| Дарвинге дейінгі тірі табиғаттың дамуы. Қайта өркендеу дәуіріндегі эволюциялық идеялар. Тірі табигат туралы түрлі мағлүматтарды жинастырып, жүйеге келтіру Ежелгі Грекияньщ үлы галым-философ-тары Аристотель, Теофраст, Гиппократ есімдерімен тығыз байланысты.
Философ әрі жаратылыстану зерттеушісі Аристотель "Жануарлардын; тарихы", "Жануарлардың бөліктері туралы" деген ғылыми еңбектерін жазып, жануартану ғылымының негізін қалады. Әр түрлі жануарлардын морфологиясы мен анатомиясын, тіршілігі мен түйсікті сезімін зерттеп, біршама жаңалыктар ашты. Акула мен жыландардың тірі туатындарының болатындығын, аталық араның (трутень) ұрыктанбаған жұмырткадан дамитындығын анықтады. Көртышканның көзі, қара шегіртке мен балыктың есту мүшелері рудиментті (калдык) мүшелерге жататындығын дәлелдеді. Жануарлардын қысқы ұйқыға кетуін, жәндіктердің шала және толык түрленіп дамуын зерттеді. Аристотель 454 жануардың сыртқы жәнеішкі кұрылысын, тіршілігін зерттеп туыстык жағына, сырткы белгілеріне қарап алғаш жіктеді.. Аристотельдің шәкірті Теофраст (б.з.д. 372—287 жж.) өсімдіктер мен жануарлардың биологиясын зерттеді. Өсімдіктерді сипаттағанда оның адам өміріндегі маңызына, ағаш көмірін, шайыр затын алу жолдарына көңіл бөлді. Дәрілік өсімдіктердің адам организміне әсеріне ерекше мән беріп, тіршілік ортасы мен климат жағдайын коса зерттеді. Грекия аймағындағы өсімдіктердің 5OO-ге жуык түрін аныктаған. Тропикте өсетін бамбук, банан, пальма, лимон, мимоза, макта, лотос, папирус, т.б. өсімдіктердің толык сипаттамасын жазып калдырды.
«ББҮ» әдісі
Мәтінді оқуды
Плакаттар, түрлі-түсті қаламсаптар таратады
|
Мәтінді әр оқушы жеке оқиды, оқу үрдісінде не білетінің әр топ өздері жазады және не білгісі келетіні жайлы бір мақсаттан жазады. Соған байланысты мәнмәтіндерден оқи бастайды.
Постер қорғау
|
«ББҮ» әдісі
|
А4 қағаздар
Плакаттар
түрлі-түсті қаламсап
тар
Стикер
|
Қорытынды
5 мин
|
Формативтік және суммативті бағалау
Инсерт –стратегиясы
Нені үйрендің? Нені үйренгім келеді?Не қызық болды? Не қызық болмады?
Үй тапсырмасы
|
Сабақ барысында берілген балдарды жинақтап топбасшылары мұғалімге алып келіп саралайды бағалайды
§ Биология дамуының Ч.Дарвинге дейінгі кезеңі. Ғылымда әуел бастан мақсатқа сәкестілік және тірі табиғаттың өзгермейтіндігі туралы көзқарастардың үстемдігі
|
Инсерт
стратегиясы
|
Стикерлер
|
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Мерзімі : _06.10.16_________
Сыныбы: __11 а_________
Сабақ тақырыбы: § Өсімдіктер мен жануарларды жіктеп жүйелеу бойынша К. Линнейдің жұмыстары.
Сабақ мақсаты: Өсімдіктер мен жануарларды жіктеп жүйелеу бойынша К. Линнейдің жұмыстары туралы білім қалыптастыру
Сабақ міндеті:
оқушыларға тақырыпты өз бетінше оқып талқылауға, білім алуға көмектесу;
оқушылардың жеке тұлға ретінде қалыптасуы үшін өз ойларын топта және көпшілік ортада жеткізе алуға үйрету;
Оқушыларды топтық жұмыс барысындағы ережелерді сақтауға үйрете отырып, өзін-өзі мәдениеттілікке, тәрбиелікке бағыттауға орта құру.
Қолданатын модульдер :
Оқыту мен окудағы жаңа әдіс- тәсілдер.
Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету.
Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау.
Оқыту мен оқу ақпараттық –коммуникациялық технологиялар (АКТ) пайдалану
Оқытуды басқару және көшбасшылық
Талантты және дарынды балаларды оқыту
Стратегиялық іс-әрекет:
Психологиялық дайындық, « Ротация» «Біреуі-уйде, үшеуі - қонақта» әдісі.
Күтілетін нәтиже: Өсімдіктер мен жануарларды жіктеп жүйелеу бойынша К. Линнейдің жұмыстары.
Сабақ кезеңдері
|
Мұғалім іс-әрекеті
|
Оқушының іс-әрекеті
|
Әдіс-тәсіл
Дер
|
Дерек көздер
|
Кіріспе
15 мин
|
Білу
1.Оқушылармен сәлемдеседі.
2 барлық оқушыларға бір бір тілек қағаздарына жазып болып, оны мыжғылап жұдырықтаған соң сыныптастарына қарай лақтыруларын айтамын.
Топқа бөлемін.
Әр топ парталарына өз атауларын қоямын.
3.Үй тапсырмасы:
« Ротация»
|
Мұғаліммен сәлемдеседі.
Бір-біріне қуаныш сыйлайтын тілектер айту. Бір екі үш төрт деп санау арқылы 4 топқа бөліну.1-қадам, сұрақтар дайындау (1-8 –ге дейін) сұрақтарды нөмірленген ватманарға жазып, удиторияның әр бұрышына іліп қою
2-қадам әр топқа түс бөліп беру (қызыл, сары, жасыл, көк) әр топ ватманға өз түсінің маркерімен өз сұрағына жауап береді, (әуелі жеке сосын топта.
|
«Ротация»
|
А4 қағаздары
Ережелер жазылған қағаздар
|
Жаңа
сабақтың танысты
рылымы
5 мин
Жаңа сабақты қолдану
20 мин
|
Түсіну, Талдау
«Мағынаны ажырату»
«Біреуі-уйде, үшеуі - қонақта» әдісі. Плакаттар, түрлі-түсті қаламсаптар таратады
. К. Линней өсімдіктер мен жануарларды топтастырып, ең алғашкы жүйеленім ғылымының негізін салды. К. Линнейдін жаратылыстанушы болуына өзі оқып жүрген Лунд қаласындағы Университеттің профессоры Стобеустін үйіндегі мұражай әсер етті. Линнейді мұражайдағы кептірілген өсімдіктер, құстардың тұлыбы, ұлулардың бақалшақтары, минералдардың жинақтамалары қатты қызыктырған. Бос уакытында өзі де қаланы аралап, өсімдіктерді теріп әкеліп, әркайсысын талдап, кептірумен айналыскан. Ерінбей жасаған еңбегі организмдердің ең алғашқы жүйесін құруға кеп септігін тигізді. Өсімдіктерді жіктеу үшін құрылысы жағынан ұқсас дараларды, түрді негізге алды. Өсімдіктердің 8000-нан астам, жануарлардын 4200-ден астам түрлерін анықтады. Ұқсас түрлерді туысқа, ұқсас туыстарды отрядка, отрядтарды класқа біріктірді, К. Линнейдің жүйесіндегі ең ірі жүйелік топ — класс, ең төменгісі — түр деп аталды. Барлық өсімдіктерді аталығы мен аналығының санына карай 24 класка бөлді. Гүл бөлімдеріне күлте, тозанкап, аталык жіпшесі, шірнелік, аналық жатыны, аналық аузы, гүлтабаны, гүлсағағы, гүлсерігі атауларын енгізді. Өсімдіктің түрін латын тілінде косарлы атау тізімін (бинарлы номенклатура) (туысы мен түрі) ұсынды.
К. Линней жануарлар дүниесін қанайналым және тыныс алу мүшелерінің құрылысына қарай 6 класка жіктеді: 1) сүтқоректілер; 2) құстар; 3) амфибиялар; 4) балықтар; 5) бунакденелілер; 6) құрттар.
|
1-қадам сабақтың тақырыбы мен мақсатын анықтау. Тақырып, проблема бойынша білімнің көкейкестілігі 2-қадам оқушылырды үй тобына бөлу. Топ ішінде әр оқушыға жеке нөмір беріледі 1,2,3,4 деген өз нөмерлерін алады
Берілген уақытта, барлығы орындарынан тұрады, 1- нөмірлер сағат тілінің жүрісімен көрші топқа жиналады, 2- нөмірлер, 3- нөмірлер және 4 нөмірлер, әркім өз тобында жасалынған жұмысты өз қонақтарына жеткізеді.Постер қорғау
|
«Біреуі-уйде, үшеуі - қонақта» әдісі.
|
АКТ,
А4 қағаздар
Стикер
|
Қорытынды
5 мин
|
Формативтік және суммативті бағалау
Инсерт –стратегиясы
Нені үйрендің? Нені үйренгім келеді?Не қызық болды? Не қызық болмады?
Үй тапсырмасы
|
Сабақ барысында берілген балдарды жинақтап топбасшылары мұғалімге алып келіп саралайды бағалайды
§ Өсімдіктер мен жануарларды жіктеп жүйелеу бойынша К. Линнейдің жұмыстары.1.
|
Инсерт
стратегиясы
|
Стикерлер
|
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Мерзімі : _11.10.16__________
Сыныбы: ___11 А Ә________
Сабақ тақырыбы: § Ж.Кювье және Ж де Сент-Илердің еңбектері. Ж.Б.Ламарктың эволюциялық теориясы. Алғашқы эволюционисттер.
Сабақ мақсаты: Ж.Кювье және Ж де Сент-Илердің еңбектері. Ж.Б.Ламарктың эволюциялық теориясы. Алғашқы эволюционисттер туралы білім қалыптастыру
Сабақ міндеті:
оқушыларға тақырыпты өз бетінше оқып талқылауға, білім алуға көмектесу;
оқушылардың жеке тұлға ретінде қалыптасуы үшін өз ойларын топта және көпшілік ортада жеткізе алуға үйрету;
Оқушыларды топтық жұмыс барысындағы ережелерді сақтауға үйрете отырып, өзін-өзі мәдениеттілікке, тәрбиелікке бағыттауға орта құру.
Қолданатын модульдер :
Оқыту мен окудағы жаңа әдіс- тәсілдер.
Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету.
Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау.
Оқыту мен оқу ақпараттық –коммуникациялық технологиялар (АКТ) пайдалану
Оқытуды басқару және көшбасшылық
Талантты және дарынды балаларды оқыту
Стратегиялық іс-әрекет:
Психологиялық дайындық, « Ротация» «Біреуі-уйде, үшеуі - қонақта» әдісі.
Күтілетін нәтиже: Ж.Кювье және Ж де Сент-Илердің еңбектері. Ж.Б.Ламарктың эволюциялық теориясы. Алғашқы эволюционисттер жайлы түсінік және білім қалыптасады
Сабақ кезеңдері
|
Мұғалім іс-әрекеті
|
Оқушының іс-әрекеті
|
Әдіс-тәсіл
Дер
|
Дерек көздер
|
Кіріспе
15 мин
|
Білу
1.Оқушылармен сәлемдеседі.
2 барлық оқушыларға бір бір тілек қағаздарына жазып болып, оны мыжғылап жұдырықтаған соң сыныптастарына қарай лақтыруларын айтамын.
Топқа бөлемін.
Әр топ парталарына өз атауларын қоямын.
3.Үй тапсырмасы:
« Ротация»
|
Мұғаліммен сәлемдеседі.
Бір-біріне қуаныш сыйлайтын тілектер айту. Бір екі үш төрт деп санау арқылы 4 топқа бөліну.1-қадам, сұрақтар дайындау (1-8 –ге дейін) сұрақтарды нөмірленген ватманарға жазып, удиторияның әр бұрышына іліп қою
2-қадам әр топқа түс бөліп беру (қызыл, сары, жасыл, көк) әр топ ватманға өз түсінің маркерімен өз сұрағына жауап береді, (әуелі жеке сосын топта.
|
«Ротация»
|
А4 қағаздары
Ережелер жазылған қағаздар
|
Жаңа
сабақтың танысты
рылымы
5 мин
Жаңа сабақты қолдану
20 мин
|
Түсіну, Талдау
«Мағынаны ажырату»
«Біреуі-уйде, үшеуі - қонақта» әдісі. Плакаттар, түрлі-түсті қаламсаптар таратады
XVII ғасырда микроскоптың ашылуы, оның түрлі биологиялык зерттеулерге қолданыла бастауы, көптеген ғалымдардын тірі табиғатқа деген көзкарасын өзгертіп, ой-өрісін дамытты. Эмбриология мен палеонтология өз алдына ғылым болып қалыптасты. Француз ғалымы Жан Батист Ламарк биологияда Дарвинге дейінгі органикалык дүниенің дамуы туралы ғылыми теорияның негізін салды. Ж.Б. Ламарктің эволюциялык теориясының артықшылығы: нақты деректерге сүйеніп, өсімдіктер мен жануарлардың күрылысын тереңі-рек зерттеуінде. "Зоология философиясы" (1809 ж.) деген еңбегінде органикалык дүниенің езгеретіндігін көптеген мысалдармен дәлелдеп оерді, Ж.Б. Ламарк жануарларды жүйелеу жұмыстарымен де айна-лысты. Ұқсастык белгілеріне карап, омырткасыздар және омыртқа-лылар деп бөліп, 6 сатыға, 14 класка топтастырды.
Iсаты — кірпікшелі кебісшелер мен полиптер.
II саты — сәулелілер мен құрттар.
III саты — жәндіктер (насекомдар) мен өрмекшітектестер.
IV саты — шаянтектестер мен ұлулар (былкылдакденелілер).
Vсаты — балықтар мен бауырымен жорғалаушылар.
VIсаты — құстар мен сүткоректілер.
|
Достарыңызбен бөлісу: |
