1 Өңештің бөліктері және функциясы
Негізгі алмасу жіне оны анықтау әдістері
жүктеу/скачать 57.88 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 13.Терморегуляция. Терлеу, маңызы. Терморегуляция немесе
| 12.Негізгі алмасу жіне оны анықтау әдістері
Негізгі алмасу дегеніміз не? Жұмсалған энергия мөлшері айналадағы температураға, істелген жұмыстың, ішілген астың түріне, оның мөлшеріне, құрамына, денедегі зат алмасу ұарұынына т.б. жағдайларға байланысты. Энергия жұмсалуы стандартты жағдайда өлшенеді. Негізгі алмасу – тіршілікке қажетті ең төменгі энергия алмасуы. Негізгі алмасуды стандартты жағдайларда анықтайды: 1. аш қарында, ас қабылдаған соң 12-14 сағаттан кейін. 2. дене еттері босаңсыған, толық тыныштық күйде. 3. комфортты температурада – 18-22оС Ересек адам үшін негізгі алмасудың орташа мәні 1 ккал/кг/сағ тең. Салмағы 70 кг, бойы 165-170, жасы 35-16 ересек ер адам үшін негізгі алмасудың мәні = 1700 ккал/тәул Әйелдер үшін = 1500 ккал/тәул 13.Терморегуляция. Терлеу, маңызы. Терморегуляция немесе Жылу реттелуі дегеніміз сырттағы температура өзгерсе де дененің ішкі, өз температурасын қалыпты тұрақты күйінде сақтауы. Бұл арнайы әрекеттік жүйе арқылы іске асырылады. Дене температурасы үдайы бір деңгейде, тұрақты қалыпта сакталады, яғни денедегі жылу реттеледі. Дене температурасының реттелуіне карай Гомойотермді (жылы қанды жануарлар мен адам), Пойкилотермді (салқын қанды жануарлар), Гетеротермді (аю, суыр және т.б.). Жылу реттелуі физикалық және химиялық реттелу болып екіге бөлінеді. Физикалық реттелу жылу шығару деңгейін өзгерту аркылы, ал химиялық - жылу өндіру үрдісін күшейту не әлсірету аркылы, яғни зат алмасу қарқынын өзгерту аркылы іске асырылады. Жылу реттелуіне келетін болсақ гипоталамустың алдыңғы ядролары физикалық жылу реттелуін қадағалайды. Орталық жүйке жүйесінің әр түрлі бөлімдеріндегі жылу сезетін жүйке жасушалары, ішкі органдар мен шырышты қабаттың жылу рецепторлары, терідегі арнайы жүйке өткізгіш жолдары, эндокринді және тері бездері, бұлшықеттер қатысады. Терлеу-бұл тер бездерімен секрецияның физиологиялық процесі. Бұл терморегуляция механизмінің байланыстарының бірі және денеге қоршаған ортаның жоғары температурасына бейімделуге көмектеседі, метаболизм өнімдерін шығаруға және дененің су-тұз балансын сақтауға қатысады. Сонымен қатар, терлеу денеміздегі қалдықтарды кетіруге көмектеседі. Тер-бұл эккрин және апокрин тер бездері шығаратын сулы без. Әдетте күніне 0,5-тен 1 литрге дейін тер бөлінеді, ол өткір иісі жоқ. Қоршаған орта немесе дене температурасының жоғарылауымен, стресспен, физикалық белсенділікпен, тамақтанғаннан кейін тер секрециясы жоғарылайды. Денсаулықты жақсартуға байланысты терлеу функциясы бұзылмауы керек. Егер Физикалық факторларға қарамастан тер бездері жұмысы бұзылатын болса онда гипергидроз немесе шамадан тыс терлеу симптомы деп аталатын патологиялық құбылыс пайда болады. Күн өте ыстық. Терлейтіндей мезет. Сол уақытта терлемеу деген сөз Қан тамырларының ісініп кетуіне алып келуі мүмкін.Негiзiнен тер ол адам денесiнен болiнетiн (ыттыкта, физикалык козгалстарда т.б.) суйыктык деуге болады. Терлеу ол табиFый процес.осы процес журген кезде тiрi организмдерде аFзадаFы кажетсi3 3аттар, майлар (денеге жиналатын туздар) тер аркылы сыртка шыгарылады. жүктеу/скачать 57.88 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|