Құрастырушы: Тагабаева Л. М. Шымкент 2013

Оқытушымен кері байланыс, теориялық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады

Н-1, 3- бөлім , 173 – 183 бе

қабілеттілігін дамыту.

Мейірбике ісінің негіздері Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007.

1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, ҚұспановаА.Р, Ахметова К.А.-Көкшетау, 2006.

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

• 
  Қабылдау бөлімінің құжаттары
  
• 
  Қабылдау бөлімінде толтырылатын негізгі медициналық қүжаттар
  
• 
  Қабылдау бөлімшедегі мейірбикенің лауазымды міндеттері
  

Жоспар:

• 
  науқасты бөлімшеге тасымалдау;
  
• 
  науқасты кресло-каталкамен тасымалдау іс-қимылдарының жүйелілігі
  
• 
  қабылдау бөлімінен алыс корпустарға науқастарды жеткізу
  

Тасымалдау деп -науқастарды медициналык көмек көрсету орнына және емдеу немесе бір емдеу мекемесінен екінші мекемеге жеткізу.

Тасымалдау 2-ге бөлінеді:

1. 
   транспортабельді - жатқызып, отырғызып, жартылай отырғызып тасымалдау.
   
2. 
   транспортабельді емес - оларды тез арада реанимациялық бөлімғе ауыстырады.
   Тасымалдау әдісін дәрігер белгілейді.
   

Науқастың бөлімшеге жеткізу әдістерін науқастың ауыр жағдайларына байланысты дәрігер анықтайды: зембілде (колымен немесе каталкада), кресло-каталкада, колға алу, жаяу.

Ен қолайлы, берік және сақтаныш түрі - наукастарды каталкамен тасымалдау. Науқасты үшеулеп кушеткадан каталкаға және кері жатқызу қолайлы болады.

1. Каталканы кушеткаға көлденең қойыңыз - каталканың бас жағын кушетканың аяқ жағына.

2. Үшеуі де науқастың бір жағында түрады:

а) біреуі - науқастың басы мен жауырыны астына қолдарын салады;

ә) екіншісі - жамбас пен санның жоғарғы жағынан;

б) үшіншісі - санның орта жағынан және балтырынан.

3. Науқасты көтеріп, каталкаға 90° жағына айналыңыз.

4. Науқасты каталкаға жатқызып, үстін жабыңыз.

5. Бөлімшеге халі нашар науқас жіберілгені туралы хабарлаңыз.

6. Науқасты, оның медициналық картасын бөлімшесіне медициналық қызметкерімен шығарып салғанда жіберіңіз.

7. Бөлімшеде каталканың бас жағын төсектің аяқ жағына келтіріңіз, науқасты үшеулеп көтеріп 90° айналып, төсекке жатқызыңыз. Егер каталка болмаса 2-4 кісі зембілді қолымен апарады. Басқышпен темен карай наукасты аяғымен алдына апарады, әрі алдыңғы жағын сөл көтереді. Басқышпен жоғары қарай, наукасты баспен алдына апарады.

НАУҚАСТЫ КРЕСЛО-КАТАЛКАМЕН ТАСЫМАЛДАУ ІС-ҚИМЫЛДАРЫНЫҢ ЖҮЙЕЛІЛІГІ

1. Кіші мейірбике аяқ түғырына аяғымен басып кресло-каталканы алдына еңкейтеді.

2. Науқасты аяк тұғырына тұруға сұраңыз, содан соң науқас­ты сүйеп креслоға отырғызыңыз.

3. Кресло-каталканы негізгі орынына келтіріңіз.

4. Тасымалдауында науқастың колдары кресло-каталканың сыртына шыкпауын байқаңыз.

Науқасты бөлімшеге тасымалдаудың әр түрінде шығарып салушы науқасты және оның медициналық картасын палатаның мейірбикесіне беруге міндетті.
Орташа жағдайдағы наукастар палатаға өздері жаяу немесе мед.қызметкерлерімен бірге барады. Ауыр халдегі наукасты носилкада жаткызып тасымалдайды. Сондай-ак кресло каталканы колдану керек.

Қабылдау бөлімінен алыс корпустарға наукастарды жеткізу үшін казіргі уакытга көптеген ауруханалар арнайы транспортгармен камтамасыз етілген.

Каталкада наукасты тасыиалдау ережелері.

Әрбір каталка таза төсек-орын жапқыштармен және оденломен төселген болуы керек. Төсек-орын жапқьіштарын әр наукастан кейін ауыстырып түрады. Одеялоны кағып, жұкпалы аурулардан кейін дезинфекцияға жібереді. Лифт болмаған жагдайда ауыр халдегі наукастарды носилкада 2 немесе 4 адам апарады. Басы алға карап түрады. Носилканын төменгі аяктарын көтереді. Наукасты түсіргенде аяғын алдына қаратып, носилканың төменгі аяқтарын көтереді.

Шок жағдайындағы наукастарды тасымалдау ерекшеліктері.

Шок жағдайындағы ауыр халдегі наукасты санитарлык өңдеусіз бөлімшеге жібереді. Онда интенсивтік қадағалау палатасы бар. Қимылдауға болмайтын наукастарды носилкадан тесекке акырын ауыстыру ережелерін сақтайды: носилканы кереуеттің басына аяк жағымен қояды. Егер палата алаңы кішкентай болса, носилканы кереуетке параллель қойып, ал медицина кызметкері носилка мен кереует ортасында наукаска бет жағымен қарап түрады.

Миына қан кұйылған наукасты носилкаға арқасымен жаткызып тасымалдайды. Есінен айрылған наукасты тасымалдаганда кұсык массаларынын тыныс алу жолдарына түспеуін кадағалау керек. Осыған карай наукастың басын бір бүйіріне бүрады. Жүрек -кан тамыр ауруымен ауыратын наукастарды ауыр ентігу кезінде носилкада жартылай отырып тасымалдайды, өйткені суыққа өте сезімтал, оларды жылы орап, аяк-қолдарыыа грелка кою керек. Жедел миокард инфарктыңда да носилкада тасымалдайды. Жедел қан тамыр жетіспеушілігі кезінде басы аяғынан төмен болуы керек.

10. Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы: 62 мин. ( 35%)

Студенттер науқастарды тасымалдау турлерін дұрыс атқаруын орындау.

1. Ауруханаға жататын наукасқа кабылдау бөлімінде толтырылатын күжаттар:

1. 
   науқасты кабылдау журналы
   
2. 
   науқастын медициналык картасы
   
3. 
   ауруханадан шыгарылған статистикалық карта
   
4. 
   температура қағазы
   
5. 
   бырлық аталғандар
   

1. 
   функциональді диагностика кабинеті
   
2. 
   ас дайындау блогы
   
3. 
   санузел
   
4. 
   егу кабинеті
   
5. 
   физиотерапевтикалык кабинет
   
6. 
   наукастын жеке загғарын сактау кабинетгері
   

1. 
   квалифкациялык медиииналык көмек көрсету
   
2. 
   түскен наукастарға санитарлык - гигиеналык өңдеуді жургізу
   
3. 
   наукасты қабылдау және тіркеу
   
4. 
   емдеу бөлімшелеріне наукастарды тасымалдау
   
5. 
   карау, наукасты алгашқы тексеру жөне диагностика
   

Сәйкестігін тап:

а) толык санитарлык өндеу

б) жартылай санитарлык өндеу

1. 
   наукасты сүрту
   
2. 
   гигиеналык душ
   
3. 
   наукасты жуындыру
   
4. 
   гигиеналық ванна
   

1. 
   наукасты қабылдау
   
2. 
   емдеу
   
3. 
   профилактика
   
4. 
   емдік дене шынықтыру
   
5. 
   физиотерапия
   

А) жаяу

В) носилка

Г) вертолетте

Д) креслода

Дұрыс жауапты таңдаңыз:

1. 
   а,б,г;
   
2. 
   в,г,д;
   
3. 
   а,в,д;
   
4. 
   барлығы дұрыс.
   

1. 
   медбике
   
2. 
   дәрігер
   

1. 
   наукастарға санитарлык өңдеу өткізеді
   
2. 
   квалификациялык медициналык көмек көрсетеді
   
3. 
   ауру тарихынын алғашкы бетін толтыру
   
4. 
   «наукастарды кабылдау журналына» тіркеу
   
5. 
   наукастарға бірінші тексеру өткізу
   
6. 
   тасымалдау түрін тағайындайды
   

1. 
   кайдан және кім наукасты әкелді
   
2. 
   наукастын аты-жөні, туган жылы, мекен-жайы
   
3. 
   наукас кайда жіберілді (кандай бөлімшеге)
   
4. 
   кабылдау бөлімінін диагнозы
   
5. 
   жіберілген мекеме диагнозы
   

1. 
   шашты 6% сірке кышқылы ерітіндісімен шаю
   
2. 
   бастын шашын қарау
   
3. 
   СЭС-ка педикулез табылғанын хабарлау
   
4. 
   педикулезге қарсы дәрілермен шашын өндеу
   
5. 
   жылы сумен шашын жуу
   
6. 
   бит тарақпен тарау
   

1. 
   «наукастарды кабылдау журналы»
   
2. 
   «ауруханадан бас тарту журналы»
   
3. 
   «дәрілік заттарды тіркеу А және Б тізімі»
   
4. 
   «алфавитті журнал»
   
5. 
   «амбулаторлы наукастарды тіркеу журналы».
   

1. 
   Қабылдау бөліміне наукас түсті, жедел көмек көрсетілгеннен кейін ауруханаға жатудан бас тартгы. Науқаска қандан кұжаттар толтырылады?
   
2. 
   Медбике қабылдау бөлімінде науқасты карағанда педикулез табылды. Медбикенің тактикасы қандай?
   

Оқытушымен кері байланыс, теориялық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады

Н - 1, 3- бөлім , 173 – 183 бет

қабілеттілігін дамыту.

Мейірбике ісінің негіздері Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007.

1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, ҚұспановаА.Р, Ахметова К.А.-Көкшетау, 2006.

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

• 
  науқасты бөлімшеге тасымалдау;
  
• 
  науқасты кресло-каталкамен тасымалдау іс-қимылдарының жүйелілігі
  
• 
  қабылдау бөлімінен алыс корпустарға науқастарды жеткізу
  

Жоспар:

• 
  Аурухана ішіндегі инфекцияның алдын алу
  
• 
  Алдын алу (профилактикалык) антисептика дегеніміз?
  
• 
  Аурухана ішілік инфекцияда амбулаторлық көмек;
  
• 
  Стационарлық медициналық көмекті жүйелі бақылау.
  

Аурухана ішініндегі инфекцияның алдын алу үшін емдеу жэне алдын алу мекемелерінде төмендегідей шараларды жүргізеді:

• санитарлық-гигиеналық режим сақтау

• пациенттерді ауруханаға кабылдау тәртібін сактау (пациенттерді битке тексеру, дене кызуын өлшеу, мұрыннан және тамақтан жұғынды алу)

• жиыстыру кұралдарын, дезинфекциялык ертінділерді сақтау

• ережелерін САН ПиН бұйрығы бойынша орындау

• жұмыс киімдерін сақтау ережелерін қолдану

• ауруханадағы пациенттерге санитарлық тазарту жүргізу және киімдер мен төсегін ауыстыру 7-10 күн сайын

• кір киімдерді жинау, сақтау ережелерін бүзбау

• пациенттердің күтуіне колданатын медициналык кұрал-жабдықтарды дезинфекциялау бұйрык бойынша жүргізіледі

• жұқпалы аурулармен ауыратын пациенттерді бақылау, табу, олармен катынаста болған адамдарға бақылау жүргізу уакытын сактау

• тамактандыру режимін кадағалау: ыдыстарды, жиыстыру кұралдарын тазалау, сактау, үйден әкелінген тамакты тексеру

• жұкпалы аурулармен және аса кауіпті аурулармен ауыратын пациенттер болса, бөлімдерде ескерту - схемалары болу керек, онда медициналык кызметкерлерінің жүмыс істеу тәртібі көрсетілген

• жедел жәрдем беру, хабарлау схемасы, керекті жиынтыктар тізбесі

• емдеу және алдын алу мекемелерінде жұмысқа келушілерді тексеріп және зертханалык тексеруден өткізу

• емдеу бөліміне кірер алдында арнайы киім кию

• медицина кызметкерлерін ЕСМ-нің санитарлык эпидемиялық тәртібі туралы бүйрыктарды және нұсқаулармен таныстырып тұру

Алдын алу (профилактикалык) антисептика дегеніміз - микроорганизмдердің жараға немесе ағзаға түсірумеудің алдын алу мақсатында жүргізіледі. Мысалы: медицина кызметкерлері антисептикалык ерітінділермен қолын жуу, ине егетін орынды тазалау.
Адам денсаулығы - бұл психикалык, физикалық және әлеуметтік әл ауқаттың косындысы. Қазақстан Республикасы азаматтарының денсаулық сақтау құқығы Конституциямен бекітілген және Қазақстан Республикасының 19.05.1997 жылғы (17.12.1998 жылғы өзгерістермен, толықтырулармен) Қазақстан Республикасы азаматтарының денсаулығын сақтау туралы " заңында жүзеге асырылган.

Амбулаторлык көмек:

1) амбулатория (шағын поселоктың, өнеркәсіптік кәсіпорынның немесе ауылдық жердің түрғындары үшін) немесе фельдшер-акушерлік пункт (ауылдық жерде); амбулаторияда ауруларды қабылдау тек негізгі мамандықтар бойынша жүргізіледі (терапевт, хирург, стоматолог, гинеколог);

2) ірі өнеркәсіптік кәсіпорындарда медициналык кемекті медико-санитарлық бөлім (МСБ) көрсетеді (оның құрамына стационар, емхана, здравпункт, профилакторий кіруі мүмкін);

3) емхана - келген науқастарға, сондай-ақ үйде, аурулардың және олардын аскынуларының алдын - алу бойынша емдеу-профилактикалык шаралар жүргізіледі; барлық мамандық дәрігерлері кабылдайды; лабораторлық, диагностикалық және емдеу бөлмелері бар; науқастарды аныктау, квалифицирленген көмек көрсету, аурушылықты зерттеу, профилактикалык қарау, диспансеризация - аурулардың белгілі бір бөлігінің денсаулығын белсенді бақылау - бойынша жұмыс жүргізеді; диспансерлер - диспансерлік әдіспен жұмыс істейтін ерекше мамандандьфылған емдеу-профилактикалық мекеме, белгілі бір аурумен сыркаттанатын адамдарды емдейді (онкологиялық, психоневрологиялық және т.б.); емдеу жэне алдын-алумен қатар патронаж (науқастарды үйінде жүйелі белсенді түрде бақылау), санитарлы-насихаттық жұмыс жүргізеді;) жоғары квалифицирленген медициналык көмек көрсететін мамандандырылған кеңестік-диагностикалык орталық (көбінесе ірі көпсалалы ауруханаларда, медициналық университеттерде және т.б.); жүктілерді бақылау жұмыстары жүргізіледі; акушерка дәрігерге қабылдау кезінде көмектеседі, жүктілер патронажын жүргізеді, оларды нәрестелерді күтуге және жеке бас тазалығына үйретеді; жедел жәрдем станциясы тәулік бойы жұмыс істейді, түрғьшдарға шүгыл кезде көмек көрсетеді; бригаданы шақыруға езі баратын, өзі алгашқы көмек көрсететін жэне науқасты ауруханага жатқызатын фельдшер басқаруы мүмкін; жедел жэрдем көлігіндегі қазіргі кездегі күралдар стационарға дейінгі жолда шүғыл көмек көрсетуге жэне реанимациялық шаралар жүргізуге мүмкіндік береді.

Стационарлық медициналык көмек жүйелі бакылауды, емдеу мен тексерудің күрделі түрлерін қажет ететін науқастарга көрсетіледі.

Стационардын түрлері: аурухана - медицина ғылымы мен техникасының соңғы жетістіктерінің негізінде түрғындарга жогары квалифицирленген көмек көрсетеді; көп салалы (әртүрлі ауруларды емдеу үшін) және мамандандырылган (инфекциялық, психиатриялық жэне т.б.) болуы мүмкін; облыстық және республикалық ауруханалар ауыл түрғындарын жогары квалифицирленген медициналык көмекпен қамтамасыз етеді;

2) госпиталь - эскери немесе мүгедек адамдарды емдейтін аурухана;

3) клиника - науқастарды емдеумен қатар ғылыми-зерттеу жүмыстары жэне студенттерді, дәрігерлер мен орта медициналык қызметкерлерді оқыту ісі жүргізілетін ауруханалық мекеме;жалғастыратын стационарлық мекеме; емдік балшыктары бар жайлы климатты шипажаи - науқастардың емш негізінде оны минералдық сулары, жерлерге (курортта) салады.

10. Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы: 62 мин (35%)

Тақырып бойынша қажетті материалдарды дәптерге конспект ретінде жазып отыру.

Оқушылардың білім деңгейін тест және ситуациялық есептерді шешуіне байланысты бағалау.

1. Аурухана ішілік инфекциянык курылымы қандай?

1. 
   Вирусты гепатит, ВИЧ-инфекция
   
2. 
   Жедел респираторлы ауру, туберкулез, дифтерия
   
3. 
   Гастриттер
   
4. 
   Іріңді-септикалық инфекциялар
   
5. 
   Миокардиттер, перикардиттер
   
6. 
   Ішек инфекциялары
   

1. 
   1,3,4,5
   
2. 
   1,2,4,6
   
3. 
   2,4,5,6
   
4. 
   1,2,3,4
   
5. 
   барлық жауаптары дүрыс
   

3. Аурухана ішілік инфекциянын кұрылымындағы қандай инфекциялар манызды орын алады?

1. 
   Вирусты гепатиттер, ВИЧ-инфекция
   
2. 
   Жедел респираторлы ауру, туберкулез, дифтерия
   
3. 
   Ішек инфекцнялары
   
4. 
   Іріңді - септикалық инфекциялар
   

1. 
   ұғудың ауа - тамшы жолымен
   
2. 
   Жұгудын карым - катыиас жолымен
   Сәйкестікті табыңдар:
   

1. 
   зарарсыздандырылмаған (стерильденбеген) тану материалын колданғанда;
   
2. 
   инфекция көзі болып табылатын науқастын түшкіруі;
   
3. 
   лас кол аркылы;
   
4. 
   көктамырға егу кезінде асептика және антисептика ережелерінің бұзылуы кезінде;
   
5. 
   инфекция көзі болатын наукастын жөтелуі кезінде;
   
6. 
   бір рет колданылатын шприцті кайта колданганда;
   
7. 
   операциялық және тану бөлмелерінде масканы кимегенде:
   

1. 
   СЭС-ға АІИ пайда болган жөнінде хабарлау
   
2. 
   инфекция көзін оқшаулау және инфекцияның берілу жолдарын жою
   
3. 
   инфекция көзін анықтау
   
4. 
   СЭС-тін дәрігер - эпидемиологтын толык эпидемиологиялык тексеруі
   

1. 
   инфекцня таралуынын ауа - тамшы жолында
   
2. 
   инфекция таралуынын карым - катынас жолында
   Сәйкестіктерді табындар:
   

1. 
   құралдарды, тану материалын зарарсыздандыру
   
2. 
   палаталарды кварцтау
   
3. 
   жедел респираторлы аурумен ауырған наукасты аныктау және окшаулау
   
4. 
   маска кию
   
5. 
   мед.кызметкердін колын өндеу
   
6. 
   сыртқы ортаның әртүрлі объектілерін өңдеу үшін дезинфекция тәсілдерін колдану
   

1. 
   0 03 у
   
2. 
   0 0 І у
   
3. 
   058у
   
4. 
   004у
   

1. 
   адамның жасы
   
2. 
   жагымсыз тамақтар
   
3. 
   ағзаның иммунды корғанысынын жеткіліксіздігі
   
4. 
   ағзанын созылмалы аурулары
   
5. 
   асептика және антисептика ережелерін орындамау
   

1. 
   тері және жүмсак тіндер, зәр шығару жолдары, ауыз, мүрын, жүткыншақ, ішек қуыстары
   
2. 
   буындар және бүлшык еттер, бас миы
   
3. 
   паренхиматозды мүшелер және сүйектер
   
4. 
   тамырлар, нервтер, сіңірлер, байламалар
   
5. 
   жүрек, күрсак және плевра қуыстары
   

1. 
   Хирургтің кол ұшының сырткы жағында кішкене жара бар. Хирургтың колын жаксылап өңдегеннен кейін операцияға кіргізуғе болады ма?
   
2. 
   Операциялық бөлмеде істейтін медбикенің санитарлык кітапшасында жұмысқа жіберілмеген белгі бар. Оны операцияға жіберуге болады ма?
   
3. 
   Медбике внрусты гепатит В-мен ауыратын науқасқа егу кезінде колына ине шаншып алды. Мүндай жағдайда не істеу керек?
   

Оқытушымен кері байланыс, теориялық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады.

Н -1, 2 - бөлім , 154 – 173 бет

• 
  оқыту: Оқушыларды ауыр халдегі науқастарға күтім жасауға, физиологиялық қажеттіліктерін өтеуге жайлы жағдай жасауға арналған функционалдық кереует қолдануға үйрету.
  
• 
  тәрбиелік: Оқушыларды ауыр халдегі науқастарға күтім жасау кезінде, физиологиялық қажеттіліктерін өтеуге жайлы жағдай жасауға арналған функционалдық кереует қолдану кезінде этикалық – деонтологиялық принциптерді сақтауға тәрбиелеу.
  
• 
  дамыту: Оқушыларда ауыр халдегі науқастарға күтім жасау, физиологиялық қажеттіліктерін өтеуге жайлы жағдай жасауға арналған функционалдық кереует қолдануқабілеттілігін дамыту.