www.testent.ru
Математика на казахском языке с решениями
-
А жЩне В пункттерінен екі жаяу адам бір-біріне ›арама-›арсы шы“ып, жарты са“аттан соЈ кездесті. љоз“алысты жал“астыра отырып біріншісі В-“а екіншісініЈ А-“а жетуінен АВ ›ашы›ты“ын ›анша уа›ытта йтті?
Шешуі: t мин – бірінші жаяудыЈ жол“а кеткен уа›ыты
мин – екіншісінікі
Сонда
Жауабы: 55 мин; 66 мин.
-
А жЩне В пункттерінен бір мезгілде бір-біріне ›арсы мотоциклші мен велосипедші шы›ты. Олар В пунктінен 4 км ›ашы›ты›та кездесті. Ал мотоциклші В пунктіне жеткен кезде велосипедші А пунктінен 15 км ›ашы›ты›та еді. А жЩне В пунктерініЈ ара ›ашы›ты“ын табыЈыз.
Шешуі: А В
Vм =х; Vв =у
Жауабы: 20км.
-
А жЩне В пункттерінен бір мезгілде бір-біріне екі автомобиль шы›ты. Екеуі кездескеннен кейін олардыЈ біреуі В пунктіне 1 са“ 15 минуттан соЈ, ал екіншісі А пунктіне 48 минуттан соЈ келіп жетті. А жЩне В пункттерініЈ ара ›ашы›ты“ы 90 км. АвтомобильдердіЈ Щр›айсысыныЈ жылдамды“ын табыЈыз.
Шешуі: А ● В
км/са“; км/са“
км
I автомобиль - t са“атта км жЇрді;
1са“.15 мин. км
II автомобиль – t са“атта км;
48минса“.са“., я“ни км
Сонда:
са“. деп алса›:
24 адам – 6кЇн
36 адам - ?
Жауабы: 4 кЇн.
102. ТаразыныЈ 0,2 м иініне 4,5 кг жЇк ілінсе, таразы тепе-теЈдікте болуы Їшін 0,3 м иініне ›анша жЇк ілінуі керек?
Шешуі: 0,2 м – 4,5 кг
0,3 м – x (Кері пропорционал)
3x=9
x=3
Жауабы: 3 кг
цифрыныЈ квадратынан 180-і арты›. Берілген санныЈ квадраты неге теЈ?
Шешуі: - екі таЈбалы сан.
y=4
Жауабы: 14
99. Екі таЈбалы санды оныЈ цифрларыныЈ ›осындысына бйлгенде бйлінді 6-“а, ал ›алды› 2-ге теЈ болады. Егер осы санды цифрларыныЈ кйбейтіндісіне бйлсе, онда бйліндісі 5, ал ›алды“ы 2 болады. Осы сандарды табыЈыз?
Шешуі: - екі таЈбалы сан.
Жауабы: 32
100. Бір жЇкті тасу“а Їш тонналы› он машина керек. Сол жЇкті тасу Їшін екі тонналы› неше машина керек?
Шешуі: Барлы› жЇк: 103=30т
30:2=15
Жауабы: 15 машина
101. 6 кЇнніЈ ішінде 24 адам ›±лпынай салын“ан учаскеніЈ шйбін ж±лды, онда 36 адам сол ж±мысты неше кЇнде орындайтынын табыЈыз?
Шешуі: Кері пропорционалды›пен шы“арылады.
Жауабы: 40км/са“; 50км/са“.
-
Са“атына 70км/са“ жол жЇретін жЇрдек поезд С станциясынан Д станциясына ›арай шы›ты, ал 1 са“. йткеннен кейін о“ан ›арама-›арсы Д станциясынан са“атына 45км/са“. жол жЇретін жЇк поезы шы›ты. Егер СД темір жол бйлігініЈ ±зынды“ы 530 км болса, онда осы екі поезд бірінен-бірі Д станциясынан ›андай ›ашы›ты›та кездесер еді?
Шешуі:
?
км/са“. са“.
км/са“. са“.
км.
Жауабы: 180 км.
-
Велосипедшіге 15 км ›ашы›ты›ты жЇріп йтуі керек еді. Белгіленген мерзімнен 15 мин. кеш шы››анды›тан жылдамды“ын 2 км/са“. арттыру“а тура келді. Сййтіп велосипедші баратын жеріне белгіленген уа›ытында жетті. Велосипедші ›андай жылдамды›пен жЇріп йтіп еді?
Шешуі: 15 км Vв=Х 15минса“. кеш шы›ты
Жауабы: 12км/са“.
-
Ит А нЇктесінде т±р, енді ол йзінен 30 м ›ашы›ты›та т±р“ан тЇлкіні ›уып кетті. ИттіЈ бір секіруі 2 м, тЇлкінікі 1 м. Ит 2 секіретін уа›ыт ішінде тЇлкі 3 секіреді. А нЇктесінен ›андай ›ашы›ты›та ит тЇлкіні ›уып жетеді?
Шешуі: Ит – 2м екі секіргенде 4м 4м=х*t
ТЇлкі – 1м Їш секіргенде 3м 3м=у*t
А 30м S
Жауабы: 90+30=120.
-
Ара ›ашы›ты“ы 18км-ге теЈ А пунктінен В пунктіне ›арай жаяу жолаушы шы›ты. ОныЈ артынан 2 са“аттан кейін Щр са“ат сайын жаяу жолаушы“а ›ара“анда 4,5км-ге арты› жол жЇретін велосипедші шы›ты. Егер В пунктінен жаяу жолаушы мен велосипедші бір уа›ытта жеткені белгілі болса, онда велосипедшініЈ жылдамды“ы ›андай?
Шешуі: А 18км В
х= = 1825= 450
450-100=350
Жауабы: 350%
96. Сынып о›ушыларыныЈ шахмат турнирінде 253 партия ойналды. Шр о›ушы ›ал“ан ойыншылардыЈ Щр›айсысымен бір партия ойнады. Сыныпта ›анша о›ушы бол“ан?
Шешуі: Барлы“ы х о›ушы.
, Щрбір о›ушы йзінен бас›а (х-1) о›ушымен
x=23 ойнайды.
Жауабы: 23
97. Жанат пен Раушан саЈырау›±ла› терді. Раушан сенде ›анша саЈырау›±ла› бар деп с±рады Жанат. 30-деді Раушан. Ал сенде ше? Сенде ›анша болса сонша, та“ы барлы› саЈырау›±ла›тыЈ бйлігі, деп жауап берді Жанат. Сонда Жанатта ›анша саЈырау›±ла› бол“ан?
Шешуі:
30+30+x=x Барлы“ы- х
x=60 x=90 Раушан- 30
Сонда Жанатта: 90+30=60 Жанат- (30+1/3х)
Жауабы: 60
98. љандай да бір берілген екі таЈбалы сан йзініЈ цифрларыныЈ ›осындысынан 9-ы арты›, ал сол санныЈ квадраты екінші
. Тек бір “ана цифрлардан т±ратын екі таЈбалы жай сандардыЈ
айырмасы толы› квадрат›а теЈ болатын болса, онда осы сандарды
табыЈыз.
Ху-ух=а2
(10х+у)-(10у+х)=10х+у-10у-х=9(х-у)=а2 =>х-у толы› квадрат болу керек
х,у- бір таЈбалы жай сан, айырмасы квадат
7,3
Жауабы:73,37
93. Кварталда 8 кйп ›абатты Їйлер салынды. ОлардыЈ орташа биіктігі 38м. Егер 8 ЇйдіЈ тйртеуініЈ орташа биіктігі 29м болса, онда ›ал“ан тйрт ЇйдіЈ орташа биіктігі ›андай бол“ан?
Шешуі: 8 ЇйдіЈ биіктігі: 838=304м.
4 Їйдікі: 294=116м.
љал“ан тйрт ЇйдіЈ орташа биіктігі: 308-116=188м
Демек Щр Їй 188:4=47м
Жауабы: 47м
94. Шкесі екі баласына 700м жер м±ра“а ›алдырды. Кіші ±лыныЈ еншісі Їлкен ±лыныЈ еншісініЈ бйлігіндей болса, онда Їлкен ±лыныЈ еншісіне ›анша жер тиді?
Шешуі: ®лкен ±лына x
Кішісі x
х+х=700
х=400
Жауабы: 400 м
95. ЖылдыЈ ортасында 1кг май 80 теЈге т±ратын, ал бір жылдан кейін 360 теЈге болды. Ендеше, май ›анша процентке ›ымбаттады?
Шешуі: 80 ― 10 Vж=х; Vв=х+4,5 км
Жауабы: 9км/са“.
-
Моторлы ›айы› а“ынсыз суда 54 км жолды жЇруге кететін уа›ытта йзен а“ысымен 28 км, а“ыс›а ›арсы 25 км жол жЇрді. Егер йзен а“ысы жылдамды“ы 2 км/са“ болса, онда ›айы›тыЈ а“ынсыз суда“ы жылдамды“ын аны›тау керек.
Шешуі:
љайы›тыЈ тыны› суда“ы жылдамды“ы Х км/са“
((28/(х+2))+(25/(х-2))) =54/2
х2+6х-216=0
х=12
Жауабы: х=12 км/са“
-
Параход йзен а“ысымен 3 са“атта жЇріп йткен жолын ›айтар жолында 5 са“атта жЇріп йткен. изен а“ысыныЈ жылдамды“ы 5 км/са“. ПараходтыЈ тыны› суда“ы жылдамды“ын табыЈыз?
Шешуі:
t1=3 са“; t2=5 са“
V0=5 км/са“; Vп=х км/са“
3 (х+5)=5 (х-5)
3х+15=5х-25
2х=40 => х=20
Жауабы: 20 км/са“
-
изен бойында“ы екі ›аланыЈ ара ›ашы›ты“ы 80 км. Теплоход бір ›аладан екіншісіне барып, ›айту“а 8 са“ 20 мин ж±мсайды. изен а“ысыныЈ жылдамды“ы 4км/са“. ТеплоходтыЈ толы› суда“аы жылдамды“ын табыЈыз?
Шешуі: S=80 км; t1+t2=8 са“ 20 мин=25/3 (са“)
Vй=4 км/са“; Vт=Х км/са“ 1
t1=80/(Х+4); t2=80/(Х-4) => ((80/(Х+4))+(80/(Х-4)))=8 3 ;
80х-320+80х+320/(х2-16)=25/3 => 160х3=25 (х2-16)
5 х2 -96х-80=0
Д=482+58=2704=522
х=(48+52)/5=100/5=20
Жауабы: 20 км/са“
-
А жЩне В станцияларыныЈ арасын жЇк поездына ›ара“анда жолаушы поезды 36 мин тезірек жЇріп йтеді. Егер жолаушы поездыныЈ орташа жылдамды“ы 60 км/са“, ол жЇк поезыныЈ орташа жылдамды“ы 48 км/са“ болса, онда екі станцияныЈ ара ›ашы›ты“ын табыЈыз?
Шешуі: V1=60 км/са“; V2=48 км/са“; 36 мин=36/60=3/5 са“;
S= х км
t1=х/60; t2=х/48; (х/48)-(х/60)=3/5
5х-4х=144
х=144
Шешуі: барлы› кйлем 2410+1790+1050»5250м3
1м3-2625/5250»0,5теЈге
І-V1=2410 24101/2=1205
ІІ- V2=1790 17901/2=895
ІІІ- V3=1050 10501/2=525
90. ®ш жЇкті тасу“а 948мыЈ теЈге тйленді.Салма“ы 14т бірінші жЇк 30км, салма“ы 15т екінші жЇк 40км, ал салма“ы 16т, Їшінші жЇк 35км ›ашы›ты››а тасылды.Шр жЇкті тасу“а ›анша а›ша тйленді?
Шешуі: Барлы“ы:
1430=420
1540=600 => 420+600+560=1580
1635=560
1т/км ›±ны: 948000/1580=600
Шр жЇкті тасу“а ж±мсал“ан а›ша: 1) 420600=252000
2)600600=360000
3)560600=336000
91. О›ушы кЇніне бірдей беттен о›и отырып 480 беттік кітапты о›ып шы›ты. Егер ол кЇніне 16 беттен арты› о›ы“ан болса, онда ол кітапты 5 кЇн ертерек о›ып шы››ан болар еді. О›ушы кітапты
›анша кЇнде о›ып бітірген?
Шешуі: Барлы“ы-480бет
=> 480/Х кЇнде бітіреді
КЇніне Х бет о›иды
480/(Х+16)=480/Х -5
480х=480Х+48016-5Х2-80Х
5Х2+80Х-48016=0
Х2+16Х-1536=0
Д=64+1536=1600
Х=-8+40=32
480/32=15
Жауабы: 15кЇн
13кг тартады. °зынды“ы 4,2м, ені 3,5м жЩне биіктігі
2,6м болатын бйлмедегі ауа ›анша тартады?
Шешуі: 10м3 - 13кг
V = 4,2 3,52,6 = 38,22 м3
= 49.686
Жауабы: 49.686
87. КітаптыЈ бір бетіндегі жолдарда“ы Щріптер саны бірдей.Егер жол санын 2-ге арттырса жЩне Щрбір жолда“ы Щріптер санын 2-ге
арттырса, онда беттен Щріп саны 150-ге артады. Егер жолда“ы
Щріптер санын 3-ке кемітсе, ал беттегі жолдардыЈ санын 5-ке
кемітсе, онда беттегі барлы› Щріптер са.ны 280-ге кемиді. Беттегі жол санын жЩне жолда“ы Щріптер санын табыЈдар.
Шешуі: Жолдар саны-Х
Шріптер -У
(Х+2)(У+2)=ХУ+150 У=38
=>
(У-3)(Х-5)=ХУ-280 Х=35
Жауабы:У=38 Х=35
88. 49 санын квадраттарыныЈ ›осындысы еЈ аз болатындай екі
›осыл“ыштыЈ ›осындысы тЇрінде кйрсетіЈіз.
Шешуі:
І-Х
ІІ-49-Х
F(Х)=ХЩ+(49-Х)Щ=2ХЩ-98Х+49Щ
F’(Х)=4Х-98
Х=24,5
Жауабы: Х=24,5
89. ®ш ЇйдіЈ кйлемдері 2410м3,1790м3,1050м3. Б±л Їйлерді жылыту“а ж±мсал“ан 2625мыЈ теЈгені олардыЈ кйлемдеріне пропорционал етіп бйліЈіз.
Жауабы: 144 км
-
Екі мотциклші бір мезгілде бір- біріне ›арсы А жЩне В пунктерінен шы››ан. ОларыЈ ара ›ашы›ты“ы 600 км. Бірінші мотоциклші 250 км жер жЇргенде екіншісі 200 км жЇреді. Бірінші мотоциклші В- “а екіншісініЈ А-“а жеткен уа›ытынан 3 са“ат б±рын жетеді. Олар бір ›алыпты ›оз“алады деп есептеп, мотоциклшілердіЈ ›оз“алыс жылдамды›тарын табыЈыз.
Шешуі: А В V1=х км/са“
600км V2=у км/са“
25/х=200/у 5/х=х/у 4х=5у
=> =>
(350/х)+3=400/у (350+3х)/х=400/у 350у+3ху=400х
у=4х/5
=>
3504х/5+3х4х/5=400х
280х+12х2/5-400х=0
=> 12х2/5-120х=0, х=0
12х-600=0
х=50
у=40
Жауабы: 40 км/са“; 50 км/са“
-
Катер йзен а“ысымен 15 км жЩне 4 км тыны› суда жЇзді. Барлы› жол“а 1 са“ уа›ыт кетті. изен а“ысыныЈ жылдамды“ы 4 км/са“ болса, онда катердіЈ йзен а“ысымен жЇзгендегі жылдамды“ын табыЈдар.
Шешуі: Sа“ = 15 км; S2= 4 км;
t= 1са“; V а“ = 4 км/са“; =>
t а“ = 15/(х+4); t 2 = 4/х;
15/(х+4)+4/х=1
15х+4х+16= х2+4х
х2 –15х-16= 0
D=289 => x=(15+17)/2=16
Жауабы: V а“ =16+4 = 20км/са“
-
Поезд станцияда 6 минут›а кешіктірілді. Осыдан кейін жылдамды“ын 4 км/са“ арттырып, кешіккен уа›ытын 36км аралы›та йтеді.ПоездыЈ ал“аш›ы жылдамды“ын табыЈдар.
Шешуі:υ1=Х км/са“ 36 /Х=36 /(Х+4)+1/10
υ2=Х+4 360Х+1440=360Х+Х2+4Х
6мин= 1/10 са“ Х2+4Х-1440=0
D=4+1440=1444=382
Х=-2+38=36
Жауабы: 36км/са“
-
Катер арасы 96км.А-дан Б-“а йзен а“ысы бойымен жЩне керісінше жЇзуге 14са“ уа›ыт жіберді. Бір мезгілде катер мен бірге А-дан сал шы›ты. Катер ›айтар жолда А-дан 24км ›ашы›ты›та салды кезіктірді. КатердіЈ тыны› суда“ы жЩне су а“ысыныЈ жылдамды“ын табу керек.
Шешуі: А Б
─────>.......... < ─────
t=14са“ t1=96/(х+у) t2=96/(х-у)
υк=х км/са“
υй=у км/са“
96/(х+у)+96/(х-у)=14 96х/(х2-у2)=7
=>
96/(х+у)+72/(х-у)=24/у (7х-у)/ (х2-у2)=1/у
Жауабы:у=2
Х=14
кЇні болады?
Шешуі: Бір кЇнде: 60-60 (25%/100%)=60-15=45машина ж±мыс істейді.
Барлы“ы 54 жЇргізуші=>кЇніне 9 адам ж±мыс істемейді.
54:9=6
30:6=5
Жауабы: 5 кЇн
84. 30 ерлер кййлегі мен 25 Щйел кййлектеріне 1475 тг тйлеу керек.
Ерлер кййлегі 20%-ке, ал Щйелдер кййлегі 10% арзандатыл“аннан
кейін, Щйелдер кййлегі мен ерлер кййлегі Їшін тйленетін а›шаныЈ
айырмашылы“ы 3075 тг болады. Шйелдер жЩне ерлер кййлегініЈ
ба“асын аны›таЈыз.
Шешуі: 1 ерлер кййлегі – Х тг
Щйел – У тг
30Х + 25У = 14750 6Х +5У = 2950
=> =>
25( У - ) – 30( Х - ) = 3075 15У – 16Х = 2050
Х = 200
=>
У = 350
Жауабы: 350 тг, 200тг
85. Кітапта 132 бет бар. Бір бетте 40 жол, бір жолда 27 Щріптен
жазыл“ан . Егер бір бетке 48 жол, бір жол“а 30 Щріп жазылса, осы
кітап неше бет болатынын табыЈыз.
Шешуі: ( 40 27 ) 132 = 142560 Щріп бар
( 48 30) Х = 142560
Х = 99
Жауабы: 99
Шешуі: А .В
Барлы› жол: АВ =450 4/3=600 км
V1 = х км/са“ V2=(х+5) км/са“
(450/х)+(150/(х+5))+1/2=600/х
(150/(х+15))-(150/х)+1/2=0
300х-300х-4500+х2+15х=0
х2+15х-4500=0
Д=225+18000=18225=1352
Х=(-15+135)/2=60
Жауабы: 60 км/са“
82. °зынды“ы 4м, ал ені 2м болатын тіктйртб±рыш формалы клумбаны айналдыра жол салынды.Ол жолдыЈ барлы› жердегі ені бірдей. Егер осы жолдыЈ ауданы клумбаныЈ ауданынан 9 есе арты› болатын болса, онда жолдыЈ енініЈ ›андай бол“аны?
Шешуі:
Sк=42=8
Sж= (4+2х) 2х+22х=8х+4х2+4х=4х2+12х
4х2+12х=98
4х2+12х-72=0
х2+3х-18=0
D=9+72=92
Х= (-3+9)/2=3
Жауабы:3м
83. Гаражда 54 жЇргізуші бар.Егер Щр кЇні гаражда“ы 60
автомашинаныЈ 25%-і йз а›ауларын жйндеу Їшін ж±мыс›а
-
шы›пай ›алса, онда бір айда(30 кЇн) Щр жЇргізушініЈ неше
ВертолеттіЈv жылдамды“ы автомобильдікінен 85 км/са“ арты›. ОлардыЈ жылдамды›тарыныЈ ›атынасы 35:18 ›атынасындай. ВертолеттіЈ жЩне автомобильдіЈ жылдамды›тары ›андай?
Шешуі: Авт.жылд: Х км/са“.
Верт. Жылд: У км/са“.
у-85=х
у=85+x
35x=8518+18x
17x=8518
x==518=90
y=85+90=175
Достарыңызбен бөлісу: |