяев А.И. Медицинская микробиология, иммунология и вирусология: учеб.-2-е изд., испр. –СПб., 2000. - Всего 29 экз.
   
9. 
   Медицинская микробиология, вирусология, иммунология: учеб. /ред. А.А. Воробьев. 2-е изд., испр. И доп.-М., 2006. Всего 14 экз.
   
10. 
    Медицинская микробиология, вирусология, иммунология: учеб./ Под ред. Л.Б. Борисов. -М.,1995. - всего 15 экз.
    

1. 
   Бактериялардың генетикасы: оқу құралы. –Астана, 2000.- Всего 1 экз.
   
2. 
   Колонизация резистенттілік Дисбактериоз. Коррекциясы: әдіст.құрал.-Астана, 2000. -Всего 1 экз.
   
3. 
   Микробиология саласына еңбегі сіңген ғалымдар: қысқаша анықтама. – Астана, 2000. -Всего 1 экз.
   
4. 
   Микробиологияда қолданылатын орыс-латын-қазақ тіліндегі медициналық терминдер: словарь. – Қарағанды, 1992. –Всего 10 экз.
   
5. 
   Рысұлы М. Микробиология: оқулық. – Алматы, 1998. -Всего 3 экз.
   
6. 
   Арықбаева У.Т., Алибеков А.А. “Микробиологиялық терминдер” Шымкент 1998 ж.
   
7. 
   Жалпы және жеке микробиология бойынша лабораториялық сабаққа арналған оқу құрал 2004 ж.
   

1. 
   Пән бойынша плакаттар жинағы
   
2. 
   Нұсқау карталары
   
3. 
   Жұқпалы ауруларды зертханалық диагностикалау схемасы
   
4. 
   Химиялық ыдыстардың жинағы
   
5. 
   Микроскоптар
   
6. 
   Қоректену ортасы
   
7. 
   Бояулар жинағы
   
8. 
   Интерактивті тақта
   
9. 
   Бейнемагнитафон, CD, DVD дискілер
   
10. 
    Құрал-жабдықтар (термостаттар, тоңазытқыштар, электрлік плиталар, Пастер пеші, автоклав, анаэростат, Кох аппараты, Кротова аппараты, спиртовкалар, дистилятор, центрифугалар, бактерицидтік лампалар және т.б.)
    
11. 
    Кестелер
    
12. 
    Жабдықтар (бак. ілгек, пинцеттер, қайшылар, скальпельдер және т.б.)
    

1. 
   Әр бір тақырып бойынша (10 сұрақтан) тестік сұрақтар.
   
2. 
   «Бақылау сабақтарына арналған тест жинақтары» оқу құралы.
   

1. 
   Әр тақырып бойынша (10 сұрақтан) тестік сұрақтардан тұратын емтихан сұрақтары дайындалды.