Санау жүйесі


Позициялық санау жүйелерінде көп таңбалы сандарды қосу және азайту



бет3/6
Дата17.11.2023
өлшемі29.77 Kb.
#483522
1   2   3   4   5   6
579106555AKT 1 TAPSYRMA

3.Позициялық санау жүйелерінде көп таңбалы сандарды қосу және азайту.
Қосу.Екілік жүйеде сандарды қосу екілік жүйедегі сандарды қосу кестесіне негізделген.Екілік жүйеде қосу кестесі өте қарапайым.Тек 1+1 қосу амалын орындағанда ғана жоғары разрядқа көшіру орындалады.
0+0=0
0+1=1
1+0=1
1+1=10
Екілік жүйедегі сандарды қосуға бірнеше мысалдар қарастырайық;
Ондық санау жүйесін есептеуге тексеру жүргіземіз.Ол үшін екілік санау жүйесіндегі санды ондық санау жүйесіне көшіріп,оларды қосамыз;
10012=1*23+0*22+0*21+1*20=910
10102=1*23+0*22+1*21+0*20=1010
910+1010=1910
Енді алынған нәтижені ондыққа көшіреміз;
100112=1*24+0*23+0*22+1*21+1*20=1910
Нәтижелерді салыстыра отырып,қосудың дұрыс орындалғанына көз жеткіземіз.
Азайту.Екілік жүйеде азайту амалын орындау екілік жүйедегі сандарды азайту кестесіне негізделген.Азайту амалын орындау барысында әрдайым абсолют шамасы бойынша үлкенінен кішісі алынып,үлкен санның таңбасы қойылады.
0-0=0
0-1=1
1-0=1
4.Позициялық санау жүйелерінде сандарды көбейту және бөлу.
Ежелгі Мысыр тәсіліменсандарды көбейту ережесін қарастырайық:

  • Екі қатар бағаннан тұратын кесте құрамыз;

  • Сол жақ бағанға 1-ден бастап екі еселенген сандарды, оң жақ бағанға екінші көбейткіштен бастап екі еселенген сандарды жазамыз;

  • Әрбір келесі сан алдындағы санның екі есесіне (өзіне-өзі қосқанға) тең;

  • Сол жақ бағандағы соңғы сан бірінші көбейткіштен артпауы тиіс;

  • Сол жақ бағандағы сандардың ішінен қосындысы бірінші көбейткішке тең болатын сандарды төменнен жоғары қарай сайлап алып, солардың тұстарына көлбеу сызықтар қою керек;

  • Көлбеу сызықтар жүргізілген сандарға қарсы тұрған екінші қатардағы сандарды қосу керек.



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет