ЦИФРЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ - БИОЛОГИЯНЫ ОҚЫТУДЫҢ ЗАМАНАУИ КІЛТІ
Багимбаева Зухра Болатбековна
«Сәрсен Аманжолов атындағы
Шығыс Қазақстан Университеті» КЕ АҚ
Өскемен, Қазақстан
Аннотация: Бұл мақалада цифрлық технологиялардың қарқынды дамуы және олардың білім беру жүйесіне әсері, сонымен қатар биологияны оқытуда цифрлық технологияларды қолдану арқылы болашақ биолог педагогтарының цифрлық құзыреттілігін арттырудың маңыздылығы қарастырылған. Білім беруді цифрландыру, соның ішінде болашақ педагог мамандардың цифрлық құзыреттіліктерін қалыптастыру мәселесі өзекті болып отыр. Заман талабына сай биология пәнінің ақпараттық базасы күннен-күнге кеңеюде. Мақала биологияны соның ішінде зоологияны оқу кезеңінде жаңа ақпараттық жүйелер мен цифрлық порталдарды пайдалана отырып, «Зоология» пәнінің мысалында болашақ биология мұғалімдерін дайындау, цифрлық трансформация арқылы білім алушыларды оқыту мен оқыту үдерісінде цифрлық құзыреттілікті қалыптастыруға және білім беруді цифрландыру мәселесін тереңірек түсінуге ықпал етеді. Мақалада оқытушыларға, білім алушыларға және зерттеушілерге биология пәнінде цифрлық технологияларды қолдану жайлы тиімді мәліметтер ұсынылады.
Кілт сөздер: цифрлық құзыреттілік, цифрлық сауаттылық, ақпараттық мәдениет, ақпараттық-коммуникациялық технологиялар.
Цифрлық трансформациялау идеясын әлемдік тренд деуге болады. Цифрлық технологиялар көптеген елдердің экономикасын дамытуда маңызды рөлге ие. ХХІ ғасыр - ақпараттандыру ғасыры екені белгілі. Ақпараттандыру технологиясы дамыған заманда мемлекетіміздің болашағы - жас ұрпаққа заман талабына сай білім беріп, жан-жақты дамуына ықпал ету оқытушымен шығармашылық ізденісті, үлкен сұранысты талап етеді. Компьютер және ақпараттық технологиялар арқылы жасалып жатқан оқыту процесі білім алушының жаңаша ойлау қабілетін қалыптастырып, оларды жүйелік байланыстар мен заңдылықтарды табуға итеріп, нәтижесінде - өздерінің кәсіби потенциалдарының қалыптасуына жол ашады. Бүгінгі таңдағы ақпараттық қоғам аймағындағы білім алшылардың ойлау қабілетін қалыптастыратын және компьютерлік оқыту ісін дамытатын жалпы заңдылықтардан тарайды.
Ақпарат пен білім рөлінің өсуі, коммуникациялық құрал-жабдықтардың көз ілеспес жылдамдықпен жетілуі, желілік құрылымдардың дамуы - қоғамның ақпараттық әлемге енуінің көрінісі деп есептеймін. Қазіргі таңда сапалы білімді меңгерту үшін оқытушылардың қызығушылығы мен шығармашылық белсенділігін арттыру қажет. Оқытудың цифрлық коммуникациялық технологияларын енгізу және сол арқылы сапалы білім беру университетіміздің басты міндеті болып табылады.
Цифрлық трансформация білім берудің барлық саласына, соның ішінде болашақ биология мұғалімдерін дайындауға да үлкен септігін тигізуде. Биологияны оқу контекстінде заманауи технологияларды қолдану оқу үдерісін айтарлықтай байытып, білім алушылардың материалды түсінуін жақсартуға мүмкіндік береді.
Цифрлық білім беру, биологияны оқытудың заманауи кілті болып табылады. Цифрлық трансформация зоологияны оқыту және болашақ мұғалімдерді дайындау үшін жаңа мүмкіндіктер ашады. Заманауи технологияларды қолдану білім алыушылардың дайындық деңгейін арттыруға және оқу үдерісін қызықты әрі тиімді етуге мүмкіндік береді. Болашақ мұғалімдерді оқыту әдістемесі тек теориялық дайындықты ғана емес, сонымен қатар сандық құралдармен жұмыс істеудің практикалық дағдыларын қамтуы керек, осылайша түлектер педагогикалық тәжірибеде оқытудың соңғы әдістерін қолдануға дайын болуы керек.
Цифрлық трансформация биологияны оқытуға елеулі өзгерістер енгізіп, оқу процесін интерактивті, қолжетімді және тиімді етуде. Сандық түрлендірудің биологияны оқытуға әсер етуінің кейбір тәсілдеріне мыналар жатады:
1. Цифрлық ресурстарды пайдалану: Оқытушылар оқу материалдарын толықтыру және оқу тәжірибесін байыту үшін веб-сайттар, интерактивті қосымшалар, бейне оқулықтар және онлайн дәрістер сияқты сандық ресурстардың әртүрлі түрлерін пайдалана алады.
2. Виртуалды зертханалар: Заманауи бағдарламалық қамтамасыз ету мен веб-платформалар білім алушылараға зертханада физикалық қатысудың қажетінсіз эксперименттер жүргізе алатын, биологиялық процестерді зерттей алатын және материалдармен өзара әрекеттесетін виртуалды зертханаларды құруға мүмкіндік береді.
3. Интерактивті оқу материалдары: Цифрлық оқулықтар мен білім беру платформалары білім алушыларға материалды жақсы түсінуге және есте сақтауға көмектесетін интерактивті тапсырмаларды, тесттерді, ойындар мен викториналарды ұсынады.
4. Онлайн ынтымақтастық және талқылау: Цифрлық оқыту платформалары білім алушыларға желіде байланысып, бірлесіп жұмыс істеуге, материалдарды талқылауға, сұрақтар қоюға және өз зерттеулері мен жобаларымен бөлісуге мүмкіндік береді.
5. Бейімделетін оқыту: Кейбір цифрлық платформалар әр біілм алушының жеке қажеттіліктері мен деңгейіне қарай материалдар мен тапсырмаларды бейімдей отырып, оқу процесін жекелендіру үшін алгоритмдер мен жасанды интеллект пайдаланады.
6. Қашықтан оқыту: Цифрлық технологиялар оқытуды қашықтықтан өткізуге және оқу сабақтарын ұйымдастыруға мүмкіндік береді, бұл әсіресе пандемия кезінде немесе шалғай немесе жету қиын аудандарда орналасқан білім алушылар үшін маңызды.
Тұтастай алғанда, цифрлық трансформация биологияны оқытудың жаңа мүмкіндіктерін ашады, оқыту үдерісін қызықты, тиімді және әртүрлі деңгейдегі және оқу стиліндегі білім алушылар үшін қолжетімді етеді.
Цифрлық трансформация болашақ биологтарға жаңа дағдылар мен құзыреттіліктер әкеліп, оларға биологиялық жүйелерді тиімдірек және тереңірек зерттеуге көмектеседі. Биологиядағы цифрлық трансформация контекстінде маңыздырақ болып келе жатқан кейбір негізгі дағдыларға мыналар жатады:
1. Биоинформатика: гендердің реттілігін талдау бағдарламалары, ақуыз құрылымын болжау құралдары және кескінді өңдеу бағдарламалары сияқты әртүрлі бағдарламалық құралдар мен алгоритмдерді пайдаланып биологиялық деректерді талдау мүмкіндігі.
2. Деректерді талдау: деректердің үлкен көлемімен жұмыс істеу, оларды талдау және мағыналы ақпаратты алу үшін статистикалық әдістерді қолдану және үлгілер мен үрдістерді анықтау үшін деректерді визуализациялау мүмкіндігі.
3. Модельдеу: Биологиялық жүйелердің компьютерлік модельдерін құру және оларды әртүрлі жағдайларда осы жүйелердің әрекетін зерттеу, сондай-ақ эксперимент нәтижелерін болжау үшін пайдалану мүмкіндігі.
4. Медициналық кескінді өңдеу: арнайы бағдарламалық құрал мен кескінді өңдеу әдістерін пайдалана отырып, рентген, МРТ және КТ сканерлері сияқты медициналық кескіндерді талдау және түсіндіру мүмкіндігі.
5. Компьютерлік дағдылар: Компьютерде жұмыс істеудің негізгі дағдылары, соның ішінде мәтінді өңдеуді, электрондық кестені және презентацияларды бағдарламалық қамтамасыз етуді тиімді пайдалану мүмкіндігін және Интернетте ақпаратты іздеу және талдау мүмкіндігі.
6. Коммуникация және ынтымақтастық: ақпарат алмасу, жобалар бойынша бірлесіп жұмыс істеу және зерттеу нәтижелерін ұсыну үшін цифрлық платформалар мен құралдарды пайдаланып әріптестермен тиімді қарым-қатынас жасау және бірлесіп жұмыс істеу мүмкіндігі.
Бұл дағдылар цифрлық трансформация заманында биологтар үшін маңыздырақ болып келеді, бұл оларға тірі жүйелерді зерттеу және түсіну үшін заманауи технологиялардың күшін жақсырақ пайдалануға мүмкіндік береді.
Зоологияны оқу контекстінде заманауи технологияларды қолдану оқу үдерісін айтарлықтай байытып, білім алушылардың материалды түсінуін жақсартуға мүмкіндік береді. «Зоология» пәнінің мысалында болашақ биология мұғалімдерін цифрлық трансформация жағдайында дайындау әдістемесін қарастырамыз.
Зоологияны оқытуда цифрлық технологияларды қолдану:
1. Виртуалды зертханалар және симуляциялар: Заманауи бағдарламалар білім алушыларға жануарларды және олардың мінез-құлқын физикалық қатысуынсыз зерттей алатын виртуалды зертханаларды құруға мүмкіндік береді. Бұл зоологияның объектілері мен процестерін зерттеуге тереңірек енуге мүмкіндік береді.
2. Интерактивті оқу материалдары: Анимациялар, интерактивті диаграммалар және мультимедиялық презентациялар сияқты интерактивті оқу материалдарын жасау білім алушыларға күрделі зоология ұғымдарын жақсы түсінуге және ақпаратты тиімдірек сақтауға мүмкіндік береді.
3. Онлайн ресурстар мен дерекқорларды пайдалану: Білім алушылар әртүрлі жануарлар түрлері, олардың морфологиясы, экологиясы және мінез-құлқы туралы көптеген ақпаратқа онлайн ресурстар мен дерекқорлар арқылы қол жеткізе алады, бұл оқу тәжірибесін байытады және терең зерттеуге мүмкіндік береді.
Цифрлық трансформация зоология саласына айтарлықтай әсер етіп, зерттеу, оқыту және сақтау үшін жаңа мүмкіндіктер ашуда. Зоология ғылымында цифрлық технологияларды қолданудың кейбір жолдары:
1. Қашықтан зондтау және географиялық ақпараттық жүйелерді (ГАЖ) пайдалану: Спутниктік суреттер мен ГАЖ пайдалана отырып, зерттеушілер жануарлардың миграциясын, олардың мекендеу ортасының өзгеруін және адамның экожүйеге әсерінің әсерін зерттей алады.
2. Түрлерді идентификациялау және бақылау: Үлгіні тану автоматтандырылған жүйелері (Компьютерлік көру) жануарлар түрлерін фотосуреттер немесе бейне жазбалар арқылы анықтауға мүмкіндік береді. Бұл популяцияларды бақылауды және олардың жағдайын бағалауды жеңілдетеді.
3. Желілік экологиялық зерттеулер: Датчиктердің желілерін және машиналық оқыту жүйелерін пайдалану нақты уақытта жануарлардың бір-бірімен және қоршаған ортамен әрекеттесуін зерттеуге мүмкіндік береді.
4. Виртуалды экспедициялар және білім беру ресурстары: Виртуалды турлар мен онлайн ресурстар білім алушылар мен қызығушылық танытқан адамдарға үйден шықпай-ақ әртүрлі экожүйелер мен жануарлар түрлерін зерттеуге мүмкіндік береді.
5. Биологиялық әртүрлілікті сақтау және басқару: Цифрлық технологиялар қорықтар мен ұлттық саябақтардың мониторингі мен басқаруын жақсартуға, сирек кездесетін және жойылып бара жатқан түрлерді сақтау стратегияларын әзірлеуге көмектеседі.
Зоологиядағы цифрлық трансформация жануарлар әлемін неғұрлым тиімді зерттеу мен сақтау үшін, сондай-ақ қоғамды табиғатты қорғау саласында білім беру мен ағарту үшін жаңа мүмкіндіктер ашады.
Цифрлық трансформация зоологияны оқыту және болашақ мұғалімдерді дайындау үшін жаңа мүмкіндіктер ашады. Заманауи технологияларды қолдану білім алушылардың дайындық деңгейін арттыруға және оқу үдерісін қызықты әрі тиімді етуге мүмкіндік береді. Болашақ мұғалімдерді оқыту әдістемесі тек теориялық дайындықты ғана емес, сонымен қатар сандық құралдармен жұмыс істеудің практикалық дағдыларын қамтуы керек, осылайша түлектер педагогикалық тәжірибеде оқытудың соңғы әдістерін қолдануға дайын болуы керек.
Достарыңызбен бөлісу: |