Ислам тарихи вә он дөрд мәсумларын (Ә) ҺӘЈаты тәҺгигат групу бисмиллаһир-рәһманир-рәһим
жүктеу/скачать 0.78 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ПРОБЛЕМЛӘРИ ҺӘЛЛ ЕТМӘК МӘҺАРӘТИ
- ПЕЈҒӘМБӘРЛИК ВӘЗИФӘСИНИН ВЕРИЛМӘСИ
- МӘДИНӘЈӘ ҺИҸРӘТ
- ГИБЛӘНИН ДӘЈИШДИРИЛМӘСИ
|
ИСЛАМ ТАРИХИ ВӘ ОН ДӨРД МӘСУМЛАРЫН (Ә) ҺӘЈАТЫ ТӘҺГИГАТ ГРУПУ Бисмиллаһир-рәһманир-рәһим ГҮРЕЈШ ГӘБИЛӘСИГүрејш гәбиләси Һиҹазда олан әрәб гәбиләләри арасында ән мө`тәбәр гәбиләләрдән бири сајылырды. Һәзрәт Пејғәмбәрин (с) дөрдүнҹү ҹәдди Гүсәј ибни Килаб Аллаһ евинин хидмәтчиси вә мәс`улу иди. Гүрејш мүхтәлиф груплардан ибарәт иди ки, һәмин групларын ән шәрәфлиси Бәни Һашим иди. Һашим ағыллы, шөһрәтли вә Мәккә әһалиси арасында бөјүк нүфуз саһиби олан бир шәхсијјәт кими танынмышды. О, халгын бүтүн мәсәләләринә бөјүк һәвәслә мараг ҝөстәрирди, һәтта Мәккә әһалисинин ҝүзәраныны тә`мин етмәк мәгсәдилә јај вә гыш сәфәрләрини дә тәшкил етмишди. Ҝөстәрдији бөјүк вә әвәзсиз хидмәтләринә ҝөрә әһали она Сејјид јә`ни аға, башчы ләгәбини вермишдиләр. Елә буна ҝөрәдир ки, онун вә Пејғәмбәрин (с) нәслиндән оланлар да Сејјид адланыр. Һашимдән сонра оғлу Мүттәлиб, даһа сонра исә нәвәси Әбдүлмүттәлиб халг арасында олдугҹа бөјүк һөрмәтә малик иди. О заман Әбрәһәнин Мәккәјә басгын едәрәк ағыр мәғлубијјәтә уғрамасы Әбдүлмүттәлибин халг ичәрисиндә олан е`тибарыны даһа да артырмышды. Абдуллаһ исә Әбдүлмүттәлибин ән чох севдији оғлу иди. Абдуллаһ ијирми дөрд јашында икән Аминә адлы пак вә нәҹабәтли бир гыз илә евләнмиш вә бу мүбарәк издиваҹын нәтиҹәсиндә исә Фил һадисәсиндән ики ај сонра дүнјаја ҝәлмиш Мәһәммәд адлы нурлу бир оғлан ушағы олмушду. Атасы һәлә оғлу дүнјаја ҝәлмәмишдән әввәл вәфат етмиш вә Рәббимизин рәһмәтинә говушмушду. Аз мүддәт сонра анасыны да әлдән верән севимли Пејғәмбәримизин тәрбијәси илә мәшғул олмағы бабасы Әбдүлмүттәлиб өз өһдәсинә алмышды. Һәзрәт Пејғәмбәр (с) Аллаһын һимајәси сајәсиндә гаршылашдығы чәтинликләрә гәләбә чалмаға мүвәффәг олуб, чох гыса бир мүддәт әрзиндә дә ҹамаатын севдији, һөрмәт бәсләдији бир ҹавана чеврилмишди. Белә ки, бүтүн Мәккә әһалиси она тәкҹә һөрмәт вә мәһәббәт бәсләмир, мал-дөвләтләрини дә онун јанында әманәт гојурдулар. Неҹә ки, сонралар о һәзрәтә бу үстүн әхлаги сәвијјәсинә ҝөрә Гүрејшин әмини (јә`ни Гүрејшин ән е`тибарлы шәхси) ләгәбини вермишдиләр. О һәзрәт сағлам вә сарсылмаз бир иманла мәзлум вә мүстәз`әфләрин тәрәфини сахлајараг, онлары горујур, онларла бирликдә отуруб-дурур, јемәк јејир, дәрдләринә гулаг асыр вә проблемләринин чыхыш јолуну ахтарыб тапырды. Ҹаванлардан бир груп «Һилфүл-фүзул» мүгавиләсинә гол чәкдикләри вахт һәзрәт Пејғәмбәр (с) онлары мүдафиә етмишди. Чүнки ҹаванларын мәгсәди мәзлумлары горумаг вә залымларла мүбаризә апармаг иди. Даһа сонра һәзрәт Мәһәммәд (с) әмиси Әбу Талибин истәјилә Хәдиҹәнин карванына гошулмушду. Дүзлүјү вә е`тибары олдуғуна ҝөрә карванын башчысы сечилән Мәһәммәдә онун ҹәмијјәтдәки үстүн шәхсијјәтинә һејран галан Хәдиҹә евләнмәк тәклифини ирәли сүрмүшдү. Һәзрәт Пејғәмбәр (с) бу издиваҹы мүнасиб һесаб етдијиндән Хәдиҹә илә евләнмәји гәбул едир ки, бу мүбарәк издиваҹын мејвәси бүтүн мә`сумларын вә ислам үммәти рәһбәрләринин анасы сајылан һәзрәт Фатимәдир (с.ә.). ПРОБЛЕМЛӘРИ ҺӘЛЛ ЕТМӘК МӘҺАРӘТИҺәзрәт Пејғәмбәрин (с) евләнмәсиндән он ил кечдикдән сонра Мәккәни сел басараг әһалијә чохлу мадди зијан вурмушду. Гүрејш бу һадисәдән сонра Кә`бәнин тезликлә тә`мир олунмасы гәрарына ҝәлмиш вә ҹүз`и ихтилаф белә баш вермәсин дејә, Кә`бәнин тә`мири Гүрејш гәбиләләри арасында бөлүшдүрүлмүшдү. Кә`бәни тә`мир етдикдән сонра Һәҹәрүл-әсвәдин јеринә гојулмасы мәсәләси гәбиләләр арасында бөјүк бир проблемә чеврилмишди. Чүнки һамы бу шәрәфли ишин өзүнә нәсиб олмасыны арзулајырды. Бу барәдә ихтилафлар о гәдәр шиддәтләнмишди ки, гәбиләләр арасында аз гала мүһарибә башлајаҹагды. Һәзрәт Пејғәмбәр (с) тез бу мәсәләјә мүдахилә едиб, әввәлҹә ортаја бир без сәрдирди вә орада оланлара дашы о безин үстүнә гојмаларыны еләҹә дә һәр гәбиләдән бир нәфәрин безин бир тәрәфиндән тутуб Һәҹәрүл-әсвәди Кә`бәдә јерләшдирмәләрини әмр етди. Бу тәдбирин нәтиҹәсиндә һәр бир гәбилә өз арзусуна чатмыш вә еләҹә дә бөјүк бир фаҹиәнин гаршысы алынмышды.
Илк әввәл һәзрәт Пејғәмбәрин (с) дә`вәти мәхфи иди. Она инанан адамлар да бу ишә там ҝизли бир шәкилдә әмәл едирдиләр. Она илк иман ҝәтирәнләр һәјат јолдашы Хәдиҹә вә Әли (ә) олмушду. Арадан үч ил өтдүкдән сонра Мәккә вә Мәккә әтрафы мәнтәгәләрдә тәблиғат үчүн мүнасиб бир шәраит јаранмышды. Пејғәмбәрә (с) инсанлары бир олан Аллаһа дә`вәт етмәк вә бүтләрә гаршы мүбаризә апармаг вәзифәси тапшырылмышды. Бу иш олдугҹа тәһлүкәли иди. Чүнки гәбилә башчыларынын һакимијјәти чох ҝүҹлү иди. Онлар һакимијјәти әлдән вермәк истәмирдиләр. Илләр боју ситајиш етдикләри бүтләри сындырмаг онлара чох ағыр ҝәлирди. Амма бөјүк бир һәдәф олан тәк Аллаһа инанмаг, төвһид идејасынын јајылмасы үчүн чәтинликләрә, ағыр шәраитә синә ҝәрмәкдән башга бир чарә јох иди. Ачыг вә үмуми тәблиғатдан сонра, һакимијјәтдә оланлар Онунла мүхалифәт едиб ашкар бир шәкилдә өз дүшмәнчиликләрини пејғәмбәрә билдирмишләр. Бүтпәрәст гулдурлар төвһид һәрәкатынын габагҹылы сајылан һәзрәт Мәһәммәдин (с) тәблиғинин гаршысыны алмаг үчүн әлләриндә мөвҹуд олан бүтүн имканлардан истифадә едирдиләр. Әввәлҹә рүшвәтлә о һәзрәти тутдуғу јолдан дөндәрмәк истәсәләр дә бу ишләри һеч бир нәтиҹә вермәди. Ондан сонра белә гәрара ҝәлдиләр ки, о һәзрәти мүхтәлиф тәһдид вә тәзјигләрә мә`руз гојсунлар. Мүсәлман оланлара лағ едиб дөјүр, ишкәнҹә верир, малларын мүсадирә едирдиләр. Амма бу тәшәббүсләр нәинки төвһид һәрәкатына мане ола билмәди, әксинә бу һәрәкаты даһа да ҝүҹләндирди. Мүшрикләр, Пејғәмбәримиз вә достлары Мәккәдән чыхана гәдәр өз чиркин әмәлләриндән әл чәкмәдиләр. Илк мүсәлманлар дүшмән шәрриндән горунмаг үчүн үч ил Шә`би Әбу Талиб адлы аҹлыг вә сусузлугла мүһасирә олунмуш бир јердә галмаға мәҹбур олдулар. Анҹаг мүшрикләр буну да онлара чох ҝөрүб һәмин мәһәлләјә нәзарәти ҝүҹләндирдиләр. Белә ки, һеч ким ҹүр`әт едиб онлара јемәк вә су апара билмирди. Тәкҹә ҹанларындан кечмиш бир груп ҝеҹәнин гаранлығындан истифадә едәрәк онларын бу еһтијаҹларыны тә`мин етмәјә ҹәһд едирдиләр. Бу сыхышдырмаларын вә мүһасирәнин һеч бир нәтиҹә вермәдијини ҝөрән мүшрикләр, мүсәлманларын бу инамлы мүгавимәтләри гаршысында јеҝанә чыхыш јолуну онлары өлдүрмәкдә ҝөрүрдүләр. Интигамдан да горхдуглары үчүн онлар белә гәрара ҝәлмишдиләр ки, бүтүн гәбиләләри өз тәрәфләринә чәкәрәк бирликдә Пејғәмбәрин евинә һәмлә едиб о һәзрәти гылынҹдан кечирсинләр.
Әзиз Пејғәмбәримиз (с) доггуз ҝүндән сонра чох чәтинликлә вә ағыр зәһмәтлә Мәдинә јахынлығындакы Губа адлы бир мәнтәгәјә јетишдикдә бурада халг тәрәфиндән тәнтәнәли шәкилдә гаршыланды. Һәзрәт Пејғәмбәрин (с) орада ҝөрдүјү илк иш мәсҹид тикдирмәк олду ки, һәм ҹамаатын ибадәт еһтијаҹларыны тә`мин етсин, һәм дә мүсәлманларын јығынҹаг мәркәзинә чеврилсин. Мәдинә әһалиси бөјүк шөвглә Губа мәсҹидини тикдиләр. Иншаат ишләриндә Пејғәмбәримизин өзү дә иштирак едирди. Мәсҹид тикинтиси гуртардыгда илк дәфә олараг ҹүмә намазы орада гылынды вә биринҹи хүтбәни дә һәзрәт Пејғәмбәр (с) елә һәмин мәсҹиддә охуду. Мәккәдә өз јеринә нүмајәндә олараг гојдуғу һәзрәт Әли (ә) вә онунла бирликдә ҝәлмәли олан Бәни Һашим гадынларынын һәмин шәһәрә јетишмәси үчүн һәзрәт Пејғәмбәр бир мүддәт Губада галмалы олмушду. Һәзрәт Әли (ә) Мәккәдә үч ҝүн галараг халгын һәзрәт Пејғәмбәрин (с) јанында олан әманәтләрини саһибләринә гајтарды. Даһа сонра Бәни Һашим гадынлары илә бирликдә ҝеҹә јарысы Мәдинәјә јола дүшүб Губада Пејғәмбәримизә чатды. Һәзрәт Пејғәмбәр (с), һәзрәт Әли (ә) вә гадынларла бирликдә Мәдинә әһалисинин ҹошгун вә һәјәҹанлы гаршылама мәрасими алтында шәһәрә дахил олмушду. Һамы Пејғәмбәримизи (с) өз евинә гонаг апармаг истәјирди. Анҹаг һәзрәт Пејғәмбәр (с) белә бујурду: «Дәвәмин габағындан чәкилин, дәвә кимин евинин өнүндә јатса, галаҹағым јер дә ора олаҹаг». Дәвә Мәдинәнин дар вә гарышыг күчәләриндән ирәлиләјиб ахырда Әбу Әјјуб Әл-Әнсаринин евинин өнүндә јерә чөкдү. Беләликлә Пејғәмбәрин (с) галаҹағы јер мә`лум олду. Һәзрәт Пејғәмбәрин (с) Мәдинәдә илк фәалијјәти өз рисаләтини тәблиғ едиб, исламы јајмаг үчүн тикдирдији мәсҹид олду. Сонра исә јәһудиләрин тәһрики нәтиҹәсиндә јаранан вә 120 ил давам едән Овс вә Хәзрәҹ гәбиләләри арасындакы дүшмәнчилијә сон гојду. Пејғәмбәримиз мүһаҹирләрин Әнсара артыг зәһмәт вермәмәси вә бир-бирләри илә гардаш кими јашамалары үчүн араларында гардашлыг мәрасими тәшкил етди. Мәдинә игтисадијјатынын нәбзини әлләриндә тутан јәһудиләр исә өзләрини ҹидди бир тәһлүкәдә һисс едиб мүсәлманларла пис рәфтар етмәјә башладылар. Онлар мүсәлманларын вәһдәтини позмаға вә онлары бир-биринә гаршы дүшмән етмәјә чалышырдылар. Амма даһи Пејғәмбәримиз онларын бу планларыны пуча чыхарды.
Һәзрәт Пејғәмбәр (с) бир ҝүн намаз гыланда вәһј мәләји она белә әмр етди: «Үзүнү Кә`бәјә чевир!» О андан е`тибарән мүсәлманларын гибләси Кә`бә (Мәсҹидүл-һәрам) олду. Бу вәзијјәт јәһудиләрә чох ағыр ҝәлдијиндән онлар белә дејирдиләр ки, «әҝәр сизин гибләниз Кә`бәдирсә, нијә индијә гәдәр Мәсҹидул-әгсаја тәрәф намаз гылырдыныз?» Һалбуки, онлар билмирдиләр ки, бунларын һамысы ислам дүшмәнләри вә достларынын бәлли олмасы вә кимләрин бу вәзифәдә Пејғәмбәрлә әмәкдашлыг, кимләрин дә онунла мүхалифәтчилик едәҹәјини мүәјјән етмәк үчүн бир имтаһандыр. жүктеу/скачать 0.78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|