Протопластарды қосу арқылы будандастыруды әр түрлі атайды: сомдық будандастыру, парасексуальды будандастыпу, жыныстық емес будандастыру. Сонда да, көбінесе бірінші термин қолданылады, ал пайда болған будан сомалық будан деп аталады.
Жасушаны қайта құрастыру (реконструкция) – жасушаның құрамына кіретін ядроны, цитоплазманы, митохондрияларды, хлоропластарды, хромосомаларды бір жасушадан басқа жасушаға көшіру негізінде мүлдем жаңа жасушаны жасау. Осындай әрекеттер нәтижесінде ядролық және цитоплазмалық гендер тіркестігі әдеттегідей емес, тіпті өзгеше жасушалар пайда болуы мүмкін. Одан да артық ғалымдарды қызықтыратыны, ол жеке хромосомаларды тасымалдау арқылы анеуплоидтық линияларды алу мүмкіншілігі.
Протоплас бөтен ДНҚ-ны қабылдай алатын өте ыңғайлы жүйе. Сол ДНҚ жасушаға енгізіп және оның экспрессиясын қамтамасыз ету арқылы генетикалық өзгертілген өсімдіктерді алуға болады. сөйтіп, протопластарды бөліп алу, өсіру, қосу және оларға жасушалық органоидтарды, жеке хромосомаларды, тіпті ДНҚ енгізу генетиктер мен селекционерлерге будан өсімдіктердің алуан түрлілігін арттыруға мүмкіншілік туғызады.
Жасушалық инженерияның классикалық селекция әдістеріне қарағанда қандай артықшылықтары
жасушаның жаңа түрін жобалау олардың мазмұнын будандастыру арқылы;
бүтіндерді жасанды біріктіру әр түрлі организмдердің жасушалары-құру жаңа гибридті геномдар;
Жаңа өміршеңдер құрылуда жеке фрагменттерден алынған жасушалар әр түрлі жасушалар (ядролар, цитоплазмалар, хромосомалар).
Клондау терминге анықтама беріңіз. Клондау механизмін ашыңыз. (толық)
Клондау (ағ. cloning) – құрамында трансформация жолымен енгізілген ДНҚ-ы молекуласы бар, бактериялық жасушаларды агарға сеуіп, ДНҚ молекулалары қоспасын бөлу. Бір бактериялық колонияны бір жасушаның ұрпағы деп түсіну керек, оның барлық жасушаларының құрамында бір типті рекомбинанттық ДНҚ молекуласы бар. Клондау - организмдерді жыныссыз жолмен көбейту арқылы сол организмдерге ұқсас ұрпақтар алу.
Алғашқы кезде клон сөзі вегатативті сұрыптау тәсілімен алынатын жаратушы өсімдік топтары үшін қолданылған. Кейінірек клон деп жалпы топты ғана емес, сонымен бірге клондау арқылы алынған бөлек өсімдіктерді атай бастады. Уақыт өте келе терминнің маңызы жоғарылап оларды бактерияларды өсіру шаруашылығында қолдана бастады.
Достарыңызбен бөлісу: |
