1. Биотехнология ғылым және өндіріс саласы ретінде. Даму тарихы, биотехнология бағыттары. Биотехнология —
Биотехнологияның негізгі 2 бағыты бар
жүктеу/скачать 2.31 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2. Дәрілік, профилактикалық және диагностикалық препараттар өндірісіндегі биообъектілер және обьектілердің классификациясына сипаттама беріңіз.
| Биотехнологияның негізгі 2 бағыты бар.Олар гендік инженерия және жасушалық инженерия.
Гендік инженерияда бір организм геномынан қажетті генді бөліп алып оны басқа организмнің геномына енгізу әдісі қолданылады. •Гендік инженерия организмдердің жаксы қасиеттерін сақтап қалумен қатар оған сапалы қасиет бере алады. •"Инженерия" термині құрастыру деген мағынаны білдіреді. •Гендік инженерияның мақсаты — алдын ала белгіленген үлгіге сәйкес генотипі жағынан жақсарған организмдер алу. •Алғаш рет гендік инженерияның тәсілдерін пайдаланып инсулин алды. •Инсулин гормоны адамның ұйқы безінде жасалынады. Егер инсулиннің түзілуі бұзылатын болса, адам диабет ауруына шалдығады. Жасушалық инженерия гибридизация,реконструкция және қолдан өсіру негізінде жасушалардың жаңа түрлерін алу әдісінде қолданылады. •Жасушалық инженерия жоғары сатыдағы организмдердің, өсімдіктер мен жануарлардың жеке жасушаларын және ұлпаларын жасанды көректік орта жағдайында өсіру. •Жасушалық инженерия әдісі арқылы бір жасушаның ядросын екінші жасушаға көшіру және ядросыз жасушаларды өсіріп алуға болады. •Жасаңды көректік ортада, яғни "in vitro" (жасанды) жағдайында жануарлардың (ит пен мысықтың, тышқан мен адамның) гибридтік жасушасын алған. 2. Дәрілік, профилактикалық және диагностикалық препараттар өндірісіндегі биообъектілер және обьектілердің классификациясына сипаттама беріңіз. Био объект-Биотехнологияда «биобъект» термині биотехнологиялық өнімдерді немесе технологияларды зерттеуде, әзірлеуде немесе өндіруде қолданылатын кез келген биологиялық материалды немесе объектіні білдіреді. Бұған жасушалар, тіндер, микроорганизмдер, гендер, ақуыздар, ферменттер және басқа да биологиялық компоненттер сияқты әртүрлі биологиялық материалдар кіруі мүмкін. Биобъектілер әртүрлі биотехнологиялық процестер мен қолдану үшін негіз болады. Мысалы, микроорганизмдер ферменттер немесе дәрі-дәрмектер өндіру үшін пайдаланылуы мүмкін, жасушалар тіндік инженерияда немесе гендік терапияда қолданылуы мүмкін, ал гендер жаңа организмдерді құру немесе барларын өзгерту үшін өңделуі мүмкін. Биотехнологиядағы биологиялық объектілер әдетте белгілі бір мақсаттарға жету үшін, мысалы, өнімділікті арттыру, өнім сапасын жақсарту, жаңа қасиеттерді жасау немесе жаңа технологияларды жасау үшін әртүрлі манипуляциялар мен модификацияларға ұшырайтынын атап өткен жөн. Биологиялық нысандарды түсіну және тиімді басқару биотехнологиялық өнімді әзірлеу мен инновацияның кілті болып табылады.биотехнологиялық өндірістің орталық және міндетті элементі, оның ерекшелігін жасайды. Дәрілер: Химиялық препараттар: Бұл химиялық қосылыстарды синтездеу арқылы алынатын препараттар. Олар органикалық немесе бейорганикалық болуы мүмкін. Биологиялық препараттар: Бұл тірі ағзаларды немесе олардың компоненттерін қолдану арқылы өндірілетін препараттар. Оларға моноклоналды антиденелер, вакциналар, гормондар, ферменттер және басқа да биологиялық белсенді заттар жатады. Профилактикалық препараттар: Вакциналар: бұл инфекциялардан қорғаныс жасау үшін дененің иммундық жүйесін белсендіретін биологиялық препараттар. Контрацептивтер: жүктілікті болдырмауға арналған дәрілер. Профилактикалық антибиотиктер: операция алдында немесе жоғары қауіпті жағдайларда инфекциялардың алдын алу үшін қолданылады. Диагностикалық препараттар: Диагностикалық сынақтар: Бұл аурулардың немесе жағдайлардың болуын немесе болмауын анықтау үшін қолданылатын медициналық сынақтар мен сынақтар. Контраст агенттері: Медицинаның әртүрлі салаларында, мысалы, рентген сәулелерінде органдар мен тіндердің көрінуін жақсарту үшін немесе магнитті-резонансты бейнелеу кезінде қолданылады. Биологиялық объектілер: Микроорганизмдер: антибиотиктер немесе ферменттер өндірісі сияқты биотехнологиялық процестерде қолданылуы мүмкін бактериялар, вирустар, саңырауқұлақтар және қарапайымдылар кіреді. Жасушалар мен тіндер: Медициналық зерттеулерде, трансплантацияда, биотехнология өндірісінде және басқа салаларда қолданылады. Гендер және генетикалық құрылымдар: гендік терапия, гендік инженерия, ГМО жасау және басқа биотехнологиялық мақсаттар үшін қолданылады. Бұл объектілерді жіктеу өндірісті ұйымдастыруға, оларды пайдалануды реттеуге, дәрілік препараттар мен диагностиканың қауіпсіздігі мен тиімділігін қамтамасыз етуге көмектеседі. Ол көп жасушалы немесе бір клеткалы организм, көп жасушалы организмнің оқшауланған жасушалары, сондай - ақ вирустар мен жасушалардан оқшауланған мультифер-белгілі бір метаболизм процесіне енгізілген психикалық кешендер болуы мүмкін. Сонымен, био объект жеке оқшауланған фермент бола алады. Биотехнологиядағы биообъектінің функциясы мақсатты өнімнің толық биосинтезі болып табылады, оған бірқатар дәйекті ферментативті реакциялар немесе мақсатты өнімді алу үшін маңызды болып табылатын бір ғана ферментативті реакция Катализі кіреді. Мақсатты өнімнің толық биосинтезін жүзеге асыратын био объект өндіруші деп аталады. Жеке фермент болып табылатын немесе биотехнологиялық процесте қолданылатын бір ферментативті реакция қызметін атқаратын био объект өнеркәсіптік биокатализатор деп аталады.Осылайша, биообъектілерге макромолекулалар, микро және макроорганизмдер жатады. Өнеркәсіптік өндірісте макромолекулалар ретінде барлық белгілі кластардың ферменттері қолданылады, бірақ көбінесе гидролаздар мен трансферазалар. Ферменттерді иммобилизацияланған түрде, яғни ерімейтін тасымалдаушымен байланысты қолдану өте ұтымды. Вакциналарды дайындау үшін вирустар сияқты био объектілер қолданылады. Биотехнологиялық өндірістегі прокариоттар мен эукариоттардың микробтық жасушалары басым орын алады. Бұл био объектілер дәрілік заттар ретінде пайдаланылатын бастапқы метаболиттердің: амин қышқылдарының, азотты негіздердің, коферменттердің, моно - және дисахаридтердің, алмастыратын терапияда қолданылатын ферменттердің продуценттері болып табылады. Микроорганизмдердің көмегімен көптеген қайталама метаболиттер синтезделеді, олардың көпшілігі кеңінен қолданылады (антибиотиктер және сүтқоректілер жасушаларының гомеостазын түзеткіштер). жүктеу/скачать 2.31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|