Тұжырымдар
1. “Әужар” – айтыстың ескі замандардан бері бір қалыпты өзгермей трафарет ретінде жеткен ең көне түрі болып саналады. Бәдіктен айырмашылығы діни наным-сенімдерден емес, қазақтың әдет-ғұрпына, салт-санасына байланысты туған. Бұл – қыз ұзатылар тойда айтылатын өлең.
2. Түйіндеп айтар болсақ, Әу-жар айтысы біріншіден, өзгермейтін “трафарет” ретінде бізге жеткен, екіншіден, кейінгі үлгілерінде суырыпсалма ақын жігіттер мен қыздар өзара әзілдесу, арман мұңын, арызы мен тілегін, назы мен базынасын айтатын өлең түрі ретінде мұны дамыта түскен, үшіншіден, жігіттердің өлеңдері жеңіл юморға, қыздар жағының өлеңдері ащы сатираға негізделеді, төртіншіден, адамзат баласы таптық тұрғыдан емес, жыныстық тұрғыдан екі жікке бөлініп кетеді, бесіншіден, жар ұғымын санаға сіңіруде, әйелдің міндет-парызын түсіндіруде тәлім-тірбиелік, үлгі-өнегелік, нақыл-насихаттың белгілері басым болып келеді. Алтыншыдан, айтыстың басқа үлгілеріндегідей емес “әу-жарда” диалог айқын көрінеді.
Дәріс бойынша әдістемелік нұсқама
Студент айтыс өнері әр уақытта замана тынысынан алшақтап, дәуір проблемаларынан бойын аулақ салған жоқ, айтыскер ақындар мезгілдің көкейкесті мәселелері, кезеңнің толғақты сырлары сан алуан айтыстар тудырғандығын ұғынып, айтыстарды талдай білу керек.
Пайдаланылған әдебиеттер:
Құндақбайұлы Б. Театр туралы толғаныстар. – Алматы: «Өнер» баспасы, 2006.
Қазақ өнерінің тарихы. – 3 томдық (ХIХ ғасыр және ХХ ғасырдың бірінші жартысы, III том, 1-кітап). – Алматы: «Өнер» баспасы, 2008.
Көкейкесті әдебиеттану. 3-кітап. Ас., «Күлтегін», 2003.
Электронды үкімет порталы: http: //www.e.gov.kz/
Мақсаты: Айтыс өнеріндегі әдіс пен стиль, ақындық стиль, айтыс өнеріндегі эмоция мен сезім, Ертіс бойы, Сыр, Торғай, Оңтүстік өңірі ақындарының айтыстары туралы мағлұмат беру.
Сұрақтар:
Айтыс өнерідегі әдіс және оның ерекшеліктері.
Айтыскердің стилі.
Достарыңызбен бөлісу: |