Ону доғуран сәБӘБЛӘр мүӘллиф: устад шәҺид мүРТӘза мүТӘҺҺӘРИ

Инсан өз һәјатында гаршылыглы әлагәләр јарадыб иҹтимаи шәкилдә јашамаға мејл ҝөстәрән бир вүҹуддур. Онун иҹтимаи јашајышы һәгигәтән зати, тәбии вә фитри бир мәсәләдир. Буна әсасән онун дағлар гојнунда, сәһраларда вә мешәләрдә тәкҹә јашамасы өз фитрәтинә зидд вә әслиндә гејри-мүмкүн олан бир ишдир.

Һәмин мәсәлә илә әлагәдар олараг һикмәт алимләри демишләр ки, инсан тәбии вә фитри ҹәһәтдән мәдәни вә иҹтимаи бир мәхлуг кими јаранмышдыр. Ҹәмијјәт гурмаг, башгаларынын гејдинә галмаг, онларын һәјат вә јашајышлары илә марагланмаг, тә᾽сир едиб тә᾽сирә мә᾽руз галмаг, башга инсанларла һәмкарлыг едиб јашајыш проблемләрини һәлл етмәк, јашадығы ҹәмијјәтдә мадди вә мә᾽нәви чәтинликләри арадан галдырмаг вә бә᾽зән дә ҹәмијјәтин үмуми мәнафејинә, өзүнүн шәхси һүгугларына тәҹавүз олундугда мүдафиә мөвгеји сечмәк вә нәтиҹәдә өз дүнјасынын тә᾽мин олмасы вә ахирәтинин абадлашмасында әсас рол ојнајан бу кими әмәл вә һәрәкәтләр онун фитрәтиндә вә тәбиәтиндәдир.

Белә бир шәкилдә тәшкил едилмиш һәр һансы бир ҹәмијјәт өз һәјатыны давам етдирмәк үчүн орада һаким олан дин вә гајда-ганунлары да горумалыдыр. Һәмин дин, ајин вә гајда-ганунуларын горунмасынын јолларындан бири дә әмр бе мә᾽руф (јахшы ишләрә дә᾽вәт) вә нәһј әз мүнкәр (пис ишләрдән чәкиндирмәк) мөвзусудур. Ҹәмијјәт үзвләриндән кимсә һәр һансы бир гануна вә ја динә зидд һәрәкәт едиб һаким ганунлара һөрмәтсизлик етдикдә ҹәмијјәтин бүтүн үзвләри ону горумаг мәгсәди илә һәмин шәхси бу кими ишләрдән чәкиндирмәлидир. Ҹәмијјәт үзвләри үмуми принсипләри горусунлар дејә, гануна зидд олан һәр һансы бир һәрәкәтин гаршысыны алмалы вә өз мәс᾽улијјәтли өјүд-нәсиһәтләри илә онлары јахшы ишләрә тәрәф јөнәлтмәли вә пис ишләрдән чәкиндирмәлидирләр.

Һәзрәт әли (ә) бу барәдә белә бујурубдур:

Ислам шәриәтинин давам етмәси әмр бе мә᾽руф вә нәһј әз мүнкәрдән асылыдыр.

Һәмин сәбәбә ҝөрәдир ки, әмр бе мә᾽руф әмәлләрин ән фәзиләтлиси кими танытдырылмышдыр.

Һәзрәт әли (ә) бујурду:

әмр бе мә᾽руф ᾽инсанларын ән јахшы әмәлидир. Һәр бир ҹәмијјәтин сабитлији онда әмр бе мә᾽руф мәсәләсинә неҹә јанашылмасындан асылыдыр.

Бешинҹи имам Мәһәммәд Багир (ә) һәмин мәсәлә һагда бујурур:

“әмр бе мә᾽руф вә нәһј әз мүнкәр Аллаһын ишләриндәндир ки, она јардым едән шәхси Аллаһ әзиз едәр, әмәл етмәјиб ону сајамајан шәхси исә зәлил едәр.”

Һәгигәтән инсанын дүнја вә ахирәт хошбәхтлији әмр бе мә᾽руф вә нәһј әз мүнкәрлә тә᾽мин олунур.

Имам Рза (ә) бујуруб:

Әмр бе мә᾽руф вә нәһј әз мүнкәри тәрк етмәјин, әкс тәгдирдә Аллаһ-тәала пис адамлары сизә һаким едәр вә сонра һәр нә гәдәр дуа етсәниз гәбул олунмаз.

Әмр бе мә᾽руф вә нәһј әз мүнкәр лазым вә зәрури мәсәләләрдәндир ки, Гур᾽ани-кәрим мүхтәлиф ајәләрдә она тә᾽кид едир вә имамлар да бу барәдә јүзләрлә һәдис бујурмушлар. Бөјүк устад шәһид Мүртәза Мүтәһһәри дә бу мәсәләјә хүсуси диггәт јетирмиш, ону мүхтәлиф ҹәһәтләрдән арашдырараг “Имам Һүсејн (ә) гијамында әмр бе мә᾽руф вә нәһј әз мүнкәр амили” адлы бир китаб топламышдыр.

Бу китаб Азәрбајҹан халгынын истифадәсинә верилмәк мәгсәди илә Үмумдүнја әһли-бејт Ҹәмијјәтинин мәдәнијјәт шө᾽бәси тәрәфиндән һөрмәтли тәрҹүмәчиләрин васитәсилә Азәрбајҹан дилинә тәрҹүмә едилиб вә бурахылмышдыр. Аллаһдан бүтүн мүсәлманлара сәадәт вә ислам маарифини өјрәниб Гур᾽анын әһкамына дүзҝүн әмәл етмәкдә төвфиг, бүтүн мүсәлманлара бирлик вә ислам дүшмәнләринин тезликлә мәһв едилмәсини истәјирик.

Үмумдүнја әһли-бејт ҹәмијјәти

өн сөз

Имам Һүсејн (ә)-ын ингилаби һәрәкатында мүһүм амилләр

Имам Һүсејн (ә)-ын ингилаби һәрәкатында үч әсас амилин мүһүм ролу олмушдур. Үмумијјәтлә һәмин үч мүһүм амил бу бөјүк һадисәни формалашдырмышдыр. Бу мүһүм тарихи һадисәни тәфсир едиб һәгиги маһијјәтини баша дүшмәк олдугҹа чәтиндир. Тарихдә дә бу саһәдә әтрафлы мә᾽лумат верилмәмишдир.

Бу бөјүк һадисәјә сбәбә олан амилләрин мүрәккәблијинә һәрә ону бир ҹүр ајдынлашдырмыш, бә᾽зиләри дә ондан суи-истифадә етмишләр.

Биз бу һадисәдә мүхтәлиф мәсәләләрлә гаршылашырыг. Мәсәлән, бир јердә ҝөрүрүк ки, имам Һүсејн (ә) ондан беј᾽әт етмәсини истәјәнләрин сөзүнү рәдд едәрәк бу тәклифә бојун әјмир, башга бир јердә дә куфәлиләрин дә᾽вәтини гәбул едир. Бә᾽зән дә ҝөрүрүк ки, Имам беј᾽әт вә дә᾽вәт мәсәләсини нәзәрә алмајараг һөкумәтин мөвҹуд вәзијјәтини тәнгид едир вә фәсадын ҝениш сурәтдә јајылмасыны хәбәр верир. О һәзрәт, ислам гунунларынын тәһриф олунмасындан, һалал ишләрин һарам, һарамларын исә һалал едилмәсиндән сөз ачыр. Имам Һүсејн әлејһиссәламын нәзәринҹә белә бир шәраитдә мүсәлман халг бу кими һадисә вә ҹәрәјанлар гаршысында сакит галмамалыдыр. Ҝөрүрүк ки, имам нә беј᾽әтдән вә нә дә дә᾽вәтдән дашыныр. О, нә Језидин ондан истәдији беј᾽әт вә нә дә куфәлиләрин дә᾽вәт мәсәләсини бәјан едир. Ҝөрәсән бунун сәбәби нә имиш?

Ҝөрәсән мәсәлә бәј᾽әт вә дә᾽вәт иди, јохса чиркин әмәлләрин јајылмасына гаршы е᾽тираз вә тәнгид мәсәләси? Ҝөрәсән һәгигәт нә иди?! Бу мәсәләни һансы нөгтеји-нәзәрдән арашдырмалыјыг?! Бундан әлавә, ҝөрәсән Језидин дөврү илә Мүавијә дөврү арасында нә кими фәргләр вар иди? Нә үчүн имам Һүсејн әлејһиссәлам Језид илә сүлһ етмәјә һазыр олмады вә белә бир сазиши һеч бир шәкилдә гәбул етмәди?

Һәгигәт будур ки, гејд етдијимиз сәбәбләрин һамысы имам Һүсејн әлејһиссәламын һәрәкатында өз тә᾽сирини ҝөстәрмишдир. Имам бүтүн бу амилләр гаршысында әкс-әмәл ҝөстәрмишди. Онун һәјата кечирдији ишләр беј᾽әтдән имтина етмәк, куфәлиләрин дә᾽вәти вә јахуд фәсад вә позғунлуға гаршы мүбаризә апармаг әсасында олмушдур.

жүктеу/скачать 331.5 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: