және жануарлар дүниесін зерттейтін зооллогия (zoon — жануар). Зоология озі кезегінде бip
жүктеу/скачать 3.9 Mb.
|
|
КіРіСПЕ етеринария — лат. veтerinarius —"малды емдеу" деген сезден шыккан. Мал дәрігерлік мамандык көптеген ғылымдарды жуйелі түрде меңгерудің нәтижесінде калыптасады. Ауырған малға көмек керсету үшін, ең алдымен ауруды дәл анықтау керек. Қалыпты жағдайдағы мал организмі мүшелер жуйелерінің құрылысын жете білмей, организмде ауруға байланысты өрбитін ауыткуларды аныктау мумкін емес. Сондыктан, болашак мал дәрігерлері, бірінші кезекте, үй жануарлары организмінің кұрылыс ерекшеліктерін жете білyi кажет. Анатомия ғылымы жануарлар организмінің, оньң мушелері мен мушелер жуйелерінің кұрылысын белгілi бip таршілік ортасына және тарихи даму мәліметтеріне сүйене зерттейді. Анатомия— гректің "ana"— тепе-тең, "тoмeo"— кесу деген сездеріне байланысты аталған. Оның казақ тіліндегі баламасы —"ке- семін", "iрeп-соямын". Кесу, денеі бөлшектеу — анатомия ғылымының нeгiзri зерттеу әдістері. Яғни, ғылымның "анатомия" болып аталу ceбeбi осыған непзделген. Анатомия ғылымы жаратылыстану ғылымдарының iшiндeгi биология ғылымдарына жатады. Тipi табиғатты зерттейтін биология ғылымы үлкен eкi салаға бөлінеді Олар: өсімдіктер дүниесін зерттейтін ботаника (boтane — өсімдік) және жануарлар дүниесін зерттейтін зооллогия (zoon — жануар). Зоология озі кезегінде бip-бірімен тығыз байланысты морфология (мorpнe —пішін), физиология (pнysis — табиғат) және экология (ojkos — отан, үй, орын) деген ілімдерден тұрады. Морфология (греқ мorpнe — пішін, logos — ілім)— жануарлар организмдерінің сыртқы дене бiтiмi мен iшкi кұрылыс заңдылықтарын зерттейтін ғылым. Жануарлар денесі және оның мүшелері жүйелері құрылысын зерттеу, әдетте, олардың атқаратын кызметі мен тарихи дамуына тікелей байланысты қарастырылады. Демеқ "морфология" жануарлар организмі мүшелері жүйелерінің тіршілік әрекеттері мен кызметін зерттейтін биологияның екінші бip үлкен саласы "физиоло- гия"ғылымымен тығыз байланыста болады. Өз кезегінде "морфология" гылымы бірнеше ipi салаларға бөлінеді Олар: анатомия, гистология, цитология және эмбриология. Цитология, эмбриология және гистология салалары жануарлар организмінің зерттеу барысында әр турлі үлкейткіш аспаптарды (микроскоп, лупа) пайдаланып, оның жәй көзге көрінбейтін тым ұсак құрылымдарымен таныстырады. Анатомия непзінен жануарлар организмі мүшелерінің үлкейткіш аспапсыз жәй көзге көрінетін құрылысын анықтайды. Жануарлар ор- ганизмдерін зерттеу мақсатымен ертедеп ғалымдар өлекселерді бөлшектеп сойып, олардың құрылысымен танысқан. Жануарлар организмінің анатомиялық құрылысын әр турлі тұрғыдан зерттеу нәтижесінде алынған маліметтерге байланысты, анатомия ғылымы бірнеше бағыттарға бөлінеді. Олар: жүктеу/скачать 3.9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|