Жоспар I бөлім Мектеп жасына дейінгі баланың мінез-құлқы және ойынның дамуы
жүктеу/скачать 128.39 Kb.
|
| Қорытындылау кезеңі
Суреттің интерпретациялау кезеңі 1-ші және 2-ші кезеңінен алынған мәліметтер жиынтығы болып табылады. Стандартты тесттер нәтижесінің және адам туралы мәліметтерге қатысып алынған барлық материалдар талданады. Тест нәтижесін талдау кестесі
Жүргізілген зерттеулер нәтижесінде мектеп алды даярлы топында басым көпшілігінің акцентуациясы нормаға жақын немесе соның дисперсиясы аралығында орналасқанын байқадық. Дегенмен, зерттеу барысында оқушылардың жартысында эгоцентризм анық байқалды, ал танымдық қызығушылығы жоғары, шешім қабылдауға пысық болғандары зерттелінушілердің үштен бірі. Сонымен қатар балар арасында өзіне сенімсіз, қорқақ, мазасыздануы жоғары, тұйық, эмоционалдық тұрақсыз, инфантилизм деген жарамсыз көрсеткіштер орын алды. Өзін жоғары бағалайды, әлеуметтік ортадағы өз орнына қанағаттанбайды, танымдық қызығушылығы жоғары, барлық уақытта іс-әрекет үстінде жиі кездесті. 4. Дж.Буктың жеке адамды зерттеуге арналған "Үй — Ағаш -Адам" әдістемесі. Бұл әдістемені ересектерге де, балалардың кез-келген жас кезеңінде де қолдануға болады. Зерттеу жұмыстың өтілу барысы. Әдiстеме атауы: "Үй-ағаш-адам" авторы: Дж.Бук Әдістеме мақсаты: Жеке адамды, онъщ ішкі әлемін тану үшін, бағыт-бағдарын, өмірлік мақсатын бақылау үшін қолданылады. Жабдықталуы: түрлі-түсті бояулар, қағаздар. Зерттеудін барысы: Алдын-ала зерттеу жұмысы басталмас бұрын, сыналушылардың ынта-тілегі бақыланады. Зерттеу келесі нұсқау көмегімен түсіндіріледі. "Балалар! Сіздер, қазір алдарыңыздағы қагазға "Үй - ағаш - адам" осы 3 нәрсенің суретін салу керексіздер. Қайсысын бірінішісі саласыз және қандай түспен саласыз, оны өз еркіңіз біледі. Тапсырма түсінікті болса, ал кірістік Жұмысқа! Ешкім ешкімгі бөгет болмайды". Натиженін внделуі: Сынактың интерпретациясына сүйене отырып жүргізіледі. "Үй, ағаш, адам" әдістемесі №100 орат мекгептің 1а сыныбына жүргізілді. Тесті бағалау төмендегідей белгілік комплексінде топталды. 1. қорғаусыздық 2. мазасыздық 3. өзіне сенімсіздік 4. толымысыздық сезімі 5. өшенділік 6. қақтығыс (фрустация) 7. депрессиялық Егер, осы көрсеткіші суретте болмаса, барлық жағдайда нөл қойылады, ал кейбір белгілер бар болған жағдайда олар маңыздылық дәрежесіне қарай бағаланады. Егер де, 1 суретте 5 көрсеткіші болса, яғни 1. Суретте 2 катарлы сызықтар 2. Сызықтарды өзара қоспау 3. Салынған фигураның қатты майысуы 4. Өте үлкен бас 5. Адам суретге өте айқын емес. Бүл белгілер бала суретінде кезігуі, салып отырған баланың орталық нерв жүйесінің органикалық зақымданғанын білдіреді. Бірақ, баланың ақыл-ойының дамуының артта қалуын көрсетпейді. Бұл интелекті дамуында қиыңдықтарды басынан кешіреді. Мұндай балалар тез шаршап, аз назар аударады. (Қосымша Б) Өткізілген тестінің нәтижесі мынадай (№4 кесте) Кесте 4 Белгілік комплекс деңгейі бойынша топтық сандық қүрамы.
Жоғарыдан нұскау айтылғаннан кейін, суреттердің сапалы сапаптамасы. Олардың формальды және мазмұндық аспектілеріне қарай өткізіледі. Қосымша Б-да сызылған кесте бойынша суретке талдау жасаймыз. Егер, 8 көрсеткіш суретге барлық жағдайда болмаса нөл қойылады, ал кейбір белгілер бар болған жағдайда маңыздылық дөрежесіне кдрай бағаланады. 29 окушының ішінде 3 бала суретін талдайық. Айжан мен Ақмаралдың суретінде шерулік элементтері байқалады. Олар ханшаның суретін салғанда әшекейлі әдемі көйлек, басына корона кигізіпті. Шерулікті ұнататындар өз қүрдастарымен тез тіл табыса алады және өздеріне зейін аударғанды қалайды. Мұндай балаларға зейін аударылмаса, жылдам ренжиді. Бірақ, құрдастарының арасында сыйлы. Жанардың суретіндеде шерулік бар, бірақ карандаш қатты басылып салынған және сурет салу кезінде қайта қайта қодтау сұрады. Үй салынған суретте есіктер салынбаған, бұл басқалардың аддында ашылуға талпынысында қимылдыкгарға кезігеді. Мазасыздық бар Мараттың салған суретін карастырайық кеудені оның көрсетіп салған ол тым үлкен, бұл қанағаттандырылмаған кажеттілікгердің бар екендігі жайлы айтады. Қолдары тым үлкен, әлеуметгік қатынаста теңсіздігін білдіреді. Адам кеудесінің салынуынан бала махаббат, жақсы көрушілік және жылулықтың қажет ететінін айтуға болады. Үйдің есігі ашылмаған, бұл баланың басқалармен қарым-катынасқа түсуінің қиын екенін көрсетеді. Абылайдың суретінен ұялшақгықгы байқауға болады. 3 суретте парақтың тестіне кішкентай қылып салынған. Ағаш суретінде бұтақтар 1 сызыкпен салынған, яғни балада қарым-қатынас жүйелілігінің төмеңдігін айтады. Осындай 29 баланың суретін талдай келе жоғары мазасыздану 2 балаға тән, бірнеше қалпына мазасызданудың орташа деңгейі тән. Социометрия зерттеулер бойынша Марат бірақ дауыс алды. 5."Әлемде жоқ жануар" өдістемесі. Бұл әдістеме псиомотролы байланыс теориясы негізіңде кұрылған. Психика кұйін тіркеу үшін материка. -Яғни саусақ бұлшық еті жұмысын зерттеуге қолданылады. И.М.Сеченов бойынша, психикада пайда болатын кез-келген кедергі қозғалыспен аяқталады сипатына қарай бұл "Әлемде жоқ жануар" тестісі проективті тестер қатарына жатады. Бұл тест адамда корқыныш, мазасыздану сезімі, агрессия т.б сияқты сезімдерді анықтауға арналған. Біздер, бірақ тікелей мазасыздану сезіміне қатысты мәселелерді қарастыратын боламыз. Зерттеу жұмысының өтiлуі барысы. Әдістеме атауы "Әлемде жоқ жануар" Максаты: - оқушылардың салған суреті арқылы олардың мазасыздануларын анықтау. Жабдықталуы: түрлі-тұсті қалам, сурет қағаздары. Зерггеу-барысы: Ең алдымен балалардың зерттеу ісіне қаншалық дайын екендіктері, яғни ынта-тілектерінің болуы ескеріледі. "Әлемде жоқ жануар" салу керектігі түсіндіріледі. Нәтиженің өңделуі: Салған суреттің интерпретациясы жасалынады. Біздің елімізде психотерапия, мәдениеттің ажырамас бөлігі ретінде соңғы жылдары ғана дами бастады. Дамыған елдерде сияқты біздерде бүгінгі танда екі психотерапевтикалық модельдер, яғни үлгілер дамып келеді. Бірінші үлгісі бойынша психотерапия дәрігерлік мамаңдық болып табылады. Екінші үлгісі - дербес гуманитарлы кәсіп. Мұндай психотерапияның негізгі мақсаты – икемділікгі, мінез-кұлықтың жаңа, тиімді стратегияларын табу шеберліктеріне тәрбиелеу. В.Е.Рожнов, Б.Д.Карвасарскийлер психотерапия жайлы былай дейді: "Психотерапия - психикаға психикалық әсер ету жүйесі. (сөзбен, ым, ишаратпен, үндемеу, техника көмегімен т.б). Және осы жүйе арқылы адамның бүкіл ағзасына өсер ету, өрі дезадаптация қалпы мен ауру кезіндегі сауықтыру шаралары". [57] Ал, біздерге В.В.Макаровтың берген анықтамасы жақынырақ. "Психотерапия - өткенді, болашақ, дәл осы уақыттағыны психологиялық реттеу процесі, және үлесімділікке жету". Мазасыздану тек кана ескерту белгісі ғана емес, әрі кикілжіңдерден қорғайтын белгі, себебі психологиялық қорғаныс механизмдерін қосып алады. Мазасыздану негізі болып ішкі кикілжіңдер табылады "Физиологиялық тұрғыдан мазасыздану реактивті күй болып табылады. Бұл мазасыздану физиологиялық өзгерістерді тудырады. Мұндай кезде жүрек қағуы жиілейді, кан қысымы артады. Қан бұлшық еттерге жіберіледі, яғни адам ағзасы белсенді іс-әрекетке дайындалады". [58] Баланың мінез-құлқын анықтауға ата-аналарға арналған сауалнама. Мақсаты: Мектеп алды даярлық топтарының мінез - құлық ерекшеліктерін анықтауға арналған Пайдаланған әдебиет ↑ Биология:Жалпы білім беретін мектептің 7-сыныбына арналған оқулық. Алматы: Атамұра, 2007. ISBN 9965-34-607-0 1.Агрессия у детей и подростков / Под ред. Н.М. Платоновой. - СПб, 2006. 2.Беляускайте Р.Ф. Рисуночные пробы как средство диагностики развития личности ребенка // Диагностическая и коррекционная работа детского психолога/Сб. науч. тр. - М., 1987. - с. 67-80. .Болдырева С.А., Рисунки детей дошкольного возраста.- Москва, 2005. .Большой психологический словарь / Под ред. Б.Б. Мещерякова, В.П. Зинченко. - СПб, 2004. . Бэрон Р., Ричардсон Д. Агрессия. - Спб, 1997. . Бук Джон, Тест «Дом, дерево, человек» (ДДЧ) // Проективная психология.- Москва,2000. .Венгер А.Л. Психологические рисуночные тесты: иллюстрированное руководство. - Москва, 2005. .Возрастная психология/ Абрамова Г.С. - 6-е изд. - Москва: Альма Матер, 2006 -698с. .Возрастная и педагогическая психология / Под ред. М.В. Гамезо. - Москва, 1984. .Возрастная психология / Петрова О.О., Умнова Т.В. - Ростов-на-Дону: Феникс, 2004.- 222с. .Возрастная и педагогическая психология / Под ред. А.В. Петровского 2-е изд. М., 1979, с.37-49. 12. Возрастная психология /Е.А. Сорокоумова. - Санкт-Петербург: Питер, 2007.-208с. 13. Детский психолог/ Под. ред. Е.И. Рогова. - Вып. 1 - Ростов-на- Дону,1992. - с. 5-20) 14. Детский рисунок: диагностика и интерпретация/ Джон Дилео. - Москва: Эксмо-пресс, 2001.-262с. 15. Диагностика эмоционально-нравственного развития. - СПб, 2002. . Крэч Д, Крачфилд А. Нравственность, агрессия, справедливость // ВП. 1992. № 1-2. . Левитов Н.Д. Психическое состояние агрессии // ВП. 1972. № 6. . Левитов Н.Д. Фрустрация как один из видов психических состояний // ВП. 1967. № 6. . Лоренц К. Агрессия. - М., 1994. - с. 272. . Люблинская А.А. Детская психология М., 1971. . Мухина В.С. Психология дошкольника. М., 1975. . Обухова Л.Ф. Детская возрастная психология. - Москва, 1996. . Остер Дж., Гаулд П., Рисунок в психотерапии.- Москва, 2000. .Паренс Г. Агрессия наших детей. - Москва, 1997. . Профилактика детской агрессивности: теоретические основы, диагностические методы, коррекционная работа. - Волгоград, 2009. . Психология человеческой агрессивности. - Спб, 1997. . Психологическая энциклопедия / Под ред. Р.Корсина, А.А. Ауэрбаха. - Спб, 2006. . Романова Е.С., Потемкин О.Ф. Графические методы в психологической диагностике. - М., 1992. - 256с. . Румянцева Т.Г. Агрессия и контроль // ВП. 1992. № 5-6. . Румянцева Т.Г. Понятие агрессивности в современной зарубежной психологии // ВП. 1991. № 1. . Смирнова Е.О., Хузеева Г.Р. Психологические особенности и варианты детской агрессивности // ВП. 2002. № 1. . Фурманов И.А. Детская агрессивность: психодиагностика и коррекция. - Минск, 1996. жүктеу/скачать 128.39 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||