§7. Багажды тасымалдау үшін ақы төлеу тәртібі

147. Багажды тасымалдау үшін ақы жөнелту кезінде алынады. Багаж түбіртегінде көрсетілген салмақтан алшақтық анықталған әр жағдай туралы келу станциясы коммерциялық акті жасайды, оны шаралар қолдану үшін жөнелту жолына жібереді, ал жолаушымен (жөнелтушімен) тасымалдау төлемдерін қайта есептеу жүргізіледі.

148. Поездарда багажды және жүкті қабылдап-тапсырушы қабылдаған жолаушылардың (жөнелтушілердің) багажын, сондай-ақ затбелгі мен жапсырмаларды берумен ресімделген платформалық багажды тасымалдау үшін төлемді жолаушы (алушы) келу станциясында затбелгіні ұсыну бойынша төлейді. Төлемдер тасымалдаудың нақты қашықтығы үшін белгіленген тариф бойынша есептеледі және МД-4-3 түбіртегі бойынша багажды тапсыру кезінде алынады. Тасымалдаушы ішкі саясат есептеріне сәйкес басқа төлемдер талаптарын белгілейді.

149. Егер багаж жеткізу мерзімі аяқталғаннан кейін 7 тәулік өткеннен кейін келу станциясына келмесе (егер ол тергеу немесе кеден органдарының өкімі бойынша кідіртілмесе) багаж жоғалды деп есептеледі және жолаушы (алушы) оның құнын өтеуді талап етуіне болады. Жоғалған багаждың құны қолхатпен беріледі.

Қолхаттағы ақшаны алу үшін, жолаушы (алушы) табылған багаж темір жол станцияларының біреуіне ақысыз жеткізілсін деп өтініш бере алады. Багажды іздестірген және жіберген жағдайда иесі келгені туралы хабарлама алған сәттен бастап 30 күнтізбелік ішінде оны алуы және алған ақшаны қайтаруы тиіс.

150. Тасымалдау жүргізілген багаж түбіртегі немесе затбелгі жоғалған жағдайда, жолаушыға (алушыға) багаж тек оның жазбаша өтініші бойынша (жөнелтудің оған тиістілігінің дәлелдемесін ұсынған кезде) алушының тегін, атын, әкесінің атын және түрғылықты жерін (түлғаны куәландыратын төлқркатқа немесе басқа қүжатқа сәйкес) көрсетумен қолхат арқылы беріледі.

Багаж жол ведомосінде алушының және станция бастығының немесе багаж бөлімшесі қызметкерінің куәландырылған қолымен затбелгі мен багаж түбіртегін көрсетпей бергені туралы белгі жасалады.

151. Салмағы немесе орынның бөлігі жетіспеген кезде, сондай-ақ багаж зақымданған жағдайда, егер алушы осы түрде алуға келіссе, багаж алушыға беріледі.

Түбіртек станцияда қалады, ал багаж алушыға оның талабы бойынша орындарды ашқаннан және ішіндегі барын тексергеннен кейін ғана (алушы ұсынған тізімдемеге сәйкес) коммерциялық актінің екінші данасы беріледі, онда жетіспеушілік немесе зақымданғаны туралы мәліметтерден басқа алушының аты, әкесінің аты, тегі, мекенжайы және жарияланған құндылық сомасы көрсетілуі тиіс. Көрсетілген акт бойынша жолаушы (алушы) жөнелту немесе келу станцияға шағым бере алады, сондай-ақ табылған, жоқ багаж орындарын қайтып ала алады.

152. Шағымды қарау кезінде станция әрбір орынның жарияланған құндылығын немесе, егер бағалау барлық орындар үшін жалпы болса, жоғалған багаж бөлігінің тиісті салмағын өтейді.

Багаж зақымданған немесе бүлінген жағдайда жолаушыға багаж бөлігінің немесе барлық багаждың құны қайтарылады. Егер багаждың бүлінуі оны жеткізу мерзімінің кешігуінен және ол құндылығын жариялаумен тапсырылған болса, жолаушыға бүлінген багаждың салмағына пропорционалды құн төленеді.

Тасымалдаушы шығынның орнын толтырғаннан басқа, егер тасымалдау төлемі солардың құнына кірмесе, жоғалған, жетіспейтін, зақымданған (бүлінген) багажды тасымалдауға алынған тасымал төлемін жолаушыға қайтарады.

153. Егер іздеп табылған багаж бойынша оның иесіне оның шағымы бойынша ақшасы төленген болса, багаж берілген соманы қайтару жағдайында ғана беріледі.

Егер багажды алумен барлық шағымдары жойылатын болса, онда акті багажды берген жолда қалады, ал шағымның бір бөлігі ғана жабылған болса, актінің көшірмесінде іздеп табылған багаж орындарын беру туралы станция (вокзал) бастығының қолы қойылып, белгі жасалады.

 

§8. Багажды қайта жөнелту

154. Багаж межелі станциясына келмеген жағдайда жеткізу мерзімі өтіп кетсе, багаж түбіртегін үсынушы қажет болған жағдайда багажды басқа станцияға қайта жөнелтуді талап етеді.

Иесі багажды қайта жөнелту туралы алғашқы вокзалдың жүк бөлімшесінің меңгерушісіне жазбаша өтініш беруге тиіс, онда қай станциядан және қай станцияға дейін тасымалдауға багаж тапсырылғаны, орындар саны, орамның салмағы, түрі, багаждың жарияланған қүндылығы, багаж жөнелтілімінің нөмірі, багаждың жаңа келу станциясының атауы және багаж иесінің нақты мекенжайы көрсетіледі.

Өтінішті алған вокзалдың жүк бөлімшесінің меңгерушісі багаж квитанциясының келесі бетіне мынадай мазмұндағы белгіні жасайды: «... станцияға дейін багаждың уақытында келмеу себебінен оны қайта жөнелту туралы өтініш қабылданды».

Белгі күнтізбелік мөртабанмен және вокзалдың жүк бөлімшесінің меңгерушісінің қолымен бекітіледі. Багаж түбіртегі жолаушыға (иесіне) қайтып беріледі. Бұл жағдайда жолаушыға (иесіне) айыппұл Заңның 80-бабына сәйкес төленеді.

155. Багаж алғашқы межеленген станцияға келгеннен кейін станция бастығының атынан багаж иесінің атына жазылған жаңа багаж құжаттары бойынша қолма-қол оны қайта жөнелту жүргізіледі. Жаңа жол-багаж ведомосіне алғашқы багаж жөнелтілімінің нөмірі көрсетіледі.

Қайта жөнелтілген багаж жаңа багаж ведомосі бойынша жіберіледі, ал жаңа багаж ведомосі қайта жөнелту туралы өтінішпен бірге түбіртектің түбіршегіне жабыстырылады да ескі жол багаж ведомосімен бірге есеп беру кезінде кері жіберіледі.

156. Бастапқы межеленген станция багаждың келгені және қайта жөнелтілгені туралы иесіне қайта жөнелтудің уақыты мен жіберу түбіртегінің нөмірін көрсете отырып, жазбаша хабарлайды.

Жаңа межелі станцияда багаж ақысыз беріледі, бұл ретте багаж иесіндегі алғашқы жөнелтуге берілген багаж түбіртегі кері қайтып алынады.

157. Сондай-ақ багаж әлі келмеген және де оны жеткізу мерзімі өтпеген жағдайларда да багажды қайта жөнелтуге рұқсат етіледі. Мұндай жағдайларда жолаушының жазбаша өтініші бойынша багаж жаңа тасымалдау құжаттары бойынша тиісті төлемдер төленген багаж ретінде өтініште көрсетілген жаңа межелі станцияға қайта жөнелтіледі (жаңа мекенжайға жіберіледі).

Төлемдер төленгеннен кейін жолаушыға алғашқы жөнелтуде берілген квитанцияның орнына багаж түбіртегі беріледі, ол өтінішпен бірге багаж келгенге дейін станцияда сақталады.

 

§1. Тасымалдауға қабылдап алу шарттары

158. Жолаушылар поездары багаж вагондарының іші жолаушылардың багажымен толық толтырылмаған жағдайда олар жүк-багажды тасымалдауға рұқсат етіледі.

Бос бөшкелер мен жәшіктер, кәбілді барабандар, қалбырлар, түғырықтар, бөлшектенген контейнерлер және басқалары багаж вагонында орын болған кезде қабылданады.

Шынысы немесе айнасы бар заттар барлық поездардың багаж вагонына жол жүру барысында артық жүксіз қабылданады.

Темір жол торабында жүк-багаж тасымалдауға тек жүк-багаж тораптан жөнелтілетін желінің шығару станциясы жағынан ғана қабылданады.

Жүк-багажды тасымалдауға егер жөнелту мен келу станциясында поездың аялдау ұзақтығы кемінде 5 мин кем болғанда қабылдайды.

Жүк-багаж қажет болған жағдайда тасымалдауға алдын ала қабылданады.

159. Жүк-багаж тасымалдауға жол жүрудің барысында оның сақталуын қамтамасыз ететін ыдыста немесе орамда қабылданады. Әр орында оны тиеу, қайта тиеу мен түсіру кезінде орнын ауыстыруға, ыңғайлануы немесе оған мүмкіндік беретін қүрылғысы болуы тиіс.

Айнасы немесе шынысы бар заттарды тасымалдауға қабылдау, оны тиеу немесе түсіру кезінде шынының немесе айнаның бүтіндігін қамтамасыз ететін орамда жүргізіледі. Әрбір орында «Абайлаңыз, шыны» деген жазу болу тиіс.

Жол жүру барысында бейне, аудиоаппаратуралар артық жүксіз тасымалдау кезінде олардың сақталуын қамтамасыз ететін орамда, ал артық жүкті тасымалдау кезінде - тек қатты орамда (жәшік немесе темір торда) қабылданады. Олардың тасымалдануын ресімдеу кезінде орамның үстіне немесе бүйір қабырғаларының біріне «Абайлаңыз, телевизор» немесе «Абайлаңыз, радиоқабылдағыш» деген анық жазулар жазылады.

Ауыл шаруашылығы өнімдері жәшіктерге, себеттерге, қаптарға, ал бал -металл қалбырға немесе ағаш бөшкелерге салынуы тиіс. Орам тасымалданып отырған өнімдердің сақталуына кепілдік беру тиіс.

Мотовелосипедтердің, мотоциклдердің, мопедтердің және мотоарбалардың бактары жанармай мен майлардан толық тазартылуы тиіс. Мотоциклдер (салмағы 165 кг дейін), мотороллерлер және мопедтер тасымалдауға зауыттық немесе басқа да қатты орамда қабылданады.

160. Жүк-багаж ретінде тасымалдауға бөлінбейтін орындарды қабылдау артық жүксіз де артық жүктеумен де, багажды қабылдау мен беруге ашық станциялардан станцияларға дейін бір орын салмағы 75 кг-дан 165 кг (газ плиталары, тоңазытқыштар) дейін жүргізіледі.

161. Заңды түлғалардан жүк-багаж тасымалдауға басқа жүктердің алдында басымдылықпен белгіленген төмендегі кезек тәртібімен қабылданады:

1) дәрі-дәрмектер;

2) құрылғылар мен аспаптар, экспедициялық жұмыстар үшін қажетті таспалар, сондай-ақ темір жол көлігі үйымына жіберілетін жүктер.

162. Жүктерден кейін жүк-багажбен жол жүру барысында асыра жүктеусіз тасымалдауға мынадай тез бүлінетін жүктер қабылданады:

1) ет және балық;

2) уылдырықтың барлық түрлері;

3) сүт өнімдері;

4) ашытқы;

5) жұмыртқа;

6) тірі теңіз және өзен фаунасы;

7) көкөністер, жемістер мен жидектер;

8) поездың мейрамхана вагондары мен буфеттерінің өнімдері: тағамдық тоң майлар;

9) сыра, су;

10) нан, нан-тоқаш өнімдері;

11) өсімдіктер мен көшеттер.

Жоғарыда аталған тез бүлінетін жүктерді багаж вагондарында тасымалдаудың ең жоғарғы рұқсат етілетін қашықтығы осы Қағиданың 6-қосымшасында келтірілген.

163. Тез бүлінетін жүктер үшін мынадай қысқартылған беру (сақтау) мерзімдері белгіленеді, бұл мерзімдер өткеннен кейін жүк алынбаған деп есептеледі және жойылуға жатады:

1) жаңа сауылған сүт - 6 сағат;

2) жемістер мен жидектер, ет пен құс еті, картоп, қызылша мен қырыққабаттан басқа жас көкөністер, әр түрлі жаңа ауланған балықтар, шаяндар, ашытқылар, сүт өнімдері - 12 сағат;

3) көктемгі картоп, қызылша мен қырыққабат - 24 сағат. Қалған тез бүлінетін жүктер үшін сақталу мерзімі 3 тәуліктен аспауы тиіс. »

164. Тез бүлінетін жүктер станцияларда жолаушыдан белгілі бір поезға осы поезд жөнелтілгене дейін 2 сағат бұрын (одан ерте емес) қабылданады. Алушыға тез бүлінетін жүкті алуға келу уақыты туралы ақпарат беру жөнелтушінің міндетінде болады.

165. Жүк жеткізіліп, осы Қағиданың 163 және 164-тармақтарында көрсетілген беру мерзімі барысында алушыға берілуі мүмкін болған және тасымалдаушының кінәсінен жүктің бүлінуіне әкеп соққан ораудың зақымдалуы болмаған жағдайда, өзінің табиғи қасиеттеріне немесе климаттық жағдайларына байланысты тез бүлінетін жүктің бүлінгеніне байланысты шығындарды (залалдарды) Тасымалдаушы өтемейді.

 

§2. Жүк-багажды тасымалдауды ресімдеу тәртібі

166. Жөнелтуші жүк-багажды жөнелту туралы мынадай мәліметтер көрсетілген өтініш береді:

1) жүк-багаждың атауы;

2) орындар саны, орамның салмағы және түрі;

3) межелі станция мен жолы;

4) алушының атауы (тегі, аты, әкесінің аты) және пошталық индексі көрсетілген мекенжайы;

5) жөнелтушінің атауы (тегі, аты, әкесінің аты) және пошталық индексі көрсетілген мекенжайы;

6) алушыға хабарлау тәсілі (телеграф, пошта).

Тасымалдаушы жөнелтушіні жеке ақы төлегені үшін қажет болған жағдайда өтініштің осы бланкілермен жабдықтайды.

Багаж бөлімшесінің қызметкері жүк-багажды тасымалдауға рұқсат берген кезде жүк-багажды қабылдау уақыты (күні, айы, сағаты) белгіленеді, бұл туралы өтініште белгі жасалады.

167. Жүк-багажды жөнелтуге қабылдау жіберушінің өтініші негізінде және өтініште көрсетілген деректерге сәйкес ресімделген белгіленген нысандағы тасымалдау құжатымен ресімделеді.

Жөнелтушіге жөнелтуші мен алушының атауын және олардың мекенжайы көрсетілген жүк-багаж түбіртегі жіберіледі.

Жөнелтуші тасымалдау құжатында (жүк-багаж түбіртегі) көрсетілгеп деректердің (жөнелтушінің немесе алушының мекенжайы, тегі немесе атауы, межелі станциясы, орам түрі және жүкбагаждың атауы, салмағы, орындар саны, хабарлау тәсілі) дұрыстығын тексереді.

168. Жөнелтуші жүк-багаждың барлық орындарын талап етілетін таңбалық жазуларымен ұсынуға міндетті. Жөнелту станциясында жөнелтушілер таңбалық жазуларды түсіру үшін ақы төлеп арнайы биркалар ала алады.

169. Жөнелтуші тасымалдаушы белгілеген мөлшерде ақша төлей отырып тасымалданып отырған жүк-багаждың құндылығын жариялайды.

170. Егер тасымалдауға бірнеше орын ұсынылатын болса, жөнелтуші әрбір жеке орынның құндылығын немесе барлық орындардың жалпы құндылығын жариялауы керек.

Жарияланған құндылықтың сомасы жүк-багаж түбіртегінде жазумен және санмен көрсетіледі, ал әрбір жеке орынның құндылығы мен салмағы санмен қойылады.

171. Тасымалдау және жарияланған құндылығы үшін ақы жөнелту кезінде төленеді.

Жүк-багажды жөнелтудің ең аз есептік салмағы 10 кг. 10 кг артық жөнелтілімдердегі толық емес 10 кг толық болып есептеледі. Салмағы 1000 кг артық жөнелтімдердегі толық емес 100 кг толық болып есептеледі.

172. Межелі станция жөнелтушінің өтінішінде көрсетілген тәсілге сәйкес алушыға жүк-багаждың келгені туралы тапсырысты хатпен (тапсырысты ашық хатпен) хабарлауға міндетті. Бұл ретте хабарлама үшін жеке төлем алынады.

Жеке адамдардың атына келген жүк-багаж оның тұлғасын куәландыратын төлқұжатты немесе куәлікті үсыну бойынша алушыға (немесе оның сенімхаты бойынша басқа адамға) жол ведомосінің келесі бетіне адамды куәландыратын төлқұжаттың немесе қүжаттың нөмірін және тұрғылықты жерін көрсетумен қолын қойғызып, беріледі.

Жүк-багажды алу кезінде жүк-багаж түбіртегін көрсету міндетті емес. Бірақ, жүк-багажды алуға уәкілетті адамның қалауы бойынша станцияда белгіленген ақыға жол жүк-багажының ведомосінен көшірме жасалына алады, ол станцияның (вокзалдың) қолымен және мөртабанымен расталады.

174. Алушы жүк-багажды алу кезінде қажет болған жағдайда оның салмағын тексертеді. Жүк-багажды өлшеу кезінде төлем алынбайды.

 

6. Қол жүгін, багаж бен жүк-багажды сақтау тәртібі

175. Жолаушылардың қол жүгін уақытша сақтау үшін темір жол станцияларында (вокзалдарында) бейне қадағалау камералармен жабдықталған өзіне-өзі қызмет көрсететін автоматты сақтау камераларының блоктарын орнатуға рұқсат беріледі.

Өзіне-өзі қызмет көрсететін автоматты сақтау камералары, сондай-ақ қоймашылар қызмет көрсететін сақтау камераларының жұмыс уақыты мен тәртібі туралы хабарландырулар жолаушылардың назары үшін сақтау камералары бөлімдерінде және көрінетін жерлерде ілінеді.

176. Қоймашылар қызмет көрсететін стационарлық сақтау камераларына түрі мен жайына қарамастан ораудағы қол жүгін тапсыруға болады.

Ауыл шаруашылығы өнімдері сақтауға олардың сақталуын қамтамасыз ететін кез келген ыдыста қабылданады.

Сақтауға тапсырылған тез бүлінетін өнімдердің табиғи бүлінуі үшін тасымалдаушы жауапты болмайды.

Сақтауға жеке қабылданатын қол жүгі орынының салмағы 50 кг аспайтын және әрбір орынның оны тасымалдауға мүмкіндік беретін құрылғысы болуы тиіс.

Тапсырылып отырған қол жүгіне байланған әрбір зат жеке орын деп саналады.

Жануарлар мен құстарды, атыс қаруын, жарылғыш, өрт қаупі бар, оңай түтанатын, уландырғыш және сасық заттарды, сондай-ақ басқа жолаушылардың киімін былғайтын немесе бүлдіретін заттарды сақтауға тапсыруға және қабылдауға тыйым салынады.

Қол жүгінде ақшалай сомаларды, облигацияларды, құжаттарды және басқа да құндылықтарды сақтауға рұқсат етілмейді.

177. Егер сақтау камерасына заттарды қабылдау кезінде орауда ақаулар анықталса, онда оларды иесі не жоюға, не ыдысы мен орамында ақаулардың бары туралы қоймашы жасаған жалпы нысандағы актіге қол қоюы қажет.

178. Салмағы 50 кг асатын немесе автоматты сақтау камераларының ұяларына немесе үшінші сөрелерге (төменге) сыймайтын заттар, сондай-ақ теледидарлар, тоңазытқыштар, кір жуу машиналары және басқалары арнайы ірі габаритті заттарды сақтау камераларында сақтауға қабылданады.

179. Заттарды сақтауға тек оны тапсырып отырған адамда жеке түлғасын куәландыратын құжаттар бар болған кезде ғана қабылдайды. Тұлғаны куәландыратын құжаттағы мәліметтер МД-4-3 нысанды түбіртекке көшіріледі (тұлғаны куәландыратын құжаттың нөмірі, жолаушының тегі).

180. Заттарды сақтауға ставкалар бойынша ақы төленеді. Заттар жетон ұсынушыға беріліп, жетон қайтып алынады.

Қол жүгін тапсырған жолаушы өзіне-өзі қызмет көрсететін сақтау камерасынының ұяшығын жаңа қол жүгімен толықтыруға қайтадан ашқан жағдайда, қол жүгін сақтау үшін ақы төлейді.

181. Жетон жоғалтылған кезде, сақтау камерасына қабылданған заттар багаж үшін белгіленген тәртіппен иесінің осы заттардың оған тиістілігі туралы дәлелдер үсынуы бойынша қайтып беріледі.

Жолаушыдан жоғалтып алынған жетон үшін жетонның қүнына тең ақы өндіріп алынады.

182. Өзіне-өзі қызмет көрсететін сақтау камераларына тапсырылған заттар күнтізбелік екі күн барысында сақталады, осыдан кейін олар станцияның (вокзалдың) қоймалық бөлмелеріне немесе стационарлық сақтау камераларына тапсырылады. Өзіне-өзі қызмет көрсететін сақтау камераларынан қол жүгін алу кезінде оны толық сипаттаумен акт жасалады. Қол жүгі иесінің тұрған орнын анықтау мүмкіндігі болғанда оған дереу қол жүгінің орналасу орны туралы хабарлама жіберіледі. Жауап алынғаннан кейін қол жүгін тапсырған жолаушының (иесінің) өтінішіне сәйкес ақы төлеп жіберіледі.

Үш ай ішінде иесі алмаған заттар багажды сату үшін белгіленген тәртіппен сатылады.

 

§2. Келген багажды сақтау тәртібі

183. Межелі станцияға келген багаж келген уақытына қарамастан багажды түсіру күнін есептемегенде 1 тәулік бойы ақысыз сақталады. Уақыттың саналуы (1 тәулік) багаждың келу күнінен кейінгі күннің 00 сағатынан басталады.

184. Алушы өз багажын тасымалдаушыға байланыссыз себептер бойынша алмаған жағдайда, багаж келу станциясына келген күнінен бастап 30 (отыз) күнтізбелік күн бойы, кедендік бақылаумен келген багаж күнтізбелік 15 (он бес) күн бойы сақталады.

Сақтаудың шекті мерзімдері өткен соң алынбаған багаж, сондай-ақ құжатсыз багаж уәкілетті мемлекеттік органдардың (салық, кеден және басқа қызметтер) қарамағына тапсырылады. Осы уақыттан бастап алушы оларға багажды алу немесе құнын өтеу мәселесі жөнінде оларға өтініш жасауына болады.

 

§3. Жүк-багажды сақтау тәртібі

185. Межелі станцияға келген жүк-багажы келген уақытына қарамастан жүк-багажды түсіру күнін есептемегенде 1 тәулік бойы ақысыз сақталады. Уақыттың саналуы (1 тәулік) жүк-багаждың келу күнінен кейінгі күннің 00 сағатынан басталады.

Жүк-багажды одан әрі сақтау үшін белгіленген ақы алынады.

186. Тасымалдаушы жүк-багажды келген күнінен бастап күнтізбелік 30 (отыз) күн бойы, кедендік бақылаумен келген жүк-багажды күнтізбелік 15 (он бес) күн бойы сақтауға міндетті.

Жоғарыда көрсетілген мерзім ішінде алынбаған жүк-багаж хабарлама жіберілгеннен соң, межелі станциясында белгіленген тәртіппен тиісті ұйымдардың (салық, кеден және басқа да) қарамағына тапсырылады.

187. Жүк-багажды жеткізу мерзімі тасымалдау жүзеге асырылып отырған поезд қозғалысының кестесіне сәйкес межелі станцияға дейін поездың жол жүру уақытымен белгіленеді (пошта-багаждық немесе жолаушы).

Егер жүк-багаж жол жүру барысында асыра тиелген жүкпен келе жатса, онда оны жеткізу мерзімі әрбір асыра тиелген жүкке тәулік қоса отырып келісілген поездармен жүк-багаждың қатынау уақытымен анықталады.

 

§1. Коммерциялық актілерді жасау тәртібі

188. Коммерциялық актілер Заңның 92-бабына сәйкес мынадай жағдайларды куәландыру үшін жасалады:

2) багаж және жүкбагаж зақымдалғанда (бүлінгенде);

3) тасымалдау құжаттары жоқ багаж және жүкбагаж, сондай-ақ багажы және жүкбагажы жоқ тасымалдау құжаттары анықталғанда;

4) тасымалдаушыға ұрланған багажды және жүк-багажды қайтарылғанда;

5) жүкті тапсыру туралы құжаттар ресімделген соң жиырма төрт сағат ішінде тиеу орнына тасымалдаушымен жүк берілмегенде. Бұл жағдайда коммерциялық акт тек жүк алушының талабы бойынша жасалады;

6) багажды немесе жүк-багажды сатуға тапсырғанда.

189. Осы Қағиданың 188-тармағында көрсетілген жағдайлар анықталған кезде станция (вокзал) бастығы немесе коммерциялық актіні жасауға уәкілетті адам коммерциялық акт жасайды.

190. Тез бүлінетін өнімдерді тасымалдау кезінде коммерциялық акт жасалғанда коммерциялық актінің бірінші данасына сапасы туралы құжат қоса беріледі.

191. Коммерциялық актілерді станциялар бланкіде жасайды және компьютерде немесе жазба машинасында ешқандай түзетусіз толтырады.

Жағдайлар анықталған кезде тиісті тәртіппен бекітілген коммерциялық актінің көшірмесі жөнелтуші келтірген залалды өтеуге байланысты мәселелерді шешу үшін жөнелту станциясына жіберіледі. Әр коммерциялық актіде станцияның мөртабаны мен темір жол станциясының атауы көрсетіледі.

192. Коммерциялық актіні жасайтын темір жол станциясы жол багаж немесе жүк-багаж ведомосінің артқы жағына, ал багаж және жүк-багаж түбіртегі бар болған кезде - осы түбіртектің артқы жағына да белгі қояды. Белгі станция қызметкерінің қолымен және темір жол станциясының күнтізбелік мөртабанын соғумен куәландырылады.

193. Жүкқұжатта жол бойындағы кездескен станциясымен коммерциялық акт жасалғаны туралы белгі болған, ал багаж және жүк-багажбен бірге келген тасымалдау құжаттарында ол болмаған жағдайларда коммерциялық акт межелі станцияда багажды және жүк-багажды тапсыру нәтижелері бойынша жасалады.

194. Коммерциялық акт коммерциялық актілерді есепке алу кітабында тіркеледі.

195. Алушының талабы бойынша межелі станция үш күн мерзімде осы жөнелтім бойынша құрылған коммерциялық актіні табыс етеді. Алушыға коммерциялық актіні тапсыру багажды және жүк-багажды алуға сенімхатты үсынған кезде, ал жеке түлғалар үшін - төлқұжтты немесе тұлғаның жеке басын куәландыратын өзге де құжатты ұсынған кезде коммерциялық актінің станцияда қалатын данасында қол қоюмен жүргізіледі.

 

§2. Жалпы нысандағы актілерді жасау тәртібі

196. ГУ-23п нысанды акт осы Қағидада көзделген жағдайлар бойынша жасалады.

197. Жалпы нысандағы акт екі данада жасалады және оған осы актіні жасауға негіз болған жағдайларды куәландыруға қатысқан адамдардың кем дегенде екеуінің қолдары қойылады.

198. Жалпы нысандағы актілердің нөмірленуі коммерциялық актілерді нөмірлеуден бөлек жүргізіледі. Станция бастығының немесе оның орынбасарының нұсқауы бойынша станцияның әр объектісіне және бөлімшесіне қатаң түрде белгілі реттік нөмірлер беріліп, станцияның тауарлық кеңсесіндегі ерекше кітапта ескеріледі. Әр жылдың 1 қаңтарынан бастап актілердің нөмірленуі бірінші нөмірден басталады.

Жалпы нысандағы актілердің екінші даналары жолаушыларға және жүк жөнелтушілерге (жүк қабылдаушыларға) олардың талаптары бойынша, сондай-ақ акт темір жол көлігінің үйымына келтірілген залалды өндіріп алу үшін негіз ретінде қүрылатын жағдайларда беріледі.

Барлық актілердің даналары станцияда олар бойынша хат алмасулармен және тексеру материалдарымен қоса бір істе (папкада) болуға тиіс.

199. Жалпы нысандағы акт жолаушылар қабылдап-тапсырушының жаднамасында, багаж ведомостерінде қол қоюдан бас тартқан немесе жалтарған, станцияларда багаж вагондары бос тұрған жағдайларда жасалады. Мұндай жағдайларда көрсетілген құжаттарда акт жасалғаны туралы белгі жасалады.

Тапсырысты хатпен қол қойылмаған жалпы нысандағы актінің бір данасы жолаушыға немесе өкілі құжатқа қол қоюдан бас тартқан ұйымның басшысына жіберіледі. Осы хаттың көшірмесі мен жалпы нысандағы актіні жіберуге пошталық түбіртек қол қойылмаған құжаттың данасына қоса тіркеледі.

200. Тараптардың әрқайсысы жалпы нысандағы актіге қол қояды. Актінің мазмұнымен келіспеген жағдайда тарап өзінің пікірін баяндай алады. Жүк жөнелтушілердің (жүк алушылардың) өкілдері актіге қол қоюдан бас тартқан жағдайда актіге оны жасауға қатысқан адамдар қолдарын қояды. Бұл ретте актіде жүк жөнелтушілер (жүк алушылар) өкіліне қол қоюға акт үсынғаны және оның актіге қол қоюдан бас тартқаны туралы белгі жасалады. Осы белгі актіні жасауға қатысқан адамдардың қолдарымен екінші рет бекітіледі.

201. Жол жүру барысында багаждың және жүкбагаждың ұрлануы, жетіспеуі және бүлінуі анықталған жағдайларда жалпы нысандағы акт үш данада жасалады, олардың бірінші данасы межелі станцияға дейін тасымалдау құжаттарымен бірге жеткізіледі, екіншісі багаж бөлімшесіне жолданады, ал үшіншісі ұрланғаны, жетпей қалғаны, бүлінгені туралы анықталған станцияда қалады.

 

8. Тасымалдаудың ерекше шарттары