Жұмыс бағдарламасы Өсімдіктер систематикасы 050801 Агрономия Павлодар Мемлекеттік жалпыға міндетті

КЕЛІСІЛДІ

Факультет деканы_________________Т.К.Бексеитов «____»___________2009ж.

ЖжӘҚБбастығы__________________А.А.Варакута«____»________2009ж

студенттерді өсімдіктер дүниесінін алуан түрлілігімен, әр түрлі систематикалық топтар өсімдіктерінін кұрылысьндағы жөне көбеюіндегі ерекшеліктерімен таныстырады; студенттерге өсімдіктер дүниесі эволюциясының негізі туралы ұғым береді және өсімдіктер, сондай-ақ басқа да тірі организмдер және тіршілік ортасы арасындағы байланыстарды көрсетеді.

- жоғары жөне төменгі сатыдағы өсімдіктердің әртүрлі топтарының биологиясы жөніндегі мәліметер беріледі;

- өсімдіктер және оларды қоршаған орта арасындағы байланысты зерттеу;

- өсімдіктерді зерттеуде салыстырмалы-морфологиялық тәсілді қолдана отырып өсімдіктердің онтогенезі мен филогенезін зерттеу;

- мектептерде және кәдімгі фитоценоздарды өсімдіктерді зерттеу әдістерін меңгеру.

- лекциялык курспен лабораториялық сабақтардың жөне дала практикасының арасында қалыптасқан жүйедегі бір үндестік болуға тиісті. Сонда ғана студенттер өсімдіктерді табиғи жағдайда өз бетімен зерттеуге дағдыланады

- көне замандағы және осы кездегі өсімдіктердің әр түрлі систематикалық топтарын ың сипаттамалары негізінде, олардың системадағы орнын анықтаушы белгілерін, өсімдіктер дүниесінің алуан түрлілігін жөне оның қалыптасуындағы негізгі заңдылықтарын, кеңістіктегі таралуын, кұрылысын және эволюциясын, өсімдіктердің экологиялық системалардағы орнын және ролін, табиғаттағы және шаруашылықтағы мәнін;

- есімдіктерді гербарийге жинауды, этикеткалауды және кептіруді, өсімдіктердің систематикалык тиістілігін өз бетімен анықтауда салыстырмалы морфологиялық тәсілді және алған білімдерін ғылыми, өндірістік және практикалық жұмыстар жүргізуде іс жүзінде қолдана білу;

- флоралық жене систематикалық ғылыми зерттеу жұмыстарын жүргізуге іс жүзінде дағдылануы

өсімдіктер анатомиясы мен морфологиясы

өсімдіктер экологиясы

цитология

өсімдіктер физиологиясы

микробиология топырақтану

фитоценология

өсімдіктер географиясы

Пәннің тақырыптық жоспары

ПМУ ҰС Н 7.18.2/07

Өсімдіктер систематикасының обьектісі және мақсаттары, биологиялық білімдер жүйесіндегі орны. Систематиканың теориялық және практикалық мәні. Систематика синтездеуші биологиялық ғылым. Систематика, зволюция жөне филогенез; систематика және флористика ұғымдарының ара қатынастары. Жоғары жөне төменгі сатыдағы өсімдіктердің ұқсастық және айырмашылық белгілері. Өсімдіктерге систематикалык шолу. Систематиктердің максаты алуан түрлі организмдерді ұқсастық және айырмашылығы. Систематиканың бөлімдері. Прокариоттар және эукариоттар: авто- және гетеротрофтылығы. Бір клеткалы, колоииялы және көп клеткалы өсімдіктер.

Көкжасыл балдырлар кұрылысының ерекшелігі. Көбеюі. Хроококкалылар, гормогониялылар, Хамесифондылар кластары. Таралуы, экологиясы, термофильді формалары, көкжасыл балдырдардың азотты фиксациялауы. Цианобактериялардың ертеде пайда болғандығы.

Балдырлар морфологиясы. Эукариотты балдырлардың талломдарының морфологиялық дифференциациялануының кезеңдері. Көбеюі. Вегетативтік көбеюі. Жыныссыз көбеюі. Жыныстық көбеюі. Гаметогенез. Копуляция, Өмірлік циклы.

Жасыл балдырлар бөлімі. Талломының кұрылысының әртүрлі типтері. Клеткасының құрылысы. Жасыл балдырлардың кластарға бөлінуі.

Тең талшықтылар, немесе Вольвоксты балдырлар класы. Хламидомонадалы, Вольвоксті балдырлар қатары. Бір клеткалы жөне колониялы формалары. Онтогенезі. Таралуы жөне экологиясы. Хлорококты, немесе Протококты балдырлар класы. Хлорококты балдырлар қатары: бір клеткалы және клониялды формалары, көбеюі, колдан есірілген (мәдени) формалары жөне осы балдырлардың шаруашылықта қолданылуы. Улотриксті балдырлар класы. Улотриксті, Эдогониялы, Ульвалы, Хетофоралы балдырлар қатарлары. Сифонды балдырлар класы. Бриопсидті (Сифонды), Сифонокладалы балдырлар қатарлары. Улотрикс, ульва, бриопсис балдыырларының даму циклы. Өкілдері. Кластың деңгейіндегі эволюциясы. Тіркеспелі немесе коньюгациялы балдырлар класы. Мезотениялықтар, Десмидиялықтар, Зигнемалыктар қатарлары. Құрылысының ерекшеліктері, көбею жолдары, табиғатта таралуы. Спирогираның клетканы зерттеудегі маңызы. И.И.Герасимовтың жұмыстарьі.

Хара балдырлар бөлімі. Хара балдырлар класы. Құрылысы, көбеюі, экологиясы. Эвгленалы балдырлар бөлімі. Құрылысының ерекшелігі, сис-темадағы орны, экологиясы, табиғаттағы маңызы.

Тақырып 5 Пирофитті балдырлар.Қоңыр балдырлар. Қызыл балдырлар.

Криптофиттер және Динофиттер кластары. Басты өкілдері, таралуы, экологиясы. Сары-жасыл балдырлар бөлімі. Оның эволюциясының жасыл балдырлармен параллельдігі. Көбею жолдары, аса кең таралған өкілдері. Жалтырауық сары балдырлар бөлімі. Диатомды балдырлар бөлімі, Пеннаттылар, Центрикалылар кластары; маңызды өкілдері, таралуы, экологиясы. Диатомдылардың табиғаттағы және адам өміріндегі маңызы. Диатомдылардың шығу тегі.

Қоңыр балдырлар бөлімі. Талломының құрылысы, пигментгері, қор заттары, көбею жолдары. Феозооспоралылар класы; Эктакарпалылар, Сфацеллярлылар, Диктиоталар, Ламинариялар қатарлары. Циклоспоралылар класы: фукустар қатары. Қоңыр балдырлардың негізгі өкілдері, ядролық фазаларының және ұрпақ алмасуы. Қоңыр балдырлардың таралуы, экологиясы, шаруашылықта қолданылуы.

Қызыл балдырлар бөлімі. Талломдары, олардың құрылысы, пигменттері, көбеюі. Ядро фазалары мен ұрпақ алмасуы. Бангиевалылар, Флоридеялылар кластары. Немалиондылар, Криптонемиялылар, Церамиялар қатарлары. Негізгі өкілдері. Қызыл балдырлардың таралуы, экологиясы және қолданылуы.

Балдырларға жалпы шолу. Балдырлардың өмірлік циклындағы ядро фазаларымен ұрпақ алмасуы. Өмір сүру ортасы, фотосинтез, көмір қышқылының көзі. Қоректенуі. Су қоймаларының өздігінен тазаруындағы балдырлардың маңызы.. Бентостың өнімдері. Балдырлардың практикалық маңызы. Топырақтағы балдырлар, олардың таралуы жөне маңызы. Симбиотикалық балдырлар.

Тақырып 7 Кілегейлілер (миксомицеттер) бөлімі. Санырауқұлақтар бөлімі. Құрылысы және тіршілік жағдайы. Плазмодий және оның қасиеті, даму циклы. Паразитті кілегейлілер. Негізгі кластары: Миксогастралар, Плазмодиофоралар, Акразиалылар.

Саңырауқұлақтардың құрылысының өсімдіктерге және жануарларға тән белгілері. Саңырауқұлақтардың гетеротрофты қоректеңуі, сапротрофтылығы, царазиттігі, аралық формалары. Санырауқұлақтарды кластарға бөлудің принциптері. Құрылысы. Көбеюі: вегетативтік, жыныссыз, жыныстық, гетерокариоз, парасексуальды процесс. Саңырауқұлақтардың табиғаттағы және адам өміріндегі маңызы.

Хитридиомицеттер класы. Талломасының құрылысы, талшықтар, және басқа да белгілері. Қатарларға бөлінуі: Хитридиялылар, Бластокладиялылар, Моноблефарвдиялылар. Негізгі өкілдері, таралуы. Тіршілік жағдайы.

Тақырып 9 Оомицеттер класы. Зигомицеттер класы. Аскомицеттер (қалталы) саңырауқұлақтар класы.

Оомицеттердің клетка қабықшасьшың химиялық құрамы, олардың шығу тегімен эволюциясының ерекшелігінің дәлелі. Талломасының кұрылысы. Тіршілік жағдайы, суда жөне құрлықта өмір сүруі. Сапролегниялар қатары: құрылысы, өмір сүру жағдайы, таралуы, балықтарда паразит ретінде тіршілік етуі. Переноспоралар қатары: құрылысы, тіршілік жағдайы, эволюциясы, практикалық маңызы.

Зигомицеттер класы. Зигогамия - жыныстық көбеюдің ерекше түрі; жер бетінде тіршілік етуге ауысуына байланысты жыныссыз спора түзуінің ерекшеліктері. Мукоралар қатары. Басты екілдері, адам өміріндегі қолданылуы, мукорлардың табиғаттағы маңызы. Энтомофторалар қатары. Құрылысының ерекшеліктері. Насекомдардын эпизоотиясындағы энтомофторалардың ролі.

Аскомицеттер (қалталы) саңырауқұлақтар класы. Жалпы сипатгамасы. Жыныстық процесі жөне қалтаның түзілуі. Жемісті денесінің типтері және олардың эволюциясы. Конидиальды спора түзуі, плеоморфизм. Спораларының шашылуы. Класс тармақтарына бөлінуі: Гемиаскомицеттер, Эуаскомицетгер, Локулоаскомицеттер.

Гемиаскомицеттер класс тармағы (жалаңаш қалталылыр). Эидомицеттер қатары. Ашытқылар жәнс олардың шаруашылықтағы маңызы.

Эуаскомицеттер (нағыз қалталылар) класс тармағы. Қатарларға бөлінуі.Плектомицеттер қатарларының тобы. Эвроциялылар қатары. Табиғатта кездесуі. Пеницилдер және асперигилдер. Басқа өкілдері. Пеницлин және басқа антибиотиктер. Жыныссыз және жыныстык көбеюі. Өсімдіктердегі паразитттілігі. Басты өкілдері. Спорыньялар қатарлары. Спорынья: өмірлік циклы, спорынияның зияны және оның шаруашылықта қолданылуы. Қатардың басқа өкілдері.

Холобазидиомицеттер класс тармағы. Экзобазидиалдылар қатары. Гименомицеттер қатарларының тобы. Афиллофоралылыр, Агарикалылар қатарлары. Жемісіі денелерінің қүрылысы жөне эволюциясы. Таралған жерлері, Табиғаттағы ролі. Жеуге келетін және улы түрлері. Гастеромицеттер қатарларынын тобы: Ликоиердалылар, Фаллустылар, Нидулярлылар қатарлары. Олардың даму ерекшеліктері, табиғаттағы ролі.

Гетеробазидиомицеттер класс тармағы. Жалпы сипаттамасы. Аурикулярлылар, Дрожалкалылар, Дакримицеталылар қатарлары.

Телиобазидиомицеттер (Склеробазидиомицеттер) класс тармағы. Қаракүйе саңыраукұлақтары (Устилягиналылар) қатары. Паразиттігінін формалары. Өсімдіктерді зақымдау жолдары. Даму циклдары, онымен күресудің жолдары. Тат санырауқұлақтары қатары. Әртүрлі өсімдіктерде және бір өсімдікте жетілуі. Даму циклы жөне спора түзу формалары, Мамандануы, физиологиялык расалары. Қатардың тұқымдастарға болінуі. Басты екілдері.

Жетілмеген саңырауқұлактар (дейтеромицетер) класы. Кластың саңырауқұлақтардың системасындағы орны. Көбеюі: жыныссыз, гетерокариоз жөне парасексуальды процессі, олардың дейтеромицетердің өзгергіштігіндегі маңызы. Классификациясының принциптері.

Саңырауқұлақтарға жалпы шолу. Саңырауқұлақтардың шығу тегі, әртүрлі кластарының арасындағы байланыстар. Жер бетінде өсуге бейімделушілігі және спора түзу ерекшелігінің өзгеруі. Саңыраукұлақтардың басқа организмдермен симбиоз түзуі (микориза жене басқалар)Саңырауқұлактардың негізгі экологиялық топтары,

Антоцеротопсидтер класы. Жалпы сипаттамасы. Антоцероттар тұқымдасы. . Гаметофиттің және спорофиттің құрылс ерекшеліктері. Экологиялық, биологиялық ерекшеліктері.

Маршанциопсидтер немесе Гепатикопсидтер класы. Гаметофиттің талломды және сабақты жапырақты формалары. Спорофиттің құрылыс ерекшеліктері. Тіршілік циклі. Маршанциидтер жөне Юнгермаиниидтер класс тармақтары. Маршанциялар, Сферокарпостар, Метцгериялар, Онгерманниялар қатарлары. Маршанциялар, Сферокарпостар, Пеллиялар, Радулалар тұқымдастары. Олардың сипаттамалары, негізгі өкілдері.

Жапырақ сабақты мүктер немесе бриопсидтер класы. Жалпы сипаттамасы. Гаметофиттің және спорофиттің құрылысы. Тіршілік циклі. Сфагнидтер, Андреидтер және Бриидтер класс тармақтары. Сфагнумдар, Андреялар, Политрихумдар және Бриумдар қатарлары мен тұқымдастары. Олардың сипаттамалары, негізгі өкілдері, таралуы, өсімдіктер жабынындағы рөлі.

Шығу тегі. Жалпы морфологиялық, анатомиялық сипаттамасы.

Ринопсидтер класы. Риниялар және Псилофиттер қатарлары. Риниялар

Плаунтәрізділер (ликоподиофиттер) бөлімі. Плаунтәрізділердің шығу тегі. Жалпы сипаттамасы. ІІлаунтәрізділердің кластарға бөлінуі.

Ликоподиопсидтер класы. Қазба өкілдері (Астероксилдер, Протолепидодендрондар қатарлары). Плаундар қатары және тұқымдасы. Жалпы сипаттамасы. Тіршілік циклі. Өскіншенің құрылысы және даму ерекшеліктері.

Полушниктер (Изоэтопсидтер) класы. . Қазба өкілдері (Лепидодендрондар қатары). Морфологиялық, анатомиялық сипаттамасы. Өкілдерінің құрылыс ерекшеліктері және таскөмірдің түзілуіндегі ролі. Селагинеллалар және Полушниктер қатарлары мен тұқымдастары. Өкілдерінің морфологиялық, анатомиялық сипаттамасы. Тіршілік циклі. Таралуы және

экологиясы.

Псилоттәрізділер (псилотофиттер) бөлімі. Псилоттәрізділердің шығу тегі. Псилотопсидтер класы. Псилоттар қатары және тұқымдасы. Өкілдерінің жалпы морфологиялық, анатомиялық сипаттамасы. Өскіншенің құрылысы. Спорофит жене гаметофит құрылысындағы карапайым белгілер: Қырықбуынтәрізділер , (эквизетофиттер) бөлімі. Жалпы морфологиялық, анатомиялық сипаттамасы. Тіршілік циклі. Географиясы жөне экологиясы. Мәні. Кластарға бөлінуі.

Қазба Қырықбуынтәрізділер (Гиениопсидтер, Сфенофиллопсидтер кластары). Морфолргиялық, анатомиялык құрылыс ерекшеліктері. Қатарлары, тұқымдастары, өкілдері.

Қырықбуындар (Эквизетопсидтер) класы. Қырықбуындар қатары және тұқымдасы. Жалпы сипаттамасы. Өкілдерінің морфологиялық, анатомиялық ерекшеліктері. Стробилдердің, споралардың, гаметофиттердің

ерекшеліктері.

Папоротниктәрізділер (полиподиофиттер) бөлімі. Папоротниктәрізділердің шығу тегі. Спорофиттің жалпы морфологиялық, анатомиялық сипаттамасы. Сорустардың, спорангийлердің құрылыс ерекшеліктері. Эв- және лептоспорангиялық папоротниктер. Гаметофит және ұрықтану. Тіршілік формалары. Папоротниктәрізділердің классификациясы және филогениясы. Таралуы және экологиясы.

Қазба Папоротниктәрізділер. Аневрофитопсидтер, Археопте-ридопсидтер, Кладоксилопсидтер, Зигоптеридопсидтер кластарының өкілдері (птилофитон, кладоксилон, зигоптерис, ставроптерис ж.б.)-

Офиоглоссопсидтер класы. Жалпы сипаттама. Ужовниктер қатары және тұқымдасы. Өкілдерінің құрылыс ерекшеліктері (гроздовник, ужовник, гельминтостахис). Гаметофиттері. Таралуы.

Мараттиопсидтер класы. Класқа тән ерекшеліктер. Мараттиялар қатары және тұқымдасы. Морфологиядық, анатомиялық сипаттамасы. Көбею органдарының құрылысы. Гаметофиттері. Өкілдері. Таралуы. *

Полиподиопсидтер. класы. Морфологиялық, анатомиялық сипаттамасы. Тең және әртүрлі споралығы. Класс тармақтарына бөлінуі.

Полиподиидтер класс тармағы. Жалпы сипаттама. Полиподиумдар және Циатеялар қатарлары. Полиподиумдар және Асплениумдар

түқымдастары.Тіршілік формалары. Құрылыс ерешеліктері. Жергілікті флорадағы өкілдері. Сорустардың және спорангийлердің құрылысы. Тең споралық. Өскіншенің кұрылысы. Ұрықтану, спорофиттің дамуы. Таралуы. Марсилеидтер жөне Сальвиниидтер класс тармақтары, Марсилеалар және Сальвиниялар қатарлары және тұқымдастары. Өкілдерінің тіршілік жағдайы. Морфологиялық, анатомиялық құрылыс ерекшеліктері. Көбею органдарының құрылысы. Әртүрлі споралық. Тіршілік циклі. Таралуы және

экологиясы.
Тақырып 10. Ашықтұқымды -сімдіктер немесе қарағайлар (пннофиттер)

бөлімі. Жалпы морфологиялық, анатомиялық сипаттамасы. Стробилдердің құрылысы. Тұкымбүрдің пайда болуы. Аталық жөне аналық гаметофиттер. Ұрықтану. Тұқымның дамуы жөне құрылысы. Ашықтұқымдылардың шығу тегі, классификациясы, филогениясы. Таралуы жөне экологиясы. Ашықтұқымдылардың табиғаттағы және шаруашылықтағы мөні.

Тұқымды папоротниктер (Лигиноптеридопсидтер) класы. Жалпы сипаттама. Лигиноптеристер, Медуллозалар, Кейтониялар, Глоссоптеристер қатарлары мен тұқымдастары. Өкілдері (Калиматотека, Медуллоза, Кейтония, Глоссоптерис). Тұқымды папортниктердің филогенетикалық мәні. ^; """""* ' V';;, .

Саговниктер (Цикадопсидтер) класы. Жалпы морфологиялық,

анатомиялық сипаттамасы. Саговниктер қатары және тұқымдасы.

Стробилдердің құрылысы. Аналық және аталық гаметофиттер. Ұрықтану.

Тұқымның дамуы жөне құрылысы. Саговниктердің таралуы.

Бениетиттер (Беннеттитопсидтер) класы. Жалпы сипаттамасы.

Беннеттиттер қатары және тұкымдасы. Саговниктерге ұқсастығы және

олардан айырмашылықтары. Стробилдерінің құрылыс ерекшеліктері. Бен-

неттиттердің филогенетикалық мәні.

Гнеттер (Гнетопсидтер) класы. Жалпы сипатгама. Эфедралар,

Вельвичиялар, Гнеттер қатарлары мен тұқымдастары. Эфедра, вельвичия, гнетум құрылыстарының және тіршілік циклдерінің ерекшеліктері. Кластың шығу тегі және филогентикалық мәні.

Гинкголар (Гинкгопсидтер) класы. Жалпы сипаттама. Гинкголар қатары және тұқымдасы. Осы кездегі өкілінің морфологиялық,анатомиялық сипаттамасы. Споралану органдарының құрылысы. Гинкгоның биологиялық ерекшеліктері. Аталық және аналық гаметофиттер, ұрықтану ерекшеліктері. Тұқымның кұрылысы. Таралуы. Қазба өкілдері.

Қылқан жапырақтылар (Пинопсидтер) класы. Жалпы сипаттамасы. Кордаитидтер және Қылқан жапырақтылар (Пинидтер) класс тармақтары. Кордаиттер, Араукариялар, Қарағайлар, Кипаристер, Подокарптар және Тисстер қатарлары жөне тұқымдастары. Қатарлар мен тұқымдастардың қысқаша сипаттамасы. Морфологиялық, анатомиялық ерекшелектері. Стробилдер, спорангийлер, аталық және аналық гаметофиттер. Тозаңдану, ұрықтану. Тұқымның кұрылысы. Жергілікті флорадағы негізгі өкілдері. Таралуы. Қылқан жапырақтылардың табиғаттағы және шаруашылықтағы мәні.

тұқымдардың таралуы.

Г'үлді өсімдіктердің шығу тегі. Олардың Жер тарихында пайда болған; орны және уақыты. Гүлді есімдіктердің болжамды ата тегі. Жабықтұкымды өсімдіктердің таралуы, олардың табиғаттағы және шаруашылықтағы мәні.

Жоғары сатыдағы өсімдіктер систематикасының бастамасы. Сипаттамалық немесе практикалық классификациялар кезеңі. Ботаниканың дамуындағы Аристотель, Теофраст, Диоскорид, Аға Плиний еңбектерінің

маңызы. ,

Систематиканың дамуына ботаникалық бақтардың қосқан үлес А.Чезальпиноның, Ж.Турнефордың, Маньольдің жөне басқалардың жасанды системалар құрудағы принциптері. К.Линней жұмыстарының ботаниканы дамуындағы маңызы. К.Линнейдің жасалған системасы.

Табиғи системалар кезеңі. А.Л.Жуссьенің, А.П. Декандольдің Дж. Бентамның, Дж.Д.Гукердің табиғи системалар құрудағы принциптері.

Филогенетикалық системалар кезеңі. А.Энглердің, Р.Веттштейннің "Өрлеуші" (восходящий) типтегі филогенетикалык системалар құрудағы принциптері. Г.Галлирдің, Ч.Бэссидің, Б.М.Козо-Полянскийдің А.А.Тахтаджянның және басқалардың "Төмендеуші" (нисходящий) типтегі системалар құрудағы принциптері.

Гүлді өсімдіктердің филогенетикалық системасын құрудағы

проблемалар.

Қос жарнақтылар (Магнолиопсидтер) класы. Жалпы сипаттама.

Класс тармақтарына бөлінуі.

Магнолиидтер класс тармағы. Жалпы сипаттама. Вегетативті органдардың, гүлдің, жемістің құрылыстарындағы қарапайым белгілер

Қатарларға бөлінуі.

Магнолиягүлділер қатары. Жалпы сипатгамасы. Дегенериялар Магнолиялар тұқымдастары. Негізгі өкілдері, олардың құрылысындағы карапайым және мамандану белгілері. Географиялық таралуы. Табиғаттағы

және шаруашылықтағы мәні.

(Бадьяндар) жөме Шизандралар тұқымдастары. Гүлдің және жемістің құрылыс ерекшеліктері. Таралуы. Табиғаттағы және шаруашылықтағы мәні

Лавргүлділер қатары. Монимиялар, Каликантустар, Лаврлар тұқымдастары. Гүлдің және жемістің кұрылыс ерекшеліктері. Географиялық таралуы. Табиғаттағы және шаруашылықтағы мәні.

Нимфеягүлділер (Тұңғиықгүлділер) қатары. Жалпы сипаттамасы, биологиялық ерекшеліктері. Мимфеялар (Тұнғиықтар) тұқымдасы,

Вегетативтік органдардың, гүлдің және жемістің құрылыс ерекшеліктері. Таралуы. Табиғаттағы және шаруашылықтағы мәні.

Лотосгүлділер қатары. Лотостар түқымдасы. Жалпы сипаттама. Вегетативтік органдардың, гүлдің және жемістің кұрылысы. Таралуы. Табиғаттағы және шаруашылықтағы мәні.

Ранункулидтер класс тармағы, Жалпы сипаттамасы. Қатарларға бөлінуі.

Сарғалдақгүлділер қатары. Жалпы сипаттамасы. Барбаристер, Сарғалдақтар тұқымдастары. Құрылыстарындағы қарапайым және ма-мандану белгілері. Гүлдің жөне жемістің эволюциясы.биологиялық ерекшеліктері. Жергілікті флорадағы өкілдорі. Таралуы. Табиғаттағы және шаруашылықтағы мәні.

Көкнәргүлділер қатары. Көкнәрлер тұқымдасы. Жалпы сипаттамасы. Гүлдің және жемістің құрылыс ерекшеліктері. Тұқымдас тармақтарына бөлінуі.Негізгі өкілдері. Таралуы. Табиғаттағы және шаруашылықтағы мәні.

Кариофиллидтер класс тармағы. Жалпы сииаттамасы. Қатарларға бөлінуі. Қалампыргүлділер қатары. Жалпы сипаттамасы. Кактустар, Қалампырлар,

Тарангүлділер қатары. Тарандар тұқымдасы. Жалпы сипаттамасы. Гүлдің эволюциясы. Негізгі өкілдері. Географиялық таралуы. Табиғаттағы және шаруашылықтағы мәні.

Казуаринагүлділер қатары. Казуариналар тұқымдасы. Морфологиялық, анатомиялық ерекшеліктері. Гүлдің, гүлшоғырының, жемістің құрылысы. Системадағы орны. Географиясы, экологиясы.

Шамшатгүлділер қатары. Жалпы сипаттамасы. Шамшаттар тұқымдасы. Гүлдің, гүлшоғырының ерекшеліктері. Таралуы. Табиғаттағы және шаруашылықтағы мәні.

Қайыңгүлділер қатары. Жалпы сипаттамасы.Қайыңдар тұқымдасы. Гүлдің, гүлшоғырының ерекшеліктері. Таралуы. Табиғаттағы және шаруашылықтағы мәні.

Жаңғақгүлділер қатары. Жаңғақтар тұқымдасы. Жалпы сипаттамасы. Гүлдің, гүлшоғырының, жемістің құрылыс ерекшеліктері. Географиялық таралуы. Негізгі өкілдері. Табиғатгағы және шаруашылықтағы мәні.

Диллениидтер класс тармағы. Жалпы сипаттамасы. Қатарларға бөлінуі.

Диллениягүлділер қатары., Диллениялар тұқымдасы. Жалпы сипаттама. Системадағы орны. Географиялық таралуы, Негізі өкілдері.

Шайгүлділер қатары. Шайлар, Клузиялар тұқымдасы. Жалпы сипаттамасы. Гүлдің және жемістің құрьшыс ерекшеліктері. Географиялық таралуы, Негізгі өкілдері. Табиғаттағы және шаруашылықтағы мәні.

Примулагүлділер қатары. Примулалар тұқымдасы. Жалпы сипаттамасы. Гүл құрылысының ерекшеліктері. Географиялық таралуы. Негізгі өкілдері.

Шегіргүлгүлділер (Фиалкагүлділер) қатары. Шегіргүлдер (Фиалкалар), Карикалар тұқымдастары. Жалпы сипаттамасы. Вегетативтік органдардың, гүлдің, жемістің құрылыс ерекшеліктері. Системадағы орны. Географиялық таралуы. Негізгі өкілдері. Табиғаттағы және шаруашылықтағы мәні.

Жыңғылгүлділер (Тамарикстер) қатары. Жыңғылдар тұкымдасы. Жалпы сипаттамасы. Экологиялық ерекшеліктері. Жергілікті флорадағы өкілдері.

Талгүлділер қатары. Талдар тұқымдасы. Жалпы сипаттама. Гүлдің эволюциясы. Географиялық таралуы, Негізгі өкілдері. Системадағы орны.

Асқабақгүлділер қатары. Асқабақтар тұқымдасы. Жалпы сипаттамасы. Вегетативтік органдардың, гүлдің жөне жемістің құрылыс ерекшеліктері. Негізгі өкілдері. Системадағы орны.

Кеуелгүлділер қатары. Жалпы сипаггамасы, Кеуелдер (Каперстер) тұқымдасы. Вегетативтік органдардың, гүлдін, жемістің кұрылыс ерекшеліктері. Капусталар (Крестгүлділер) түқымдасы. Морфологиялық, биохимиялық ерекшеліктері. Тұқымдардың, жемістердің құрылысы. Резедалар тұқымдасы. Қатар өкілдерінің географиялық таралуы. Негізгі өкілдері және олардың шаруашылық мәні.

Қүлқайыргүлділер қатары. Жалпы сипаттамасы. Жөкелер (Липалар), Стеркулиялар, Бомбакстар (Баобабтар), Құлқайырлар тұқымдастары. Морфологиялық, анатомиялық ерекшеліктері. Негізгі өкілдері. Қатар өкілдерінің табиғаттағы және шаруашылықтағы мәні.

Қалақайгүлділер қатары. Жалпы сипаттамасы. Қарағаштар, Түттар, Кенептер, Қалақайлар тұқымдастары. Вегетативтік органдардың, гүлшоғырының, гүлдің, жемістердің құрылысы. Таралуы. Негізгі өкілдері. Табиғатгағы және шаруашылықтағы мәні.

Сүттігенгүлділер қатары. Сүттігендер тұқымдасы. Жалпы сипаттамасы. Экологиялық морфологиялық ерекшеліктері. Гүлдің эволюциясы. Географиялық таралуы. Негізгі өкілдері.

Розидтер класс тармағы, Жалпы сипаттамасы. Қатарларға бөлінуі.

Тасжарғангүлділер қатары. Жалпы сипаттамасы. Системадағы орны, Тасжарғандар, Жасаңшөптер (Крассулалар), Қарлығандар (Гроссулариялар) тұқымдасгары. Экологиялық және биологиялық ерекшеліктері. Гүлдің және

жемістің эволюциясы. Географиялық таралуы. Негізгі өкілдері. Табиғаттағы және шаруашылықтағы мәні.

Раушангүлділер қатары. Раушандар тұқымдасы. Жалпы сипаттамасы. Гүлдің және жемістің эволюциясы. Тобылғылар; Раушандар Алмалар, Алхорлар тұкымдас тармақтары. Географиялык таралуы. Жергілікті флорадағы негізгі өкілдері. Табиғаттағы және шаруашылықтағы мәні.

Бұршақгүлділер қатары. Жалпы сипаттамасы. Бұршақтар тұқымдасы. Цезальпиниялар, Мимозалар, Бұршақтар тұқымдас тармақтары. Морфологиялық, биояогиялық ерекшеліктері. Гүлдің және жемістің эволюциясы. Географиялық таралуы. Негізгі өкілдері. Табиғаттағы және,

шаруашылықтағы мәні.

Зығыргүлділер қатары. Зығырлар тұқыдасы. Жалпы сипаттамасы. Морфологиялық, анатомиялық ерекшеліктері. Негізгі өкілдері және олардың

шаруашылық мәні.

Қазтамақгүлділер қатары. Жалпы сипаттамасы. Саумалдықтар және Қазтамактар тұқымдастары. Морфологиялық, анатомиялық ерекшеліктері. Гүлдің және жемістің эволюциясы. Таралуы. Негізгі өкілдері.

Итшомыртгүлділер (Крушинагүлділер) қатары. Жалпы сипаттамасы. Итшомырттар тұқымдасы. Вегетативтік органдардың, гүлдің, жемістің құрылысы. Негізгі өкілдері және олардың шаруашылық мәні.

Жидегүлділер қатары. . Жиделер тұқымдасы. Жалпы сипаттамасы. Жергілікті флорадағы өкілдері және олардың шаруашылық мәні.

Жүзімгүлділер қатары. Жүзімдер тұқымдасы. Жалпы сипаттамасы. Вегетативтік органдардың, гүлдің, жемістің құрылысы. Шаруашылық мәні.

Селдерейгүлділер (Аралиягүлділер) қатары. Жалпы сипаттамасы. Аралиялар, Сельдереилер тұқымдастары. Морфологиялық, анатомиялық биологиялық, биохимиялық ерекшеліктері. Негізгі өкілдері. Жергілікті флорадағы өкілдері. Табиғаттағы және шаруашылықтағы мәні.

Ворсянкагүлділер қатары. Жалпы сипаттамасы. Үшқаттар, Валерианалар, Ворсянкалар тұқымдастары. Гүлдің және жемістің құрылыс ерекшеліктері. Географиялық таралуы. Негізгі өкілдері.

Ламиидтер класс тармағы. Жалпы сипаттамасы. Қатарларға бөлінуі. Горечавкагүлділер қатары. Жалпы сипаттамасы.Рияндар (Мареналар), Кендірлер, Горечавкалар тұқымдастары. Морфологиялық, биохимиялык, биологиялық ерекшеліктері. Гүлдің және жемістін кұрылысы. Географиялық таралуы. Негізгі өкілдері, олардың табиғаттағы және шаруашылықтағы мәні. Алқагүлділер қатары, Алқалар,тұқымдасы. Жалпы сипаттамасы. Морфологиялық және биологиялық ерекшеліктері. Таралуы. Негізгі өкілдері. *.

Айлаулықгүлділер қатары, Жалпы сипаттамасы. Айлаулықтар (Бурачниктер) тұқымдасы. Морфологиялық, анатомиялық ерекшеліктері.

Шаруашылық мәні.

Сабынкөкгүлділер қатары. Жалпы сипаттамасы. Жолдықтар (Подорожниктер), Сабынкөктер (Норичниктер) тұқымдастары. Анатомия-

лық, морфологиялық ерекшеліктері. Гүлдің эволюциясы. Таралуы. Негізгі

өкілдері.

Тауқалақайгүлділер қатары. Тауқалақайлар (Ерінгүлділер)

Тұқымдасы. Морфологиялық және анатомиялық ерекшеліктері. Таралуы. негізгі өкілдері, олардың шаруашылық мәні.

Астеридтер класс тармағы. Жалпы сипаттамасы. Қос жарнақтылар. Системасындағы орны. Қатарларға бөлінуі.

Қоңыраушагүлділер қатары. Қоңыраушалар тұқымдасы.

Морфологиялық және биологиялық ерекшеліктері. Негізгі өкілдері.

Астрагүлділер қатары. Астралар (Күрделігүлділер) тұқымдасы. Анатомиялық, морфологиялық және биологиялық ерекшеліктері. Гүлдің,гүлшоғырының, жемістің құрылысы. Тұқымдас тармақтарына бөлінуі. Таралуы. Қатар өкілдерінін табиғаттағы және шаруашылықтағы мәні. Жергілікті флорадағы негізгі өкілдері.

Алисматидтер класс тармағы. Жалпы сипатгамасы. Қатарларға

бөлінуі.

Тенгебасгүлділер қатары. Теңтебастар (Сусактар) тұқымдасы. Құрылыс және экология ерекшеліктері. Гүлшоғырының, гүлдің кұрылысы.

Өкілдері.

Алисмагүлділер қатары. Жалпы сипаттамасы. Алисмалар тұқымдасы. Құрылыс және экология ерекшеліктері. Гүлдің және жемістің

құрылысы. Таралуы.

Елекшөптөріздігүлділер қатары. Жалпы сипаттамасы. Елекшептөрізділер (Ситниктөрізділер) тұқымдасы. Құрылыс және экологиялық ерекшеліктері. Гүлдің және жемістің құрылысы. Таралуы.

Шылаңгүлділер қатары. Жалпы сипаттамасы. Шылаңдар (Рдесттер) тұқымдасы. Экологиялық және құрылыс ерекшеліктері. Гүлдің, жемістің

құрылысы. Таралуы.

Наядагүлділер қатары. Жалпы сипаттамасы. Наядалар тұқымдасы.

Құрылыс және биологиялық ерекшеліктері. Таралуы.

Лилиидтер класс тармағы. Жалпы сипаттамасы, Қатарларға бөлінуі. Лалагүлділер қатары. Жалпы сипаттамасы. Вегетативтік органдардың, гүлдің, жемістің эволюциясы. Лалалар (Лилиялар) және Қүртқашаштар ' (Касатиктер) тұқымдастары. Морфологиялық, анатомиялық және экологиялық ерекшеліктері. Таралуы. Негізгі өкілдері. Табиғаттағы және шаруашылықтағы мәні.

Амариллисгүлділер қатары.Жалпы сипаттамасы.Жуалар, Агавалар, Амариллистер, Иксиолириондар. тұқымдастары. Вегетатаивтік органдардың, гүлдің, жемістің құрылыс ерекшеліктері. Экологиясы.

Сүйсінгүлділер катары. Сүйсіндер (Ятрышниктер немесе Орхидея-лар) тұқымдасы. Жалпы сипаттамасы. Морфологиялық және биологиялық ерекшеліктері. Гүл құрылысының ерекшеліктері. Тозаңдануға бейімділігі. Таралуы. Негізгі өкілдері. Табиғаттағы және шаруашылықтағы.

Бромелиягүлділер қатары. Бромелиялар тұқымдасы. Жалпы сипаттамасы. Экологиялық және морфологиялық ерекшеліктері. Таралуы. Негізгі

өкілдері.

Елекшөпгүлділер қатары. Елекшөптер (Ситниктер) тұқымдасы. Жалпы сипаттамасы. Экологиялық және морфологиялық ерекшеліктері.

Таралуы. Негізгі өкілдері.

Қияқөлеңгүлділер қатары. Қияқөлеңдер (Осокалар) тұқымдасы. Жалпы сипаттамасы. Морфологиялық, анатомиялық және экологиялық ерекшеліктері. Гүлдің эволюциясы. Түұқымдас тармақтарына бөлінуі. Өкілдері. Таралуы. Табиғаттағы және шаруашылықтағы мәні.

Қоңырбасгүлділер қатары. Қоңырбастар (Злактар) тұқымдасы. Жалпы сипаттамасы. Морфологиялық, анатомиялық және биологиялық ерекшеліктері. Гүлдің, гүлшоғының құрылысы. Тұқымдас тармақтарына бөлінуі. Таралуы. Негізгі өкілдері. Қоңырбастардың табиғаттағы және

шаруашылықтағы мәні.

Арецидтер класс тармағы. Жалпы сипаттамасы. Қатарларға бөлінуі. Пальмагүлділер қатары. Пальмалар тұқымдасы. Жалпы сипаттама. Вегетативттік органдардың, гүлдің, жемістің құрылысы. Биологиялық ерекшелікгері. Таралуы. Негізгі өкілдері. Табиғаттағы және

шаруашылықтағы мәні.

Аройникгүлділер қатары. Жалпы сипаттамасы. Аройниктер, Ряскалар тұқымдастары. Морфологиялық және биологиялық ерекшеліктері. Гүлдің эволюциясы. Таралуы. Мәні.

Қоғагүлділер қатары. Қоғалар ( Рогоздар ) тұқымдасы. Жалпы сипаттамасы. Гүлдің, жемістің құрылысы. Таралуы.

3.3. Зертханалық жұмыстар мазмұны

Балдырлардың құрылыс ерекшеліктері. Құрылысы немесе кездесетін формалары. Жыныстық процесстердің формалары. Жасыл балдырлар құрылысының әртүрлі типтері. Клетка құрылысы. Вольвоксты балдырлар. Хламидомонада. Улотриксті балдырлар. Сифонды балдырлар. Тіркеспелі немесе коньюгациялы балдырлар, Спирогира. Хара балдырлар класы. Құрылысы.

Клеткасының құрылысы, денесінің формасының дорзовентральды болып келуі, талшықтарының құрылысымен атқаратын қызметі, қозғалуы, көбеюі. Түрлері. Клетка құрылысы, пигменттері, қор заттары; қозғалуы, көбеюі. Жыныстық процесінің әртүрлі типтері.

Қосжарнақты және даражарнақты класстың сүректі және шөптесін өсімдіктерінің сабақтарының анатомиялық және морфологиялық құрылымы.

Өсімдіктер дүниесінің шығу тегі. Ботаника тарихы. Жасушаның шығуымен микроскоптың пайда болуындағы байланыстар. Р.Гуктың өмірбаяны.

Ұлпаның басқа вегетативті мүшелермен байланысына сипаттама беріңдер. Жануар ұлпасы және өсімдік ұлпасы арасындағы ұқсастықтар мен айырмашылықтар.

Өсімдік көбеюінің типтарі: изогамия, гетерогамия, оогамияға өсімдіктердің түрлерін нақты клтіріп сипаттау. Жапырақпен көбеюге сипатттама. Гүледердің тозаңдануының маңызы. Тропикалық жемістерге және субтропикалық жемістерге сипаттама, айырмашылықтары.

Өсімдіктердің экологиялық топтарына соның ішінде құрлықтағы, судағы өсетін өсімдіктерге өсу ерекшеліктеріне қарай сипатама беру. Олардың жеке суреттерін тауып морфологиялық сипаттау.

Кеппешөптер жинап ондағы гүлшоғырға өздігінен сипаттама жазу. Гүлшоғардың көптүрлілігі. Күрделі гүлшоғырларға мысал келтіріп түсндірме беру.

Мамандықтың жұмыс бабындағы оқу жоспарынан үзінді көшірме

ПМУ ҰС Н 7.18.1/10

1. Комарницкий Н.А., Кудряшов Л.В., Уранов А.А. Ботаника: Систематика растений. Учебник М., Просвещение, 1975 с. 608.

2. Курс низших растений (под ред. М.В.Горленко). М., Высшая школа,

1981, с. 520.

3. Антипина Г.С. Водоросли. Учебное пособие. Петрозаводск, 1992. Изд.

ПГУ.с.111.

4. Рейвн П., Эверт Р., Айхорн С. Современная ботаника: В 2-х т. Т1/ Пер. с

англ. М., Мир , 1990. 344с.

5. Әметов Ә Ботаника. Ы.Алтынсарин атындағы Қазақтың білім

академиясының Республикалық баспа кабинеті. Алматы, 2000ж.-508 б.

6. Әметов Ә., Мырзақүлов П.М. Жоғары сатыдығы өсімдіктер

систематикасы. 1 бөлім. Архегониальды өсімдіктер. Алматы "Қазақ

Университеті" 2000 ж.

7. Грин Н., Стаут У., Тейлор Д. Биология: В 3-х т. Т.І - 368с; Т. 2.-325с;

т.з.-з7бс.м., 199.0.

8. Курсанов Л.И. и др.. Ботаника в 2 -х Т., М., 1966.

9.Шостаковский С.А. Систематика высших растений, М., 1971.352с.

10. Абрахманов О. Теменгі сатыдағы өсімдіктер систематикасы. Алматы: Мектеп, 1972.-2466.

11. Абрахманов О. Өсімдіктер систематикасы. Төменгі сатыдағы өсімдіктер. Аламты. "Ғылым", 2003. - 440 б.

Қосымша;

2. Назарбекова С.Т. Краткий курс лекций по систематике низших растений. Учебное пособие. Алматы. Изд. "Қазақ университеті". 1999г. 129с.

3. Лемеза Н.А., Шуканов А.С. Малый практикум по низшим растениям: Учебное пособие. МИНСК. Университетская, 1994. с. 288.

4. Водоросли. Справочйик/Вассер С.П., Кондратьева Н.В., Масюк Н.П и др. /Киев: Наук. думка, 1989. 6О8с.

5. Хржановский В.Г., Пономоренко С.Ф. Ботаника. Учебное пособие. М., Колос, 1982. 432с.

6. Миловидова Л.С. Водоросли: Учебное пособие. Томск: Изд-во. Томского университета, 1982. 167 с.

7. Буш Н.А. Систематика высших растений. М., 1959.

8. Горышина Т.К. Экология растений. М., 1979. 368с.

9. Жуковский П.М. Ботаника. М., 1982.,623с.

10.Иплюстрированный определитель растений Казахстана. В 2-х Т., 1969;

1972.

11.Красная книга Казахской ССР. часть 2, Растения, Алма-Ата, 198І, 262с. 12.Культиясов И.М., Павлов В.Н. История систематики и методы

методическое пособие.МГУ, 1972. 107 с. ІЗ.Тахтаджян А.Л. Систематика магнолиофитов Л., 1987,440 с. Н.Флора Казахстана. В 9-ти томах, 1956-1966.

ЛАБОРЛТОРИМЛЫҚ СЛКАҚТАРДЫҢ ТАҚЫРЫБЫ

Прокариотты балдырлар ()Шіді.цміщі. отіжпеыл балдырлар бөліш. Эукариотты (іциді.ціііиі*. ЖіН',ыл (іилдырлар бөлімі. Тіркеспелілор ніішг.і Хара жөие :«іг.ік*шшм НяіідііЩі,иіі|) йолімдері.

ПирофиіТІ (1НІ|ДМ)1ІШ|І ҺИІІІМІ.

Әртүрлі тшііпықім, *ніш.і]і«уі.і«, еиры балдырлар бөлімдері.

Диатомды балдырлар бөлімі.

Қоңыр балдырлар белімі.

Қызыл балдырлар бөлімі.

Пластидтері жоқ төменгі сатыдағы өсімдіктер. Кілегейлілер болімі.

Хитридиомицеттер класы.

Оомицеттер класы.

Зигомицеттер класы.

Жалаңаш қалталылар класс тармағы,

Қалта/іы саңырауқүлақтар. Плектомицеттер қатарларының тобы.

Қалталы саңырауқүлақтар. Пиреномицетгер қатарларының тобы. .

Қалталы саңырауқүлақтар. Дискомицеттер қатарларының тобы.

Базидиомицеттер класы. Афиллофоралылар қатары.

Базидиомицеттер класы. Агарикалылар қатары.

Базидиомицеттер класы. Гастеромицеттер қатары.

Т^леобазидиомицеттер класс тармағы, Қаракүйя. саңырауқүлақтары, татсаңырауқүлақтары қатарлары.

Жетілмеген саңырауқүлақт^ар класы. Гифомицеттер қатары.

Жетіл^іеген саңырауқүлақгар класы. Сферопсидалмлар класы.

Қыналар бөлімі.

Жоғарғы сатыдағы өсімдіктер

Мүктөрізділер бөлімі. - .

Плаунтөрізділер белімі.

Қырықбуынтөрізділер бөлімі.

Папоротниктөрізділер бвлімі.

Ашық түқымды өсімдіктер бөлімі.

Жабық түқымды өсімдіктер бөлімі. Қос жарнақтылар

(Магнолиопсидтер) класы. Сарғалдақгүлділер, Көкнергүлділер қатарлары.

Қалампыргүлділер қатары.

Шамшатгүлділер, Талгүлділер, Асқабақгүлділер қатарлары.

Кеуелгүлділер қатары.

Қүлқайыргүлділер, Қалақайгүлділер қатарлары.

Раушангүлділер қатары.

Бүршақгүлділер, Аралиягүлділер (Сельдерейгүлділер) қатарлары.

Алқагүлділер, Айлаулықгүлділер қатарлары.

Сабынкөкгүлділер, Тауқалақайгүлділер қатарлары.

Астрагүлділер (Күрделігүлділер) қатары.

Дара жарнақтылар (Лилиопсидтер) класы. Лалагүлділер, Қүртқащашгүлділер, Амариллисгүлділер, Жуагүлділер қатарлары.

Қияқөлеңгүлділер, Қоңырбасгүлділер (Злактар) қатарлары.

ҮСЫНЬИІАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР^ГІЗІМІ

1. Хржаиоінясий И.Г. Оспопы ботаники с практикумом М., "Высшая пікшш", Ш), о. И'/Н.

2. Лмотон Л.Л. Ьотапика. Имд.РИК, 2000.

3. Гордсопи Т.ІІ. и др. Нрактический курс систематики растений. М., 1986.] 224 с.

4. Дорохова Л.И., Нехлюдова А.С. Руководство к лабораторным занятиял по ботаиике с основами экологии, М., 1980.143 с.

5. Нестерова С.П Практический курс систематики высших растений.] Алматы, 2001,119с.