48. ВИТАМИНДЕР. АДАМ ӨМІРІНДЕГІ ДӘРУМЕНДЕРДІҢ МАҢЫЗЫ.
Витаминдер – ерекше органикалық заттар. Адам олардың өте аз мөлшерін ғана пайдаланады. Бірақ витаминсіз біздің
организміміздегі мүшелердің қалыпты жұмыс істеуі мүмкін емес. Витаминдер организмнің тіршілік қабілеті үшін қажетті зат, ол адамның дене және ой еңбегін арттырады, оның өсуі мен дамуын, ауруға қарсы тұруын қамтамасыз етеді. Тағам құрамында витаминдер жеткіліксіз болса, организмнің жұмысы нашарлап, қатты ауруға шалдығады. Витаминдер өсімдік пен жануар өнімдерінен алынатын азық – түліктерде болады. Адам әр түрлі тағам ішу арқылы өзіне қажетті витаминді алып отырады.
49. ДЕРБЕС ДЕНЕ ШЫНЫҚТЫРУ САБАҚТАРЫ КЕЗІНДЕ ДЕНЕНІҢ ЖАҒДАЙЫН БАҚЫЛАУДЫҢ НЕГІЗГІ ӘДІСТЕРІ.
Дене шынықтырумен және спортпен шұғылданушылар үшін өзін-өзі бақылаудың үлкен практикалық маңызы бар. Ол тәртіпті, өзін-өзі бақылау дағдыларын дамытады, дәрігердің, жаттықтырушының және оқытушының жұмысын тиімді етеді, спорттық жетістіктердің өсуіне оң әсер етеді.
Өзін-өзі бақылау дегеніміз – адамның өз денсаулығын, физикалық дамуын, функционалды жағдайын, жаттығу мен бәсекелестік жүктемелерге төзімділігін бақылау. Ол объективті және субъективті әдістер арқылы жүргізілетін дененің күйін бақылау мен талдауды қамтиды.
Объективті әдістерге өлшеуге және сандық түрде білдіруге болатын әдістер жатады:
антропометриялық көрсеткіштер (дененің ұзындығы және оның массасы, кеуде шеңбері және т.б.)
спорттық нәтижелер
жеке бұлшықет топтарының күш көрсеткіштері.
Субъективті әдістер
көңіл-күй,
шаршау сезімін,
жаттығуды қалауды немесе қаламауды,
тәбет пен ұйқының бұзылуын,
жарыстан қорқуды және басқа жағдайларды бағалауы мүмкін.
50. СТУДЕНТТІҢ ДЕНСАУЛЫҒЫ ЖӘНЕ ҚОЗҒАЛЫС БЕЛСЕНДІЛІГІ.
Орташа алғанда, студент аптасына 1,5–2 сағат 3 рет айналысуы керек. Өзіндік жаттығулардың негізін: жүру, жүгіру, жүзу, шаңғымен сырғанау, коньки тебу, велосипед тебу және т. б. құрауы тиіс. Олар жүрек-тамыр және тыныс алу жүйелерінің жұмысына оң әсер етеді, Жалпы төзімділікті дамытады.
Студенттердің дене жаттығуларымен тәуелсіз жаттығулары физикалық қасиеттерді ғана емес, сонымен бірге психикалық және әлеуметтік маңызды қасиеттерді қалыптастыруға ықпал етуі керек. Бұл үшін ең тиімді құрал-спорттық ойындар. Олар студенттерде негізгі психикалық процестерді (есте сақтау, ойлау, зейін, қиял), коммуникативтілікті, эмоционалды тұрақтылықты, моральдық қасиеттерді дамытады. Бұл қасиеттер болашақ мамандарға еңбек қызметінде жоғары кәсіпқой болуға мүмкіндік береді.
Студенттердің қозғалыс режимін оңтайландыруда дене шынықтыру және спортпен шұғылдануға ынталандыру ерекше орын алады. Бұл мотивацияны арттыру үшін университетте бірінші курс студенттеріне денсаулық жағдайына және студенттің мүдделеріне сәйкес спорт бөлімін таңдау құқығын беру қажет. Бұл үшін тиісті инфрақұрылым және спорттың әр түрі бойынша жоғары білікті жаттықтырушылар мен оқытушылардың болуы қажет.
Достарыңызбен бөлісу: |