Л. Я. Гуревич Халықаралық Бизнес академиясының жоғары оқудан кейінгі ғылыми- методологиялық орталығының директоры, т.ғ. д., социология ғылымының профессоры
жүктеу/скачать 2.37 Mb. Pdf көрінісі
|
| тәртібі және мөлшері
Директорлар кеңесінің мүшелеріне материалды түрде сыйақы беру жөнінде шешімді акционерлер қабылдайды, сондықтан қазақстандық тәжірибеде көптеген қоғамдарда директорлар кеңесінің мүшелері мүлдем сыйақы алмайды немесе қоғамның жұмысының нәтижелеріне қарамастан нақты ақша көлемінде алады. Осындай жағдайда директорлар кеңесінің мүшелерінің қоғамды басқаруға (олар директорлар кеңесінің отырыстарына құр босқа уақыт өткізу деп келмейді, қоғамда пайда болған проблемаларға бойлағылары келмейді, осы проблемалардың алдын-алу бойынша стратегиялы және тактикалық шешім қабылдауға ынталы емес, қоғамның кірісінің арттыруға тырыспайды) ешқандай ынталары жоқ, өйткені олар бұл үшін ештеңе алмайды немесе нақты ақшалай жалақыларын алады және жұмыстың нәтижесіне қарамастан бір тиын да артық алмайды. Алайда, тәжірибе көрсеткендей, егер директорлар кеңесінің мүшелерінің кіріс деңгейі: • Директорлар кеңесінің мүшелері қатысқан отырыс санына (директорлардың кеңесі туралы ережеде директорлар кеңесінің отырысының жоспар-кестесін қарастыру керек); • Белгілі-бір уақыт ішінде қоғамның қол жеткізген кіріс санына; • Шығынның болмауына; • Талас тудырған шешімдердің болмауына, тәуелді болса, онда директорлар кеңесінің мүшелері қоғамды басқаруға, артынан қоғамның пайда түсіруіне материалды қызығушылық пайда болады. Әлемдік тәжірибеде директорлар кеңесінің мүшелерін марапаттаудың көптеген құралдары қолданылады, марапаттауды тұтас алғанда қоғамның немесе жеке 107 алғанда кеңестің жұмысының нәтижелеріне байланыстырылады. Олардың кейбіреулері мыналар: • Қоғамның акциясына опцион ұсыну; • Бекітілген өтемақыға қоса кеңес отырыстарына қатысу үшін, комитеттегі жұмысы үшін қосымша төлем; • Марапаттауды қоғамның жұмысының іргелі экономикалық көрсеткіштеріне теліп қою- таза кіріске, нарық үлесін кеңейтуге және т.б. • сақтандыру; • зейнетақымен қамтамасыз ету. i 4. Компанияның директорлар кеңесінің мүшелерінің құзыретінің тізімін анықтау. Отандық заңнама негізінде директорлардың кеңесінің құзыретін қадағалайды, алайда бұл құзыреттің кейбіреуі қаулы арқылы ортақ жиналысқа берілуі мүмкін және керісінше, ортақ жиналыстың кейбір құзыреті қаулы арқылы директорлар кеңесінің шешіміне берілуі мүмкін. Тәжірибеде қоғамның қаулысында бірдей мәселе бойынша шешім әр түрлі басқару органының міндетіне жатқызылатын жағдайлар жиі кездеседі. Бұл көптеген қоғамдардың тіркеу кезінде негізге типті қаулыны алады да, олардың қызмет шарттары үшін қажетті түрде «өсіре» бастайды, бірақ олар осындай «өсіру» нәтижесінде пайда болатын қарама-қайшылыққа көңіл аудармайды. Осыдан шығатыны, бірдей шешімді қабылдау акционерлердің жалпы жиналысына да, директорлар кеңесіне де қатыстырылуы мүмкін. Осындай шешімдерді қабылдау қажеттілігі кезінде, белгілі-бір шешімді қабылдау кімнің міндетіне кіретіні жайлы сұрақ туындайды. Осылайша, қоғамды тиімдірек басқару үшін, АҚ органдарының құзыретін нақты бөлу керек, ол қоғамның өз қаулысында да, директорлар кеңесі туралы ережеде де, қоғамның жалпы жиналыстары туралы ережеде, АҚ басқа құжаттарында көрсетілуі керек. 5. Даулы жағдайды шешу әдістері Тәжірибеде директорлар кеңесі жақтап және қарсы берген дауыстардың тепе- теңдігінен белгілі-бір шешімді қабылдай алмайтын жағдайлар кездеседі. Бұл сұрақ бойынша заңның императивті нормалары жоқ, тек қоғамның қаулысына сәйкес төрағаның дауыс шешуші маңызға ие болатыны туралы жазылған. i Ресей директорлар институтының «Бірлестік директоры» семинарының материалдары қолданған , сәуір 2003 ж. http://www.rid.ru/ 108 Бірдей сұрақтардың шешімі басқарудың түрлі органдарының міндетіне кіруі мүмкін, бұл қоғамның түрлі басқару органдарының құзыреттілік шиеленісіне әкеп соғады. Директорлар кеңесінің көптеген мүшелері даулы жағдайда директорлар кеңесінің мүшелерінің отырысын әдейі елемеулері мүмкін, осылайша, кворум жоқ деген сылтаумен өткізілуіне кедергі келтіреді, бұл қоғамның қызметінің тоқтауына алып келеді немесе қоғам үшін өте маңызды шешімдердің қабылдануын айтарлықтай қиындатады. Осылайша, «даулы жағдайды шешу әдістері» деген бөлімде келесіні қарастырған жөн: • дауыстар тең болған кезде директорлар кеңесінің отырысында төрағалық етушінің шешуші дауысы; • директорлар кеңесінің отырысында үш реттен көп рет кворум болмаған жағдайда, қоғамның директорлар кеңесі қоғамның директорлар кеңесінің жаңа құрамын сайлау үшін акционерлердің кезектен тыс жалпы жиналысын өткізу туралы шешім қабылдауға тиіс. Бұл ережелер қоғамның қаулысында өз бейнесін табу керек. Даулы жағдайларды жедел әрі сәтті шешу үшін бұл даудың барлық қатысушылары «ойын ережесін» ертерек білгендері жөн. Қоғамның басқару органдарының құзыретінің дауын шешу туралы ішкі ережені дайындап, бекіткен дұрыс. Мұндай ережелерде: • басқару органдарының дауын анықтау; • даудың маңыздылығының құжатта бекіту рәсімі; • пайда болған дау туралы ақпарат жинауға құқы бар лауазымды тұлға ( ұжымдық хатшыны ұсынамыз); • дауды шешу үшін ұсыным дайындау бойынша арнайы комиссия құру тәртібі әрі жұмысы; • пайда болған дауды шешуге өкілеттігі бар қоғамның басқару органы • даудың барлық қатысушыларының өкілетті органның шешіміне мойынсұнуға міндеттерін бекіту болу керек. жүктеу/скачать 2.37 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|