1. Биотехнология ғылым және өндіріс саласы ретінде. Даму тарихы, биотехнология бағыттары. Биотехнология —
Бастапқы метаболиттер туралы түсінік. Биотехнологиялық әдістермен аминқышқылдарын алу
жүктеу/скачать 2.31 Mb.
|
| 4. Бастапқы метаболиттер туралы түсінік. Биотехнологиялық әдістермен аминқышқылдарын алу.
Бастапты метаболиттер – бұл организмнің өсуіне, дамуына және көбеюіне тікелей қатысатын метаболизмнің соңғы өнімі. Осылайша, олар организм үшін өте қажет. Жасушалар оның өсу кезеңінде үздіксіз бастапқы метаболиттер шығарады. Бұл бастапқы метаболиттер тыныс алу және фотосинтез сияқты бастапқы метаболикалық процестерге қатысады. Жалпы организмдердің бастапқы метаболиттері бірдей. Көптеген организмдерде кездесетін бастапқы метаболиттердің мысалдары - қант, амин қышқылдары және әмбебап құрылыс блоктары ретінде жұмыс істейтін трикарбон қышқылдары және энергия көзі. Жоғарыда аталған қосылыстардан басқа, ақуыздар, нуклеин қышқылдары және полисахаридтер де бастапқы метаболиттер болып саналады. Бастапқы және екінші метаболиттердің маңызды айырмашылығы - бастапқы метаболитте Табиғи ақуыз гидролизін қышқылмен, сілтімен немесе ферменттің көмегімен жүргізуге болады. Бірақ бастапқы шикізаттың (ет өндірісінің қалдықтары, жұмыртқа ақуызы және т.б.) қымбаттылығы мен тапшылығы, сонымен қатар аминқышқылдарының бөлінуі мен тазалануының қиындығы – бұл әдісті кеңінен қолдануға мүмкіндік бермейді. Аминқышқылдарының микробиологиялық синтезінде ауксотрофты мутанттарды қолданады, яғни мутагендік факторлардың әсерінен (сәулелену, химиялық әсер және тағы басқалар) аминқышқылының өсуі мен дамуына керекті қандайда бір қажеттілікті өздігінен синтездеу қабілетіне жұмсайтын бактериялар. Аминқышқылдарының микробиологиялық синтезі көптеген елдерде меңгерілген. ●Өндірістік масштабта L-лизин алынады, басқа аминқышқылдарын алуға арналған зерттеулер кеңінен жүріп жатыр. ●Аминқышқылының ферментативті синтез реакциясы клетка ішінде жүреді. ●Алғашында аминқышқылы клетка ішінде бос аминқышқылдары түрінде жиналды. ●Культивирлеудің алдынғы сатыларына кіретін периодты культивирлеуде аминқышқылының активті жиналуы және оның өсуі.Сонымен, табиғатта аминқышқылдардың 150-ден астам түрі бар. Олардың 20-сына жуығы ақуыздар түзілісінде аса маңызды қызмет атқаратын мономер. Аминқышқылдары барлық ағзалардың зат алмасу процесіне қатысады. Адам мен барлық жануарлар аминқышқышқылдарын өздері түзіле алмағандықтан оларды дайын түрінде ішіп-жейтін қорегіне алады. Қазіргі кезде адам және жануарлардың тамағына косылатын аминқышқылдары биотехнологиялық синтездеу әдісімен (химия және микробиология) игеріледі. жүктеу/скачать 2.31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|