Құрастырушы: аға оқытушы Жумадилова А. С

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым Министрлігі

С. Торайғыров ат. Павлодар мемлекеттік университеті

Павлодар

Пән бойынша оқыту бағдарламасын (Syllabus) бекіту парағы

Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.3/38

050719 Радиотехника, электроника және телекоммуникациялар мамандығының күндізгі оқу студенттеріне арналған

Кафедра отырысында ұсынылды 20_ж. «___»____________№_____ Хаттама

Энергетикалық факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды

20_ж. «_____»____________ №____ Хаттама

ОӘК төрағасы _____________ Кабдуалиева М.М. 20_ж. «_____»___________

1. 
   Оқытушылар туралы мәліметтер және байланысу ақпараттары
   

Жумадилова Айгерим Сериковна – аға оқытушы.

РТжТК кафедрасы А корпусында (Ломов көшесі 64), 425-ші аудиторияда орналасқан, байланыс телефоны 673674, ішкі 1325.

2. 
   Пән туралы мәліметтер
   

«Ақпаратты таратудың радиожүйелері» курсы 050719 Радиотехника, электроника және телкоммуникация мамандығының оқу жоспарына кәсіптік пәннің циклін таңдау бойынша компоненттік пәндер қаратына енеді.

«Ақпаратты таратудың радиожүйелері» пәнінің мақсаты - статистикалық теориясын табу негіздерін оқып білу және электр сигналдарын ажырату, дабылдарды кодылау теориясын, модуляцияның әр түрінде ақпарат тарату радиожүйелерінің құру қағидасын.
Пәнді оқытудың міндеті

Пәннің негізгі міндеттерін оқып білу:

- дискреттік дабылдардың ең тиімді қабылдау теориясының негізін;

- дискреттік хабарламаның қабылдау және тарату әдістерін;

- дискреттік хабарламаның ақпаратты сипаттамаларын;

- үздіксіз хабарламаның қабылдау және тарату әдістерін;

- ақпарат таратудың көпарналы радиожүйелерін.
Пререквизиттер
Пәнді меңгеру үшін студент келесі пәндерді меңгеру керек:

1. Мамандыққа кіріспе.

2. Радиотехника, электроника және телекоммуникация негіздері.

3. Электр байланыс теориясы.

4. Сымсыз байланыс технологиясы.

5. Цифрлік байланыс технологиясы.

6. Ақпарат тарату жүйелері.

Пәннің материалдары басқа профильдік пәндерді оқығанда, курстық және дипломдық жобалау кезінде қолданылады.

Осыдан басқа, практикалық сабақтардағы жұмыстың нәтижелі болуы үшін студент жақсы деңгейде жеке компьютердеің жұмысын және Microsoft Word, Microsoft Excel, Paint, Electronics Workbench 4.12 және 5.12, SPLAN 4 және басқа да мамандандырылған бағдарламаларда жұмыс істей білуі тиіс.

3 Пәннің тақырыптық жоспары
3.1 Күндізгі оқу студенттері үшін

Пәннің тақырыптық жоспары
№ п/п	Тақырыптардың аты	Сағаттар саны
		Дәр.	Тәж.	Зер	СӨЖ
1	Кіріспе	0,5	-	-	2
2	Радиодабыл	1	-	-	4
3	Дискреттің дабылдардың ең тиімді тарату теориясының әдістері	4	2	-	14
4	Дискреттік хабарламаның тарату және қабылдау әдістері	5	2	-	15
5	Дискреттік хабарламалардың ақпараттық сипаттамалары	4	4	-	15
6	Кодтау теориясының негіздері	2	3	-	10
7	Үздіксіз хабарламаның тарату және қабылдау әдістері	5	2	-	14
8	Ақпарат таратудың көпарналы радиожүйелері	6	2		10
9	Ақпарат тарату жүйелерінің түрлілігі	2	-		4
10	Қорытынды	0,5	-	-	2
	БАРЛЫҒЫ	30	15	-	90

4 Теориялық курстың мазмұны
4.1 Дәріс сабақтары

4.1.1 Кіріспе

«Ақпаратты таратудың радиожүйе» пәннің мақсаты, міндеті мен мазмұны. Радиожүйелердің жіктелуі. Ақпаратты ауыстыру радиожүйелер (радиобайланыс жүйесі). Ақпаратты алудың радиожүйелер. Ақпаратты күйзелту жүйесі. Радиобасқару жүйесі.

Дабылдарды және олардың бір түрін анықтау. Дабылдардың негізгі сипаттамасы. Дабылдардың спектрлік тығыздықтың функциясы. Дабылдардың энергетикалық спектрі. Автокорреляцияның функциясы. Дабыл спектрінің тиімді ені. Дабылдар параметрі. Автокорреляцияның функциясы және тік бұрышты дабылдардың энергетикалық спектрі.

Дабылды табудың ықтималдық сипаттамасы. Дабылдарды ең тиімді табылудың және ажыратудың критерийлары. Шындыққа жататын максимум критерийі. Байес критерийі. Пейман–Пирсон критерийі. Детерминдеу дабылдардың ең тиімді табылуы (когерентті қабылдау). Оптималдық табылуларда келістірілген сүзгілу. Оптималдық табылуда сапалық көрсеткіштері.

Белсенді емес тыныспен дабылдарды қабылдау. Квазикогерентті қабылдау. Когерентсіз қабылдау. Тыну мен көпсәулелік шартта дабылдарды қабылдау. Импульстер бумасы түрінде дабылдарды табу. Радиоимпульстерді бума қабылдауында қалыптастыру. Радиоимпульстердің когерентті бумасын табу. Радиоимпульстердің когерентсіз бумасын табу.

Ақпараттың сандың өлшемі. Энтропия. Байланыстың дискреттік арнасының өткізу қабілеті.

Жалпы ереже. Кодтардың параметрлары мен олардың жіктелуі. Бөгеуілге орнықты кодтаудың қағидасы. Сызықты екілік блоктық кодтар. Циклдік кодтар. Циклдік кодтың қалыптастыруы. Декодтық құрылғы.

ε-энтропия үздіксіз дабылдың дифференциалдық энтропиясы. Аналогты модуляциясы бар радиобайланыс жүйелері. Амплитудты модуляциясы бар радиобайланыс жүйелері. Бұрыштық модуляциясы бар радиобайланыс жүйелері Импульстық модуляциясы бар радиобайланыс жүйелері.

Үздіксіз хабарламаның цифрлық әдісінің тасымалдауы. Импульсті-коды модуляциясы бар радиожүйелер. Болжамды кодтауды қолданатын радиожүйелер.

4.1.8 Ақпатар тасымалдаудың көпарналы радиожүйелер

Арналардың тығыздау мен бөліну әдістері. Арналардың жиілікті бөліктеу радиожүйесі. (ЧРК) Арналардың жиілікті бөліктеу қағидасы. ЧРК радиожүйенің топтық күре жолында бұрмаланудың негізгі түрлері. ВРК Арналардың уақыттық бөліну радиожүйелері. Арналардың уақыттық бөліну қағидасы. ВРК көпарналы радиожүйеде бөгеуіл мен бұрмалану ЧРК мен ВРК жүйелерінің салыстырмалы баға. Ақпарат тасымалдаудың цифрлық көпарналық радиожүйелері. ИКМ радиожүйелері және (ИКМ-ВРК) арналардың уақыт бойынша бөлінуі. ИКМ радиожүйелері және арналардың жиілік бойынша бөлінуі (ИКМ-ЧРК). УФК түрі бойынша арналардың тығыздалуы. Цифрлық көпарналық жүйелерде синхрондау. Комбинациялық тығыздық туралы ұғым.

Ақпаратты тасымалдаудың асинхрондық адрестік жүйелер (АААЖ). Шуылға ұқсас дабылдармен ақпаратты тасымалдау жүйелері (ШПС).

Ақпаратты тасымалдау радиожүйелердің тәсіл мен әдістерін шолу. Қолданулы аймағы. Басымдылық пен кемшіліктер.

«Ақпаратты тасымалдау радиожүйелері» пәні бойынша тәжірибе сабақтар методикалық нұсқаулар бойынша жүргізіледі. Сабақтарды орындауда электр тізбектерін модельдеу бағдарламасы және Electronics Workbench 4.12 және 5.12 электр құрылғылары т.б. бағдарламалар қолданылады.

Тәжірибелік тапсырмалар көлемі берілгендер мен шарттардың түрлілігіне сай арта түседі. Өздік жұмыс барысында үй тапсырмасы ретінде және тәжірибелік сабақтарда орындауға арналған тапсырмалардың тақырыптары (СРСП) тәжірибелік тапсырмалар студенттердің өздік жұмыстарында оқытушы басшылығымен орындалады.

4.2.1. Бірарналы және көпарналы телекоммуникациялық жүйелерде ақпаратты тасымалдаудың жылдамдығы.

4.2.2. Телекоммуникациялық арналар мен жүйелердің сапалық сипаттамалары.

4.2.3. Телекоммуникациялық радиоарналардың радиотехникалық сипаттамасы.

4.2.4. Гаустық шуылмен және дабылдардың көпсәулелі таралуымен радиоарна байланыстық бөгеуілге орнықтылығы.

4.2.5. Радиоарналарда дабылдардың синхрондалуы.

4.2.6. Хабарлау көздерінің кодталуы.

4.2.7. Байланыс арналарындағы хабарламалардың бөгеуілге орнықты кодталануы.

4.2.8. Радиожелістерінің энергетикалық потенциалы.
5 Оқу-әдістемелік қамсыздандыру
5.1 Негізгі әдебиет

1. Вишневский В.М. и др. Широкополосные беспроводные сети передачи информации. – М.: Техносфера, 2005.

2. Садомовский А.С. Радиосистемы передачи информации. Учебное пособие. Ульяновск: УлГТУ, 2001

3. Васин В.А. Радиосистемы передачи информации. – М.: Издательство: Горячая линия-Телеком, 2005.

4. Важенин Н.А., Вейцель В. А., Волковский А.С. и др. Радиосистемы и сети передачи информации. Учебное пособие для вузов – М.: МАИ, 2002.

5. Горностаев Ю.М. и др. Перспективные спутниковые системы связи. – М.: Связь и бизнес, 2000

6. Рошан П., Лиэри Дж. Основы построения локальных сетей стандарта 802.11.: пер. с англ. – М.: Издательский дом «Вильямс», 2004

7. Иванова Т.И. Корпоративные сети связи. – М.: Эко-Трендз, 2001.

8. Конин В.В., Конина Л.А. Спутниковые системы навигации. – Киев. 2008.

2. Сымсыз төңіректік желілер.

3. Аймақты масштабтық сымсыз желілер.

4. Жерсеріктік желілер.

5. IEEE 802.11 стандартты сымсыз төңіректік желілер.

6. Қалалық және аймақтық сымсыз желілердің өндірістік баға беруі.

7. IEEE 802.16.-2004 кеңжолақты қолжеткізудің стандарты.

8. Сымсыз аймақтық желілердің архитектурасы және техникалық құралдар.

Өздік жұмыс ретінде күндізгі оқу студенті орындалған жаттығулардың және оқытушының әр сабақта берген тапсырмасы бойынша нақты жаттығуларды орындап, үй тапсырмасын орындауы қажет.

1. Сымсыз желілердің жіктелуі мен технологиясы.

2. Телекоммуникация аумағындағы стандарттау.

3. Ашық жүйелердің өзара әрекеттесуі.

4. Сымсыз желілердің ортасына қолжеткізу әдісі.

5. Дербес сымсыз желілер. Bluetooth және HomeRF стандарты. IEEE 802.15.3(3a) стандарттың жоғарыжылдамдық дербестік желілері. IEEE 802.15.4(ZigBee) стандарттың төменгі жылдамдық желілері. Аса кеңжолақты байланыстың технологиясы.

6. Сымсыз төңіректік желілер. IEEE 802.11 басқаруындағы төңіректік желілер. DECT стандарты.

7. Аймақтық масштабтың сымсыз желілер. IEEE 802.16 басқаруындағы кеңжолақты қолжеткізу аймақтық желілер. Транктты радиоарналардың ұялы жедел әрекетті технологиясы. Кеңхабарлық желілер – цифрлық теледидарлама. Кеңхабарлық желілер – цифрлық радио.

8. Жерсеріктік желілер.

9. IEEE 802.11стандарттың сымсыз төңіректі желілер. IEEE 802.11 стандарттың МАС-деңгейі. IEEE 802.11b стандарттың физикалық деңгейі. IEEE 802.11a және IEEE 802.11g стандарттары.

10. Қалалық және аймақтық сымсыз желілердің өндірістік бағасы. Радиосоттың модельдеуі. Ұқсатқыштық модельдеу. Аналитикалық және FHSS технологиясындағы өткізгіштік қабілеттінің баға әдісі. Интернетте сымсыз қолжеткізудің максималды өндірістің бағасы.

11. IEEE 802.16.-2004 қолжеткізудің кеңжолақты стандарты. IEEE 802.16 стандарттың МАС-деңгейі. WireleesMAN-SC және WireleesMAN-OFDM режимдері.

12.Сымсыз аймақтық желілердің архитектурасы және техникалық құралдары.

Пән бойынша қорытынды бақылау (Е) емтихан мен (АБ) ағымдағы бақылаудан тұрады. Үлестері 1 кестеде келтірілген.

АҒ балдары ағымдағы бақылау мен рубеждік бақылау (РБ) арасында бөлінеді және де оқу жоспарына сәйкес сабақтар түрлері бойынша орындалады (кесте 2).

АҮ қорытындылары үшін суммалық баллдар сабақтарға қатысқан үшін, сабақтарға дайындалған үшін жиналған әр межелік бақылау (Р₁,Р₂) балдарынан тұрады.

Сабақтарда тәртіп ережелерін сақтамағандықтан студенттер балдардан айырылады. Бұл университеттің ішкі тәртібін бұзу болып саналады.

Сабақтарды босатқан үшін келесі айыппұл санкциялары белгіленген:

• 
  лекциялық сабақтарға себепсіз болмаған үшін – осы бақылау түріне жоспарланған максималды балдан айыру;
  
• 
  университеттің ұйымдық жұмысына қатысу себебінен сабақта болмауы туралы оқытушыға алдын ала айту керек.
  
• 
  Университетте жүргізілетін шаралар себептерінен оқытушыны сабақта болмауы туралы алдын ала ескертудің мүмкіндігі болмаған жағдайда шараларды жүргізетін жетекші жазба-анықтама студентке жазып беру керек.
  

Межелік бақылау компьютерлік тестілеу әдісімен жүргізіледі. Межелік бақылаудың бағалау рейтингісі 4 кестеде көрсетілген.

Егер белгілі себептермен межелік бақылауға қатыса алмаған жағдайлар болса, Сізге оны белгілі уақытта өту мүмкідігі беріледі.

Білімдеріңіздің бақылаудың барлық түрлері, атап айтқанда МБ және Е, тест түрінде дербес компьютерде жүргізіледі.

7.6. Қорытыныды бақылау

Пән бойынша қорытынды бақылаудың баллдар түріндегі рейтингі келесі формула көмегімен анықталады:

Пән бойынша баллдар түріндегі қорытыныды рейтинг 5-ші кестеге сәйкес сандық эквивалентке, әріптік және дәстүрлі бағаға аударылады және де студенттің сынақ кітапшасына және ведомостьқа енгізіледі, сондай-ақ «Студенттердің оқу жетістіктері журналына» жазылады. Ағымдағы бақылаудың жұма бойынша баллдардың бөлінуі 3-ші кестеде көрсетілген.

Егер студент емтиханда F бағасын алса, онда оның пән бойынша қорытынды рейтинг анықталмайды, және де ведомосьтта «қанағатсыз» бағасы қойылады.