32.ЖЖІӘ типтері. Жоғарғы жүйке іс-әрекеті
ЖЖІӘ – мидың үлкен жарты шарының қыртыспен құрылымдық байланысымы, жаңа ақпаратты құру және оның қабылдауын қайта өңдеу құбылыстар комплексінің негізгі кезеңдері.Адам миының интегративтік қызметінің күрделі формасы сыртқы қоршаған ортаның элементтерінің үздіксіз талдауы және жалпылай тәрбиелеу түріндегі синтездеу болып табылады
Ежелгі грек дәрігері Гиппократ (ІV ғ. Біздің дәірге дейін) адамдардың төрт типін ажыратты:
Сангвиник;
Флегматик;
Холерик;
Меланхолик.
Ширақ тип – күшті, теңдесілген, жылжымалы.Ол – жігерлікпен, қажырлықпен, ұстамдылықпен, тез шешім қабылдаумен және т.б. сипатталады.Бұл тип Гиппократтың сангвиник типіне сәйкес.
Салмақты – күшті, теңдесілген, жылжымалығы баяу.Ол – қозу және тежелу процесстерінің жеткілікті күшімен, ұстамдылықпен, сабырлылықпен сипатталады, бірақ күнделікті дағдылардың өзгерістеріне қиындау бейімделеді.Бұл тип Гиппократтың флегматик типіне сәйкес.
Ұстамсыз – күшті, теңдесілмеген, жылжымалығы жоғары.Қозу процессі тежелу процессінен басым.Ол – жоғары белсенділікпен, қайраттылықпен, ұстамсыздылықпен сипатталады.Бұл тип Гиппократтың холерик типіне сәйкес.
Әлсіз – процесстері әлсіз, теңдесілмеген, жылжымалығы төмен.Тежелу процессі қозу процессінен басым.Ол – төменгі белсенділікпен және қиыншылықтар мен өзгерістерге қиын бейімделумен сипатталады.Бұл тип Гиппократтың меланхолик типіне сәйкес.
И.П. Павлов – жануарларда (иттерде) шартты рефлекстерді қалыптастыру және бекіту кезінде, қыртыс процесстері жоғары жүйке іс-әрекеті типтерінің қалыптасуында маңызды орын алатынын көрсетті.
Күш-қозу және тежелу процесстері дәрежесі.
Тепе-теңдік-қозу және тежелу процесстерінің қатынасы
Жылдамдық-Жылжымалық – қозу және тежелу процесстерінің бір-бірне алмасу жылдамдығы.
33. Адамда шартты көз-қарашық рефлексін қайтып қалыптастырады?
Егер көзді жарыққа жұмып. Содан кейін қайтадан ашса,қараңғыда үлкейген көз қарашығы тез тарылып қалады. Бұл рефлекс тік тарылу болады («қарашық рефлексі»),
Көздің нұрлы кабықшасына қарашықты қоршаған екі түрлі бұлшықетін, талшықтары бар. Біреуі көзқозғалтқыш парасимпатикалық жүйке талшықтарымен камтамасыз етілетш шеңберлі бұлшықеттері. Басқасы – симпатикалық жүйке реттейтін тармақталған бүлшықеттер. Біріншісі жиырылғанда көз карашығын тартылады. Ал екіншісі жиырылғанда ол ұлғаяды. Осыған сәйкес ацетитхолин мен эзерин көз қарашығын тарылтады да, ал адреналин оны ұлғайтады.
Достарыңызбен бөлісу: |