Ғылымдар бойынша ХХV республикалық студенттік ғылыми конференциясының
ГЕНОЦИД - АДАМЗАТҚА ҚАРСЫ ҚАУІПТІ ҚЫЛМЫС
жүктеу/скачать 5.25 Mb. Pdf көрінісі
|
| ГЕНОЦИД - АДАМЗАТҚА ҚАРСЫ ҚАУІПТІ ҚЫЛМЫС
Есімханқызы З., Бекежан Ж. – ЮМ-20-1к2 топ студенттері Имашев Б.Е. – з.ғ.к., доцент Адамзаттың даму тарихын зерделей отырып, біз әртүрлі халықтар мен діни топтардың және олардың тасымалдаушылары болған мәдениеттің аяусыз жойылуымен байланысты қайғылы оқиғалардың еріксіз куәгері боламыз. Геноцидтің барлық сұмдықтары мен зардаптарын сезіну үшін ОсманлыТүркиясы басшыларының жауыздығын және миллиондаған адамдардың өмірін қиған фашистік қылмыскерлердің айуандығын еске түсіру жеткілікті. Осы тарихи оқиғаларға қатысты көптеген зерттеулерге қарамастан, қылмыстық құқық теориясындаәлі де бірқатар мәселелер шешімін таппаған. Олардың біріншісі Геноцид қылмысының алдын алу және жазалау туралы 1948 жылғы Конвенцияға керік үш беру мәселесін қозғаса, екіншісі тарихи оқиға ретінде геноцидті жоққа шығару үшін жауапкершілік мәселесіне қатысты[1]. 1948 жылғы Геноцид қылмысының алдын алу және жазалау туралы конвенцияның керік үшін беру мүмкіндігін анықтау үшін, ең алдымен, мұндай қолданудың заңды негіздерінің бар немесе жоқтығына ншығу қажет. Әдетте, заңгер ғалымдардың көпшілігі бұл мүмкіндікті жоққа шығарады. Сонымен, С.М.Кочойдың пікірінше, бүгінгі күні геноцид деп бағалау әрекеті, біздің ойымызша, халықаралық құқықта «геноцид» ұғымының өзі пайда болғанға дейін, ол қабылданғанға дейін көп уақыт бұрын орын алған ұлттық немесе діни топтардың жойылуы заңсыз ( әсіресе Конвенцияның кері күші жоқ болғандықтан).Бұл фактілер жасалған кезде қолданыста болған заңдарға сәйкес сарапталуы керек және, әрине, әлемдік қоғамдастық тарапынан айыпталуы керек, алайда, ресми түрде, заң тұрғысынан олар геноцид болып табылмайды [2]. Өз ұстанымын негіздей отырып, автор Өнердің ережелеріне сүйенеді. 1969 жылғы Шарттардың құқығы туралы Вена конвенциясының 28-і, оған сәйкес шарттардың кері күші болмайды, дегенмен басқа ғалымдардың көзқарасы бойынша Конвенцияның ережесі шарттардың кері күшін мүлдем жоққа шығармайды, бірақ мұны шартқа қатысушылардың қалауы болуымен ғана шарттады. Жоғарыда айтылған көзқараспен келісе отырып, 1948 жылғы Конвенция тарих бойы геноцидтің адамзатқа үлкен шығын әкелгенін мойындап қана қоймай, Вена конвенциясынан айырмашылығы, оның қолданылу аясын шектейтін ережелердің жоқтығын атап өткен жөн. Әлдеқайда кейінірек күшіне енген және табиғи түрде кері әсер ете алмайды. 1948 жылғы Конвенция қабылданғанғадейін геноцид үшін жауапкершілікті көздейтін бірде-бір құқықтық норма болмағандықтан, ұлттық немесе діни топтардың жойылуын олар жасалған кездегі қолданыстағы заңдарға сәйкес саралау мүмкін емес және әділетсіз. білікті болу ғана емес, тіпті кісі өлтірумен салыстыруға болады. Сондай-ақ кейбір халықтардың жаппай қырылуын геноцид деп бағалай отырып, бұл фактілерді құқыққа формальды көзқарасқа сүйене отырып бағалау және сонымен бірге бұл оқиғалар басқа тарихи кезеңде орын алғандықтан басқа халықтардың трагедиясын жоққа шығару немесе елемеу мүмкін емес. , сол арқылы мәселенің құқықтық мәнін бұрмалайды. Біздің көзқарасымыз бойынша, белгілі бір қылмыс белгілеріне қатысты іс-әрекет белгілерінің сәйкестігі олардың квалификациясының сәйкестігін анықтайды, сондықтан 1948 жылғы Конвенцияда қамтылған геноцид анықтамасына жататын әрбір әрекет геноцид ретінде квалификациялануы тиіс, оның жасалған уақытына қарамастан. Сонымен, баптың «б» тармағына сәйкес. 1968 жылғы 26 қарашадағы Әскери қылмыстар мен адамзатқа қарсы қылмыстардың ескіру мерзімінің қолданылмауы туралы конвенцияның 1-бабына сәйкес, адамзатқа қарсы қылмыстардың жасалған уақытына және жасалғанына қарамастан, ескіру мерзімі қолданылмайды. Соғыс немесе бейбіт уақытта, сондықтан қылмыс жасау уақыты 1948 жылғы Конвенцияның кері күшін заңды түрде анықтайтын квалификацияға әсеретпейді, өйткені адамзатқа қарсы қылмыстарға ескіру мерзімінің қолданылмауы қағидат болып табылады. Барлық жерде қолданылуы керек[3]. Сондай-ақ, 1948 жылғы Конвенцияның кері күші негізінен қылмыстың жазылуына байланысты геноцидті ұйымдастыруға және жүзеге асыруға қатысқан тұлғалардың жеке жауапкершілігін жоққа шығаратынын, ал мемлекеттің саяси жауапкершілігін, өтемақы төлеу мүмкіндігін жоққа шығаратынын түсіну керек. Қаржылық және аумақтық залал күшінде қалады. Өкінішке орай, бұл геноцид құрбандарының ұрпақтары қол жеткізе алатын нәрсенің аз ғана бөлігі – қайтарылмайтын салдары бүгінде сақталып отырған қылмыс. Қарастырылып отырған мәселеге қатысты саяси және ғылыми ортада орын алған келіспеушіліктерге қарамастан, прогрессивті әлемдік қоғамдастық адамзат тарихындағы геноцид фактілерін мойындау және айыптау жолында. Мәселен, ОсманлыТүркия билігі ұйымдастырған және жүзеге асырған армяндардың, гректердің және ассириялықтардың геноцид фактісін әлемнің көптеген мемлекеттері және ықпалды халықаралық ұйымдар (ЕуропаПарламенті, КеңесОдағы) мойындады және айыптады. Еуропа, БҰҰ-ның адамқұқықтары жөніндегі кіші комиссиясы, Дүниежүзілік шіркеулер кеңесі және т. 1948 жылғы геноцид қылмысының алдын алу және жазалау туралы конвенцияның ережелері, өйткені қылмыстың жазасыз қалуы жол берушілікті тудырады және жаңа қылмыстардың жасалуына ықпал етеді. Жаппай қырып-жою, оның дамуының табиғи процестерін бұзу, жер аудару, мүліктік және аумақтық залал келтіру нәтижесінде ұлттың (дінитоптың) санының айтарлықтай қысқаруымен байланысты геноцидтің ауыр зардаптары жазасыз қалмауы керек. ,бұл анық және оған күмән келтіруге болмайды. Сондықтан, әрекет пен одан туындайтын 159 салдар арасындағы себептік байланыстың бар-жоғын елемей, осы зардаптардың бар екендігін бір мезгілде мойындау және олардың туындау себебі ретінде геноцид фактісін жоққа шығару орынсыз және қисынсыз болып көрінеді. Осылайша, 1948 жылғы Конвенцияға кері күш беру геноцид үшін жауапкершілік туралы халықаралық құқық нормаларын дұрыс және біркелкі қолдануға ықпал етеді, ал мұндай мүмкіндікті жоққа шығару геноцидті жоққа шығару ретінде қарастырылуы керек [4]. Біздің ойымызша, адамзат тарихындағы жалғыз геноцид фактісі емес Холокост қана емес, кез келген геноцидті жоққа шығаруды айыптау керек. Мысал ретінде француз заң шығарушысының геноцидті жоққа шығаруды қылмыстық жауапкершілікке тарту туралы бастама сын келтіруге болады, бұл сөзсіз қарардың рухы мен мақсаттарынасәйкес келеді. жүктеу/скачать 5.25 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|