Лекция жоспары: - Майлы экстрактар немесе
- медициналық майлар
Экстрактар деп дәрілік өсiмдiк шикiзатынан алынатын концентрлi сығындылар аталады. - Экстрактар деп дәрілік өсiмдiк шикiзатынан алынатын концентрлi сығындылар аталады.
- Спиртті
- (Extracta spirituosa)
- Эфирлі
- (Extracta aetherea)
- Құрғақ экстракттар
- (Extacta sicca)
- Қою экстаркттар
- (Extracta spissa)
- Сұйық экстракттар
- (Extracta fluida)
СҰЙЫҚ ЭКСТРАКТТАР - Сұйық экстрактар кептiрiлген өсiмдiк материалынан алынған, ерімейтiн тұнбалардан тазартылған және дербес дәрiлiк препараттар ретiнде қолданылатын концентрлi спирттi-сулы сығындылар.
- Тамшылар
- түрiнде қабылданады
- немесе күрделi сұйық
- дәрiлердiң құрамына
- кiредi және өте
- сирек жағдайларда күрделi
- ұнтақтардың
- құрамына кiредi.
- 1:1 қатынасында
- дайындайды
- МФ Х басылымы бойынша
- долана, су бұрышы, шәңкiш,
- итшомырт экстрактары
- заңды болып есептеледi.
- Экстрактар алудың технологиялық схемасы
- Сығынды алу (экстракциялау)
- Қойылтылған сығындыны кептіру (құрғақ экстракттар)
- Сығындыны қойылту (қою экстракттар)
- Сұйық экстрактарды алудың техiнологиялық
- сатылары:
- Шикiзат пен экстрагенттi дайындау
- Сығынды алу (экстракциялау)
- Сұйық экстракттар алу тәсілдері
- қарсы ағымды бөлшектi
- мацерация
- Арнайы тұндырғыштарда (+8)ºС-тан жоғары емес температурада 4-7 тәулiк бойына тұндыру арқылы жүргiзiледi.
- Декантациялау және фильтрлеу
- Фильтрлеу үшін қолданылады:
- фильтр- пресс;
- друк- фильтр:
- Центрифуга;
- Ұсынылмайды:
- нутч- фильтр
- Әсер етуші
- немесе
- экстрактивті
- заттардың
- мөлшері
- Органолептикалық
- көрсеткіштері:
- түсі, иісі, дәмі.
- Құрғақ қалдық (25%дейін). ауыр металдар (0,01%)
- жеңiл және оңай
- дозаланады
-
- өндiрiс сатылары
- қарапайым
- сығындыны жылулық
- өңдеу қажет емес
- Әсер етушi заттары
- табиғи күйде сақталады.
- (+8°С) температурадан
- төмен жағдайларда тұнба
- түсуi.
- Бұл препараттың
- әртүрлi қосарлы заттармен
- қаныққандығының
- нәтижесi.
ҚОЮ ЭКСТРАКТТАР - Қою экстрактар дәрiлiк өсiмдiк шикiзатынан алынатын қойылтылған концентрлi сығындылар болып табылады. Жекеленген жағдайларда балласты (косарлы) заттардан тазартылған және ылғалдылығы 25%-дан аспауы керек.
- Бұл экстрактардың
- ерекше тобы
- олар құрамында ащы,
- ащы-ароматты немесе тәттi
- заттары бар өсiмдiктерден
- алынады.
- байланыстырғыш
- заттар корригенттер
- ретiнде қолданылады,
- ұнтақтар,микстуралар
- құрамына кiредi
- және т.б.
- Қою экстрактар алу сатылары
- шикiзат пен экстрагенттi дайындау
- сығындыны балласты
- заттардан тазарту
- Қою экстракттар алу
- тәсілдері
- Үздiксiз қарсы ағымды
- экстракция
Сығындыны тазарту - Сулы сығындыны қысқа
- мерзiм аралығында қайнау
- температурасына дейiн, кейде,
- адсорбенттер қосу арқылы, қыздырады
- Салқын жерде адсорбциялык тазарту
- Бүрiсiп қалған балласты
- заттар оңай тұндырылады
- Спирттік тазарту – сығындыны бастапқы шикізат
- салмағының жарты көлеміне дейін қойылтады.
- Осы қойылтылған және салқындатылған
- сығындыға екі көлем 95% спирт қосады.
- Сығындыны 50-60°С температурада,
- 600-700 мм.сын. бағанасына дейiн
- сұйылтылған жағдайда вакуум
- астында қажеттi қоюлыққа дейiн қойылтады.
-
Стандартизация - ауыр металдардың
- (0,01%) мөлшерi.
Қою экстракттардың номенклатурасы - Extractum Belladonnae spissum – итжидек қою экстракты
- Extractum Glycyrrhizae spissum – мия тамырының қою экстракты
- Extractum Polygonii hydropiperis – су бұрышы қою экстракты
- Extractum Absinthii spissum – ащы жусан қою экстракты
- Extractum Taraxaci spissum – дәрілік бақ-бақ қою экстракты
- Extractum Urticae spissum – қалақай қою экстракты
- Extractum Valerianae spissum – шүйгiн шөп қою экстракты
- Extractum Filicis maris aethereum – еркек усасыр папоротнигi эфирі қою экстракты
- Extractum Menyanthidis spissum – үшжапырақ сүбеделер қою экстракты.
Құрғақ экстракттар Құрғақ экстракттар номенклатурасы - Extractum Belladonnae siccum – итжидек экстрактысы.
- Extractum Strychni siccum- чилибуха экстрактысы
- Extractum Frangulae siccum- итшомырт экстрактысы
- Extractum Phеi siccum- рауғаш экстрактысы
- Extractum Clycyrrhizae siccum- мия тамырының экстрактысы
- Extractum Helichrysi siccum- салаубас экстрактысы.
- Итшомырт, рауғаш, мия тамыры, риян,
- салаубас құрғақ экстрактары толықтырғыш
- заттар қоспай дайындалады.
- Итжидек, чилибуха, құсықтамыр
- экстракттары сүт қанты, глюкоза және т.б.
- заттар қосып дайындалады.
Экстракт концентраттар - Бұл экстракттардың ерекше тобы. Стандартты
- экстракттар – тұнбалар мен қайнатпалар
- дайындау үшiн қолданылатын бастапқы
- материалдар.
- Олар сығындаудың қиын технологиялық
- операцияларын тез орындалатын
- операцияларға алмастырады.
- .
СҰЙЫҚ КОНЦЕНТРАТТАР – EXTRACTA FLUIDA STANDARTISATA 1:2 - Сұйық концентраттар сулы-спирттi сығындылар
- болып табылады және сұйық экстрактардан
- айырмашылығы 1:2 қатынасында дайындалады.
Өндiрiсте келесi сұйық концентраттар шығарылады: - 1. Extractum Adonidis fluidum – standartisatum 1:2
- Жалынгүл сұйық стандартты экстракты 1:2
- 2. Ехtractum Valerianae fluidum – standartisatum 1:2
- Шүйгiн шөп сұйық стандартты экстракты 1:2
Құрғак концентраттар 1:1 немесе 1:2. Ехtractum sicca standartisata 1:1 seu 1:2. - Құрғақ концентраттар – әсер етушi заттарының мөлшерi оның бастапқы шикiзаттағы мөлшерiне тең (1:1) немесе жарты мөлшерiне (1:2) тең сулы- спирттi сығындылар.
Құрғақ концентраттардың номенклатурасы - Ехraсtum Тhermopsidis siccum – standartisatum 1:1
- Термопсис құрғақ стандартты экстракты 1:1.
- Термопсис шөбінен 25% этил спиртінде дайындайды. Алкалоидтар мөлшері – 1%.2.
- 2. Ехraсtum Adonidis siccum – standartisatum 1:1
- Жалынгүл құрғак стандартты экстракты 1:1.
- 20% этил спиртінде дайындалады. 1 г – 46-54 ЛЕД.
- 3. Ехraсtum Digitalis siccum –standartisatum 1:1
- Оймақгул құрғақ стандартты экстракты 1:1.
- 20% этил спиртінде дайындалады. 1 г – 44-56 ЛЕД.
- 4. Ехraсtum Convallaria siccum – standartisatum 1:2
- Меруертгүл құрғақ стандартты экстракты 1:1.
- 20% этил спиртінде дайындалады. 1 г – 53-67 ЛЕД.
- 5. Ехraсtum Althaeae siccum – standartisatum 1:1
- Жалбызтiкен құрғак стандартты экстракты 1:1.
- СҰЙЫҚ СЫҒЫНДЫНЫ
- БУЛАНДЫРМАЙ КЕПТІРУ
- сублимациялық
- (лиофильдік)
- кептіргіштерде
- вакуум-білікті
- (барабанды)
- кептіргіштерде
Майлы экстракттар -
- Майлы экстрактар өсiмдiк шикiзатынан өсiмдiк немесе минералды майлардың көмегiмен алынған сығындылар
Майлы экстракттардың номенклатурасы - Шайқурай майлы экстрактысы (Extractum Hyperici oleosum).
- Итмұрын жидектерінің майлы экстрактысы (Extractum Rosae oleosum ).
- Итмұрын майы (Oleum Rosae)
- Шырғанақ майы (Oleum Hippophaeae)
- Каротолин (Karotolinum)
Эфирлі экстракттар номенклатурасы - Еркек усасыр папортнигi қою экстрактысы – Ехrасtum Filicis maris aethereum.
Достарыңызбен бөлісу: |
