Г. Б. Бекимова б-42. Ауыл шаруашылық мелиорациясы./Пәннің оқу-әдістемелік жинағы. Көкшетау, 2015. 133 бет. «Ауыл шаруашылық мелиорациясы»



бет60/76
Дата14.09.2022
өлшемі3.11 Mb.
#460762
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   76
АШМ

Тәжірибелік жұмыс № 5,6
Тақырыбы:
«Өзеннен су алу мақсатында ауылшаруашылық өнімдерін суландыру»
Тапсырма:
1. Дренаж түрлерін ажырата білу, негізгі түсініктемелерін көшіру
2. Суару жүйесі қойылатын негізгі талаптар
3. Ашық-атыз жүйесі суретін салу
4. Есеп.

Саратов облысы, Аткар ауданының Ленин колхозында көлемі 252 га жерде ауыл шаруашылық дақылдарын суаруды ұйымдастыру қажет.


Учаске Малиновка өзеніне жақын маңда орналасқан. Учаскіде 6-егісті мал азықты ауыспалы егіс орналасқан. Саратов облысының климаты құрғақ жазбен және қатал қыспен сипатталады. Қыста топырақ 1,5 м тереңдікке дейін қатады. Қарлы жамылғы 0,4 м. дейін жетеді. Аязсыз уақыт 200 күн. Жауын-шашынның орташа есеппен жылдық түсуі – 140 мм. Салыстырмалы ауа ылғалдылығы 54—55%. Жыл сайын мамырдан бастап қыркүйекке дейін жылы жел үрлейді. Жазда топырақ қатты құрғайды.Үстіңгі жағынан топырақ балшық аралас, бірақ жер асты сулармен көп мөлшерде суарылған болып келеді. Грунттық сулар топырақтан 20 м тереңдікте жатады. Ауданның табиғи шарттары егіс шаруашылығы үшін және жерді суландыру үшін қолайлы.
Жер суландырудың қайнары ретінде өзеннің жарамдылығын бағалау.
Судың қажетті максималды шығыны Qmax (л/c) мына формула арқылы анықталады:

мұнда q — есеп айыратын ордината, л/c - га ;
ωуч.н.нетто учаскесінің ауданы, га ;
η — к.п.д. жер суаратын жүйе көлемі.
Есеп:
1. 240 га көлеміндегі учаскені суландыруға кететін су мөлшерін анықтау.
Берілген :
ωуч.б. = 240 га;
q = 0,5 л/с-га;
η= 0,8;
к.з.и.=0,9.
Суарылатын учаске көлемі:
ωуч.н. = ωуч.б.*к.з.и.
Суару үшін 135 л/с су қажет, ал Малиновка өзенінің шығыны 800 л/с. Демек, әр жылға өзеннің суару көлемі жеткілікті болып табылады.
Кесте 1. Мал азықтық егістік айналымдағы әр дақыл үшін суару мөлшерлері



Дақыл

Дақыл үшін егіс саны

Суару саны, мерзімі және мөлшері

Жалпы суару мөлшері, нетто, м3/га

Суару №

Егу мөлшері, нетто, м3/га

Суарудың орташа күні

Көпжылдық шөптер

2

1

500

20.05.

2800

2

600

10.06.

3

700

01.07.

4

1000

20.07.

Мал азықтық және қант қызылшасы

1

1

500

20.06.

1600

2

600

10.07.

3

500

01.08.

Сүрлемге және астыққа жүгері

1

1

500

15.07.

2900

2

600

01.07.

3

800

20.07.

4

1000

10.08.

Күздік арпа+көпжылдық шөптер

2

1

700

20.05.

2300

2

1000

15.06.

3

600

10.07.



Тәжірибелік жұмыс № 7,8
«Малазық ауыспалы егіс дақылдарын суару графигін құрастыру»

Суару ұзақтығы Тп (тәулік) келесі формула бойынша анықталады:



Т – суару арасындағы мерзім;
n – ауыспалы егістіктегі егіс саны.
Малазықтық ауыспалы егіс дақылдарының дұрыс суару мөлшерлерін анықтау үшін дақыл арасында тепе-теңдік сақтау керек:

мұнда: Тк – ауыспалы егістің бір танап көлемін культивациялау уақыты;
ωпауыпалы егіс танабының көлемі, га;
ωс – культивациядағы трактордың тәулік өндірісі, га. (8-16 га);
nт – біруақытта жұмыс істейтін тракторлар саны.

Су шығынын Q (л/га) келесі формула бойынша анықтайды:



m – суару мөлшері, м3/га;
n – ауыспалы егісте дақыл алып жатқан танап саны;
ω – танаптың жалпы көлемі, га;
86,4 – су шығынын м3 л/с ауыстыру коэффициенті


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   76




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет