Лекция: 15 сағ. Лаборатория сабақтар: 30 сағ СӨЖ: 45 сағ обсөЖ: 45 сағ Барлық сағат саны: 135 сағ
Ағымдағы каталогтардағы файлдарды сығу
жүктеу/скачать 0.62 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- WORD экранымен танысу.
Ағымдағы каталогтардағы файлдарды сығуАғымдағы каталогтардағ,ы файлдарды сығу үшін командалық жолда төмендегідей команда берілуі керек: F: [Student/Basic] arj.exe A [архив аты] Мұндағы: F: [Student/Basic] – ағымдағы каталог, [архив аты] - өзіміз қалауымызша қойған ат, А – архивке қосу дегенді білдіретін параметр. Архивке бір-екі файлды қосуға да болады. Ол үшін командадан соң қосылатын файл атын жазу керек. [a.k.] arj.exe A <архив аты> <қосылатын файл аты> Архивтің мазмұнын көру үшін командалық жолда төмендегідей команда берілуі керек: [а.к.] arj.exe L <архив аты> Архивті ашу үшін командалық жолда төмендегідей команда берілуі керек: [а.к.] arj.exe Х <архив аты> Архивтен бір – екі файлды шығаруға да болады. Ол үшін командадан соң шығарылатын файл атын жазу керек. [а.к.] arj.exe L <архив аты> [шығарылатын файл аты] Ішкі каталогтарды қоса архивтеу үшін командалық жолда төменндегідей команда берілуі керек: [а.к.] arj.exe A-R [архив аты] Архивтен шығару үшін берілетін команда [а.к.] arj.exe Х [архив аты] Файлдар архивтен шығарылады. Ішкі каталогқа келгенде “Create this directory?” – бұл каталогты құрайын ба?” хабарламасы шығады. У-ді бассақ ішкі каталог құрылып файлдары ішіне жазылады, N- ді бассақ ішкі каталог құрылмайды, файлдар бірінші деңгейлі каталогтағы файлдар қатарынан орын алады. Өзі ашылатын arj - архиві н құру үшін командалық жолда төмендегідей команда беріледі: [а.к.] arj.exe A-jE [архив аты] Мысалы: [а.к.] arj.exe A-jE INF Архив аты INF.exe болады. Архивтелген файлдарды архивтен шығару үшін INF.exe программасын қоссақ болғаны, яғни [а.к.] arj.exe INF.exe II-кредит Лекция 6 Тақырыбы: МS WORD редакторы туралы негізгі мағлұматтар. Жоспар: 1. Жалпы мағлұматтар 2. WORD редакторын тағайындау. 3. WORD редакторын танысу. 4. WORD редакторының жұмыс істеуін аяқтау. МS WORD – мәтіндік құжаттарды дайындауға, түзетуге және қағаз басып шығаруға арналған WINDOWS жүйесінің қосымша программасы. Ол мәтіндік және графикалық информацияларды өңдеу барысында жүзден аса операцияларды орындай алатын ең кең тараған мәтін редакторының бірі. Қазіріг компьтерлік технологияда орындауға болатын кез-келген операція бұл ортада жүзеге асырыла береді. Жалпы WORD редакторында типография жұмысына коректі баспа материалдарын теруден бастап, олардың оригінал макетін толық жасауға дейінгі барлық жұмыс орындалады. Мунда құжаттармен кестелердікөрікті етіп безендіруге қажет көптеген дайн шаблон дар, стильдер, қарапайым графиктік бейнелерді салатын аспаптар жеткілікті. WORD редакторын тағайындау, іске қосу және онымен жұмыс істеуді аяқтау. WORD-пен жұмыс істеуді бастау үшін WINDOWS жүйесінің басқа программалары сияқты он бастапқы нұсқалық дискеттерден немесе компакт-дискіден компьтерге жазып орналастыру қажет. Орналастырылған WORD редакторын іске қосу бірнеше тәсілмен жүзеге асырылады:
Редактормен жұмысты аяқтау кез-келген стандартты тәсілдермен жүргізіледі. -Файл→Шығу меню командасын таңдау арқылы.
WORD экранымен танысу.WORD редакторының негізгі терезесін жалпы түрі құжат терезесімен бірге бейнеледі. Терезеде WINDOWS жүйесінде кездесуге тиіс стандартты көптеген элементтер бар. Солардың ішінен WORD редакторына тән қосымша элементтерді қарастырайық: Қалып күй немесе қалып жолы негізгі терезенің төменгі жағына орналасқан, оның сол жақ бөлігінде теріліп жатқан құжат жөнінде информация бейнеленеді. -стр 5-теріліп жатқан ағымдағы бет номері. -разд 1-ағымдағы бөлім номері, бұл элемент бөлімдерден тұратын бастр құжат үшін ғана қажет. -5/8-құжаттың басынан есептегенде курсор тұрған орын 5-бетте, ал құжат барлығы 8-беттен тұрады.
-15,8см- курсор тұрған ағымдағы Жолдак сол жақ Бетті жоғарғы шетіне дейінгі қашықтық. -Ст27- Осы Бетті жоғарғы шетінен курсорна дейінгі Жолдак саны. -Кол 1-Осы жолдың басынан курсорна дейінгі символ дар саны. Қалып жолында бадан басқа қара түске боялып белгілі бір режимнің іске қосылып тұрғанын, ал сұр түсті болса –іске қосылмағанын білдіріп тұратын жұмыс режимі индикаторлары бар. ЗАП-макрокомандаларды жазу режимі іске қосылған екпінді күйде екенін көрсетеді. Испр-түзетулерді белгілеу режимі іске қосылғанын және құжаттың соңғы нұсқасына қандай өзгерістер енгізілгенін білдіреді. ВДЛ-белгілеулерді кеңейтіп F8-пернесі екпінді күйде. Яғни фрагментті ерекшелеп альп, он кеңейту режимі іске қосылған. -Беттерді белгілеу режимі мәтін қағазда қалай орналасса, айнытпай солай бейнелейтін режим болып есептеледі, мунда формат тау, мәтінді түзету өте ыңғайлы, өйткені қағаз шеттері айқын көрініп тұрады. -Құрылым режимі, құжатты толық бейнелемей, тек тақырыптарын көрсете алады, сол себепті мәтін тақырыптарын көрсете алады, сол себепті мәтін тақырыптарын бастан аяқ арап отырып,он бақылау мүмкіндіктерін береді. -Аспаптар тақтасы командалармен іс-әрекеттерді жылдам орындау үшін ең ыңғайлы жадай жасайды. Он пайдалану тышқан курсорымен немесе соған ұқсас басқа құрылғының көмегімен жүргізіледі. Аспаптар тақтасының белгілі бір командасын орындау сол командаға сәкес батырманы тышқанмен шерту арқылы орындалады. Бұл тақтаны әр қашан пайдалануға болады, өйткені, ол құжат терезесінің жоғарғы жағында тұрақты көрініп тұрады. Терезенің негізгі элементінің бірі болып, бірнеше мәтіндік құжаттар қатар орна ласа алатын терезелерден тұратын, ашық түске боялған жұмыс аумағы болып саналады. Құжатты сақтау. Мәтін теріліп жатқан кезде компьютердің жедел жадында болады да, ток немесе компьютер өшіріліп галса, бір ден жойылып кетеді. Сондықтан бірнеше сағаттық еңбегіңіз жоғалып кет пес үшін, он дер кезінде жиі-жиі дискіге жазып сақтап отырған жөн. Оның үстіне дискіге жазу процесі уақыталмай, өте тез орындалады. Ол үшін тышқан курсорын дискеттің суреті салынған батырмаға жеткізіп, он бір рет шертеміз. Осылай сақталған мәтін ғана қатты дискіге жазылып, қауіпсіз күйде ұзақ уақыт сақталады. Сонымен файлды сақтау үшін келесі әрекеттерді орындау қажет:
Құжатты автоматты түрде сақтау. WORD құжаттарды белгілі бір уақыт өткен сайын автоматты түрде де дискіге жазып сақтай алады. Автоматты түрде сақтауды тағайындау үшін төмендегі әрекеттерді орындаймыз.
Символдарды формат тау. Символдарды форматтауға шрифт параметрлерін, символ дар аралығындағы бос орындарды және оларды жолға байланысты жоғарғы не төменгі індекс ретінде кішірейтілген жаба әріптермен бейнелеуді тағайындауға мүмкіндік береді. Бұлардан өзге арнайы шрифтер бар, олар құжатты көркейтіп безендіру істерін жандандырады. Қаріптер (Шрифтер) Қаріптер ұғымына: -қаріптің типі; -қаріптің мөлшері; -сызылымы (начертание); -түсі; -арнайы эффектілері жатады. Әртүрлі мақсаттарға арналған алуан түрлі қаріптер бар. Қаріптің негізгі параметрлерін (типі, өлшемі, сызылымы) Формат командасының менюі, “Форматтау” аспаптар тақтасы, перелік командалар мен контекстік меню жүйелерінің көмегімен тағайындауға болады. Қаріп-компьютерде орнатылған шрифтер тізімі. Шрифтердің сызылымы мына операциялардан (мүмкіндіктерден) тұрады: -Кәдімгі (Обычный)-негізгі мәтін символдары үшін пайдаланылады. -Курсив-сөздерді, тақырыптарды айқындау үшін пайдаланылады. -Жартылай қарайтылған (Полужирный)-сөздерді, тақырыптарды айқындау үшін пайдаланылады. -Мөлшер (Раз мер)-әріптердің мүмкіндік мөлшерінің тізімі. Мәтінді пайдалану мақсатына байланысты төрт түрлі болады; Олар:  -сол жақ шетке қарай туралау-жәй құжат мәтіндерін тергенде қолданылады.
 -оң жақ шетке қарай туралау-колонтитулдарды, яғни бөлім тақырыптарын беттердің жоғарғы жағына тұрақты күйде жазу кезінде.
 -жол ортасына қарай туралау- тақырыптарды жазғанда қолданылады.
 -екі жақ шетті де туралау-іс қағаздарын, бас пахана материалдарын даярлауда пайдаланады.
Абзацтарды туралау. Жолдың екі бетін бірдей туралау жиі кездесетін форматтау түрі болып саналады. Мунда жолдағы сөздердің арасындағы қашықтықтар бірдей болып орналасып, мәтін әрбір Жолдан ыңғайлы күйде бейнеленеді. Формат→Абзац→Туралау (Выравнивание) командасы арқылы туралау бүкіл мәтінге қатысты деп есептеліп, жұмыстың басында енгізіледі. Ал, мәтін фрагменттері үшін туралау режимдерін пайдалану аспаптар тақтасы немесе пернелік команданың көмегімен жұмыс істегеннен гөрі әлде қайда ыңғайлы. “Форматтау” аспаптар тақтасының құралдары. “Форматтау” аспаптар тақтасы абзац форматының нақты параметрін жылдам өзгертуге мүмкіндік береді. Ол үшін керекті абзацты ерекшелеп алып, батырманы аспаптар тақтасындағы керекті батырманы тышқанмен басу керек. Алайда бұл “форматтау” аспаптар тақтасының құралдар жиынтығы “Абзац” сұқбат терезесімен салыстырғанда шектеулі. Аспаптар тақтасындағы алғашқы үш элемент Стиль, Қаріп және қаріп мөлшері. өзгерістерінің оң жақ бағыттауыш түріндегі батырмаларын басқанда үш түрлі ашылатын тізім шығады, олардың ішінен шрифт типтері мен оның мөлшерін таңдап алуға болады. Кестелерді даярлау. Кесте құжаттың мәтіннің кез-келген жеріне қойыла береді. Кесте мөлшері қағаз парағынан үлкен болуы да мүмкін, сондықтан ол бір немесе бірнеше беттерде орналаса алады. Кестені алғаш рет даярлау үшін Кесте→Кестені кірістіру (Таблица→Всавить таблицу) командасын немесе стандартты аспаптар тақтасының Кестені кірістіру батырмасын басу керек. Кестені даярлаудың ең бір қарапайым жолы Кестені кірістіру батырмасын пайдалану. Мұнда бағаналар екі мәтін жолының толық ені мен бағаналар саны негізінде автоматты түрде бірден тағайындалады. Қажет болса, әрбір бағаналар енін мұнан кейін де өзгерте аласыз. Сонымен, алғаш рет кестені даярлау үшін төмендегі әрекеттер орындалады: -Даярланатын кестенің сол жақ жоғарғы шетіне курсорды алып бару. -тышқан тетігімен аспаптар тақтасындағы Кестені енгізу батырмасын басып, экранға шыққан кішкене кесте көрінісіндегі керекті торлар ұяларын тышқанмен белгілей отырып, оның батырмасын жібермей ұстап тұру керек. -тышқан курсорын кестенің қажетті мөлшеріне дәл келетін оң жақ төменгі торына жылжытып апарыңыз. Егер курсорды оңға немесе төменге жылжытатын болсаңыз, ондаторлар саны да соған байланысты өсіп отырады. -Керекті торлар санын бейнелеп алып, тышқан батырмасын жібереміз. Мәтіннің курсормен көрсетілген жерінде қажетті өлшемдегі кесте пайда болады. Тор сызықтарын бейнелеу және жасыру. Тор сызықтары кесте ұяшықтарының мөлшерін белгілеп көрсету үшін арналған. Кесте→Тор (Таблица→Сетка) командасы тор сызықтарын бейнелеп көрсетуге немесе жасруға мүмкіндік береді. Бұл команда ауыстырғыштар тобына жатады, яғни команданы бірінші рет орындау нәтижесінде экраннан тор сызықтары алынып тасталса, команданы қайтаданэкран бетіне шығарады. Жолдар мен бағаналарды номерлеу. Ұяшықты номерлеу үшін Формат→Тізім командасын немесе “Форматтау тақтасындағы” Номерленген тізім батырмасын пайдалану керек. Бұл тәсілмен бағаналарды, жолдарды немесе ерекшеленген ұяшықтар тобын номерлеуге болады. “Форматтау” тақтасында орналасқан номерленген тізім батырмасы көмегімен ұяшықтарды өте тез номерлеп алуға болады. Алайда, бұл жағдайда номерлеу үшін “Тізім” сұхбат терезесіндегі тағайындалған стиль пайдаланатын болды. Лекция 7 Тақырыбы: Windows жүйесіндегі Excel програмасы. Жоспар: 1) Excel программасы туралы жалпы мағлұмат 2) Excel программасының объектілері. 3) Сандар және формулалар енгізу. 4) Ұядағы мәліметтерді түзету. MS Excel программасы кесте түрінде берілген мәліметтерді компьютерде өңдеу үшін арналған. Сол себептен бұл программа электрондық кесте деп аталады. Кестелерді өңдеу мынадай іс-әрекеттерден тұрады.
Excel программасы көптеген математикалық амалдарды күрделі есептеулерді түсінікті етіп жүргізе алады. Кестедегі мәліметтерді пайдалану түрлі диаграммалар тұрғызып, мәліметтер қоймасын жасап, сандық эксперимент өткізуді және басқаларды қамтамасыз етеді. Excel программасы тек электрондық сана-да ғана емес оқып үйренуге, ғылыми зерттеулерде, әкімшілік және жай шаруашылық жұмыстары кеңінен қолданылады. Электрондық кестені жұмыс аймағы қатарлар мен бағандардан тұрады. Қатарладың максималдық саны 16384, Ал бағаналар саны 256. Кез-келген бағанмен қатардың қиылысуында тұрған төр- ұя деп аталады. Excel программаның обьектілері. Жоғары қатарда терезе тақырыбы жазылады.2-ші қатарда меню қатары болады, 3-4-ші қатарда стандартты және форматтау саймандар қатары болады. 5-шіде енгізу және түзету немесе формулалар қатары. 5-ші қатардан терезе соңына дейін электрондық кестенің жұмыс орны жазылады.Ағымдағы ұяны тіктөртбұрыштар көрсетеді. Ағымдағы ұя кестенің бір тобын ғана белгіленген, келісім бойынша мәлімет енгізу операциясы немесе басқа әрекеттер тек осы торда орындалады. Егер текст ұяшығының енінен артық болса,онда экрандағы мәлімет көрініп тұрады,ал егер оң жақтағы ұяға басқа мәлімет енгізілген болса, онда оның алдындағы көрінген мәлімет тек өз ұясында ғана бейнеленіп қиылып қалады. Сандар енгізу. Электрондық кестеге сандар енгізу “=”,”+”,”-” таңбаларынан немесе цифрдан басталады. Егер енгізілген сандардың ені ұядан артық болса, онда сан экспоненциал түрде жазылады.Мысалы 5000000.5Е+6 немесе ол сандардың орнына ## таңбалар қойылады. Формулалар енгізу. Excel-де кез-келген аримметикалық өрнек формула түрінде жазылады. Ол ұя адрестерімен сандардың: Функ-ң, ариф-қ амалд Ұядағы мәліметтерді түзету.
тышқан курсорын формула қатар-ғы мәліметке орналастыру қажет. Сонан соң қателерді түзетуге болады.
Блоктармен жұмыс істеу. Блок бірнеше ұядан, толық қатардан, бағанадан тұрады. Жұмыс парағымен және кітаппен жұмыс істеу. Excel электрондық кестесі 3 өлшемді құрлымнан тұрады, яғни ол блок парақтардан тұратын кітаптар тәрізді. Парақтардың төменгі шетінде кітап бетінің номері жарлық ретінде бейнеленеді. Тышқан курсорымен сол көрініп тұрған жарлық номерін талдау арқ. Кез-келген бетті ашып көруге болады. Кестені , блокарды , бағандарды белгілеу.
Ұялар ішіндегі мәлімет. Excel кесте-де кезкелген ұя-ға мәліметтің 3 түрін енгізуге болады.Олар :текст, сан, формула .Excel енгізілген мәліметтің формула,сан текст екенін оның 1-ші таңбаны қарап анықтайды .Егер 1-ші символ әріп немесе опа строф болса онда ұяға текст енгізілген деп есептеледі. Егер 1-ші символ щифр немесе “=” таңбасы енгізілгенін болса ұяға саненгізілген немесе формула енгізілгенін білдіреді. Енгізілген мәліметтер формула қатарында және ұя ішінде бейнеленеді. Текст кез-ген символ дар тізбегі. Егер текст символдардан немесе цифрдан басталатын болса , онда оны апостроф (*) таңбасымен бастау қажет. Лекция 8 Тақырыбы: Excel-дің графикалық мүмкіндіктері Диаграммаларды даярлау Жоспар:
Excel-дің ең көзге түсер ерекшіліктерінің бірі оның сандар қатарымен бағаналарын информацияны толық көрнекі түрде кескіндей алатын графиктер мен диаграммаларға айналдыруы болып саналады. Диаграмманы немесе графикті даярлау үшін диаграмма шебері деген функцияны пайдаланған жөн. Exeel-дің бұл функциясы бес сұқбат терезесі арқылы диаграмма тұрғызуға және он жұмыс парағына салып шығуға коректі мәліметтерді сұрап алады . Стсандартты аспаптар тақтасындағы диаграмма шебері батырмасын бассақ Excel диаграмма кестенің қай маңында орналасуы керектігін сұрайды. Біз мысалыға A18 ұяшығын курсормен көосетіп тышқан батырмасын басулы күйде ұстап тұрып A18:G35 блогын ерекшелеп шығайықта , батырманы қоя берейік қадам. Мұнда Excel диаграмма шеберінің “5- тен 1 қадам”(Шаг 1 из 5) деген сұқбат терерзесін шығарады .Осы терезе арқылы диаграмма болып тұрғызылатын мәліметтер орналасқан ұяшықтар ерекшеленеді. Егер ерекшеленген блокты терезе жауып тұрса, оны белгілі тәсіл бойынша басқа орынға жылжытамыз.
Келесі сұқбат терезесінде Excel тұрғыза алатын диаграмма түрлерінің ішінен өзімізге қажетті тек біреуін таңдап алуымыз керек. Гистограмма деген диаграмма Турін тышқанды шерту арқылы тңдап алып келесі батырмасын басамыз
Үшінші сұқбат терезесі қандй диаграмма түрін таңдауымызға байланысты болады . Біз Гистограмма деген типті таңдағандықтан
4.Қадам
Бұл Excel-дің бұрын ерекшелеп алынған мәліметтерді қалай пайдалана алатынын көрсетті. Бұл қадамда мәліметтердің қайда орналасқанын жолда мa, бағанда ма -көрсетіп, олардың түсіндіру мәліметтерін қай аралықта алатынымызды да көрсетуіміз керек. Түсініктеме диаграммадағы мәліметтердің аттарын және оң ақта орналасатын нұсқауыштарын – макерлерін бейнелейді. Егер шыққан нәтижеге көңіліңіз толмаса, қайтадан алдыңғы терезеге “кейін” батырмасы арқылы орналасуымызға болады. 5-қадам Бұл Exeel-дің соңғы сұхбат терезесі. Мунда түсініктемеге (легенда) қосымша ата улар, нұсқауыштар қажет болса соларды әне диаграмма атын Х пен У осьтері бойынша жазылуға тиіс мәлімет енгізу талап етіледі. Түсініктеме қосу (Добавить легенду) деген сұраққа түсінік беретін мәлімет қосқымыз келсе. ИӘ батырмасын, әйтпесе ЖОҚ деген батырманы басып жауап береміз. Диаграмма аты деген өріске “Компьютерді пайдалану (сағат) деген сөз енгіземіз де “Аяқтау” батырмасын басамыз. Біз жұмыс парағына салынған диаграмма алдық. жүктеу/скачать 0.62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|
ар таңбасы арқылы біріктірілген жиынан тұрады.