-лекция Тақырыбы: Қаржылық есеп беруді ашу және шоғырлануы

(1-сағат)

1. 
   Қаржылық есеп беруді дайындауды ұйымдастыру
   

Қаржылық есеп беруді ұсыну пайдаланушыларды банктің қар-жылық жағдайы, кызмет нәтижесі және есепті кезеңдегі оның жағдайының өзгеруі туралы маңызды, қажетті және анық акда-ратпен камтамасыз етеді.

Екінші деңгейлі банктер үшін жылдық қаржылык есеп берудің келесі нысандары белгіленген:

• 
  бухгалтерлік баланс (№1 нысанда);
  
• 
  табыс және шығыс туралы есеп (№2 нысанда);
  
• 
  ақша қозғалысы туралы есеп (№3 нысанда);
  
• 
  капиталдағы өзгеріс туралы есеп (4 нысанда);
  
• 
  түсіндірме жазбалар.
  

Банктер, есептеу жүмыстары Департаментіне әр күндік баланс­ты 2 жұмыс күні ішінде, ай сайынғы балансты есепті кезеңнен кейінгі айдың ішінде ұсынады. Оннан асатын филиалдары бар банктер эр күндік балансты 3 жұмыс күні ішінде, ай сайынғыны есепті кезеңнен кейінгі айдың 5 жұмыс күні ішінде ұсынады.

Қорытынды айналымдарды ескере отырып, жылдық есеп беруді ұсыну мерзімін Үлттық банк белгілейді.

Екінші деңгейлі банктердің бухгалтерлік есептілігі, жылдық бухгалтерлік баланс, табыстар мен шығыстар туралы есеп түрінде қажетті аудиторлық бекітуден өткеннен кейін міндетті түрде, есепті жылдан кейінгі жылдың 1 мамырына дейін жариялануы керек.

• 
  жіктелген активтер және шартты міндеттемелер бойынша толық көлемде провизия кұру;
  
• 
  шетел валютасына, тазартылған қымбат металдарға және бағалы қағаздар құнына, оның ішінде баланстан тыс шоттарға қайта бағалау жүргізу;
  
• 
  филиалдармен аралық корреспондентах шоттарды, Қазақстан ішіндегі банктерде, сол сиякты одан тысқары жерлерде ашылған корреспонденттік «Ностро» шоттарын салыстырып тексеру, ал корытынды айналымдар жүргізілген жағдайда тиісті бухгалтерлік жазуларды құрастыру.
  
• 
  негізгі құралдарды және материалдарды түгендеу нәтижесіне сәйкес баланстық шоттар бойынша бухгалтерлік жазуларды бейнелеу;
  
• 
  банк ережесіне сәйкес сыйақы, демалыс еңбекақысы және т.б.жалақы бойынша есептеулер жүргізу және сәйкес бухгал-терлік жазулар жасау;
  
• 
  жасалған барлық келісімшарттарға (депозиттер, несиелер, банкішілік есеп-айырысулар бойынша) бухгалтерлік есеп принциптеріне сәйкес талдау жасау және сәйкес шоттарда көрсету;
  
• 
  мерзімі өткен активтерді және 180 күннен асатын шектелген несиелерді және 60 күннен асатын мерзімі өткен сыйақыны құрылған провизия есебінен баланстан шығарып, баланстан тыс шоттар қатарына қосу;
  
• 
  сыйақыларды төлемеу 30 күннен асқан кезде несиелер бойынша сыйақы есептеуді тоқтату;
  
• 
  болашақ кезең шығындары шоттарында есепте тұрған сома-ларды салыстыру және бухгалтерлік есеп принципіне сәйкес банк шығындарының тиісті шоттарына жатқызу;
  
• 
  болашақ кезең табыстары шоттарындағы калдықтарға талдау жасап, бухгалтерлік есеп принципі бойынша тиісті табыстар шотына апару;
  
• 
  жиналған барлық дербес шоттар бойынша тексеріс тізімде-мелерін дайындау және де бұл дербес шоттарда түрған әрбір соманы есепке алынған күнін көрсете отырып жазу.
  
• 
  банктің негізгі қызметі және күрделі салымдар бойынша орындалған жұмыстар мен көрсетілген кызметтер үшін тапсырыс берушілер сатып алушы бойынша дебиторларды салыстырып тексеру. Осындай салыстырып тексеруді тиісті дербес шоттарда есепте түрған кредиторлық қарыздар бойынша да жүргізу;
  
• 
  транзиттік шоттардағы дебиторлық және кредиторлық шот-тардағы барлық сомаларға (теңге және шетел валютасындағы) талдау жасап, оларды занды және жеке тұлғалардың тиісті дербес шоттарына есепке алу бойынша шаралар қолдану;
  

• 
  аяқталмаған құрылыс бойынша орындалған жұмыс көлемін салыстырып тексеру және құрылыстың басынан бері кеткен шығындар сомасын дәлелдеу;
  
• 
  дебиторлардың шоттарында есепте тұрған сомалар бойынша есеп беруге тиісті тұлғалардан аванстық есептерді қабылдап, оларды банк шығындарының тиісті дербес шоттарында бейнелеу.
  

Осы бір мезгілде 4999 баланстық шоттан 5999 «Табыс салығы» баланстық шотында есепке алынатын есептелінген табыс салығы-ның төленуге тиісті сомасы есептен шығарылады. Табыстың калған бөлігі ағымдағы жылдың бөлінбеген пайдасы бойынша жеке дербес шот аша отырып 3599 «Бөлінбеген таза табыс (жабылмаған зиян)» шотына жіберіледі. Шығындардың табыстан көп болуыньщ нәти-жесінде 4999 баланстық шотта пайда болатын дебеттік қалдықтың толық сомасы 3599 баланстық шотка жеке дербес шот ашу арқылы ауд ары лады.

3581 «Шетел валютасын өткен жылдардағы қайта бағалаудың резервтері» 3599 баланстық шотта есептелінетін бөлінбеген таза табыс көлемі анықталғаннан кейін, есептік қаржылық жылдағы өз активтерін қайта бағалаудан жиналған оң курстық айырма сома-сына қайта бағалау резервтері, 3582 «Тазартылған қымбат металдарды қайта бағалаудың өткен жылдардағы резервтері», 3585 «Несиелердің валюталық баламасын теңге түрінде белгілей отырып, несиелерді қайта бағалау бойынша еткен жылдардағы резервтері» және 3586 «Салымдардың валюталық баламасын тенге түрінде белгілей отырып, салымдарды қайта бағалаудың өткен жылдардағы резервтері» құрылады.

Акционерлер жиналысының шешіміне дейін 3599 баланстық шотында есепте тұрған бөлінбеген таза табыс сомасы келесі қаржылык жылдың басында 3580 «Өткен жылдардың бөлінбеген таза табысы» (жабылмаған зиян) баланстық шотына аударылады. Банктің жалпы акционерлері жиналысының шешімі бойынша есептік жылдьщ бөлінбеген таза табысы келесідей мақсаттарға бөлінеді:

• 
  жіктелмеген активтер сомасын 5% кем емес көлемде резервтік капиталға;
  
• 
  дивидендтер төлеуге;
  
• 
  төленген жарғылық капитал көлемін ұлғайтуға;
  

• 
  басқа да мақсаттарға.
  

Бухгалтерлік баланс қаржылық есептің басты нысаны болып табылады: ол есепті күндегі банктің қаржылық жағдайы туралы ақпаратты ұсынады.

Банктің жылдық бухгалтерлік балансына қойылатын талаптар (2-тарауды қараңыз) Қазақстан Республикасыньщ екінші деңгейлі банктерінде қаржылық есептілікті құрастыру жөніндегі ұсыныстарда көрсетілген.

Баланс қорытынды айналымдарды және каржылық есептіліктің жиынтық балансын ескере отырып қүрылады. Банк мүндай жіктеу-лерді өзінің активтер мен пассивтері үшін тандап алуына болады. Алынуға тиісті және төленуге тиісті сомалар «12 ай ішіндегі» және «12 айдан кейінгі» болып бөлінеді. 12 ай ішінде алынбайтын активтер үзақ мерзімді, ал алынатындары ағымдағы деп аталады. Банк өзінің активтері мен міндеттемелер үзақ мерзімді және қысқа мерзімді деп бөлуіне болады. Егер ол жасалынбаса активтер мен міндеттемелер олардың өтімділік тәртібі бойынша ұсынылады. Сол сияқты 12 ай ішінде және одан да көп мерзімде реттелінетін немесе өтелетін сомаларды бөлу кджет.

Баланста көрсетілетін кьісқа мерзімді активтерге мыналар кіреді:

• 
  жай операциялық цикл ішінде өткізуге, сатуға немесе тұтынуға үсынылатын активтер;
  
• 
  12 ай ішінде өткізуге ұсынылатын және негізінен сатуға арналған активтер;
  

• 
  оларды пайдалану бойынша шектеу болмайтын ақша кара-жаттары және олардың баламалары.
  

• 
  қалыпты операциялық цикл ішінде төлеуге тиістілер;
  
• 
  12 ай ішінде орындалатын.
  

• 
  бастапқы мерзімі 12 айдан көп;
  
• 
  міндеттемелерді қайта қаржыландыру емеуріндері бар;
  
• 
  емеуріндер шартпен бекітілген.
  

(1-сағат)

2. Ақша қозғалысы туралы есепті капиталдағы өзгерістер туралы есепті ашып көрсету.

Банктің табыстары мен шығыстары жөніндегі есепті ашып көр-сету немесе оның қаржылық есептілігіне ескертулер бухгалтерлік есептің басқа да стаңдарттардың талабына сәйкес ұсынылатын ақпаратқа қосымша оны келесідей шығыс және табыс бабтарын өздеріне қосуы тиіс, бірақ мұнымен шектелмеуі керек:

• 
  сыйақы түріндегі және үқсас (аналогты) табыс;
  
• 
  сыйақы түріндегі шығыс және үқсас (аналогты) шығыс;
  
• 
  дивидент түріндегі табыс;
  
• 
  комиссиондық және алым түріндегі табыс;
  
• 
  комиссиондық және алым сомасын төлеу шығындары;
  
• 
  шығындарды шегергендегі бағалы қағаздарды сату нәти-жесінде алынған табыс;
  
• 
  шығындарды шегергендегі басқа да бағалы қағаз бойынша табыс;
  

• 
  басқа да операциялық табыс;
  
• 
  қарыз алумен байланысты шығындар;
  
• 
  жалпы әкімшілік шығындар;
  
• 
  баска да операциялық шығындар.
  

Банктід банктік операцияларды жүргізу нәтижесінде пайда бо-латын шығындарының негізгі түрлерінде сыйақы, комиссиондық қарыздар бойынша шығындар инвестицияның, баланстық құнының төмендеуімен байланысты шығындар, сонымен бірге жалпы әкім-шілік шығындар жатады. Шыгындардың да әрбір түрі банк қызметінің тиімділігін бағалауға мүмкіндік алатындай бөлек карастырылады.

Сыйақы түріндегі табыс мынадай жағдайларда танылады:

- мәміле жасаумен байланысты банкке экономикалық табыс-

- табыс сомасы жоғары деңгейлі сенімділікпен бағаланған болса.

ғаны үшін кезінде шығындар пайда болатын жағдайларда ғана сыйақы түріндегі шығын танылады.

Активтерден (міндеттемелерден) алынған нақты табысты (шы-ғысты) есепке алатын уақыт арақатынасы негізінде сыйақы түріндегі табыс (шығыс) танылады.

Банктің табыстары мен шығыстары Қазакстан Республикасы «Бухгалтерлік есеп және қаржылык есептілігі» Заңьшың 5-бабына сәйкес бухгалтерлік есептің негізін қалайтын барлык принциптерін ескереді. Төлемі келесі жылдары жүргізілетін жыл үшін банктің табысы мен шығыстары жылдың аяғында есептелінеді. Төменде көрсетілетін операциялардан туындайтын табыстар мен шығыстар таза негізде аныкталады:

• 
  сатып алуға арналған бағалы қағаздардың шығуы және олардың баланстық қүнындағы өзгерістер;
  
• 
  шетел валютасымен және қымбат металдармен жүргізілетін дилингтік операциялар;
  
• 
  сатуға жарамды, сол сияқты және өтеуге дейін үсталатын қүнды қағаздардың шығуы және капиталға инвестиция салу.
  

Банк өзінің активтеріне және баланстан тыс міндеттемелеріне сыныптама жүргізіп, оларға қарсы Қазақстан Республикасы Үлттық банк белгілеген шарттар бойынша провизияға және резервтерге қажетті соманы анықтайды. Провизиялар толық сомада қалыптас-тырылуы керек және табыстың бар жоқтығына тәуелсіз байланыс-сыз банк шығынына жатқызылуы керек. Қазіргі сәтте шығындар-дың құрамында түрған сомаларды банктің төлемеуі немесе қол-данбауы жөнінде сенімділік бар болатын болса, олар шығындардың бастапқы танылған сомасына түзету ретінде танылады.

Бұрын есептен шығарылып тасталған дебиторлық борыштар қайтарылған жағдайда, келіп түскен сомалар ағымдағы жылы олар қай шоттардың есебінен шығарылса, сол баптардың орнын толты-рады. Табыстар мен шығыстар жөніндегі есепте аздық үлесі 1001 символы бойынша таза табысты азайтатын көрсеткіш ретінде бөлек бапта көрсетіледі. Бас банк пен еншілес компания арасында кредиторлық және дебиторлық қарыздар болатын болса, бас банктің немесе еншілес компанияның борыштарын сол сияқты табыстар, шығыстар және дивидендтер бойынша топішілік операцияларды алып тастаған дүрыс.

Ақша қозғалысының есебінде есептік кезендегі банктің крлма-қол ақша санының өзгеруі туралы ақпараттарды және ақша сомасының көбею көзі, сол сияқты оларды пайдалану бағыты жөнінде көрсетілуі керек.

Ақша қозғалысы жөніндегі есепті дайындау кезінде пайданың көбею көздерін және олардың пайдалану әдістерін бөліп көрсету қажет. Сондықтан банктің таза табысы - тапқан табысы - егер есепті кезеңде ақша нысанында алынса ақша көзі болып табылады, ал шығындар, егерде олар есепті кезенде ақша нысанында жүргізіл-се онда ақшаның азаюымен байланысты болады.

№3 нысанның «Таза табыспен байланысты ақшалардың қозға-лысы» қосымшасында (1-қосымша) таза табыстың сомасын түзету-лерді ескере отырып бейнелеу керек.

Акша қозғалысымен байланыссыз, альшған таза табыстар мен шығыстардьщ көлеміне келесі баптар бойынша түзету қажет:

• 
  амортизациялық аударымдар;
  
• 
  провизияны құруға кеткен нақты шығындар сомасы;
  
• 
  есептелген, бірақ алынбаған табыс сомасы және сыйақы түріндегі жұмсалмаған шығындар;
  
• 
  сыйақы төлеумен және алумен байланысты емес, алынбаған табыс немесе кетпеген шығындар сомасы.
  

Банктің операциялық қызметі

Операциялық қызмет нәтижесінде пайда болатын ақша ағы-мының көлемі, банктер өз қарыздарын өтеу үшін, дивидендтерді төлеу үшін, операциялык мүмкіндіктерді сақтау және қаржыланды-рудың ішкі көздерін қолданбай-ақ жаңа инвестицияларды жүзеге асыру үшін жеткілікті ақша ағымын өндіретін операциялардың деңгейін анықтауға мүмкіндік береді. Ақшаның алғашқы операция-лық ағымының нақты баптары туралы ақпараттар басқа ақпарат-тармен қосылғанда операциялық қызметтен түсетін болашақтағы ақша ағымын болжау үшін өте тиімді.

Бұл ағымдар таза табысты және шығынды аныктау кезінде есепке алынатын операциялар мен басқа да оқиғалардың нәтижесі болып табылады. Операциялық қызметтен түскен ақша ағымына келесілер мысал болады:

• 
  банктік қызметпен байланысты ақша түсімдері және төлемдер;
  
• 
  лицензиясы бар банктердің ҚР заңдарымен рүқсат етілген операцияларды жүргізумен байланысты ақша түсімдері және төлемдері;
  
• 
  тауар және қызметтер үшін жабдықтаушыға төлемдер;
  
• 
  қызметкерлерге олардың атынан төлемдер;
  
• 
  ақшалай төлемдер немесе табыс салығын қайтару, егер олар қаржылық немесе инвестициялық қызметпен үйлеспейтін болса.
  

Операциялық қызметтен түскен ақша ағымын банк, есепті кезеңнің табыстары мен залалдарына ақша ағымын болдырмайтын операциялардың, өткен немесе болашақ кезеңдердің операциялық ақшалай түсімдері мен төлемдерін есептеу немесе кейінге қалдыру және инвестициялық немесе қаржылык ақша ағымдарымен байла-нысты табыстар немесе шығыстар баптарының нәтижелерін ескере отырып, түзетулер енгізілетін әдісті қолдану арқылы ұсыну қажет.

• 
  есепті кезенде болған қордағы және операциялық дебитор-лық және кредиторлық қарыздағы өзгерістер;
  
• 
  тозу, резерв құруға аударымдар, кейінге қалдырылған салықтар, өткізілмеген табыстар және шетел валютасындағы оттерациялар бойынша залалдар, тәуелді ұйымдардың бөлін-беген пайдасы аздық үлесі сияқты акшалай емес баптар;
  
• 
  инвестициялық немесе каржылық ақша ағымының пайда болуына алып келетін басқа баптар.
  

№3 нысанның 2-«Операциялық қызмет» қосымшасында несие алумен және депозит тартумен байланысты түскен нақты ақша сомасы, айналымға шығарылған қүнды қағаздар, басқа да міндет-темелер және оларды орналастырудың ақшалай нәтижесі көрсетілуі керек.

Банктің инвестицияльщ қызметі

Инвестициялық қызметтен түсетін ақша қозғалысын бөлек көрсетудің қажеттілігі мұндай ағымдар жөніндегі ақпараттардың болашақтағы табыс пен ақша ағымын қамтамасыз ету үшін жұмсалатын шығындардың бағытын көрсететіндігімен байланысты. Жалпы түсімдердің және банктің инвестициялық қызметінен шы-ғуынан ақшалардың негізгі түрлері болып табылатындар:

• 
  негізгі қүралдарды, материалдық емес активтерді және басқа да үзақ мерзімді активтерді сатып алу үшін төлемдер;
  
• 
  негізгі құралдар, материалдық емес активтерді және басқа да ұзақ мерзімді активтерді сатудан түскен ақшалай түсімдер;
  
• 
  басқа да заңды тұлғалардың үлестік және борыштық қүрал-дарын және біріккен кэсіпорындарға қатысу үлесін сатып алуға арналған төлемдер;
  
• 
  басқа да заңды тұлғалардың үлестік және борыштық құрал-дарын және біріккен кәсіпорындарға катысу үлесін сатудан түскен ақшалай түсімдер (ақша баламаларына жатпайтын және сатуға арналмаған).
  

Инвестициялық қызметпен байланысты ақша ағымы жоғарыда аталған активтерді сату кезінде ғана болуы мүмкін. Еншілес және қауымдасқан ұйымдардың капиталына банктің салған инвестицияға байланысты ақша кайтымының нақты сомасы, бағынышты борыш, негізгі қүралдар және материалдык емес активтер №3 нысанның 3-қосымшасында «Инвестициялык қызмет» ашып көрсетіледі.

Қаржылық қызмет

Қаржылық қызмет нәтижесінде пайда болатын ақша ағымын жеке ашып көрсету, банк үшін ақшаның болашақтағы агымына капиталын үсынған занды және жеке тұлғалардың қарсылыктарын болжауға мүмкіндік береді. Қаржылык кызметтен түскен жалпы түсімдер мен шыққан ақшалардың негізгі түрлері бөлек көрсетілуі керек. Қаржылық кызмет нәтижесінде пайда болатын ақша ағымдарына келесілер жатады:

• 
  акция эмиссиясынан түскен ақшалай түсімдер;
  

• 
  банк акцияларын сатып алу немесе өтеу үшін иемденушілер-ге ақшалай төлемдер;
  

• 
  карыздық міндеттемелерді шығарудан түскен акшалай түсімдер.
  

Ақша қозғалысымен байланыссыз операциялар - банк резерв-терінің қозғалысындағы қүрылған провизиялар айналымындағы, есептелінген амортизациядағы сыйақы алумен және телеумен бай­ланысты және байланысты емес есептелген табыс және шығыстар-дағы, банктің бөлінбеген таза табысындағы өзгерістер. Бүл мәліметтер №3 нысанның 5-қосымшасында «Ақша қозғалысымен байланыссыз операциялар» керсетілген.

Келесілердің күрамындағы өзгерістер ашылу қажет:

- банк резервтеріндегі;

• 
  қолда бар қалдықтарды ескере отырып қүрылған резервтер және провизияларды қүрауға кеткен нақты шығындар;
  

• 
  есептелінген амортизациялардың;
  

• 
  сыйақы алумен байланысты есептелген табыстар мен шыгыс-тардағы;
  
• 
  сыйақы алумен байланыссыз есептелген табыс және шығыстар;
  
• 
  сыйақы алумен байланысты емес, есептелген табыстар мен шығыстардағы;
  

• 
  банктің бөлінбеген таза табысындағы;
  
• 
  басқа да есептелген табыстар мен шығыстардағы.
  

Негізгі құралдарды шетел валютасын қайта бағалау, бөлек жолмен көрсетілетін, алтынның фиксингі өзгерген кезде пайда болатын курстық айырмашылықтар секілді ақша қозғалысымен байланысты емес операциялардың нәтижелері акша қозғалысы жөніндегі есепте көрсетілмейді.

Ақша қозғалысы есебінің (№3 нысан) барлық баптары толы-ғырақ ақпараттар алу мақсатында ашып көрсетіледі.

Есепте келесідей операциялар бөлек ашып көрсетілуі қажет:

• 
  өтеу мерзімі белгіленген салымдарды алумен және қайтару-мен байланысты ақшалай түсімдер және төлемдер;
  
• 
  баска банктердегі салымдарға акшаларды орналастыру және сол салымдарды өтеу;
  
• 
  клиенттерге қарыз ретінде ақшаларды ұсыну және осы қарыздарды өтеу;
  
• 
  ҚР-ның резиденті болып табылмайтын еншілес ұйымдардың ақшалай есептегендегі шетел валютасында жүргізілген операциялардың нәтижесінде пайда болатын ақша ағымдары ақша козғалысы болып табылмайтын, валюталар бағамының өзгерісінен алынған өткізілмеген табыстар мен шығындар;
  
• 
  төтенше жағдайлардың нәтижесінде пайда болатын ақша ағымдары;
  
• 
  банктерде жеке ашып көрсетіліп, операциялык қызмет ретін-де жіктелінетін, алынған және төленген сыйақылардан алынатын ақша ағымдары;
  
• 
  инвестициялық және қаржылық кызметке тікелей жатқызы-латын жағдайларды санамағандағы, операциялық қызметтен алынатын ақшалай ағымдар санатына жататын және бөлек көрсетілетін, табыс салығына байланысты пайда болатын ақша ағымдары.
  

Біріккен қызметтегі қатысу үлесі болатын есептілікті үйлесімді шоғырландыру әдісін пайдаланып ұсынатын банктер, акша қозғалы-сы жөніндегі шоғырландырылған есепке, бірігіп бақылау жасалатын занды тұлғаның ақшалай ағымдарының үйлесімді үлесін қосады. Біріккен қызметтегі қатысу үлесін есептілікте ұсыну үшін қолданған кезде, ақша қозғалысы жөніндегі есепке, бірігіп басқарылатын занды ұйымдарға инвестиция салумен бөліп таратулармен және банкпен бірігіп баскаратын занды ұйымдар арасындағы басқа да төлемдермен немесе түсімдермен байланысты ақша ағымдары қосылады.

Еншілес ұйымдарды сатып алумен және сату нәтижесінде пайда болатын ақша ағымының жалпы сомасы бөлек көрсетіліп, инвести-циялық қызмет ретінде жіктеледі.

Банк есепті кезенде еншілес ұйымдарды сатып алу бойынша да, өткізу бойынша да келесілерді ашып көрсетуі керек:

• 
  сатып алудың немесе өткізудің жалпы құны;
  
• 
  иемденудің немесе өткізудің жалпы құнының ақшамен немесе олардың баламаларымен төленген бөлігі;
  
• 
  иемденген немесе сатып өткізілген еншілес ұйымдарға тие-сілі ақшаның және олардың баламаларының сомасы;
  
• 
  әрбір негізгі санат бойынша ақшадан немесе оның балама-сынан ерекшеленетін еншілес ұйымдардың сатып алған және өткізген активтері мен міндеттемелерінің сомасы.
  

Еншілес ұйымдардың сатып алу және өткізу кезінде төленген немесе алынған ақшаларының жалпы сомасы ақша қозғалысының есебінде еншілес үйымдардың бірге алынған немесе төленген ақшалар мен олардың баламаларын шегере отырып көрсетіледі.

Банктің қаржылық есебінде бөлек нысан ретінде көрсетілетін, меншікті капитал қозғалысының есебінде келесідей ақпараттар болуы және ашылуы керек:

• 
  есепті кезендегі таза табыс және шығын;
  
• 
  басқа да стандарттардың талаптары бойынша тікелей капи-талға қосылатын табыстар мен шығындардың әрбір бабы және осындай баптардың жалпы сомасы;
  
• 
  есеп саясатындағы өзгерістер мен түбегейлі қателердің түзетулерінің жиынтық әсері;
  
• 
  құрылтайшылармен капитал бойынша операциялар және оларды орналастыру;
  
• 
  кезең бойынша әрбір өзгерісті жеке аша отырып, есепті кезеңнің басында жинақталған таза табыстың немесе шығынның сомасы;
  

• 
  есепті қезеңнің басындағы және аяғындағы бабының баланс-тық құнын капиталдың әрбір акция эмиссиясынан түскен табысты және әрбір резервті өзгерісті жеке аша отырып салыстырып тексеру.
  

Банктер, меншікті капиталдың қозғалысы туралы есептегі (4-нысан) капиталдың әрбір бабы бойынша, алынған табыстарды алу мен қайта бөлу, банктің акцияларын шығару мен қайта сатып алу, қайта бағалау нәтижесінде болатын өзгерістердің және капиталдағы басқа да өзгерістердің мәні мен сомасын ашып көрсетулері керек (7-қосымша).