Бошланғич гайёргарлик гуруҳларида техник-тактик тайёргарлик 4.1. Техник ва тактика элементларини ўзлаштнриш Курашдаги асосий холатлар

Орқада ётиб тос-бел бўғимида оёкни букиб бурилиш;

Узокдаги кўл ва бел паст-олддан ушлаш билан. Вазият: ҳужум қилинаётган - баланд партерда: хужум килувчи - ён томонда. Химоялар: ушлашни амалга оширишига йўл қўймаслик: оёк тўнтарши томонига чикарилади. кўкрак ҳужум килувчи томонига бурилиб ушлашдан озсд бўлинади.

Чалиштирилган болдирларни ушлаш билан. Вазият: ҳужум килинувчи - коринда; ҳужум қилувчи - оёклар томонидан. Ҳимоялар: хужум қилинувчининг якин кўли ушлаб олинади; ўзининг якин оёғи узатилади ва уни ҳужум қилувчининг оёқлари орқасига ўтказилади.

Югуриб ўтиб тўнтариш

Бўйин узоқ елка остидан ушланиб, яқин кўл тос билан босилади. Вазият: ҳужум қилинувчи - баланд партерда; ҳужум қилувчи - оркада-ёнда. Ҳимоялар: қўл ўзига босилади; узоқ оёқ тўнтариш томонга чикарилади ва тана оғирлиги рақиб томонга ташланади; қўл ҳужум килувчининг тизвасидан ўтказилиб танага босилади

Юмалатиб тўнтариш

Бўйин бел билан кўшиб ушланади. Вазият: ҳужум қилинувчи - баланд партерда, хужум қилувчи - ёнбошда. Ҳимоя: кўллар чўзилиб, оёк ортда қолдирилади, энгашиб ушлашдан чиқиб кетилади.

Устидан ўтиб тўнтариш

Бўйин юкоридан ва тос ичкаридан ушланади. Вазият: ҳужум қилинаётган - баланд партарда, ҳужум килувчи - оркада-ёнбошдан. Ҳимоялар: ушланган оёк тўғриланади, коринга ётиб рақиб томонга ҳаракат килинади; ушлаб олинган оёкка ўтириб, тана ҳужум қилувчи томонга эгилади.

Қайириб тўнтариш

„, Қўл(бўйин) ва якин тос узоқ оёк билан кўшилиб ичкаридан илиниб ушланади. Вазият: ҳужум қилинувчи - баланд партерда; ҳужум қилувчи - ёнбошда. Ҳимоялар: ҳужум қилувчига елка билан кайрилиб, узок оёқ болдири тосга босилади; бўш оёқ билан гиламга тиралиб итарилади. ҳужум қилувчидан олдинга, четга сурилади ва ушланган кўл озод қилинади.

Қўл "катит'та ушланади ва оёқ илиб олинади. Вазият: ҳужум килиб Вазият: ҳужум қилинувчи - коринда: ҳужум килувчи ортда-ёнбошда.

Ҳимоялар: бўш қўл ва оёқни тўнтариш томонга тираб олиш; бўш кўл ва оёк билан тиралиб, калитга олинган кўл томонга ёнбошлаб ётиб, ракибга бошка томонга ўтишга йўл қўймаслик.

Югуриб ўтиб тўнтариш

Қўл ва узоқ болдир калитга ушланади. Вазият: ҳужум қилинувчи - қоринда; хужум килувчи - юқорида. Ҳимоялар: оёқ

орқага тортилиб ёнга олинади; ушлаб олинган оёк озод қилинади ва олдинга чиқарилиб тик турилади.

Қайириб тўнтариш

Номдош оёқни калит ва илиш билан. Вазият: ҳужум қилинувчи - коринда; ҳужум килувчи - юкорида. Ҳимоялар: бўш қўл ва оёқ билан гиламга тиралиш; ушлаб олинган кўл томонга ётиб ва бўш оёқ ва кўл билан гиламга тиралиб қужум қилувчига бошқа томонга ўтишга йўл қўймаслик.

Узоқ болдир пастдан-ичкаридан ва номдош оёк ушланади. Вазикт: ҳужум қилинувчи - коринда; қужум қилувчи - оёк томонда. Ҳимоя: ушлаб олинган оёк четга сурилади ва ҳужум қилувчинннг оёғи ушланади.

Юмалатиб тўнтариш

Бўйин кжоридан ва узок болдир ушланади; бўйин юқоридан ва яқин болдир ушланади: бўйин болдирга кўшиб ушланади. Вазият: ҳужум қилинувчи - баланд партерда; ҳужум қилувчи -ёнбошда. Ҳимоялар: қўллар ростланади, эгилиб ушлаб олинган оёк орқага тортилади, ушлаб олиш узилади: кўлни ушлаб, узок тосга ўгирилади ва оёкни ростлаб ушлаб олиш узилади.

Думалатиб тўнтариш

Билак ва тана ушланиб оёк юкоридан товон билан илинади; билак ичкаридан ва тана юкоридан ушланиб оёк юкоридан товон билан илинади. Вазият: Ҳужум килинувчи - баланд партерда; ҳужум қилувчи - ёнбошда кўкраги билан рақиб томонда. Ҳимоя: ён томоига, ҳужум килувчига кўкрак билан ётиб, тўнтариш томонга қўл ва тизза билан гиламга тиралиш.

Тўнтаришдан қарши усуллар: номдош кўл ва номдош бўлмаган оёк ушланиб кайириб тўнтарилади, ташланади; билакни ушлаб ва оёқни илиб, танани ушлаб ва кўл тос билан қисилиб номдош оёк илинади қамда ўз оркасига ташланади.

4,2.2. Тик туриб курашиш

Зарба билан ағдариш

Оёқларии ушлаб олиш билан. Вазият: рақиблар бир-бирлари билан рўпара ҳолатда. Ҳимоя: кўллар билан рақибнинг бошига

гаяниб ёки елкаси остидан ушлаб олиб, оёқлар орқага тортилиб, эгилиш.

Қўл ушланиб оркадан чалинади. Вазият: ҳужум килинувчи -баланд ҳолатда;хужум килувчи - ўрта" қолатда. Ҳимоялар: оёқ орқага тортилиб олдинга эгилиш; бўш қўл билан ракибнинг ёнбошига ёки белига тиралади.

Қўл ва номдош оёк ичкаридан ушланади. Вазият: ҳужум килинувчи - ўрта ҳолатда; ҳужум килувчи - паст қолатда. Ҳимоя: оёқни ушлаётган кўл ушланиб. кўл билан ракиб елкасигатиралади, ушланган оёк ортга четга тортилади.

Бўйин юқоридан ва номдош бўлмаган тосдан ушланади. Вазият: ҳужум қилинувчи - паст холатда; ҳужум қилувчи - баланд ҳолатда.

Ҳимоялар: хужум килузчининг қўлини ушлаб олиб, тана тикланади ва ушлаш узилади; ракибнинг оёқлари олддан ушланиб олинади.

Номдош қўл ушланиб чалинади. Вазият: курашчилар бир-бирига ёнбош. ўрта ҳолатда. Ҳимоя: ракибнинг кўкрагига тиралади, узоқ оёк билан олдинга кадам ташланади, ушланган қўл силтаб бўшатилади.

Оёқлар ушлаб олинади. Вазият: ҳужум қилинувчи - баланд ҳолатда; ҳужум қилувчи - пастда. Ҳимоялар: билак ҳужум килувчининг кўкрагига тираладш оёк орқага тортилади; кўл рақиб бошга тиралади.

Рақибнинг кўли ва танаси чалиш билан ушланади. Вазият: курашчилар-ўрта номдош ҳолатда. Ҳимоя: олдинга эгилиб, оёқ орқага торилади. бўш қўл ракиб ёнбошига. белга тиралади.

Қўл ва номдош оёк ичкаридан ушланади. Вазият: ҳужум қилинувчи - ўрта ҳолатда; хужум қилувчи - пастда. Ҳимоя: оёқ билан гиламга тиралиб тўғриланади ва кўллар озЬд қилинади.

Олд чалиш билан кўл елка орасидан ушланади. Вазият: ҳужум қилинувчи - баланд холатда; ҳужум килувчи - ўрта хрлатда ракибга ёнбошлаб. Ҳимоялар: тик турилади ва бўш кўл билан хужум қилувчининг белига тиралади; ўтираётиб орқага эгилиб ҳужум килувчининг ортидан тана (кўл билан) ушлаб олинади.

Номдош кўл ушлаш билан чалинади (чирмаш). Вазият: курашчилар рўпарама-рўпара ўрта ҳолатда. Ҳимоя: рақиб кўкрагига тиралиб, узоқ оёқ олдинга ташланади, ўзига силтаб ушланган кўл озод килинади.

Оёқлар ушлаб олиниб, бўйин ва тана ёнбошдан чалиб ушланади. Вазият: ҳужум килинувчи - баланд ҳолатда; ҳужум қилувчи - ўрта ҳолатда. Ҳимоялар: билак ракиб кўкрагига тиралади, оёқ оркага тортилади ва, ҳужум килувчига кўкрак билан қайрилиб, қўл бўйиндан бўшатилади.

Тик туриш-партер (ўрганилган усуллардан)каби турли комби-нациялар усулларини бажариш.

Урганилаётган усулларни баҳога, шерикни аник туширишга бажариш.

Турли бошланғич вазиятлардан ушлаш ва ушлаб цолиш учун кураш:

Пир-бирига елка билан ўтириб; тўрт оёқлаб номдош(номдош бўлмаган) ёнбошда туриб: бошни бошга қўйган ҳолда номдош бўлмаган ёнбошда; бири коринда, иккинчиси елкада; бири спкада(қоринда), бошкаси тўрт оёклаб бош томондан, оёқ

томондан, елка томондан, ёнбошдан, оёк томондан шерикка елка билан, тиззада туриб иккиёклама ушлаш билан ва ҳ.к; бошланғич ҳолат бир-бирига юзма-юз бўлиб коринга ётган ҳолда панжадан ушлаган ҳолда кураш.

ау такомиллаштириш учун вазифалар: беллашувларни ҳужум услубида (имкони борича кўпрок ҳужум қилиш топшириғи билан) ўтказиш қобилияти;

гилам четида(рақибни кизил зонага чиқариш топшириғи билан) беллашиш олиб бориш қобилияти;

рақибдан ўзиб аниқ усуллар қўллаш кобилияти;

тик туриб курашишдан ётиб курашишга ўтиш ва шу вазиятда кейинги ҳужумларни давом эттириш қобилияти;

ўз ҳужум(ҳимоя) ҳаракатларини яшириш кобилияти;

тўлиқ ҳимояга ўтиб олган ракиб билан самарали беллашиш қобилияти;

рақиб турли йўналишларда ҳаракат килганда мақсадга мувофиқ курашиш кобилияти;

рақибга севимли ушлаш ҳужумини бажаришга йўл кўймаслик, блокловчи ушлашларни амалга ошириш маҳорати;

Беллашувнинг биринчи дақиқаларидан ҳужумга ўтиш қобилияти;

Чарчаш фонида кисқа вакт мобайнида(10-15с) усулларни бажариш қобилияти;

, Натижасиз бажарилган усулдан чикаётган ракибга нисбатан усул кўллаш қобилияти;

Ғаразли ҳакамликда устунликка эришиш кобилияти;

Техник-тактик ҳаракатларни турли-туманлиги хисобига катта устунликка эришиш қобилияти.

б) ўқув беллашувлари:

бир томонлама қаршилик кўрсатилганда турли харктердаги (турлича вазифалар билан) ўрин алмашлаб беллашиш; 1мин. алмашиш.

кўзни боғлаган ҳолда кураш;

фақат бир қўл билан ушлашга руҳсат берилган беллашиш;

бир оёкда турган қолда беллашиш;

кўприкда ушлашлардан чиқиб кетиш (вақт белгиланади);

шерикларни алмаштириб беллашиш;

топширикли беллашув;

аниқ белгиланган усулни амалга ошириш(бошқалари ҳисобга олинмайди);

фақат усуллар комбинацияларини амалга ошириш; берилган вактда усул ёки усуллар комбинацияларини ўтказиш;

в) чигилёзди (разминка) машқлари учун вазифалар.

4.4.Спортчининг чигилёзди машқлари (разминка) моҳияти

Спортчининг умумий тайёргарлик ва маҳсус машқлар комплексини, якка кураш асосларини эгаллаши дастлабки тайёргарликнинг энг муҳим вазифаларидан бири ҳисобланади. Шунинг учун машғулотлар шакллари, уларнинг бошланғич гурухларда ташкил этилиши ўз моҳиятига кўра "катта чигилёзди"га ўхшаши ва дарс хамда машгулотнинг катта қисмини эгаллаши керак. Шу сабабли руҳий муҳитга, 10-12 ёшдаги ўқувчиларнинг шахсий ва жисмоний сифатларига бўлган талабларни аста-секин ошириб борилишига эришилади, бу ўз ўрнида уларни йиллар мобайнида ортиб борувчи спорт яккакурашининг ўзига хос талаблари доирасига олиб киради.

Буни ҳисобга олган ҳолда курашчининг чигилёздиси икки қнсмдан иборат бўлиши керак: умумий (ўз ичига турли хил умумий тайёргарлик машқларини олади) ва махсус (ўз ичига махсус тайёргарлик машқларини киритади).

Чигилёздининг тахминий схемаси

1. 
   Умумий тайёргарлик машқлари комплекси: 5-10 мин;
   
2. 
   Акробатика ва ўз хавфсизлигини таъминлаш: 5-10 мин;
   
3. 
   Уйинлар ва эстафеталар: 5-10 мин;
   
4. 
   Ушлашларни ўзлаштириш: 5-10 мин;
   
5. 
   Тик туриш ва партерда кўлларда ишлаш: 5-10 мин;
   
6. 
   Кўприкда машклар: 5-10 мин. Жарохатланишларнинг олдини олиш ва таянч-ҳаракат
   

• 
  орқада таянишдаги силжиш: олдинга қараб, орқа билан, чап, ўнг ёнбошда (залнинг кенглиги бўйича бажарилади);
  
• 
  таяниб ётиб оёклар билан айлана бўйлаб югуриш (чапга-ўнга), оркага таянишдан 1-1; 2-2 формуласи (яъни бир марта ўнгга, бир марта чапга, икки марта ўнгга, икки марта чапга ва ҳ.к.) бўйича ўтиш;
  
• 
  кўлларни гиламдан узмаган ҳолда орқада таянишдан ётиб таянишга ўтиш (5-6 марта);
  

• 
  шерик ёрдамида қўлларга таяниб юриш;
  

• 
  акробатика (турли бошланғич ҳолатларда олдинга-оркага, ўнгга-чапга ўмбалок ошиш);
  

• 
  ўз-ўзини саклашдаги машклар;
  

• 
  бўйин мушакларини мустаҳкамлаш учун машқлар( қўллар ёрдамида бош билан гиламга таяниб олдинга-оркага, четга, айланасимон ҳаракатлар қилиш);
  

• 
  кўприкда машқлар қилиш;
  

- кўприкда чапга-ўнгга югуриш;

- бўғим ва пайларни чўзиш ва мустахкамлаш учун машқлар. Таълим жараёнида чигилёзди машклар мажмуасини

координацион тайёргарликни такомиллаштириш учун доимо янгилаб ва мураккаблаштириб туриш мақсадга мувофиқ.

Ўрганилган техник-тактнк элементларни ўқув, ўқув-машғулот ва мусобака беллашувларида кўллаш маҳоратини шакллантириш.

Ўрганилган техник ва тактик ҳаракатларни бўйи турлича бўлган, оғиррок вазнли, техник тайёргарлиги устун бўлган, кучлироқ номаълум шерик билан машғулот машғулотларида қўллаш.

Мусобақа коидалари бнлимларини такомиллаштириш.

Беллашув тактикаси ва мусобакаларда қатнашиш тактикаси учун зарур бўлган сифатларни тарбиялаш ва кўникмаларни шакллантириш.

4.6.Назорат-синовлари талаблари

Умумий жисмоний тайёргарлик бўлшча:

Йиллик тайёргарлик цикли режасига мувофиқ йил давомида ёши ва ўқиш йилига биноан назорат нормативларини топшириш (назорат нормативлари дастурнинг норматив қисмида келтирилган).

Баҳолаш учун курашчининг махсус машқларини бажариш ва назорат нормативларини ўкишнинг хар йилги талабларига мувофиқ топшириш.

Дастур материаадарига мувофик техника ва тактиканинг аеосий элементларини билиш ва бажара олиш.

Ҳар ўқув йили дастурий материалларига мувофиқ усул, ҳимоя, қарши усул, тик туриш ва партерда техник хдракатлар комбинацияларини бахолашга топшириш.

Тренер тошириқлари ва кўрсатмаларига амал қилган холда ўқув ва мусобака беллашувларини ўтказа билиш.

Тик туришда амалларни бажаришда курашчиларнинг ўзаро жойлашуви:

-қужум килувчи баланд тик туришда - ҳужум қилинувчи бапанд. ўрта, паст холатларда:

-ҳужум қилувчи ўрта ҳолатда - ҳужум килинувчи баланд, ўрта, паст ҳолатларда.

-ҳужум қилувчи паст ҳолатда - ҳужум қилинувчи баланд, ўрта, паст ҳолатларда.

Партерда усулар амалга оширишда курашчиларнинг ўзаро жошашуви:

ҳужум қилинувчи қоринда - ҳужум қилувчи ёнбошдан, бош томондан, оёк томондан;

- ҳужум қилинувчи кўприкда - ҳужум қилувчи ёнбошдан, бош томондан, оёқтомондан;

- хужум қилинувчи партерда (баландласт) - хужум килувчи ёнбошдан, бош томондан. оёқ томондан.

Манёвр элементлари

Тик туриш ҳолати ва партерда ўзаро жойлашувни маълум ушлашда алмаштириб «янёер қилиш вазифаси билан .

Рақибга муайян бир ушлашни амалга оширишига йўл қўймаслик учун манёвр қилиш вазифаси билан.

Рақиб томонидан мажбур қилинган ушлашдан озод бўлиш учун манёвр қилши вазифаси билан.

Уз ушлашини амалга ошириш учун манёвр қипиш вазифаси билан.

Бир ушлашдан бошкасига ўтиш учун манёвр цилиш вазифаси билан.

Муайян бир усулни оширишни тайёрлаш учун ўнғай ҳолатни эгаллаш учун манёвр цилиш вазифаси билан.

Топширилган усул элементлари билан блокловчи харакатлар ва ушлашларни, вазифа аста-секин мураккаблашиб борувчи ўйин воситаси ёрдамида амалга ошириш учун манёвр килиш.(майдонни чегаралаш; гандикапалар киритиш ва ҳ.к.)

5.1.Ҳужум ва блокловчи ҳаракатлар

Қўлларни танага босиб, блокловчи ушлаш ва таянишларни

ўзлаштириш.

Ушлашлардан озод килиш усулларини ўзлаштириш: билакдан ушланганда - ушланган қўл кескин ўзига тортилади

ва уни ракиб кўлининг бош бармоғи томонга буриб, шу захоти

унинг билаги ушланади;

номдош билак ва елка училанганда — бўш кўл билан рақибьшнг номдош елкасига таянилади ва кўл тортиб олиб озод қилинади;

икки цўл бипакдан ушланганда - кўллар ўзига каратиб кескин тортилади, улар ракибнинг бош бармоғи томон бурилади ва кўллар озод килиниб, шу онда унинг билакларидан ушланади;

қўллар юцоридан уиианганба - кўллар билан рақиб танасига тиралади ва рақиб кўллари юкоридан ушланади ёки кўллар унинг корингатиралади;

қўллар тастдан уиаанганда - ушлаб олинган кўллар ён томонлатиб пастга туширилади ва ўтираётиб рақиб қўллари юкоридан ушланади ёки ушланган кўл тортиб олинади;

номдош бўлмаган қў.ч ва оўйиидан ушланганда - ўтираётиб бўш қўл билан рақибнинг қўли тирсак остидан уриб, бўйиндан туширилади, бунда бош пастга эгилиб ушланган кўл тортиб олинади;

бўйин елка билан ушлангстда (ҳужум қилувчининг қўллари бирлашган) - ўтираётиб бўш кўл билан рақибнинг қўли уриб туширилади ва кескин ҳаракат билан ушланган кўл пастга туширилади;

бўиин елка билан юцоридин ушланганда —

а) ўтираётиб, ушланган қўлнинг билаги билан рақибнинг корнига тиралади ва бўш кўл билан унинг номдош бўлмаган бйлаклари ушлаб олинади, оркага чекиниб. ушлаш узилади;

б) рақибнинг танаси ва ўз бўйнидаги номдош бўлмаган билаги ушланади, унга яқинрок келиб ростланади ва ушлаш узилади;

тана олд томопдаи икки кўллаб ушланганда - ўтираётиб кафт билан ракибнинг иягига тиралади ва чекинаётиб ушлаш узилади;

тана қўл билан ушчанганда - бўш қўл билан рақибнинг номдош бўлмаган билагидан ушлаб олинади ва, унинг қўлига пастдан босиб ўтирилади. бир вақтнинг ўзида бошка қўлнинг билаги бнлан хужум қилувчининг корнига тиралади, ундан ортга чекиниб ушлаш узилади:

но.мдоги қўл ,ва тста ёндаи ушланганда — кўл кескин тортилган ва ракиб кадам қўйган онда ўзи унинг ортига қадам ,

ташлайди ва, номдош қўли ўз танасидан олиниб. уннинг ёнидан кстилади.

5.2. Партерда эркин кураш техникаси 5.2.1. Партерда курашиш

Қайириб тўнтариш. Узок қўл пастдан ва бел(тос) ичкаридан ушланади. Вазият: хужум килинувчи - баланд партерда; ҳужум килувчи - ёнбошдан, кўкраги билан ракиб томонга. Ҳи.моя: ҳужум килувчига орқа томон билан ёнбошлаб ётиб, узок кўллар ва оёк четга сурилади.

Вазият: ҳужум қилинувчи - баланд партерда; ҳужум қилувчи-ён томондан, олд оёғи таянчда. Ҳимоя: оёқ олдинга ён томонга чиқарилади, хужум қилувчига кўкрак билан бурилиб, унинг қўллари бўйиндан олинади.

Югуриб ўтиб ташлашлар. Кў.ч тос билан сициб, бўйин узоц елка остидан ушлаш билан. Вазият: ҳужум килинувчи - қоринда, ҳужум қилувчи рақибга караб ёнбошда ўтирибди. Ҳимоялар: узок қўл ўз танасига кисилади: тана оғирлиги ракиб томонга ташланади; кўл тизза остидан оликади ва танага еиқилади.

Утиб тўнтаришлар. Чашитиричган болдирлар билан ушлаш. Вазият: ҳужум килувчи - коринда: хужум килувчи - оёқ томонда. Ҳимоялар: оёқларга ўтириб ракибнинг якин оёғи ушлаб олинади; баланд партерга турилади ва яқин оёк бўшатилади.

Вазият: хужум қилинувчи - қоринда: ҳужум килувчи -ёнбошда рақиб томонга кўкрак билан. Ҳимоя: тана оғирлиги риқиб томонга кўчирилади, ушлаб олинган оёк четгатортилади.

Юмалатиб тўнтариш. Болдирдан Saumio ричаг усулида ушлаш. Вазият: ҳужум қилувчи - баланд партерда; ҳужум қилувчи - ёнбошдан. Ҳнмоялар: бош қўл томонга қисилади ва ричагга олишга йўл қўйилмайди; ушлаб олинган қўл танага кисилади, оёкдар ростланади.

Узоқ тос тескари училаги билан. Вазият: ҳужум қилинувчи -баланд партерда. Ҳимоя: кўл ушлаб олинйб, ушлаб олинган оёк билан тосга ётиш.

Узоқ болдирии икки кўллаб ушлаш билан. Вазият: ҳужум қилинувчи - коринда: ҳужум килувчи - ён томондан, ракиб боши томонга елка билан. Ҳимоялар: ушлаб олинган оёкни четга ростлаш; хужум килуЕчига ёнбошлаб елка томон билан ётиш; оёқ ростланиб,

Тўғрилаш билан тўнтариш. Оёқни чирмаб, узоц оёкни баланд-ичкаридш! уиитш билсш. Зазият: ҳужум кклинувчи - қоринда; ҳужум қилувчи - тепадан. ракибга кўкрак билан. Ҳимоялар: узок қўл билан гиламга тиралиб тана оғирлиги ушлаб олинган оёк томенга кўчирилади; ушлаб олинган кўл томонга ёнбошлаб ётиш.

Усулларнинг тахминий комбинациялари:

• 
  қўл ва узок тос пастдан-олддаи уиааниб цайириб тўнтариш билан;
  
• 
  ўз ортига қайириб, номдош бўллшган елкани пастдап ва бўйинни олддин ушлиб тўнтариш;
  

• 
  бўйинни виузок болдирни ушлаб юмалатиб тўнтариш;
  
• 
  болдирларни кашрибушлаб юмалатиб тўнтариш;
  
• 
  бўйин тос биланушлаб юмачатиб тўнтарпш,
  
• 
  узоқ тосни тескарл ушлаб юмалатиб тўнтариш;
  

• 
  узоқ елка остидан дўйиини уиааб оёкни чирмаб ёзиш билан тўнтариш;
  
• 
  иякниушлаб оёқми чирмиш биланўтиб тўнтариш.
  

Эгилиб ташлашлар. Оёцларни ушлаб. Вазият: хужум килинувчи - баланд тик туришда; хужум килувчи - паст тик туришда. Ҳимоялар: оёқни ушлаб олишга йўл кўймаслик, паст холатда ракиб қўлларини ушлаб олиш: бўйинни юқоридан ушлаб олиб, оёкларни ортга тортио эгилиш.

Б\рилиб ташлаш ("тегирмон"). Бўйин ва номдош оёц ичкаридан ушлаб олшшш. Вазият: ҳужум килинувчи - ўрта тик туришда; ҳужум қилувчи - паст. Ҳимоя: ўтираётиб бўш оёк оркага бурилиш билан тортилади.

Пастдан бурилиб ташлаш. Қўл ва бўйин олд чалши билст. Вазият: курашчилар - бир томонлама хапатда. Ҳимоя: қўл билан тосга таяниб, оёк олдинга чнқарилади.

Эгилиб туриб ташлаш. Кўл ва тина олд чалиш билин ушланади. Вазият: ҳужум килинувчи -- баланд тик туришда; ҳужум қилувчи - паст. Ҳимся: оёқни ўтираётиб оркага суриб.

Шўнғиб ўтказиил. Номдош бўлмаган цўл ва тос ёндаи ушланади. Вазият: курашчилар бир хил холатда. Ҳимоялар: билак билан кўкракка тиралиш билан; ўтираётиб ушланган оёкни оркага тортиш.

Оёқни уитаб олиш билан. Вазият: ҳужум қилинаётган -баланд тик холатда; ҳужум қилувчи - ўрта. Ҳимоялар: ўтираётиб ушлаб олинган оёқни тортиш; кўлва оёкни тепадан ушлаб олиш. Усулларнинг тахминий комбинациялари

• 
  елка ва бўйинни юцорибин ушланиб сштаб ўтказиш билан -оёқлар ушлаб олинибуриб йиқитиш билст;
  
• 
  номдоги цўлни ушлаб чалиб, силтаб ўтказши бинан - қўлни уишаб олиб орца чалиш билан эигашибўтказиш;
  
• 
  номдоги цўлни угшшб чалиб, силтаб ўтказиш билан — цўл ва билак бўйин билст калитга ушланиб югуриш билан тўнтариш;
  
• 
  номдош кўлни ушлаб чалиб, силтаб ўтказши билан - ричаг билаи ҳайриб тўнтариш:
  
• 
  оёқяарни шўнгиб ушлаб олиб ўтказиш - чалшитиршган болдирларниушлаб цаиириб тўптарши:
  
• 
  номдош цўлни уишаб силташ. билан ўтказиш -- цўл елка оркачи уиааниб ташлаш;
  
• 
  номдош цўл чалиш билан ушлттб силтаб ўтказиш - цўл ва номдош оёқ ичкаридан ушланиб бурилиш билан ташлаш.