Практикум 1219000 «Нан пісіру, макарон жəне кондитерлік өндірісі»
жүктеу/скачать 4.42 Mb. Pdf көрінісі
|
|
Бақылау сұрақтары: 1. Кəсіпорында өндірістік-технологиялық зертханалық орындайтын функциялар 2. Нормативті-техникалық құжаттаманың құрамына кіретін құжаттар 3. Нұсқаулыққа сəйкес зертханалық журналдарда болуы тиіс нысандар 4. Зертханалық журналдарды толтырғанда сақталынатын ережелер 1.9. Зертханада жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік техникасы Зертхананың барлық қызметкерлері зертханалық сабақтарды өткізу алдында міндетті түрде халат киіп, оны барлық түймелерге түймеленеді. Зертхананың барлық қызметкерлері, студенттерді қоса алғанда, төменде көрсетілген қауіпсіздік техникасы бойынша ережелерді сақтау үшін тəртіптік жауапкершілікке тартылады. Химиялық реактивтермен жұмыс істегенде олардың қолына түсуден аулақ болу, бет пен көзді қолмен ұстамау, жұмыстан соң қолды мұқият жуу керек, зертханалық жұмыс барысында тамақ ішуге болмайды. Химиялық реактивтерді дəміне сынауға қатаң тыйым салынады. Химиялық заттарды ыдыстың үстіне еңкейтпей жəне толық кеудеге дем шығармай, буға немесе газды қол қозғалысымен бағыттай отырып, өте сақ болыңыз. Саңылаусыз жабық ыдыстарда суды қыздыруға немесе салқындатуға қатаң тыйым салынады. Ұшпа заттармен жəне күшті қышқылдармен жұмыс істеу тартқыштың астында жəне оттан немесе қыздыру аспаптарынан алыс болуы қажет. Ұшатын реактивтер мен күшті 76 қышқылдардың, сілтілердің жұмыстан қалған қалдықтарын раковинаға төгуге болмайды. Осы мақсатта арнайы тығыз жабылатын ыдыстар қолданылады. Реактивтерді пипеткаға ауызбен жинауға болмайды, ол үшін грушаны пайдаланады. Концентрацияланған қышқылдардан, əсіресе азот жəне күкірт қышқылынан ерітінділерді дайындағанда оларды керісінше емес, суға қосу қажет. Қышқылға су қосқанда, қарқынды реакцияның салдарынан қышқылдың шашырауы жəне қатты күйікке əкелуі мүмкін [8]. Сілтіден ерітінділерді дайындау кезінде кейбір сақтықты сақтау керек, өйткені ол қатты қызады. Сондықтан оны дайындау үнемі араластырып, фарфор ыдысында жүргізіледі, ал салқындағаннан соң шыны құтыға құяды. Шыны ыдысты пайдаланғанда ерекше сақтықты сақтау қажет. Ыдыс сынған жағдайда үлкен сынықтарды пинцетпен абайлап жинау керек. Зертханада электр аспаптарын пайдаланғанда электр аспаптарының құрылымы мен жұмысының сипаттамасында келтірілген ережелерді дəл сақтау қажет. Барлық электр аспаптары жерге қосылуы тиіс. Ток астындағы қосылған жабдықты тасымалдауға жəне жөндеуге тыйым салынады. Зертханада тəртіп пен тазалықты сақтау керек. Жұмыс аяқталғаннан кейін электр құралдарын ажыратып, суды жабады. Зертханада міндетті түрде өрт сөндіргіштер болуы тиіс. Тамақ өнеркəсібі кəсіпорындарының зертханалары жұмыста келесі қауіпсіздік ережелерін сақтауы тиіс: 1) зертханалардың құрылымы өнеркəсіп кəсіпорындарының санитарлық сыныптамасына сəйкес болуы тиіс. 2) зауыт зертханалары өндірістік үй-жайлардан бөлек орналасуы тиіс. Цех зертханаларын жеңіл шыныланған қалқалармен қоршап, тікелей цехта орналастыруға болады; 3) зертханалар сору шкафтарымен жабдықталуы жəне табиғи желдетуге арналған құрылғысы болуы тиіс; 4) əрбір зертханада жарамды химиялық өрт сөндіргіш жəне құрғақ құм салынған жəшік болуы тиіс. Өртті сөндіруге арналған құралдарды белгілі бір жəне қол жетімді жерлерде толық жарамды күйде ұстау қажет; 5) зертхана қызметкерлері арнайы киімде жұмыс істеуге жəне қажет болған жағдайда жеке қорғану құралдарын пайдалануға тиіс; 6) əрбір зертханада қажетті дəрі-дəрмектер жиынтығы бар дəрі қобдишасы болуы тиіс; 7) улы заттармен барлық жұмыстар сору шкафтарында жүргізілуі тиіс; 8) сору шкафтары еденге сұйықтықтың ағуын болдырмайтын жоғарғы сорғыштармен жəне ернеулермен жабдықталуы тиіс; 9) қышқылдармен жəне сілтілермен жұмыс істеуге арналған жұмыс үстелдері тоттануға қарсы материалдармен жабылуы тиіс; 10) жұмыс үстелдері мен шкафтарда газ құбырлары мен су құбырларының бекіту крандары алдыңғы шеттерінде орналасуы жəне олардың кездейсоқ ашылуы мүмкін болмайтындай етіп орнатылуы тиіс; 77 қышқылдардың, сілтілердің жұмыстан қалған қалдықтарын раковинаға төгуге болмайды. Осы мақсатта арнайы тығыз жабылатын ыдыстар қолданылады. Реактивтерді пипеткаға ауызбен жинауға болмайды, ол үшін грушаны пайдаланады. Концентрацияланған қышқылдардан, əсіресе азот жəне күкірт қышқылынан ерітінділерді дайындағанда оларды керісінше емес, суға қосу қажет. Қышқылға су қосқанда, қарқынды реакцияның салдарынан қышқылдың шашырауы жəне қатты күйікке əкелуі мүмкін [8]. Сілтіден ерітінділерді дайындау кезінде кейбір сақтықты сақтау керек, өйткені ол қатты қызады. Сондықтан оны дайындау үнемі араластырып, фарфор ыдысында жүргізіледі, ал салқындағаннан соң шыны құтыға құяды. Шыны ыдысты пайдаланғанда ерекше сақтықты сақтау қажет. Ыдыс сынған жағдайда үлкен сынықтарды пинцетпен абайлап жинау керек. Зертханада электр аспаптарын пайдаланғанда электр аспаптарының құрылымы мен жұмысының сипаттамасында келтірілген ережелерді дəл сақтау қажет. Барлық электр аспаптары жерге қосылуы тиіс. Ток астындағы қосылған жабдықты тасымалдауға жəне жөндеуге тыйым салынады. Зертханада тəртіп пен тазалықты сақтау керек. Жұмыс аяқталғаннан кейін электр құралдарын ажыратып, суды жабады. Зертханада міндетті түрде өрт сөндіргіштер болуы тиіс. Тамақ өнеркəсібі кəсіпорындарының зертханалары жұмыста келесі қауіпсіздік ережелерін сақтауы тиіс: 1) зертханалардың құрылымы өнеркəсіп кəсіпорындарының санитарлық сыныптамасына сəйкес болуы тиіс. 2) зауыт зертханалары өндірістік үй-жайлардан бөлек орналасуы тиіс. Цех зертханаларын жеңіл шыныланған қалқалармен қоршап, тікелей цехта орналастыруға болады; 3) зертханалар сору шкафтарымен жабдықталуы жəне табиғи желдетуге арналған құрылғысы болуы тиіс; 4) əрбір зертханада жарамды химиялық өрт сөндіргіш жəне құрғақ құм салынған жəшік болуы тиіс. Өртті сөндіруге арналған құралдарды белгілі бір жəне қол жетімді жерлерде толық жарамды күйде ұстау қажет; 5) зертхана қызметкерлері арнайы киімде жұмыс істеуге жəне қажет болған жағдайда жеке қорғану құралдарын пайдалануға тиіс; 6) əрбір зертханада қажетті дəрі-дəрмектер жиынтығы бар дəрі қобдишасы болуы тиіс; 7) улы заттармен барлық жұмыстар сору шкафтарында жүргізілуі тиіс; 8) сору шкафтары еденге сұйықтықтың ағуын болдырмайтын жоғарғы сорғыштармен жəне ернеулермен жабдықталуы тиіс; 9) қышқылдармен жəне сілтілермен жұмыс істеуге арналған жұмыс үстелдері тоттануға қарсы материалдармен жабылуы тиіс; 10) жұмыс үстелдері мен шкафтарда газ құбырлары мен су құбырларының бекіту крандары алдыңғы шеттерінде орналасуы жəне олардың кездейсоқ ашылуы мүмкін болмайтындай етіп орнатылуы тиіс; 11) сыртқы желіден газды пайдаланғанда газ өткізгішін енгізгенде оңай қолжетімді жерде қажет болғанда зертхананың барлық үй-жайларына газ беруді жабатын ортақ кран орнату қажет; 12) қыздырғыш жəне кептіргіш зертханалық аспаптарды пайдалану мынадай талаптарды қанағаттандыруы тиіс: - муфельді пештерді, электрпештерді, электр моншаларды, электр кептіргіш пештерді асбест төсемі бар металл табақтармен қапталған үстелдерде орнату керек; - электр жылыту құралдары қабырғалардан кемінде 0,25м қашықтықта орналасуы тиіс; - бір штепсельді розеткаға жалпы қуаты 0,8кВт аспайтын электр аспаптарын қосуға рұқсат етіледі; - қуаты 0,8кВт-тан асатын электр аспаптарын тікелей электр желісінен қоректендіру керек. Штепсельді розеткалардан тамақтануға тыйым салынады. Барлық жабдықтар жерге қосылуы тиіс; 13) центрифуганы іргетаста немесе үстелде берік нығайту, сақтандырғыш қаптамамен жабдықтау жəне жерге қосу керек. Жұмыс кезінде центрифуганың жоғарғы қақпағы жабылып, гайкамен берік бекітілуі тиіс. Айналу жиілігі паспортта көрсетілгеннен аспауы тиіс; 14) қышқылдармен жəне сілтілермен жұмыс істеушілердің барлығы былғары немесе резеңке оправадағы сақтандыру көзілдіріктерін, резеңке қолғаптарды, резеңке етікті пайдалануға міндетті. Сақтандырғыш көзілдіріксіз қышқылдармен жəне сілтілермен жұмыс істеуге тыйым салынады; 15) қышқылдар мен сілтілерді шөлмектен ұсақ ыдысқа сифон немесе қол сорғыларының көмегімен құю қажет. Агрессивті сұйықтықтарды құю үшін қолданылатын құйғыштар шеттері иілген жəне ауа шығаратын түтікшелермен болуы тиіс. 16) төгілген қышқылдар мен сілтілерді дереу бейтараптандырып, содан кейін сумен мұқият жуу қажет. Сілтілерді бейтараптандыру үшін бор қышқылының немесе сірке эссенциясының ерітіндісі, қышқылдарды бейтараптандыру үшін ас соданың 5%-ды ерітіндісін қолданылады [8]. |